Morgunblaðið - 05.05.1960, Blaðsíða 14

14
Moncinsnr 4 t>ið
FTmmtudagur 5. maí 1960
ÚTGEFANDI: SAMBAND UNGRA SJÁLFSTÆÐLSMANNA RITSTJÖRI: BJARNI BEINTEINSSON
Landsprófið gallagripur, meiri
fungumál í Idrtskólanum, skóla
skyldan skki of löng
Rætt v/ð nokkra skólanemendur
um námsefni og námstilhögun
NÚ er vor í Jofti. Náttúran er að
vakna af vetrardvalanum. Hinir
margbreytilegu Jitir snmaisins
eru að ryðja burtu hinni gráu
slikju vetrarins. Skepnurnar
fyllast vorhug, farfuglar koma,
kindur fæða lömb sín og hið
hressandi vorloft fyllir mennina
bjartsýni. Ungu stúlkurnar eru
farnar að ganga í léttum skraut-
klæðum á götunum mönnum til
augnayndis og karlmennirnir
hafa tekið niður trefilinn og lagt
úlpuna til hliðar. Hannibal er
búinn að tala á torginu. Allt fyll-
ist lifi og fjöri
Þó er ein „stétt“ manna hér á
landi, sem verður að láta sér
nægja að horfa á allt þetta út
um gluggann sinn. Þetta eru
skólanemendumir,sem nú eru óð
um að búa sig undir vorprófin.
Þúsundir ungra manna og
kvenna sitja nú yfir bókum sín-
um, og búa sig undir að ganga
fram fyrir prófdömara sinn til
að standa honum reikningsskap
gjörða sinna sl. vetur.
Einar Magnússon yfirkennari
flutti á dögunum mjög skelegt
erindi um fræðslulöggjöfina, þar
sem hann fann henni flest til
foráttu. Ekki verða hér lagðir
dómar á efni þessa erindis, en
víst er að það hefur vakið all-
mikla athygli. Erindi Einars
varð tíðindamanni Æskulýðssíð-
unnar hvöt til að ónáða nokkra
nemendur mitt í prófunum og fá
álit þeirra á fræðslukerfinu og
námstilhögun í skóla þeirra.
Fyrst hittum við að máli Jak-
ob Möller, nemanda í 6. bekk B
Jakob Möller
Menntaskólans í Reykjavík.
Jakob er sonur hjónanna Bryn-
hildar og Ingólfs Möller,
skipstjóra. Hann býr sig
nú undir stúdentspróf. Við
spyrjum Jakob nánar um upp-
lestrarfríið og prófin . og segir
hann okkur að prófin byrji 23.
maí og sé þeim lokið 13. júní.
Er við spyrjum hann um það,
hvenær upplestrarfríið hafi
byrjað, þ. e. hvenær „dimission"
hafi farið fram, segir Jakob
að hann hafi haldið að þessi
spurning væri óþörf. Hin frægu
" sundafrek stúdentsefha á dim-
issiondaginn standi mönnum á-
reiðanlega í fersku minni. Og nú
spyrjum við um fræðslukerfið
I og námstilhögun í Menntaskól-
anum.
— Hvað vilt þú segja okkur um
landsprófið svonefnda?
— Ég tel að leggja eigi lands-
próf niður í sinni núverandi
mynd, og láta Menntaskólana
sjálfa ákveða, hvaða nemendur
hefji Menntaskólanám, eins og
tíðkaðist hér fyrir daga lands-
prófsins. Landsprófið er að
mörgu leyti hinn mesti galla-
gripur. Það er t. d. mikill galli
að nákvæmlega sömu kröfur eru
gerðar rm námsefni hvar sem
landsprófið er tekið. Afleiðing
þess er sú að kennslan miðast
öll við það að troða inn í nem-
endur ákveðnu blaðsiðumagni af
utanaðbókarlærdómi en hinir
einstöku kennarar hafa sáralitla
möguleika til að fræða nemend-
urna frá eigin brjósti og gera
kennsluna líflegri. Til þess hafa
þeir engan tíma. Nemendurnir
skulu jú hafa lært utanbókar
svo og svo margar blaðsiður af
hinum einstöku námsgreinum.
Allir þekkja dæmi um frægar
spurningar á landsprófi, sem
sýna glögglega, hvers konar próf
landsprófið er: Nefnið allar ár,
sem renna hægra megin í Dóná?
er fræg spurning, sem hefur
komið oftar en einu sinni á lands
prófi. Sannleikurinn er sá að
landsprófið veitir alls ekki nægi-
lega menntun, það þroskar alls
ekki hæfi nemenda til sjálf-
stæðrar hugsunar né sjálfstæðra
vinnubragða. Margir lenda því í
Menntaskóla, sem ^ þangað hafa
ekkert að gera. Ég skal t. d.
nefna, að þegar ég settist í þriðja
bekk vorum við 150, sem hófum
nám það haustið. Nú erum við
aðeins orðin 108, sem göngum
undir stúdentspróf og hafa þó
nokkrir nemendur bætzt við síð-
an í upphafi. Þetta dæmi sýnir
að varlega áætlað dettur þriðj-
ungur nemendanna út úr námi
einhvern tíma á námsbrautinni
og hafa þeir því eytt dýrmætum
árum til einskis..
__ Finnst þér skólaskyldutími
unglinga of langur hér á landi?
— Nei, alls ekki, Hið marg-
þætta þjóðfélag nútimans krefst
menntaðra þegna. Menn, sem
ekki eru sæmilega vel að sér eru
alls ekki samkeppnisfærir í þjóð-
félaginu í dag. Þetta hafa ná-
grannaþjóðirnar komið auga á
og stefnan þar er frekar aðlengja
skólaskyldutímann en stytta
hann. Bretar hafa t. d. skóla-
skyldu til 16 ára aldurs Og eru
alvarlega að hugsa um að lengja
hana upp í 19 ár.
— Hvað viltu segja um Mennta
skólanámið?
— Ég tel að brýna nauðsyn
beri til að fjölga deildum í skól-
anum. Það þarf t. d. að koma
upp náttúrufræðideild, sem væri
þá einhvers konar millistig milli
stærðfræði- og máladeildar. Enn
fremur mætti skipta máladeild
í tvennt, nýmála- og fornmála-
deild. Skilyrði þess er að sjálf-
sögðu aukið húsrými fyrir
Menntaskólann og aukinn fjöldi
nemenda. Það verður að hafa i
huga að Menntaskólanám er
! fyrst og fremst undirbúningur
undir vísindalegt háskólanám.
Þess vegna er það nauðsynlegt
að byrja þegar í Menntaskóla að
þjálfa menn til sjálfstæðrar hugs
unar og vísindalegra vinnu-
bragða. Aukin deildaskipting
væri skref í þá átt.
— Viltu gera einhverjar breyt-
ingar á námsefni Menntaskól-
anna?
— Já, segir Jakob, en ég vil
taka það fram að ég vil alls ekki
leggja niður Latinu kennslu,
eins og raddir hafa verið uppi
um. Hins vegar mætti leggja
meiri áherzlu á nýju málin, t. d.
frönsku. Auk þess þarf að taka
Kristinn Ragnarsson
upp raunhæfari kennslu i þjóð-
félagsfræðL Mælskulist, mætti
einnig kenna, þ. e. framsögn og
ræðugerð.
Jakob segir okkur að síðustu,
að hann sé ráðinn í að hefja nám
í lagadeild Háskólans næsta
haust og þegar við spyrjum hann
að lokum hvort það sé eitthvað
sérstakt, sem hann vilji taka
fram, sprettur hann upp úr stóln
um og segir: Já endilega. Það
verður að koma í veg fyrir þá
þróun að hvaða skóli sem er geti
útskrifað stúdenta. Sú þróun er
stórhættuleg. Síðan flytur hann
langa ræðu um, hve íslenzku
menntalifi sé mikil hætta búin,
ef ekki verði hér spyrnt við fót-
um, en sú ræða verður að bíða
betri tíma.
★
Næst tökum við tali Kristinn
Ragnarsson nemanda í Iðnskól-
anum. Kristinn er sonur hjón-
anna Ragnars Jajkobssonar og
Margrétar Jónsdóttur. Hann
leggur stund á húsgagrtasmiði, er
að byrja sitt fjórða námsár í
ágúst nk. og því í þriðja bekk
Iðnskólans. Hann er í læri hjá
Trésmiðjunni, hf. Brautarholti30.
Þegar Kristinn fréttir hvert er-
indi okkar sé, þ. e. að fá hans
álit á fræðslukerfinu og náms-
tilhögun í skóla hans, segir hann
að Iðnskólinn hafi svo mikla sér-
stöðu, námstilhögun þar sé svo
ólík námstilhögun annarra skóla
að þar verði enginn samanburð-
ur gerður. Hann kýs því að halda
sér við Iðnskólann eingöngu.
Við spyrjum hann því fyrst,
hvernig náminu sé hagað.
— Aðalnámið fer fram hjá við-
komandi meistara. Námstími í
skólanum sjálfum er aðeins tveir
mánuðir á vetri hverjum í fjóra
vetur. Hið bóklega nám er í aðal
atriðum hið sama hjá nemum í
öllum iðngreinum. En það sem
einkum skilur að ex hin svo
nefnda fagteikning svo og önnur
atriði, er lúta sérstaklega að við
komandi iðngrein. Við í hús-
gagnasmíði lærum t. d. svo-
nefnda efnisfræði (viðarfræði
o. fl.), sem rafvirkjar eða aðrir
slíkir læra ekki.
— Hvar telur þú sérstaklega
þörf úrbóta í iðnnáminu?
— Að því er mína grein snertir
tel ég að leggja þurfi meiri á-
herzlu á, að hinir ýmsu meistar-
ar, sem lærlinga taka, hafi að-
stöðu til þess að kenna þeim
greinina nægilega vel. Eins og
stendur er ekkert eftirlit með
því. Margir meistarar, sem lær-
linga taka hafa alls enga aðstöðu
til að kenna þeim, hafa t. d. ekki
þær vélar, sem væntanlegir hús-
gagnásmiðir þurfa að kunna að
fara með. Afleiðing þessa verður
sú að margir hafa ekki fengið
nægilega undirstöðu, þegar þeir
teljast fullgildir sveinar og stand
ast því ekki þær kröfur, sem gera
verður til slíkra manna.
— Hvað segir þú um þá hug-
mynd að hið opinbera eigi að
setja á stofn skólaverkstæði í
helztu iðngr«inunum þar sem
allt námið faxi fram.
— Ég er ekki hrifinn af þeirri
hugmynd, a. m. k. ekki að því er
húsgagnasmíði viðkemur. Sl.Vkt
skólaverkstæði mundi hafa til-
tölulega fáa kennara og menn
læra miklu minna af 1—2 kenn-
urum heldur en á stóru verk-
stæði, þar sem margir, fagmenn
vinna. Nei, leiðin er sú að gera
ákveðnar lágmarkskröfur til
þeirra manna eða verkstæða, sem
lærlinga taka. Meistaranafnbótin
ein á þar ekki að vera nægileg.
Kristinn segir okkur að lokum,
að í hinu bóklega námi þurfi að
leggja meiri áherzlu á tungumál,
t. d. dönsku. Ef iðnaðarmenn búa
ekki yfir sæmilegri tungumála-
þekkingu, hafa þeir ekki aðstöðu
til að kynna. sér þær erlendu
nýjungar, sem fram koma í við-
komanöi grein. Þeir geta ekki
lesið tímarit eða bækur þar um,
nema þeir afli sér sérstaklega
þekkingar í tungumálum. Afleið
ing þess verður aftur sú, að hætta
er á að íslenzkir iðnaðarmenn
einangrist og geti ekki fylgst sem
skyldi með því er gerist á er-
lendum vettvangi í þeirra grein.
Þetta á ekki sízt við um okkur
húsgagnasmiðina, segir Kristinn
að lokum.
Gunnlaugur Jóhannsson
Gunnlaugur Jóhannsson, nem-
andi í 2. bekk í Verzlunarskól-
anum verður næst á vegi okkar.
Gunnlaugur er sonur hjónanna
Jóhanns Sigurbjörnssonar skip-
stjóra og Kristínar Ketilsdóttur,
konu hans.
— Þú ert auðvitað í prófum,
spyrjum við Gunnlaug.
— Nei, ekki aldeilis. Við erum
búin og skólaslit hafa þegar far-
ið fram, svarar Gunnlaugur.
Við spyrjum hann nánar um
skólatímann og segir hann, að
skólinn hefjist 1. október á haust
in eins og aðrir skólar. Fjórði
bekkur byrji þó þ. 15. september
með námskeiði í hagnýtum verzl
unarfræðum. Hins vegar sé skól-
anum lokið í aprílmánuði.
— Þetta tel ég mjög til bóta,
segir Gunnlaugur, að stytta svo
skólatímann. Nemendurnir losna
þá við þann námsleiða, sem vill
gera vart við sig á vorin. Auk
þess sitjum við í Verzlunarskól-
anum fyrir allri atvinnu á vorin,
þar sem við hættum svo fyrr en
aðrir skólar.
— Segðu okkur í örstuttu máli,
hvernig námstilhögun er í Verzl
unarskólanum.
— Nám í verzlunardeild fer
fram á fjórum vetrum, en auk
þess er tveggja vetra lærdóms-
deild, sem útskrifar stúdenta. Til
þess að komast inn í skólann
þarf að ganga undir inntöku-
próf, en við það próf reyna venju
'legast töluvert fleiri en inn í
skólann komast.
Framh. á bls. 21.
Tvær ráðsteínur
SUS í júníbyrjun
STJÓRN Sambands ungra Sjálf-
stæðismanna hefur ákveðið að
boða til tveggja ráðstefna í
Reykjavík dagana 7.—9. júní n.k.
og er hér með vakin athygli
stjórna allra þeirra félaga, sem
innan samtakanna eru, á bréfi
sem sent hefur verið öllum að-
ilum.
Iðnaðarráðstefna
Akveðiö hefur verið að halda
iðnaðarráðstefnu Sambands
ungra Sjálfstæðismanna dagana
7. og 8. júní n.k. Ráðstefna þessi
verður sennilega með svipuðu
sniði og land'búnaðarráðstefna
S.U.S. 1957 og sjávarútvegsráð-
stefna, sem haldin var 1958. Má
því búast við að á iðnaðarráð-
stefnunni verði fluttir nokkrir
fyrirlestrar um iðnaðarmál, fyr-
irtæki sótt heim og rætt um
stefnu ungra Sjálfstæðismanna í
iðnaðarmálum og gerðar álykt-
anir um þau. Gert er ráð fyrir
að öllu ungum Sjálfstæðismönn-
um, sem áhuga hafa, gefist kostur
á að sækja ráðstefnunna og er
æskilegt að stjórnir félaganna inn
an S.U.S. tilkynni stjórn S.U.S.
nöfn þeirra, sem hún mælir með
til þátttöku og áhuga hafa til
hennar.
Fundur fulltrúaráðs og
sambandsráðs S.U.S.
Þá hefur verið ákveðið aS
halda sameiginlegan fund full-
trúaráðs og sambandsráðs S.U.S.
Rétt er í þessu sambandi að
vekja athygli á 10. og 13. gr. laga
S.U.S. um fulltrúaval.
Trúnaðarmenn S.U.S. eru
hvattir til að huga að þessu fund-
arboði og senda stjórn S.U.S.
sem tyrst upplýsingar um full-
trúa sína.