Morgunblaðið - 08.10.1961, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 08.10.1961, Blaðsíða 10
V 10 MORCVTShLAÐlÐ Sunnudagur 8. okt. 1961 Sigurður Bjarnason: Amerískar skáldsögur um Hall- geröi langbrók og Le'f heppna f Nýstárleg listsýnmg—íslenzkt hjúkrunarheimili á Long Island New York, 4. október. HAUSTKVÖLD á Manhatt- an, hlýtt og milt, fótatak milljónanna allt um kring, drunur neðanjarðarbrauta, þotudynur í lofti, tröllaukn- ir skýjakljúfar, ofbirta, bóka- búð á Grand Central,örlög Hallgerðar langbrókar.* Það er nýlega komin út skáld- saga um þá frægu konu hér I New York. „Eldur í ísn- um“ heitir hún, „Fire in the ice“ og höfundurinn er Dor- othy James Roberts. Segir bún í stuttum formála að sag an sé byggð á tveimur ís- lendingasögum, Laxdælu og Njálu. Hinsvegar sé ekki um endursögn þeirra að ræða. Höíuðtakmark þes&arar skáld- sögu Dorothy Roberts virðist vera að skýra skapgerð Hall- gerðar og skapa skilning á at- höfnum hennar. Samúð höfund- arins er öll með hinni ^tórbrotnu en lánlitlu söguhetju hennar, hvað sem hún aðhefst ,iilt eða gott. Hér verður enginn dómur lagður á bókmenntalegt gildi þessarar skáldsögu. í augum ís- lendings hlýtur slíkt verk. sem byggt er á tveimur öndvegis- sögum fornbókmennta okkar að vera að ýmsu leyti annarlegt. En óhætt er að fullyrða að skáldsag an sé líkleg til þess að vekja at- hygli amerískra lesenda. Hún ér skemmtileg og spennandi, marg- ar persónulýsingar hennar sterk ar og lifandi og ævintýrablær leikur um allt, svið sögunnar, ís- land, hina nýfundnu norðlægu eyju og landnámsmennina. sem ýmist eru norskir stórbændur og höfðingjar, eða synir og dætur írskra konunga og jarla. • FÆR GÓÐA DÓMA. Bókin hefur þegar fengið mjög góða dóma. t. d. kemst Orville j Prescott m. a. að orði um hana á þessa leið í ritdómi í New York Times: „Þessi dularfulla og glæsilega bók, „Eldur í ísn- um“, jafnast á við Kristínu ■ Lavnansdóttur eftir Sigríði | tlndset. Hún segir sögu konu, sem gekk á hólm við siði og i háttu tíundu aldarinnar á íslandi! og sem kom af stað vandræðum,; árekstrum • og ofbeldi af mem-; fýsni sinni, vegna þess að henni leiddist eða var þungt í skapi. Vonzka Hallgerðar birtist ekki í lágkúruhætti eða smámuna- semi. Illska hennar var stórbrot in, vegna hins hrikalega stolts hennar og hefndargleði, vegna fyrirlitningar hennar á allri var- úð, gætni og málamiðlun“. Annar ritdómari kemst að orði um söguna á þessa leið: „Bak- svið sögu og umhverfis er ógleymanlega skýrt. Fólkið er eins sannfærandi' lif andi og hið kjarnmikla og kryddaða málfar þess. Dorothy James Roberts hefur hér ritað bók, sem er verð ug hins svipmikla stórfengleika sagnanna, sem hún er byggð á.“ Lof þessara ritdómara er sann1 arlega ekki skorið við nögl, Munj Vikings) eftir Edisson Marshall. Þessi skáldsaga er byggð á sögu Eiríks Rauða og Leifs son ar hans. Uppistaða hehnar eru siglingar þeirra og landafundir, búseta þeirra í Grænlandi, könn unarferðir Leifs í vesturveg og fundur Norður-Ameríku. Höf- undur lýsir lífinu á íslandi og Grænlandi, átökunum milli heið ins dóms og kristinnar trúar. f formála bókarinnar segir Edis- son Marshall, að hann hafi allt- af verið sannfærður um það, að það hafi verið Leifur Eiríksson, sem fann Ameríku fimm öldum á undan Columbusi. En sér hafi iundist að saga þessa landnáms norrænna manna hafi ekki verið sögð áður á nægilega sannfær- andi hátt'. Höfundi er greinilega ekki kunnugt um bók Guðmund- ar Kambans „Vítt sé ég land og fagurt“, um þetta efni, Var hún Skeiðar og gafflar, samstilling, er gerð árið 1961. það áreiðanlega verða til þess l að auka miklum mun frægð Hall i gerðar Höskuldsdóttur og ann-1 ara þeirra, sem leiddir eru fram á svið með henni í bókinni. Hvað sem um þessa skáldsögu verður sagt þá verður sú staðreynd ekki sniðgengin. að hún vekur at- hygli á fornum bókmenntum ís- lendinga, er skrifuð af hrifningu af þeim og samúð með söguhetj- um þeirra. • VESTUR MEÐ VÍKINGUM. En það er fleira að gerast í bókmenntaheiminum hér, sem snertir okkur íslendinga. Önnur söguleg skáldsaga byggð á ís- lenzkum fornsögum er nýlega komin hér út. Það er „Vestur með víkingum" (West With The eftir Fernandes Arman. Eigandi: Listasafn í Mílanó. Myndin ipi ■ i m ■ ■ Þakklæti Morgunverður Kichas. Tréstóll, tréfjöl með dúk, kaffikanna, bollar, box, glas, eggjaskurn, sígaretta og fleua. Mynuin er eftir Doniel Spoerri og er gerð árið 1960. J. ÞEGAR EG minnist æskuára minna, verð ég hrærður af . hugsuninni um allan þann fjölda manna, sem eiga þakk- ir skildar fyrir það, sem þeir gáfu mér eða voru mér. Jain- framt ásækir mig þjakandi meðvitund um, hvað ég sýndi þessum mönnum í rauninni lít ' ið þakklæti, meðan ég var ung ur. Hversu margir þeirra hafa kvatt lífið, án þess að ég gerði þeim ljóst, hve mikils virði mér var, að þeir auðsýndu mér y svo mikla góðvild eða svo mikla umhyggju! Margt eitt 1 sinn hef ég, með blygðunar- kennd, hvíslað yfir moldum þeim orðum að sjálfum mér, sem tunga mín hefði átt að | tala til hins framliðna, meðan hann var enn ofar moldu. Engu að síður held ég, að ég geti sagt með sanni, að ég sé Íekki vanþakklátur; ég vaknaði öðru hverju upp af þessu ung æðislega hugsunarleysi, sem meðtók eins og sjálfsagðan hlut alla þá umhyggju og góð vild, sem ég reyndi af öðrum, og ég held, að ég hafi jafn snemma orðið næmur fyrir drottnun þjáningarinnar 1 heiminum og skyldu minni á þó gefin út á ensku fyrir stríð, bæði í Englandi og Bandaríkjun- um. Skáldsaga Marshalls er all. mikið verk, á fimmta hundrað blaðsíður að lengd. Fylgja henni kort, sem eiga að sýna siglinga- leiðir Eiríks Rauða og Leifs son. ar hans, bæði milli Noregs og fslands, íslands og Grænlands og Grænlands og Norður-Ameríku. Eftir Edisson Marshall hafa áður komið út margar bækur, hetjusögur, sögulegar skáldsögur og smásögur. Dorothy James Roberts hefur einnig gefið út 11 skáldsögur. Hún mun hafa ferðast til íslands og kynnt sér söguslóðir Laxdælu Framh. á bls. 23. þessu sviði. En fram til tvítugs aldurs, og jafnvel enn seinna, lagði ég mig ekki nægilega fram um að tjá það þakklæti, sem var í hjarta mínu. Eg van mat ánægjuna, sem fylgir því að fá raunverulegar sannan- ir fyrir því þakklæti, sem bjó innra með mér. eftir Albert Schweitzer Vegna þessarar sjálfsreynslu, neita ég að samþykkja, að það sé jafnmikið um vanþakklæti í heiminum og almennt er haldið fram. Eg hef aldrei lagt dæmisöguna um hina „tíu lík þráu“ út fyrir /sjálfum mér á þann veg, að aðeins einn þeirra hafi verið þakklátur. Vissulega voru þeir, allir tíu, þakklátir, en níu þeirra hröð uðu sér fyrst heim, til þess að heilsa vinum sínum og taka upp vinnu sína eins fljótt og unnt væri, staðráðnir í að fara síðan fljótlega á fund Jesús og þakka honum. En það fór á annan veg. Þeim var haldið lengur heima en þeir ætluðu sér að vera, og á meðan var —— -tr Jesús deyddur. Einn þeii’ra bjó samt sem áður yfir hæfileik- um, sem ollu því, að hann breytti strax eins og tilfinning ar hans buðu honum; hann leitaði uppi þann, sem hafði hjálpað honum, og endurnýj- aði sál sína með fullvissu þakk lætis síns. Á sama hátt ættum við öll að reyna að breyta eftir fyrstu hugsun okkar og tilfinningum og tjá orðvana þakklæti okkar. Þá mundi veröa meira sólskin í veröldinni, og meiri máttur til að starfa fyrir það, sem er gott. En hvað okkur sjálfum viðvíkur, verðum við öll að varast að taka upp sem hluta af hugmynd okkar um lífið all ar hinar beisku fullyrðingar fólks um vanþækklæti 1 heim inum. Mikið vatn streymir neð anjarðar, sem aldrei verður að uppsprettu. Vitneskjan um það getur veitt okkur hug@un. En við verðúm sjálf að reyna að vera það vatn, sem brýtur sér leið upp á yfirborðið; við eig- um að verða uppspretta, sem menn geta slökkt í þorsta sinn eftir þakklæti.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.