Morgunblaðið - 20.03.1962, Blaðsíða 10

10
MORC V-N BL AÐIÐ
Þriðjuclagur 20. marz 1962

MMMaMi

heilaga
Frðkkum
Erfið verkefni framundan — að
byggja upp þjóðfélag, sem sé
efnahagslega og sfjórnmálalega
sjálfstætt — og varðveita frið
og frelsi,
MÐ var snemma dag's 1. nóv-
ember 1954, sem serkneskir
þjóðernissinnar hófu hina blóð
ugu baráttu fyrir sjálfstæði
Alsír, baráttu sem stóð á átt-
unda ár og á niú að vera lokið.
Útvarjuð í Kairo tilkynnti
þennan dag, að byltingin væri
hafin í Alsir — „Jehad“ —
„heilagt stríð“ gegn Frökkum
og barátta fyrir sjálfstæðu
serknesku Alsír.
Árásir uppreisnarmanna
voru 60—70 þennan dag og
beindusl helzt gegn frönslkum
hermönnum og lögreglumönn-
um Og stöðvum- þeirra.
Frönsku yfirvöldin töldu þetta
fyrst í stað hryðjuverk ein
stakra villimanna — en er
í kjölfarið fylgdu skipulögð
skemm.d a.rverk víðsvegar um
landið, rán pósthúsa og banka
og verksmiðjur voru sprengd-
ar í loft upp, varð ljóst, að
hér var alvara á ferðum. Ár-
ásirnar voru gerðar sam-
kvæmt samræmdum ásetlun-
um. Alvarlegust urðu átökin
í Aures fjöllunum, suður
af Constantine, þar sem
lið uppreisnarmanna, áætlað
1—3000 manns gerðu vopnaðar
árásir á franskar stöðvar í
hinum djúpu dölum milli fjall
anna. Þessi átök 1. nóvember
1954 voru hin alvarlegustu
frá því uppreisnin var gerð í
maí 1945.
Eftir tvo daga voru send á
vettvang frá Frakklandi fjög-
ur herfylki fallhlífarhermanna
og 17 flokkar fótgönguiiða. Út-
göngubann var sett í bæjunum
Bisikra, Batna Og Khencela.
Uppreisnarmenn kveiktu í býl
um evrópskra manna; fransk-
ir hermenn þurrkuðu út serk-
nesk þorp; uppreisnarmenn
sátu fyrir frönskum hermönn-
um og drápu úr launsátri;
franskir hermenn merkt
svæði, zones inderdites, þar
sem alit kvikt var skotið.
Og áður en varði urðu þess-
ar skærur að fullkominni
styrjöid. Hún köstaði hundr-
uð þúsundir manna lífið, varð
orsök tveggja uppreisna í
franska hemum, eyðilagði
„Fjórða iýðveldið" í Frakk-
landi og stuðlaði að fæðingu
hins fimmta, undir stjórn de
Gaulle forseta, en skók þó ill-
þyrmislega valdastól hans. En
loks er þessu lokið — eða rétt- .
ar sagt, menn vona, að því
sé lokið. Báðir^hinir stríðandi
aðilar eiga nú fyrir höndum
að uppræia það afl, sem hefur
höggið svo stór skörð á báða
bóga — leyniíhreyfingu
franska hersins O.A.S. og for-
ingjann Koul Salan, sem nú
Á einni aðalgötu Algeirsborgar.
hefur lýst yfir myndun útlaga-
stjórnar fyrir Alsír.
Getið helztu atburða
Eíkki er unnt í stuttu máli
að greina frá gangi styrjald-
arinnar í Alsír, en hér skal
á eftir getið helztu atburða.
Það voru af hálfu Frakka tal
in tímamót í sjálfstæðisbar-
áttu Serkja er Ferhat Abbas
gerðist aðili að FLN-samtök-
unum (Front de Liberation
Nationale) og krafðist þess, að
Alsír yrði veitt óskorað sjálf-
stæði. Það var í aprílmánuði
1956.
Ferhat Abbas var forseti
hins hægfara flokks Union
Democratique du Manifeste
Algérien Og einn helzti maður
Serkja á þingi. Hann hafði
eitt sitm verið hlynntur því,
að Alsír yrði algerlega innlim-
að í Frakkiand, en eftir 1943
fór sú skoðun hans að þoka
fyrir hugmyndinni um sjálf-
stætt Alsír er hefði nána sam
vinnu við Frakkland. Abbas
átti fund með fréttamönnum
í Kairo 21. apríl 1956 og skýrði

Ben Bella frjáls
Vopnalhlé í Alsír — og
Mohamed Ben Bella er
frjális maður á leið til
Marocoo.
Ben Bella hefur verið
fangi Frakka óslitið síðan
í október árið 1956. Leyni
þjónusta franska flughers
ins hafði þá komizt að þvi
að hann og nánustu sam-
starfsmenn hans ætluðu
flugleiðist frá Rabat í
Marokko yfir til Túnis 1
marokkanskri leiguflug-
vél. En áhöfn vélarinnar
var frönsk og með því að
beita bæði fortölum og hót
unum — og þess utan að
gera óvirk loftskeytatæki
vélarinnar, tókst áð neyða
hana til lendingar á alsirsk
um flugvelli, þar sem öfl
ugt herlið var fyrir.
Leiðin lá til Santé-fang-
elsisins — síðar til Isle d*
Aix og Ohateau d’ Aunoy.
Ben Bella hélt uppi stöð
ugum bréfaskriftum við
vinj sína og hann bar sig
í öllu eins og maður sem
veit, að frelsi er framund
an. Hann notaði tíma smn
vel, las feiknin öll, einkum
þó rit um efnahagsmál og
stjórnmál. Hann nam
ensku, þýzku og ritmál
jtten Bella
frjáls maður.
Araba og hann hélt áfram
að beita áhrifum sínum á
hvern þann hátt, er hann
máttí. í nóvemiber 1961
hætti hann að n<_yta matar
til áréttingar kröfu sinni
um, að hann og aðrir serk
neskir fangar Frakka —
alls 10 þúsund — yrðu
meðhöndlaðir sem póli-
tískir fangar en ekki sem
glæpamenn. Eftir að Ben
Bella hafði svelt sig * í 3
vikur létu Frakkar undan.
Hann var þá orðinn svo
máttfarinn, að óttast var
um líf hans.
-- X X X —
Ben Bella er nú 46 ára
að aldri. Hann fæddist í
Marnia í Alsír nærri landa
mærum Marokkó. Móðir
hans sem þá var bláfétæk
bóndakona hefur um langt
skeið búið í Marokko sem
sérstakur og virtur skjól-
stæðingur byltingarmanna
í Oujda í Marokko. Þegar
Ben Bella hafði lokið
barnaskólanámi gekkst
hann áaamt öðrum jafn-
öldrum sínum undir her-
þjálfun hjá franska hern
um, sem starfrækti í því
Skyni svokalilaðar „Ungl-
ingavinnubúðir". í heims.
styrjöldinni síðari barðist
hann með „Fr jálsum Frökk
um“.
Árið 1949 var Ben Bella
orðinn leiðtogi leynihreyf
ingar serkneiskra byltingar
manna „OS“ — eða „Org
anisation Secrét", sem
stofnuð var tveim árum áð

ur af honum og fimm
mönnum öðrum, sem
töldu, að ekki yrði komizt
hjá byltingu, ef tákast ætti
að vinna sjálfstæði til
handa Alsír. Þessir sex úpp
hafsmienn byltingarimnar
fengu brátt þrjá valda
menn í viðíbót og gengu
þeir gjarna síðar undir
nafninu „hinir níu sögu-
frægu“. Af þeim eru nú
aðeins fjórir lifandi.
Frakkar urðu fyrst til-
finnanlega fyrir barðinu á
Ben Bella árið 1949 er hann
stjórnaði árás á aðalpóst
húsið í Oran. Þar rændu
þeir félagar þrem milij. 1
franka en Bella var hand I
tekinn og sendur í Blida
fangelsið. Um miðjan roarz
árið 1952 tókst honum að
flýja þaðan og komast til
Cairo með aðstoð vinar
sdns Abderrahman Kiouane
serknesks lögfræðings.
Næstu árin átti hann mik
il samskipti við Gamal
Abdel Nasser í Egypta-
landi og urðu þau kynni
mjög til að móta aístöðu
hans til byltingarinnar í
Alsír. Þeir Nasser áttu
langar viðræður saman og
kom svö, wð Egyptinn lét
tvo beztu sérfræð-
inga sína aðstoða Ben
Bella við samningu fram-
tíðaráætlana fyrir Alsír.
Vorið 1954 er vitað af
Ban Bella einhvers staðar
Framh. á bls. 23.
i
frá ástæðunni til þess, að hann
og fiokkur hans tæki höndum
saman við FLN.Hann sagði,
að Frakkar spyrðu, við hverja
þeir ættu að semja um fram-
tíð Alsír — og hans svar væri
nú: Við FLN — við þá hreyf-
ingu, sem hefði barizt blóðugri
baráttu fyrir sjálfstœði lands-
ins. Upp frá þessu yrðu ekki
flokkadrættir milli Serkja.
Þeir myndu ekki gefast upp,
ekki semja vopnahlé, ekki frið
heldur halda áfram baráttunni
fyrir sjálfstæði landsins. Serk
ir væru reiðubúnir til samn-
inga, sagði Abbas, með því
skilyrði, að Frakkar viður-
kenndu Alsír sem fullvalda
ríki — og samningsaðilinn
væri FLN.
En FLN tóks ebki að sam-
eina alla Serki undjr sitt
merki. Hægri armur flokksins
M.T.L.D. (Mouvement pour le
Triomphe des Libertés Démo-
catiques) fylgdi FLN en
vinstri armurinn (floibkurinn
hafði raunar klofnað 1954) tók
upp nafnið Mouvement de
Nation Algerien — M.N.A. og
stóð emn sér. Ennfremur
kommúnistaflokkurinn, sem
þá var bannaður.
Og nú skal farið hratt yfir
sögu:
Árið 1957
9. janúar: Frakkar bjóða
Serkjum sjálfstjórn í inn
anríkismálum en með
franskri yfirstjórn í Alsír.
2. júlí: John F. Kennedy, þá
öldungardeildarþingmað-
ur demokrata á þingi
Bandaríkjanna leggur til,
að Bandaríkjamenn hafi
milligöngu um Alsírmálið.
Og hann lýsir þeirri skoð-
Framh. á bls. 23.
„Við krefjumsf
a.m.k. réttar iil
þess að stjórna
sjálfum okkur
illa", segja for-
ystumenn FLN