Morgunblaðið - 18.10.1960, Síða 12

IZ
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 18. okt. 1960
JHwgntiMðfrifr
Utg.t H.f. Arvakur Reykjavlk.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórarí Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók,: Arni Óla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 2?,480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
VEXTIR OG
ÚTGERÐARMÁL
r>YRIRTÆKI okkar H. B.
& Co. hefur skilað tals-
verðum tekjuafgangi árum
saman en útsvar, tekju- og
eignaskattur hafa gleypt það
og meira til. Þ. a. 1. hefur
ekki verið hægt að mynda
neinn sjóð til að bvggja upp
með, t. d. kaupa bát, kaupa
hús eða annað, nema taka
það að láni“.
Þannig farast Haraldi Böðv
arssyni, útgerðarmanni, orð í
grein, sem hann ritaði í Morg
unblaðið sl. föstudag. En þar
ræðir hann m. a. skort fyrir-
tækis síns á rekstrarfé. Þetta
fyrirtæki er nú 54 ára gamalt
og hefur ætíð verið rekið af
dugnaði og hagsýni. Engu að
síður er hagur þess nú við lok
tímabils vinstri stefnunnar
þannig að því gengur erfið-
lega að standa af eigin ramm-
leik undir nauðsynlegri við-
bótarfjárfestingu, jafnvel
þótt orsökin sé „of mikil
bjartsýni og of mikil fjárfest-
ing á einu ári“.
Þetta er auðvitað ekkert
einsdæmi með þetta útgerð-
arfélag, heldur er það regla
með fyrirtæki hérlendis að
þau hafa verið svo skattpínd,
að hvergi hafa getað safnazt
nauðsynlegir varasjóðir,
hversu vel sem á málefnum
fyrirtækjanna hefur verið
haldið. En á sama tíma hefur
verið fleytt áfram fyrirtækj-
um óhæfra manna með hvers
kyns oheilbrigðri fyrir-
greiðslu, -sérréttindum og
pólitískri aðstoð. Hefur jafn-
vel verið talið eðlilegast að
hlaða mest undir þá sem
verst ráku fyrirtæki sín og
skiluðu þannig þjóðarbúinu
minnstum afrakstri. Þetta er
sá arfur vinstri stjórnarinn-
ar, sem augljósastur er og und
irstaða erfiðleika útvegsins.
Morgunblaðið hefur bent
á, að viðreisnin sé ekki full-
komnuð, fyrr en gert hefur
verið hreint borð hjá útgerð-
inni. Bráðabirgðaskuldum
hennar og hengingarvíxlum
komið í föst lán, en síðan
verði allir að standa sjálfir
við skuldbindingar sínar.
Þeir, sem vel reka fyrirtæki,
mega gjarnan hagnast veru-
lega en hinir heltast úr lest-
inni.
Haraldur Böðvarsson víkur
að ýmsu í grein sinni, sem
Morgunblaðið er ekki sam-
mála, en það breytir auðvitað
engu um það, að blaðið telur
rétt að skoðanir hans komi
fyrir almenningssjónir. —
Ástæða er til að fara nokkr-
um orðum um vaxtamálin,
því að nokkuð mun villandi,
þar sem höfundur bendir á
vexti í nágrannalöndunum.
Sannleikurinn er sá, að vext-
ir eru þar yfirleitt mun hærri
en menn álíta og til flestra
framkvæmda munu vextir
vera 6 og allt upp í 8%. Hinu
er svo ekki að leyna að vextir
eru hér hærri en í þessum
löndum, en það var talin
nauðsynleg ráðstöfun til þess
að ná jafnvægi á peninga-
markaðnum.
Jafnframt ber svo á það að
líta að fáir munu betur að
tekjuaukningu komnir en
einmitt sparifjáreigendur.
Þeirra hlutur hefur rýrnar ár
frá ári á tímum verðbólgunn-
ar. Auðvitað koma hinir háu
vextir illa við lántakendur,
hvort heldur það eru útvegs-
menn eða aðrir. Og þegar
jafnvægi hefur náðst, lækka
vextir að sjálfsögðu og er það
þá einnig réttmætt, því að
sparifjáreigendur eiga þá
ekki lengur að tapa á áfram-
haldandi verðbólgu.
Vissulega er það hryggi-
legt að vinstri stefnan skuli
hafa leikið góð fyrirtæki svo
grátt, að engir varasjóðir séu
þar til. Hinsvegar er engin
leið að taka fé af launamönn-
um til nýrra uppbóta af
þeirri einföldu ástæðu að
launastéttirnar búa ekki við
of góð kjör eftir óstjórnar-
tímabilið. Þess vegna verður
nú að byrja að byggja at-
vinnufyrirtækin upp aftur
frá grunni. Það verður að
hjálpa útveginum til að losna
við hengingarvíxla vinstri
stefnunnar og koma fjárhag
sínum á fastan grundvöll.
Þrátt fyrir allt eiga lang-
flest útgerðarfyrirtæki vel
fyrir skuldum og byggist það
meðfram á verðbólguþróun-
inni, sem hér hefur verið um
langt skeið, en hún hefur
aukið eignir þeirra í verði, þó
að stöðug skuldasöfnun hafi
átt sér stað. Þess vegna er
hægt að breyta skuldum
þeirra í föst lán og að því ber
að vinna og síðan verður
hver að búa að sínu og munu
þá vissulega nægilega margir
hafa dug og framsýni til þess
að geta þaðan í frá staðið á
eigin fótum, og ekki sízt það
útgerðarfyrirtæki, sem hér
var sérstaklega um rætt.
NEYÐARBJALLAN hringdi.
Sjö menn voru innilokaðir í
kolanámu hjá Doncaster í
Yorkshiae í Eng4andi. Ætt-
ingjarnir biðu fullir angistar
í 18 klukkutíma. Svo náðu
björgunarmennirnir til námu-
mannanna. Sex þeirra gátu
sjálfir gengið að lyftunurn
sem fluttu þá upp á yfirborð-
ið, en einn, sem var lítils-
háttar meiddur, varð að bera.
Hér sjást fjórir þeirra, sem
innilokaðir voru. Strax og
þeim hafði verið bjargað,
þurftu þeir að fara að fá sér
bolla af sterku teí.
NÝLEGA var mótorferjan
„Prinsesse Anne Marie“ tekin
I notkun í Danmörku. Þetta
er hraðskreiðasta ferja Dan-
merkur og siglir milli Kalund
borgar og Árhus.
Nautaat er þjóðaríþrótt Spán-
verja og nautabanarnir dýrkað-
ir sem hetjur. — Paco Camino
’ heitir þessi 17 ára Spánverji.
Hann var óþekktur í byrjun
nautaatstímabilsins í ár, en er
nú skæður keppinautur gömlu
( og reyndu nautabanana. Nú veð-
' ur hann í peningum, nýbúinn að
kaupa kádilják, og Mercedes
Benz. En þó hættir hann lífi sínu
frekar fyrir heiðurinn en pen-
ingana, einkum fyrir heiður
fæðingarbæjar síns, Camas,
skammt frá Sevilla. Þar biður
móðir hans fyrir honum í hvert
skipti, sem hann tekur þátt í
nautaati og þangað snýr hann
sem hetja að leiknum loknuin.
Alexander Dumas eldri vann
sér inn gífurlegar fjárupphæðir
með skóldsagnaframleiðslu sinni,
en hann kunni ekkert með pen-
inga að fara og var þess vegna
alltaf peningalaus. Það var venju
leg sonur hans, höfundur sög-
unnar „Kamelíutrúin", sem varð
að bjarga fjárreiðum hans. Þess
vegna varð Dumas yngra ein-
hverju sinni að orði: „Pabbi er
stórt barn. sem ég eignaðist þeg-
ar ég fæddist".