Morgunblaðið - 02.11.1962, Qupperneq 3

Föstudagur 2. nóvember 1962
MORGITSBLAÐIÐ
3
Hjðrð kúrekanna
AUSTUR í Gunnarsholti á
Rangárvöllum hefur verið
sérstæð nautgripahjörð um
alllangt árabil. Hjörð þessi
hefur verið talsvert á dag-
skrá í íslenzkum landbún-
aðarmálum og jafnvel
komizt alla leið inn í sali
Alþingis. Rætt hefur ver-
ið um að bæta hana og
hreinrækta.
Marga bændur hefur og
fýst að fá gripi úr þessari
hjörð til þess að rækta holda-
naut á búum sínum jafnframt
mjólkurkúaræktun. — Nú er
svo komið að leyfð hefur
verið sala á einstökum grip-
um og er kunnugt um að
tarfur er kominn að Egils-
stöðum á Völlum og annar að
Miklaholtshelli í Flóa. Kann
svo að fara að innan tíðar
geti að líta flokka kúreka
með hjarðir sínar á leið til
markaðsstaðar og þannig fá-
um við svipmynd af villta
vestrinu hingað til íslands.
Kúrekar í úlpum
Síðastliðinn sunnudag gafst
fréttamanni blaðsins tæki-
færi að sjá hóp af kúrekum,
þeysandi á gæðingum sínum
kringum villinautin í Gunn-
arsholti, sem þeir ráku síðan
til slátrunar að Hellu á Rang-
árvöllum. Það var fallegt
veður og heiðskírt, en svelj-
andi á norðan og því kulda-
legt á Rangárvöllum. Kúrek-
arnir voru úlpuklæddir á ís-
lenzka vísu, en ekki með
barðastóra hatta og skamm-
byssur, eins og við sjáum þá
í kvikmyndunum.
Hjörðin þokaðist niður
stilltara. Einn og einn tuddi
þurfti þó að bregða sér af og
til út fyrír veginn, en þá var
þar kominn kúreki á samri
stundu og leiðbeindi honum
að hjörðinni á ný.
Fjórir kúrekar fóru þarna
með 40 ungneyti, sem Þor-
valdur í „Síld og fisk“ hafði
keypt öll og munu þau verða
til sölu í verzlunum hans,
svo og veitingastöðunum,
hinu nýja Hótel Sögu, Lídó
og Leikhúskjallaranum. Þor-
valdur var kominn þarna
austUr til að líta á hjörðina
og athuga hve vænir gripirn-
ir væru. Hann fær að þessu
sinni einn að sitja að sölu
Bringubreiður blendingur.
hafnar í grillinu á Hótel Sögu

Hjörðin á Rangárvallasöndum.
brúnin er hann sá mylkar
kýr í flókknum, en seinna
upplýstist að þær voru ekki
frá Gunnarsholti, heldur
höfðu verið látnar fylgjast
með hópnum, bæði til að auð-
velda reksturinn og svo áttu
þær hvort sem var að falla í
valinn á þessu hausti.
Hefur verið sögulegur
rekstur
Á undanförnum árum hef-
ur þessi rekstur verið allsögu-
legur og hefur ballið fyrir
alvöru byrjað er flokkurinn
hefur komið niður í kaup-
túnið að Hellu. Fyrir tveim-
ur árum misstu rekstrar-
menn 4 tarfa úr hópnum og
trylltust þeir gersamlega,
' |t hlupu sumir í Rangá og hent-
ust norður í Holt, en aðrir
ruku upp sand og stefndu
heim a leið. Fljótlega tókst
I.aglenga hyrndur höfðingi af Gallaoway-stofninum í Gunnars ®ð handsama tv0 °S koma
tioltl þeim ínn, en tveir sluppu
enn, stökk annar í Rangá á
ný og var ekki sýnna en hann
sandinn og tvær eða þrjár þeirra holdanauta, sem fram- ætlaði að drekkja sér, því er
mylkar kýr stýrðu ferðinni leidd eru í landinu. Heldur böndum hafði verið komið á
og var ungviðið þá mun þótti okkur síga á honum hann, stakk hann hausnum
SIAKSTEINAR
Hópurinn rennur gegnum kauptúnið á Hellu. Hellubíó sést í baksýn.
niðui í vatnið og þurfti mikil
átök til að ná honum upp.
Tuddar þessir eru hraustir
vel og því þarf margt manns-
aflið til að hnika þeim nauð-
ugum úr stað.
Krakkarnir á Hellu hafa
flykkzt í hópum að hjörð-
inni, þegar komið héfur ver-
ið með hana og hefur þá
komið styggð að nautunum,
sem eru villt að eðlisfari,
enda koma þau sjaldnast i
hús.
Páll Sveinsson sandgræðslu
stjóri sagði okkur að hann
hefði nú í hyggju að ala upp
eitthvað af úrvalsgripum til
lífs, ef fleiri fengju leyfi til
að hafa holdanaut. Þá þyrfti
að hafa kálfana á húsi fyrsta
veturinn. Eftir það væru þeir
spakir.
Þegar flokkurinn kom inn
í kauptúnið að Hellu mátti
greinilega sjá að ungviðin
voru hrædd við bíla og fólk,
sem fram hjá fóru. Mylku
kýrnar héldu hópnum þó
saman og gengu á undan að
sláturhúsinu og eftir litið þóf
tókst að koma öllum gripun-
um inn án þess nokkur
slyppi.
Deyfðir fyrir slátrun
Á eftir áttum við spjall við
þá Pál og Þorvald. Gripum
þessum er ekki slátrað fyrr
en þeir hafa verið deyfðir
með sérstökum tækjum. Villi-
gripir eins og hér um ræðir
verða svo hræddir þegar þeir
eru handsamaðir að æðar
þeirra herpast saman, svg
blóðrennsli úr skrokknum
verður ekki eðlilegt og það
þýðir skemmd á kjötinu. —
Deyfilyfið hefur hins vegar
engin áhrif til skemmdar á
kjötinu. Þeir félagar létu vel
yfir gripunum, sögðu þá yfir-
leitt fallega og ekki þarf þá
Framhald á bls 23.
Afurðalánin hækka
Upplýsingar Ingólfs Jónssonar
landbúnaðarráðherra á Alþingi í
fyrradag um bankalán til bænda
út á birgðir landbúnaðarafurða,
stinga óneitanlega mjög í stúf við
hinn öfgfulla áróður framsókn-
armanna um fjandskap núver-
andi ríkisstjómar í garð bænda-
stéttarinnar. Þar upplýsti ráð-
herrann, að ríkisstjómin mundi
beita sér fyrir því, að útborg-
anir á afurðaverði yrðu hækkað-
ar I samræmi við óskir bænda-
samtakanna eftir því sem frekast
yrði við komið og að landbún-
aðurinn fengi ekki iakari fyrlr-
greiðslu í þessum efnum en sjáv-
arútvegurinn. Þessar upplýsing-
ar hljóta að vera allri bænda-
stétt landsins mikið fagnaðar-
efni, en gleðja hins vegar sjálf-
sagt ekki hjörtu framsóknarleið-
toganna að sama skapi.
f ræðu sinni á þingi greindi
ráðherrann einnig frá því, að
samkvæmt upplýsingum frá
Seðlabankanum hefðu landbún-
aður og sjávarútvegur setið þar
við sama borð að því er lánveit-
ingar varðaði. Og svo mun enn
verða, því að líklegt má telja, að
Seðlabankinn veiti að þessu
sinni 55% lán út á landbúnaðar-
afurðir, eins og út á sjávaraf-.
urðir.
Á hinn bóginn liggja ekki fyrir
eins nákvæmar upplýsingar um
viðbótarlán viðskiptabankanna,
þar sem engar fastar reglur gilda
um þau lán. Þó er talið, að sjáv-
arútvegurinn fái undir flestum
kringumstæðum allt að 15% við
bótarlán í viðskiptabönkunum.
Þess vegna er sú ósk mjög þýð-
ingarmikil fyrir alla bændur
landsins, sem landbúnaðarráð-
herra og bankamálaráðherra
hafa fyrir hönd ríkisstjórnarinn-
ar borið fram við bankastjóra
vðiskiptabankanna, að landbúnað
ur fái þar ekki lakari fyrir-
greiðslu en sjávarútvegur.
Lofsverð hreinskilni
Moskvumálgagnið er svo hrein
skilið í gær að lýsa því yfir, að
stefna „íslenzkra" kommúnista
sé nákvæmlega hin satna og
flokksbræðra þeirra á Kúbu. f
forystugrein blaðsins, sem skrif-
uð er af Magnúsi Kúbufara Kjart
anssyni, segir m. a. svo:
„Utanríkisstefna íslenzkra sósía
lista er ljós. Þeir vilja, að ísland
sé hlutlaust og vopnlaust ríki og
hér fái engar aðrar þjóðir her-
bækistöðvar eða önnur yfirráð.
Sósíalistar vilja, að ísland hafi
viðskiptasambönd við sem flestar
þjóðir og vilji sér markaði sam-
kvæmt hagsmunum sínum, en
forðist að gefa erlendum aðilum
áhrifavald með einhliða viðskipta
samböndum. ÞETTA ER EINNIG
STEFNA STJÓRNARVALD-
ANNA Á KÚBU“.
Það er nú öllum ljóst hvernig
kommúnistar á Kúbu hafa fram-
kvæmt þessa utanríkisstefnu „ís-
lenzkra sósíalista". 1 reynd hefur
„hlutleysi“ og „vopnleysi“ þeirra
orðið á þann veg, að Kúba hefur
í einu og öllu skipað sér í fylk-
ingu með einræðisríkjum komm-
únismans, tekið upp sams konar
stjórnarfar innanlands og þar
tíðkast og nú síðast leyft — eða
látið viðgangast — staðsetningu
sovézkra árásarstöðva gegn þjóð-
um Vesturheims.
Það er sérstök ástæða til að
þakka þá hreinskilnislegu játn-
ingu kommúnistablaðsins, að
utanríkisstefna „íslenzkra sósíal-
ista“ sé hin sama og flokksbræðra
þeirra á Kúbu. Með henni ætti
að vera komið í veg fyrir, að
nokkur heilvita maður ljái stefnu
þeirra lið af óvitaskap einum
saman. Fylgismenn þeirra vita,
hvað þeir eru að gera.