Morgunblaðið - 19.04.1961, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 19. aprTl 1961
MORGl’ NBLAÐIÐ !
9
//
Everyman's Library7'
ENN eru þeir allmargir á lífi er
fengu sína fyrstu tilsögn í ensku
hjá ögmundi Sigurðssyni, og á
einn veg mun það vera um þá
flesta, að til hans kennslu í. þeirri
tungu þykist þeir geta jafnað, en
naumast lengra. Ekki fyrir það,
að ögmundur væri svo mjög
lærður í ensku; það er lítt hugs-
andi að svo hafi verið, en um
það efni gátum við nemendur
hans að sjálfsögðu ekki dæmt,
enda reyndi lítt á lærdóminn á
okkar þekkingarstigi. Annað
skipti nokkru máli: að til dag-
legra nota var honum enskan
sennilega viðlíka tiltæk sem
móðurmálið. Hitt var meginat-
riðið að ögmundur, sem var kenn
ari af guðs náð, og því snillingur í
kennarastólnum, hvað sem hann
Ikenndi, elskaði enskuna um
fram aðra hluti, og naut sín því
allrabezt er hann kenndi hana
,(og þoldi þar líka sízt að frammi
staða nemendans væri léleg). Sá
sem ekki gat lært ensku hjá hon-
um, þeim hinum sama var von-
laust að reyna það annarsstaðar.
Varla er það hugsanlegt að
Ögmundur, fremur en nokkur
ennar, hafi gert sér það ljóst að
þegar J. M. Dent fyrir réttum
hálfum sjötta áratug stofn-aði
Everyman’s Library, þá gerðist
einn af heimsviðburðunum. Þá
var fsland enn svo einangrað frá
umheiminum að láta mun nærri
að þá kæmi hingað erlendur póst-
ur um það bil einu sinni á mán-
uði, eða litlu meir, ef tekinn
Cr allur árshringurinn. En svo
var Ögmundur vakandi á þessu
sviði að um fyrirtækið skrifaði
hann grein almenningi til leið-
ibeiningar einu misseri eftir að
því var hleypt af stokkunum,
og grein hans varð til þess að
Sigfús Eymundsson pantaði
nokkur bindi til reynslu. Þau
kostuðu 90 aura, og þá keypti ég
mína fyrstu bók á ensku — þeg-
ar námsbækurnnr eru undan-
skildar.
f hálfa öld hefi ég hugsað með
undrun um þessa árvekni kenn-
ara míns. Hún er mér sama undr-
unarefnið enn í dag.
Fyrir 29 árum kom út handbók
um Everyman’s Library, eins og
það var þá. Hún er lengi búin
að vera ákaflega. torgæt, og að
Ejálfsögðu mjög úrelt. Því miklu
er safnið nú stærra en það var
þá og mjög um það breytt á all-
an hátt. Safnið er nú 1000 bindi,
og ekki er talið viðráðanlegt að
fjölga bindunum. Þau • verða
Bldxei fleiri, en að sjálfsögðu
munu sum bindin verða lögð
niður og önnur koma í þeirra
atað; þau fá númer þeirra er úr
gengu. Salan eykst stöðugt með
hverju árinu, og þessi þúsund
bindi eru nú eitt aí heimsveld-
unum. Enda þótt það hljómi öf-
ugmælum líkast, er það einmitt
aukning sölunnar sem ásamt
öðru gerir frekari fjölgun bind-
ainna óviðráðanlega. Við ofur-
litla umhugsun, mun hver maður
ekilja þetta, jafnvel þegar honum
er sagt að hvert bindi kemur út
6amtímis í London og New York.
En hvað er Everyman’s Library?
Spurningin mun þykja þarflaus
og meira að segja heimskuleg.
Því Everyman’s Library þekkir
hver sá, er einhverja nasasjón
hefir af enskum bókmenntum.
Samt ætla ég að segja það til
svars eða skýringar að safn þetta
er ekki úrval enskra bókmennta,
heldur úrval bókmennta alls
heimsins, að fornu og nýju. Þar
eru því með bókmenntir Grikkja,
Rómverja, Indverja, Kínverja,
Persa o. s. frv. Okkar eigin forn-
bókmenntir er þar að finna, og
eitthvað mundum við eiga þar
nýrra ef við hefðum haft mann-
dáð og menningu til þess að
Ikoma því á framfæri. Og þarna
er líka merkilegt og ágætt safn
handbóka, en þó aðgreint frá að-
elsafninu og ekki tekið með í
bindatölu þess.
En í áratugi hefir tilfinnanlega
vantað lykil að þessu frábæra
safni — og sú vöntun hefir verið
almenningi til mikils baga. Nú
hefir verið úr þessu bætt með
handbók sem nefnist: The
Reader’s Guide to Everyman’s
Library (xxii + 425 bls.) eftir A.
J. Hoppé. Mér finnst ég skulda
það minningu Ögmundar Sigurðs
sonar að segja frá þeirri bók, og
hennar vegna skrifa ég grein
þessa — í því trausti að einhverj
um megi að gagni verða.
Bókin hefst á sögu safnsins,
eftir E. P. Bozman. Mun enginn
notandi bókarinnar hlaupa yfir
þá sögu, en þaðan af síður má
vanrækja að lesa með athygli
formála þann er Hoppé skrifar
því hann gerir grein fyrir því,
hvernig bókina skuli nota. Er
það svo einfalt og auðvelt sem
verða má, og þá kemur það í ljós
að bókm er miklu meira en lyk-
ill að safninu og hefir geysi-
mikið notagildi fyrir jafnvel
þann, sem ekki á svo mikið sem
eitt bindi úr því.
Efninu er öllu skipað niður í
stafrófsröð, bæði titlum og höf-
undanöfnum (en nafngreindir
höfundar eru 1260). Og ekki eru
bókatitlamir einir látnir duga,
heldur eru teknar með í skrána
fyrirsagnir kvæða og ritgerða.
Þannig er það, að ef einhver vill
finna kvæðið Lorelei, en man
ekki nafn höfundarins, þá flett-
ir hann upp þessu orði og finnur
við það „Heine 911“, sem táknar
að fletta skuli upp „Heine“ fram
ar í stafrófinu en í kvæðasafni
hans, bindi 911, er vitanlega
kvæðið, og hér er meira en hálf
smáleturssíða um efni bindisins
með ártölum sem sýna hvenær
hvað eina var fyrst birt. Ef ein-
hver man ekki eftir hvern kvæð-
ið Locksley Hall er, þá flettir
hann því upp og er vísað á
„Tennyson, vol. i, 44“, og fer síð-
an eins bg áður nema hvað bind-
in eru nú tvö og efnisyfirlitið
nokkuð á aðra síðu. Ef lesarinn
vill vita hvort hann geti fræðst
nokkuð um Díon harðstjórann í
Syrakúsu, flettir hann upp nafn-
inu og sér strax dánarár hans
(363 f. Kr.), en til frekari fræðslu
er honum bent á að fletta upp
Plútarch (46—120), Greek bio-
grapher and moralist", síðan
hvenær rit hans voru þýdd á
ensku (1683—’86) og að þau eru
í þrem bindum í safninu, 407—9,
með forspjalli eftir A. H. Clough
(1819—’61). Svo er efnisyfirlit
bindanna, hvers um sig.
Tilgreind eru fæðingar- og
dánarár hvers höfundar (eða
þýðara), og aftast í bókinni er
skrá yfir safnið í töluröð, en það
er mjög til hagræðis við notkun
bókarinnar.
Ekki getur þetta talist nein
lýsing bókarinnar, en gefur þó
ofurlitla hugmynd um hana. Hún
er hið mesta þarfaþing hverjum
fróðleiksfúsum manni, og ég tel
að hún ætti að vera í hverju því
safni er tekur til enskra bóka,
og alyeg að sjálfsögðu í hand-
bókasafni hvers skóla.
Sn. J.
Eitt af vinsælustu
hressingarhælum Danmerkur
Cl. Skovridergaard
SILKEBORG — SIMI (0681) 514-515
Hressingarhæliö
er fyrir sjúklinga
með ýmiss konar
taugaveiklun,
hjarta- og æða
sjúkdóma, gigt og
til hressingar —
(ekki berkla). —
Megrun undir
læknls hendi.
Læknir:
Ib Kristiansen.
Opið allt árið Biðjið um skrá
Takið flugvél til Kaupmannahafnar og næturbátinn frá Kaupmh.
til Aarhus. Brottför frá Kbh. kl. 23,30. Komið til Aarhus kl. 7. Aætlun
arbíll frá Aarhus til Silkeborg. Brottför kl. 7,40. Komið til Silke-
borg kl. 8,45
CEBO
Nýkomið tékknezkir strigaskór
uppreimaðir með lausu innleggi.
Barnaskór Nr. IOV2—IV2
Unglingaskór Nr. 2—5V2
Karlmannaskór Nr. 6—11
„CEBO“ strigaskórnir eru heimsþekktir
fyrir vandaðan frágang og góða endingu.
o
skódeiid
Skólavörðustíg 12 — Sími 12723
Þríhjól — Krakkahjól
með hjálparhjólum
og stærri gerðir
ÖRNINN
Spítalastíg 8 — Sími 14661
LögtaksúrskurÖur
Samkvæmt kröifu sveíitarstjórans í Miðneshreppi
urskurðast hér með lögtök fyrir ógreiddum útsvör-
um, fasteignaskatti, vatnsskatti og holræsagjöldum
til sveitarsjóðs Miðneshrepps, gjaldföllnum á árinu
1960 eða eldri auk dráttarvaxta og lögtakskostnaðar.
Lögtök verða framkvæmd fyrir gjöldum þessum að
átta dögum liðnum frá birtingu úrskurðar þessa,
verði eigi gerð skil fyrir þann tíma.
Sýslumaðurinn í Gullbringu- og Kjósarsýslu
11. apríl 1961
V erzl un arhúsnœ&i
á Njálsgötu 86 (áður húsgagnaverzlunin Búslóð), er
til sölu og laust nú þegar. Húsnæðið er solubúð, 2
skrifstofur og 2 geymsluherbergi í kjallar. Stærð
ca. 95. ferm. — Upplýsingar í síma 19342 kl. 6—S
á kvöldin.
Ríkisjar&irnar
Borgarliolt, Biskupstungnahreppi, Árnessýslu.
Indriðakot, Vestur-Eyjarfjallahreppi, Rangár-
vallasýslu.
Höfði, Fljótshlíðarhreppi, Rangárvallasýslu,
eru lausar til ábúðar í næstu fardögum. — Upplýs-
ingar gefa hreppstjórar í viðkomandi hreppum og
jarðeignadeild ríkisins, Ingólfsstræti 5.
Vz húseign í Vesturbænum
efri hæð og helmingur af risíbúð er til sölu. Húsið
er á góðum stað með sérstaklega vel ræktuðum,
fögrum garði. Einnig er möguleiki að rísíbúðin selj-
ist sérstaklega. Báðar íbúðirnar eru 3ja herb., ásamt
eldhúsi og baði, sameiginlegu þvottahúsi, sér geymsl
um í kjallara.
ÞORVALDUR ARI ARASON, hdl.
Lögmannsskrifstofa, Skipholti 5
Sími 17451.
I&na&arhúsnœ&i
Óska eftir að taka á leigu 80—90 ferm. húsnæði
fyrir þrifalegan iðnað í eða nálægt miðbænum fyrir
14. maí. Má vera fleiri samliggjandi herb.
Verður að vera á jarðhæð.
Tilboð merkt: Nr.—1906“, leggist inn á afgr. Mbl.
fyrir 23. þ.m.
Einbýlishús í Hofnarfirði
Til sölu, nýtt 5 herb. 115 ferm. einnar hæðar hús
á Hvaleyrarholti. Húsið stendur á glæsilegum
útsýnisstað með fram Reykjanesbraut. Laust með
mánaðar fyrirvara
ÁRNI GUNNLAUGSSON, hdl.,
Austurgötu 10, Hafnarfirði
sími 50764 kl. 10—12 og 5—7.