Morgunblaðið - 25.05.1960, Blaðsíða 14

14
MORCIJl\BL4ÐlÐ
MiðviKudagur 25. rriai 1960
Hópferðir til
nátfúruskoðunar
HÓPFERÐIR til náttúruskoðunar undir Ieiðsögn náttúrufræðinga
eru nú að hefjast á vegum Hins íslenzka náttúrufræ.ðifélags, sem
þar með hefur sumarstarfsemi sína. Hefur verið boðað til tveggja
slíkra ferða, á uppstigningardag og næstkomandi laugardag.
Hraunmyndanir við Kaldársel
Á uppstigningardag verður
farið suður í Kaldársel og geng-
ið um nágrennið, m. a. í Helga-
dal og á Búrfell, alls 8 km leið.
Er tilgangur fararinnar að sjá
upptök Hafnarfjarðarhrauns,
hraunhella, hrauntraðir, mis-
gengisstalla í hrauni og grágrýti,
fullkomin lindá, margvíslegan
gróður, vatnsból Hafnarfjarðar
o. fl. Leiðbeinendur verða Guð-
„Heitnr" kosn-
ingnr — 4
drepnir
LEOPOLDVILLE, Belgísk-
Kongó, 23. maí. (Reuter). —
í gær kom til harðra átaka
með blökkumönnum af mis-
munandi kynþáttum — og
mismunandi pólitískum fl.
— í Kamina nærri Jadot-
ville. — Fjórir blökkumenn
voru drepnir á hinn villi-
mannlegasta hátt í óeirðum
þessum, sem blossuðu upp í
sambandi við kosningar
þær, sem nú standa yfir, um
137 sæti í neðri deild hins
nýja þings, sem skipað verð
ur, þegar landið fær sjálf-
stæði 30. júní nk. A. m. k.
14 manns særðust meira og
minna í átökunum. — Belg-
ísku yfirvöldin lýstu þegar
umsátursástandi á umræddu
svæði, og herlið var sent á
vettvang til þess að halda
uppi lögum og reglu.
Minni háttar átök áttu sér
ag stað í Elisabetville, Jad-
otville og Leopoldville. ■—
Þess má geta, að hvítir
menn hafa ekki atkvæðis-
rétt í kosningum þessum.
mundur Kjartansson og Ingólf-
ur Davíðsson. Farið verður frá
suðurenda Lækjargötu kl. 14 og
komið til Reykjavíkur um kl. 20.
Fargjáld kostar kr. 25 og ráð-
gert er að hafa með sér nestis-
bita og drykk.
Dýralíf og gróður í Gufunesfjöru
Laugardaginn 28. maí verður
ekið frá Lækjargötu kl. 14 og inn
að Gufunesi. Þar verður skoðað
dýralíf og gróður í fjörunni og
tækifæri gefst til að safna skelj-
um og kuðungum. Komið til
baka um kl. 18. Leiðbeinendur
verða Ingimar Óskarsson og Sig-
urður Pétursson.
Gestir félagsmanna, ekki sízt
unglingar, eru velkomnir í báð-
ar ferðirnar. Upplýsingar um
þær fást í síma 12728.
Verksummerki jökla
Þá ráðgerir félagið þriggja
daga ferð inn á Kjöl milli Lang-
jökuls og Hofsjökuls seint í
ágústmánuði. Þar verða m. a.
skoðuð fróðleg verksummerki
jökla og jarðelda frá ísaldarlok-
um. Leiðbeinandi verður Guð-
mundur Kjartansson, en hann
hefur áður flutt erindi í félag-
inu um þessar minjar.
PEKING 20. maí. — Tólf manna
sendinefnd stjórnar uppreinar-
manna í Alsír hélt í dag flug-
leiðis frá Peking. Við brottför-
ina þökkuðu Alsírmennirnir gest
gjöfunum kínversku fyrir mikils
verða aðstoð, en ekki var frekar
greint frá því í hverju þessi að-
stoð mundi fólgin.
Fræðsiufundir og númskeið
A vegum Norrænu íélaganna
NORRÆNU félögin hyggjast
halda fjölmörg mót og námskeið
í sumar til að stuðla að persónu-
legum kynnum fólks á Norður
löndum og fræða þátttakendur
um gildi norrænnar samvinnu.
Bendir félagið þeim, sem
hyggju hafa að ferðast til Norð
urlanda í sumar, að með þátt-
töku í þessum mótum geta þeir
notið ódýrrar dvalar og ferða-
lags við hin beztu skilyrði um
leið og þeir fá tækifæri til að
eignast vini og kunningja frá öll-
um Norðurlöndunum.
í Danmörku verða fræðslu-
fundir um ljóðagerð o. fl., skóla-
stjórafundur, fundur norrænna
stéttarfélaga, æskulýðsmót o. fl.
í Finnlandi mót norrænna
verzlunar-, banka- og iðnaðar-
manna, myndlistanámskeið verð-
Félagsmenn Starfsmanna
félags Reykjavíkur 800
AÐALFUNDUR Starfsmannafé-
lags Reykjavíkurbæjar var hald-
Gangandi fólki leiðbeint

í umferðinni
ÞETTA er hinn frækni íþrótta-
maður Jón Pétursson lögreglu-
þjónn. Hann er hér á verði við
mikla umferðargötu, Banka-
stræti, og fylgist með umferð
gangandi fólks Og hversvegna
sérstaklega gangandi? Það stend
ur i sambandi við það, að undan-
farið hefur götulögreglan mjög
beitt sér við að leiðbeina vegfar-
endum, er þeir fara yfir gatna-
mót þar sem mikil umferð er.
Því svo mjög vill það brenna
við, þar sem umferðarljósin eru,
að vegfarendur skeyta engu um
hvort þeir ganga á móti rauðu
ljósi eða grænu. Auðvitað ber
gangandi sem og ökumönnum
að fara eftir umferðarljósunum.
Fulltrúi lögreglustjóra, Ólafur
Jónsson, svaraði í gær fyrirspurn
um það hvor eigi réttinn, þegar
báðir fara yfir á grænu ljósi í
Bankastræti, maðurinn sem ætl-
ar yfir Lækjargötuna og áfram
vestur Austurstræti, eða bílstjór
inn, sem ætlar að beygja suður
í Lækjargötuna. Skal vegfarand-
inn hopa?
Nei, þvert á móti, sagði Ólaf-
ur. Ökumaðurinn skai víkja fyr-
ir gangandi, en það er svo annað
mál, að fólk er mjög oft skeyt-
ingarlaust um það hvar það fer
yfir göturnar, og starf lögreglu-
þjóna beinist að því mjög nú um
þessar myndir að leiðbeina gang-
andi um þessi atriði, en reglan
er einföld: eftir hinum afmörk-
uðu gangbrautum, en þar sem
þær eru ekki, ber fólki að fara
yfir þar, sem næst gatnamótum.
Við væntum þess, sagði Ólafur
að almenningur taki þátt í þessu
starfi, sem gert er í þeim tilgangi
einum að draga úr slysahættunni
á götum Reykjavíkur.
inn í Tjarnarcafé þann 9. marz sl.
Formaður, Júlíus Björnsson,
minntist í upphafi fundarins lát-
inna félaga, en flutti siðan
skýrslu stjórnarinnar fyrir liðið
starfsár. Félagsmenn í St. Rv. eru
nú rúmlega 800.
Lesnir voru og samþykktir
reikningar félagsins fyrir árið
1959. Tekjuafgangur varð á ár-
inu, og er fjárhagurinn góður. —
Úr styrktarsjóði voru veittar á
árinu kr. 16 þús. — Úr Menning-
ar- og kynningarsjóði voru veittir
utanfararstyrkir að upphæð 18
þús.
Tilkynnt voru á fundinum úr-
slit kosninga til stjórnar og full-
trúaráðs. Formaður félagsins var
endurkjörinn, og þeir sem úr
stjórn áttu að ganga, urðu sjálf-
kjörnir. Stjórnin er nú þannig
skipuð: Júlíus Björnsson, form.;
Ragnar Þorgrímsson, varaform.;
Kristín Þorláksdóttir, ritari;
Gunnar Gíslason, gjaldkeri;
Haukur Eyjólfsson, bréfritari;
Þórður Ág. Þórðarson, spjald-
skrárritari og Georg Þorsteinsson,
fjármálaritari. — Varastjórn:
Bjarni Bjarnason, Hákon Þor-
kelsson og Magnús Óskarsson.
Á aðalfundinum var kosið í
ýmsar nefndir innan félagsins,
ennfremur 17 fulltrúar á þing
B.S.R.B. Undir síðasta dagskrár-
lið, önnur mál, urðu allmiklar
umræður og ræddu menn á víð
og dreif um félagsmál.
Fundarstjóri var Ragnar Þor-
grímsson, fundarritari Kristin
Þorláksdóttir.
ur í Aabo og einnig æskulýðs-
námskeið.
í Noregi verður rrámskeið fyrir
áhugafólk um leiklist, æskulýðs-
mót og námskeið fyrir unga
kennara og kennaraskólanema.
í Svíþjóð verða flest mótin eða
um 20. Verða þar á meðal ýmis
námskeið fyrir kennara o. fl.
blaðamannamót, Jónsmessumót,
bókmenntanámskeið og mörg
fleiri.
Norræna félagið í Reykjavík
annast milligöngu um þátttöku
héðan í þessum fræðslufundum
og mótum og mun Magnús Gísla-
son, framkvæmdastjóri félagsins
veita nánari upplýsingar.
— Verzlunarbanki
Framh af Dls. 13
verði bezt komið.“ Nefndin lauk
störfum í desembermánuði 1940
og samdi allmörg frumvörp og
greinargerð til Alþingis, sem allt
var gefið út sérperntað árið
1941, sem „Álit og tillögur milli-
þinganefndar í bankamálum.“
Meðal þessara frumvarpa frá
nefndinni var frumvarp til laga
um banka, — almenn bankalög-
gjöf — þar sem gert var ráð fyrir
einkabönkum. Þetta frumvarp
varð þó aldrei að lögum.
3) Þriðja tilraunin til undir-
búnings almennrar bankalög-
gjafar var gerð af stjórnskipaðri
nefnd, sem starfaði á árunum
1954—56, og átti að endurskoða
bankalöggjöf landsmanna, m. a.
að Undirbúa almenna bankalög-
gjöf og þá einnig að semja frum-
varp um seðlabanka. Við stjórn-
arskiptin 1956 niun nefnd þessi
hafa verið leyst upp, án þess að
hafa átt kost á að Ijúka störfum,
en gögn hennar og mikil und-
irbúningsvinna munu liggja í
stjórnarráðinu og geta verið
gagnleg þegar horfið verður að
því að undirbúa almenna banka-
löggjöf, sem er skoðun a. m. k.
margra nefndarmanna í fjár-
hagsnefnd, að bráða nauðsyn
beri til og hæstvirtur viðskipta-
málaráðherra hefur á fundi
nefndarinnar upplýst, að hann
hyggist hrinda fljótlega í fram-
kvæmd.
Þessu atriði um almenna
bankalöggjöf er skotið hér inn i,
sökum þess að það kom töluvert
til umræðu á fundum fjárhags-
nefndar við afgreiðslu þessa
frumvarps og einnig vegna þess,
að ef slík löggjöf hefði nú verið
til í landinu, væri þessa frum-
varps ekki þörf. — Á þetta er
bent vegna þess að líklegt má
telja að hér verði ekki látið stað
ar numið með stofnun einka-
banka. Var það og mál, sem
nefndin ræddi sérstaklega á
þeim fundi er hæstvirtur við-
skiptamálaráðherra sat. Var það
sameiginleg skoðun hæstvirts
viðskiptamálaráðherra og nefnd
GUÐMUNDUR Nikulásson
stendur þarna og horfir á
kindina sína og þrílcmbing-
ana hennar á blettinum
sínum við Háaleitisveg.
Þetta verður siðasta vorið,
sem hann getur veitt sér
þá ánægju, því Revkjavík
teygir sig út yfir lönd fjár-
eigendanna og kindurnar
verða að víkja. Þarna er
Guðmundur búinn að hafa
nokkrar kindur síðan fyrir
1930, en það getur ekki orð-
ið lengur, eins og áður er
sagt.
armanna, eftir að hafa borið það
undir þingflokkana, að eðlilegt
væri, að þau réttindi um skatt-
frelsi, sem frumvarp þetta gerir
ráð fyrir til handa Verzlunar-
bankanum hf., myndu einnig
I verða veitt öðrum aðiljum, svo
I sem verkalýðssamtökum, sam-
j vinnufélögum og samtökum
| sveitarfélaga, sem til banka
| vildu stofna við svipuð skilyrði
og hér um ræðir, og há með sam
þykkt líkra laga og þetta frum-
varp er.
í sambandi við umræður í
nefndinni um skattfríðindi komu
og nokkur önnur atriði fram,
sem ástæða er til að geta, m. a.
það að forsenda þeirra ?kattfríð-
inda fyrir banka væri, að þau
gildi aðeins fyrir íslenzkt fjár-
magn, eins og tilætlunin mun
vera við stofnun Verzlunarbank-
ans. Yrði hinsvegar síðar sú
breyting á, að erlent fjármagn
kæmi inn í Verzlunarbankann
hf., sem hlutafé, væru þær for-
sendur, sem nú eru fyrir frum-
varpinu brostnar og nýtt viðhorf
skapað. Þá gat hæstvirtur við-
skiptamálaráðherra þess og í
sambandi við skattfrelsisákvæð-
ið, að hann hygðist í fyrirhug-
aðri reglugerð kveða svo á um,
að bankanum væri skylt að birt’a
reikninga sína opinberlega, eins
og Verzlunarsparisjóðurinn raun
ar mun jafnan hafa gert fram til
þessa og að einn af endurskoð-
endum á reikningum bankans
verði tilnefndur af ríkisstjórn-
inni.
Ég hef leyft mér að ræða grund
völl og forsögu þessa frumvarps
nokkuð ítarlega, þar sem með
því, ef að lögum verður, er stig-
ið, að mínu viti, töluvert þýðing-
armikið spor í íslenzkum banKa-
málum, sem er stofnun algerlega
innlends einkabanka, án rikis-
ábyrgðar eða hlutdeildar. Eins
og ég sagði í upphafi máls míns,
greinir okkur í fjárhagsnefnd
háttvirtrar deildar í grundvaU-
aratriðum á um ágæti hinna ein-
stöku rekstrarforma í atvinnu-
lífinu. Við erum hinsvegar sam-
mála um, að bankastofnun á heil-
brigðum fjárhagsgrundvelli, sem
stuðlar að bættri þjónustu við
atvinnuvegina, hvern og einn og
alla til samans, í hvaða rekstrar-
formi, sem henni kann að verða
sniðinn stakkur, geti verið
æskiieg, svo lengi sem hún hlýt-
ur almennum þjóðarhag og erum
þessvegna allir því meðmæltir,
að frumvarp þetta verði sam-
þykkt.