Morgunblaðið - 04.02.1962, Síða 3

Sutmudagur 4. febr. 1962
MORGVNBLÁÐIÐ
3
Sr. Jón Auðuns, dómprófastur:
Varðveizla hússins
Helgiganga um kirkjuna með logandi kerti í hönd.
Á kyndilmessu
EF fólk hér á landi væri
spurt hvað væri kyndilmessa,
mundu ekki margir geta gefið
greið svör. Sumir mundu
vafalaust segja að sá dagur
væri mikill veðurboðunardag-
ur og vitna í vísuna:
Ef í heiði sólin sést
á sjálfa kyndilmessu,
vænta snjóa máttu mest
maður upp fra þessu.
Meðan menn trúðu á slíkar
veðurspár, var semsagt litið
til veðurs á kyndilmessu og
athugað hvort sæi nokkuð til
sólar. Bárður Ásmundsson í
Hólakoti í Eyjafirði sem dó
gamall maður skömmu eftir
1860, á að hafa trúað fastlega
á þetta, eins og margir fleiri.
Er sagt að hann hafi alltaf
farið út á kyndilmessu að gá
til veðurs; og einu sinni er
hann kom inn, var hann bæði
hryggur og reiður; kvaðst
hafa séð „einn bölvaðan sól-
skinsblett í Kerlingu“.
Fyrrum var það siður að
kveikja með betra móti á
kyndilmessu og ljóma bað-
stofuna og enda bæinn upp
með ljósum, að því er Jónas
á Hrafnagili segir í Þjóðhátt-
um sínum. Voru þetta leifar af
kyndilmessuhátíðahaldinu í
kaþólslcri tíð. En þessi siður er
löngu horfinn.
Ljós til opinberunar
heiðingjum
En það er hópur manna hér
í Reykjavík, sem ekki mundi
verða svarafátt þó spurt væri
um kyndilmessu og ekki lætur
þann dag fram hjá sér fara —
það er kaþólski söfnuðurinn.
Á kyndilmessu er alltaf sér-
stök athöfn í kaþólsku kirkj-
unni. Ljósmyndari blaðsins
var sl. föstudag viðstaddur þá
athöfn í kirkjunni og tók
myndirnar hér á síðunni.
Og honum hafði verið bir'
það af heilögum anda, að hann
skyldi ekki dauðann sjá, fyrr
en hann hefði séð DrottinJ H
smurða. Og hann kom að til-
laðan andans í helgidóminn.
og er foreldrarnir komu inn 1
með barnið Jesúm, til að faraj
með það eftir reglu lögmáls- i
ins, þá tók hann það í fang'
sér og lofaði Guð og sagði;
Nú lætur þú, herra, þjón þinni
í friði fara,
eins og þú hefir heitið mér,
því að augu þín hafa séð
hjálpræði þitt,
sem þú hefir fyrirbúið í
augsýn allra lýða.
Ljós til opinberunar
heiðingjum
og til vegsemdar lýð þínumt'1
Israel.“
Helgiganga um kirkjuna
Til að minnast þessa halds
kaþólskir kyndilmessu og bera'
í EINU guðspjallanna (Lúk.
11) líkir Kristur hjarta manns-
ins við hús. „Þegar sterkurmað-
ur, alvopnaður, varðveitir hús
sitt, er allt í friði, sem hann
á“. Og meistarinn lýsir ásókn
illra afla, til þess að komast inn
í húsið, — hjartað.
Með sinni mjúklátu, einhliða
mildu guðshugmynd er mörgum
nútímamanni ógeðfellt að hugsa
þessu illu öfl raunverulega að
verki. En tilverunni er ekki hag
að eftir því, sem mönnum kann
að vera geðfellt. Heimurinn er
ekki glansmynd til að skreyta
skemmtibækur barna. Meistar-
inn, sem málaði þessa voldugu
mynd — alheiminn — notaði
alla liti frá sólargeislanum sjálf-
um og niður í sortann. Og hvoru
tveggja, ljósinu og myrkrinu,
ætlaði hann hlutverk í þjónustu
þróunarinnar.
Kristur kennir skýlaust, að
hvort tveggja — hið góða og
hið illa, eigi sinn leik á lífsins
borði, og að mannssálin sé opin
fyrir áhrifum úr báðum áttum.
Er ekki þetta voðaleg kenn-
ing? Er það ekki ægilegt veik
um manni, að vera leiksoppur
tveggja afla, opinn fyrir áhrif-
um bæði myrkurs og ljóss? Vera
má. En kemst heilvita maðurhjá
að sjá, að sál hans er orrustu-
völlur, þar sem þrásinnis berj-
ast um yfirráðin hið lága og hið
háa, og að þessi barátta geisar
bæði innra með oss og utan við
os, — í mannlífinu?
Hvernig fáum vér varðveitt
húsið — hjartað — svo að það
verði ekki heimkynni freistandi
afla, sem á það leita?
Um það gefur Kristur vitur-
lega bendingu. Hann segir það
bera kaþólskir logandi kerti
Á kyndilmessu koma kaþ-
ólkkir saman í kirkju sinni til
að minnast þess er foreldrar
Jesú fóru með hann skv. lög-
um Mose til Jerusalem, til að
færa hann drottni. „Og já, í
Jerusalem var maður að
nafni Simeon, og maður þessi
var réttlátur og guðrækinn og
vænti huggunar af Israels, og
heilagur andi var yfir honum.
ljós „til opinberunar heið-
ingjum“ um kirkju sína.
Athöfnin fer þannig fram
að fluttar eru sérstakar bært-
ir. Þá fer fram úthlutun kert-
anna og á meðan sungið úr
texta þeim, sem vitnað er í
hér að ofan. Síðan byrjar
helgiganga um kirkjuna, Söfn
uðurinn gengur bak við altar-
ið, niður. kirkjuna og á göng-
unni syngja börn Maríulög.
Þetta var gert hér í öllum
kirkjum í kaþólskum sið, en
lagðist að sjálifsögðu niður
eftir siðaskiptin.
Sigurför bandarískrar
söngkonu um Rússland
BANDARÍSKA söngkonan Dor-
othy Kirsten hefur undanfarið
verið á söngleikaferð um Sovét-
Aðaífulltrúinn
kvaddur heim
New York 3. febr. — AP.
STJÓRN Indónesíu hefur kvatt
heim frá New York aðalfulltrúa
Binn hjá Sameinuðu þjóðunum.
Áður hafði stjórnin tilkynnt, að
hún taeki ekki framar þátt í
samningatilraunum um deiluna
um hollenzku Nýju Guineu fyrir
milligöngu sáttasemjara, — en
U Thant framkvæmdastjóri SÞ.
hefur haft forgöngu um, að reynt
yrði að semja um þessa deilu.
Ekki hafa frekari fregnir borizt
af innrásarfyrirætlunum Indó-
nesíustjórnar.
ríkin og hlotið fádæma undirtekt
ir rússneskra tónlistarunnenda.
Þessí ferð söngkonunnar er far
in samkvæmt samningi Sovét-
rikjanna og Bandaríkjanna um
að auka menningarbengsl milli
landanna.
Dorotihy Kirsten byrjaði ferð-
ina með því að syngja í óperunni
í Tiflis, höfuðborg Georgíu — og
mun hún fyrsti bandaríski söngv
arinn sem þar syngur. Hlutverk
ið var Kamelíufrúin í La Traví
atia eftiir Verdi, Kirsten söng á
ítölsku en aðrir söngvarar á nlss
neoku. Sýningin vakti feikna
hrifningu og var Kirsten kölluð
fram 22 sinnura. Blómvöndum
rigndi yfir hana og kastaði hún
sumum þeirra aftur yfir áheyr-
endahópinn.
Kristen hefur einnig sungið í
Bolshoi leiikhúsinu í Moskvu, i
Riga og í Leningrad við gífurlega
hrifningu áheyrenda.
Börnin syngja Maríuvers á göngunni um kirkjuna.
ekki nóg, að hreinsa húsið af
hinu illa og láta það síðan
standa sópað og prýtt. Þá bjóði
það ásókn nýrra freistinga heim.
Vér verðum að kappkosta að
fylla hjartað af hinu hreina,
guðlega, góða, svo að illi and-
inn, freistingin, komist þar ekki
að.
Baráttan er ekki aðeins mín
og þín. Hún er barátta þúsund-
anna, milljónanna, barátta allra
manna.
Frægur nútímarithöfundur hef
ir þá sögu eftir einum vina
sinna, að sér til angurs hafi
hann séð á veggjum heima hjá
vini sínum grófar, ósiðlegar og
Ijótar myndir. Honum datt ekki
í hug að fara að benda vini
sínum á með orðum, hve þetta
væri honum og heimili hans
ósamboðið. En hann gerði ann-
að. Hann sendi vininum að gjöf
fagra og verðmæta Kristsmynd.
Vinurinn sá brátt, að þessar ó-
skyldu myndir gátu ekki verið
í sama herbergi, og innan
skamms voru grófu myndimar
horfnar af veggjum hans.
Fylltu herbergi þitt — her-
bergi hjartans — hinu fagra, þá
þokar hið lága, Ijóta, innan
skamms. En meðan þú hýsir
viljandi lágar hugsanir, óhrein-
ar hneigðir, og gerir gælur við
þær í einrúmi, býður þú freist-
ingunum heim í það hús, sem
þú átt að verja, og vilji þinn
verður veikari og veikari.
Nútímamaður, sem kunnugir
telja að lagt hafi með óvenju-
legum árangri stund á göfugt,
heilagt líferni, segir: Nær sem
mynd af óhreinni hugsun kem-
ur fram á tjald sálar minnar,
set ég mér fyrir hugarsjónir
mynd Krists, og óhreina mynd-
in hverfur, hörfar.
Fylltu hús þitt góðum gest-
um, og þá er ekki rúm fyrir
hina. Þér nægir ekki það eitt
til sigurs, að sópa og prýða
hjartans hús. Þú verður að
læra að fylla það hinu hreina
og góða.
Leyndardómar sálar þinnar
eru margir. Þar eru rökkvaðir
afkimar og þar eru bjartar vist-
arverur. Reyndu að gaumgæfa
það, sem þar inni gerist, — það
af þvi, sem á valdi þínu er að
sjá. Eins og þú sitjir í kvik-.
myndahúsi og horfir á myndirn
ar líða hverja af annarri
eftir sýnitjaldinu, — svo líða
myndir, ljósar og dökkar, skín-
andi og skuggalegar, hver af
annarri á tjaldi sálar þinnar.
Sumar óhugnanlegar, aðrar ynd
islegar. Reyndu með einlægri
viðleitni, hugleiðingum, helgri
sálariðju og bæn að láta feg-
urstu myndina, Kristsmyndina,
koma sem oftast fram á tjaldið.
Þá smáhverfa margar hinna
burt.
Þjónaðu mannlegu félagi. En
þú þjónar því þannig bezt, að
þér sé fast í minni það, að
þýðingarmesta viðfangsefni þitt
er þú sjálfur.
Vegna þess að ég hætti nú
um skeið að skrifa sunnu-
dagsgreinar í Mbl., vil ég færa
þakkir þeim mörgu, sem hafa
veitt mér uppörvun með því
að minnast á þessar greinar
við mig og ræða við mig efni
þeirra. Spurningar hefðu
samt mátt vera fleiri. Vegna
mikilla anna hefi ég ekki
átt þess kost að vanda þess-
ar greinar eins og ég hefði
óskað. En þeim mun meiri
finn ég þakkarskuld mína við
alla þá, sem hafa tekið þeim
veL
, Jón Auðuns.