Morgunblaðið - 01.12.1961, Side 10

MORGVNLL4 fí 1 Ð
Föstudagur 1. des. 1961
!0
BJTSTJÓRAR: BIRGIR ÍSL. GUNNARSSON OG ÓLAFUR EGILSSON
Agætt ndmskeið SUS á Hellu
Þátttakenúur í námskeiðinu á Hellu að kaffidrykkju rreð land-
búnaðarráðherra, Ingólfi Jónssyni.
Eru dagar Verkamanna-
flokksins taldir?
SL. VIKU efndi Fjölnir, F.U.S.
í Rangárvallasýslu og Samband
ungra Sjálfstæðismanna til stjórn
málanámskeiðs á Hellu. Nám-
skeið þetta hófst mánudaginn 20.
Aðolfundur
Keimis, F,U.S.
í Kefluvík
AÐALFUNDUR Heimis, félags
ungra Sjálfstæðismanna í Kefla-
vík, var haldinn sl. mánudag.
Kristján Guðlaugsson formaður
flutti skýrslu fráfarandi stjórnar
en starfsemi félagsins var með
ágœtum á liðnu ári.
Haldin voru skemmtikvöld,
bæði á vegum félagsins sjálfs svo
og í samvinnu við önnur félög
Sjálfstæðismanna í Keflavík.
Auk þess voru haldnir fundir um
bæjarmál og landsmál.
Kristján Guðlaugsson.
Hauststarfsemi félagsins er þeg
ar hafin með Bingó- og spila-
kvöldum.
í stjórn fyrir næsta starfsár
voru kjörnir: Kristján Guðlaugs-
son, formaður, Páll Axelsson,
gjaldkeri, Ingvar Guðmundsson,
ritari, Sigurður Eyjólfsson og
Margeir Sigurbjörnsson. í vara-
stjórn voru kjörnir Sævar Sör-
ensen, Jón P: Guðmundsson og
Þórður Kristinsson.
Mikill áhugi ríkir meðal ungra
Sjálfstæðismanna í Keflavík fyr-
ir því að starfa að málefnum
Sjálfstæðisflokksins. Til að
tryggja Keflavíkurbæ örugga
stjórn á næsta kjörtimabili, mun
verða unnið ötullega að því að
tryggja meirihluta Sjálfstæðis-
manna. — hsj. —
nóvember og því lauk sl. föstu-
dag. Voru fundir haldnir á
hverju kvöldi.
Námskeiðið fór þannig fram,
að hvert kvöld voru haldin stutt
erindi, en síðan æfðu þátttak-
endur sig í ræðumennsku með
málfundum eða upplestri.
Þessir fluttu erindi á námskeið
inu: Þór Vilhjálmsson formaður
S.U.S., um ræðumennsku Og
fundarreglur og fundarsköp (tvö
erindi), Birgir ísl. Gunnarsson,
lögfræðingur, um utanrikismál,
Árni Grétar Finnsson, lögfræð-
ingur, um Sjálfstæðisstefnuna og
Guðmundur H. Garðarsson, við-
skiptafræðingur, um Efnahags-
bandalagið.
Málfundir voru 3 haldnir. Um
bjórmálið og voru þar framsögu-
menn Tryggvi Magnússon og
Sæmundur B. Ágústsson. Því
næst var rætt um búskaparstöfn
un ungs fólks og voru þeir Hjalti
Oddsson Og Jóhann Bjarnason
framsögumenn á þeim fundi. Að
lokum var fundarefnið: Fram-
tíðarhorfur í atvinnumálum Rang
árvallasýslu. — Framsögumenn
voru þeir Eyjólfur Ágústsson og
Ægir Þorgilsson.
Námskeiðinu lauk á föstudags-
kvöldið með sameiginlegri kaffi-
drykkju. Fyrst var stutt kvik-
myndasýning, en síðan flutti Ing-
ólfur Jónsson, landbúnaðarráð-
herra yfirlitseríndi um landbún-
aðarmál.
Námskeið þetta þótti takast
mjög vel, en stjórnandi þess var
Jón Þorgilsson, formaður Fjöln-
is, F.U.S.
DAGANA 17. til 20. nóv. vaT
stjórnmálanámskeið haldið í
Stykkishólmi á vegum Sambands
ungra Sjálfstæðismanna og Hér-
aðssambands ungra Sjálfstæðis-
manna á Snæfellsnesi.
Námskeiðið hófst föstudags-
kvöldið 17. nóv. Haraldur Jónas-
son, sýslufulltrúi, setti námskeið
ið og stjórnaði fyrsta fundinum.
Fundarritari var Magnús Ó. Jóns
son. Þá flutti Jón E. Ragnarsson,
stud. jur. erindi um ræðu-
mennsTcu. En að því loknu hóf-
ust umræður um félagsmál og
var þátttakendum leiðbeint um
framkomu í ræðustól. Að lokum
var sýnd kvikmynd.
Á laugardagseftirmiðdag hélt
námskeiðið áfram. Fundarstjóri
var Lárus Kr. Jónsson og fundar-
ritari Ágúst Sigurðsson. Þá flutti
Hörður Einarsson stud. jur., er-
Þriðjudaginn 7. nóvember fóru
fram aukakosningar í Moss Side
kjördæmi í Manchester. Við
Bretlandsfararnir úr æskulýðs-
samtökum þriggja íslenzkra
stjórnmálaflokka fengum tæki-
færi til að fylgjast með kosninga
baráttunni og kosningunum
sjálfum, eins og vikið var að hér
á síðunni fyrra föstudag.
Húsvitjanir og
fámennir fundir
I neðri deild brezka þingsins
eiga sæti 630 menn, allir kosnir
í einmenningskjördæmum. Þeir
hafa ekki varamenn, og verða
þvi að fara fram aukakosningar,
ef þingmaður fellur frá eða tek-
ur við stöðu, sem ekki fær sam-
rýmzt setu í neðri deildinni. Það,
sem við sáum í Moss Side, var
um margt svipað og við þekkj-
um héðan að heiman. Nýstárleg-
ust þótti okkur, að það skyldi
talin bezta áróðursaðferðin, að
frambjóðendur gengju milli húsa
og berðu að dyrum. Ef einhver
kom í gættina, heilsuðu þeir með
handabandi, sögðu til nafns,
minntu á, að kosningar stæðu
fyrir dyrum, sigðu miklu skipta,
að menn greiddu atkvæði, og
kváðust vonast eftir stuðningi.
Samtölin voru e. t. v. tveim eða
þrem setningum lengri að með-
altali, varla nseira. — I lok-
in afhentu frambjóðendur oft
myndir af sér «g munu þær hafa
verið ætlaðar til gluggaskreyt-
inga. Þessar húsvitjanir eru held
ur . stuttaralegar, en hafa sjálf-
sagt þýðingu í margmenninu.
Við horfðum á frambjóðendur
Ihaldsflokksins og Verkamanna-
flokksins við þessa iðju. Báðir
höfðu þeir barið á nokkur þús-
und hurðir.
Það kom okkur Islendingum á
óvart, hve kosningafundir voru
illa sóttir, en það mun raunar
hafa verið harla óvenjulegt. Við
fórum á tvo fundi, sem haldnir
voru á vegum Verkamannaflokks
ins kvöldið áður en kosið var.
Þar voru 13 og 15 manns. A fundi
hjá Ihaldsflokknum voru um 40
en nokkrir þeirra voru fasistar
og kratar komnir til að gera
„sprell", þegar mönnum var gef
inn kostur á að bera fram spurn-
ingar. A fundum þessum komu
þó fram landsþekktir stjórnmála
menn. Astæðan fyrir fundahöld-
unum mun hafa verið sú, að blöð
sögðu frá ummælum ræðu-
manna..
Ymsar brezkar lagareglur um
þingkosningar eru ólíkar því,
indi um fundarreglur og fundar-
sköp. Hófst síðan málfundur og
var umræðuefnið áfengismál.
Framsögumenn voru Guðni Frið-
riksson og Hinrik Finnsson.
Síðasti dagur námskeiðsins var
á sunnudag. Þá var fundarstjóri
Guðni Friðriksson, en fundarrit-
ari Hörður Kristjánsson.
Þá flutti Hörður Einarsson er-
indi um Sjálfstæðisflokkinn og
stefnu hans og Jón E. Ragnarsson
um aðra stjórnmálaflokka og
stefnu þeirra. Að erindunum
loknum fór fram málfundur og
var rætt um framtíðarhorfur í
atvinnumálum Snæfellinga. Fram
sögumenn voru Magnús Ó. Jóns-
son og Þórir Ingvarsson. Að lok-
um var sýnd kvikmynd, m.a. frá
árás kommúnista á Alþingi 30.
marz 1949.
Námskeið þetta tókst mjög vel.
sem hérlendis er. Hin opinbera
kosningabarátta gat t. d. ekki
hafizt í Moss Side fyrr en 23.

Eftir ÞÓR VILHJÁLMSSON
október, og hver flokkur mátti
ekki verja til hennar hærri fjár-
hæð en £ 759 (92.000 kr.). Var
þessi upphæð ákveðin lögum
samkvæmt á grundvelli þess, að
á kjörskrá .voru nálega 49.000
manns. Allir frambjóðendur
verða að leggja fram trygging-
arfé, £ 150 eða rúmlega 18.000
kr., og er það ekki endurgreitt,
nema þeir fái áttunda hluta
greiddra atkvæða.
Brezku flokkarnir
Einmenningskj ördæmin í Bret-
landi stuðla að myndun tveggja
flokka kerfis og þar með að því,
að með völd fari stjórn eins
flokks. Ihaldsflokkurinn hefur
haft meirihluta á þingi allt frá
1951. I kosningunum 8. október
1959 fékk hann 13.750.935 atkv.
og 366 þingmenn, Verkamanna-
flokkurinn 12.216.166 atkv. og
258 þingmenn, Frjálslyndi flokk
urinn 1.640.761 atkv. og 6 þing-
menn og kommúnistar 30.897 at-
kvæði og engan þingmann.
Fengu kommúnistar síðast mann
kjörinn á þing 1945. Tveir fram-
bjóðendur voru í Moss Side 1959.
Fékk frambjóðandi Ihaldsflokks-
ins rúmlega 22.000 atkvæði og
8.719 atkvæðum fleira en and-
stæðingur hans úr Verkamanna-
flokknum. I aukakosningunum
nú var kjörsókn miklu minni,
innan við 50%. Frambjóðandi
Ihaldsflokksins sigraði, fékk
9.533 atkvæði. I öðru sæti varð
frambjóðandi Fi'jálslynda flokks
ins og kom það A óvart. Hann
fékk 6.447 atkvæði, frambjóðandi
Verkamannaflokksins 5.980 atkv.
og frambjóðandi brezka fasista-
flokksins 1.212 atkvæði. Tapaði
hann tryggingarfé sínu.
Þegar Ihaldsflokkurinn sigraði
í almennum þingkosningum í
þriðja sinn í röð 1959, þótti það
miklum tíðindum sæta, enda
hafði slíkt ekki gerzt í heila öld.
Flokknum fylgir það fólk, sem
telur þróun betri en byltingu, og
má e. t. v. segja, að það sé frem
ur lífsskoðun en dægurmáia-
stefnuskrá, sem einkennir flokk-
inn. En því fylgir að sjálf-
sögðu, að stefna hans í þeim mál-
um, sem hverju sinni eru efst
á baugi, sé bæði fastmörkuð og
framsækin. Þetta einkenni flokks
ins veldur því, að honum hefur
tekizt betur en Verkamanna-
flokknum að laga sig eftir breytt
um tímum. Þá skiptir það miklu
að lífskjörin hafa batnað mjög
í Bretlandi eftir styrjöldina og
stórir hópar með réttu hætt að
líta á sig sem fátæklin'ga. Þeir
hafa færzt upp í „miðstéttina“,
og í hinu rótgróna brezka þjóð-
félagi þýðir þetta breytt viðhorf,
sem Ihaldsflokkurinn hefur get-
að fært sér í nyt. Enn er þess að
geta að skipulag flokksins er
gott og flokksstarfið öflugt.
Eftir hinn mikla kosningasig-
ur 1945 tók Verkamannaflokkur-
inn að stjórna i samræmi við sínar
gömlu sósíalistisku kennisetning
ar. I ljós kom að leysa átti vanda
mál nútímans með úrræðum
fortíðarinnar. Þjóðnýting og aðr
ar efnahagsaðgerðir voru aðal-
orsök vandræða flokksins, og var
eihs og hann yrði ráðvilltur, þeg
bækurnar höfðu spáð. Gaitskell,
núverandi flokksformgi, og fleiri
hafa viljað breyta stefnu flokks-
ins í samræmi við nýja tíma,
en afleiðingin hefur orðið mik-
ill innanflokksófriður. Þá hefur
verið borgarastyrjöld í flokkn-
um um varnarmál. Ekki heíur
það bætt úr skák, að skipulagið
og flokksstarfið er að ýmsu levti
ófullnægjandi ,ekki sízt meðal
ungs fólks. Þess ber að gæta, að
Alþýðusamband Breta er hluti
af flokknum og brezk Fmmsókn-
arflokkurinn (Samvinnuflokk-
urinn) í rauninni einnig, en vand
ræði eru jafnmikil eigi að síður,
Klofningurinn og stefnuleysið
í Verkamannaflokknum er nii
haft í gamanmálum af ýmsum,
eins og sjá má af myndinni, sem
grein þessari fylgir. Allir tala
um það í alvöru, að flokkurinn
eigi sér ekki viðreisnar von, en
ný stjórnmálasamtök hljóti að
koma í hans stað. Telja sumir, að
FrjáLslyndi flokkurinn eygi nýft
blómaskeið og eru úrsiltin í Moss
Side og fleiri aukakosningum
höfð til marks. Það er að visu
ekki einsdæmi í aukakosningum
að Frjálslyndi flokkurinn fái
verulegt fylgi, en þó er viðgang-
ur hans nú meiri en við var bú-
izt. Hinn nýi flokkur myndi vafa
laust heimta skjótar umbylting-
ar í þjóðfélaginu en vera óháð-
ari kreddum sósíalismans en
Verkamannaflokkurinn hefur
verið. Um allt þetta ríkir óvissa,
en enginn lætur sér detta annað
í hug en Ihaldsflokkúrinn v^rði
hér eftir sem hingað til megin-
þáttur í brezku stjórnmálalífi.
Frá stjórnmálanám-
skeiði í Stykkishólmi
ar allt gekk ekki eins og „fræði"-
Gaitskell, foringi Verkamannaflokksins, segir við hina brezku )
húsmóður: „Hugsum okkur að kosningar yrðu á ir.orgun.'
Hvaða flokki vilduð þér, að Verkamannaflokkurinn líktist?“
(Teikning úr vikublaðinu The Observer)