Morgunblaðið - 20.03.1963, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 20. marz 1963
MORCUlVfíLAÐIÐ
11
Tómas Guðmundssori, skáld:
Avarp á kvðldvöku
Stúdentafélagsins
Góðir álheyrendur, stúdentar
og gestir!
St.jórn Stúdentafélagsins sýndi
mér þann heiður að biðja mig
að segáa eitthvað að upphafi
jþessarar kvöldvöku, og er mér
mikil ánægja að verða við þeirri
Ósk. Sannleikans vegna verð ég
þó að taka fram, að þessi heið-
ur er dálítið takmarkaður, því
að mér var tekiiín vari fyrir
því að tala lengur en í fimm
mínútur. Þetta mætti benda til
! þess, að talað orð væri farið
að læikka í verði, sennilega vegna
meira framboðs en eftirspurnar.
1 Veslings andlegheitin sæta líka
s'num viðsikiptalögmáilium, og það
er jafnvel hægt að koma óorði
: á menininguna með því að halda
henni of fast að mönnum. I>að
er eins og menningin kunni
ekki heldiur við sig nema þar
eem kallað er á hana af innri
þörf.
Sem sagt — ég get í þessum
íáu orðum látið menninguina
liggja milli hluta. Það vill líka
evo vel til að Stúdentafélagið
hefur nýlega haft hana til með-
ferðar á umræðufundi, þó að
hitt kunni að orka tvímælis, að
hún hafi sætt þar góðri með-
ferð. Þar voru einkum bókmennt
ir og listir á dagskrá, og hef
ég þar litlu við að bœta. Kannske
mætti ég sarnt drepa á það, að
ég er ekki alveg viss um að ný
gullold í islenzkum bókmennt-
um sé beinlínis yfirvofandi.
Sannleikurinn er sá, að staða
faguirbókimennta í heimi nýrrax
aldar er dáHtið óákveðin, og þó
að við viljum trúa þvi að þær
eigi enn fyrir sér að gegna þýð-
ingarmiklu hlutverki, þá verð-
ur það ekki sama hlutverk og
óður. í annan stað kallar nú
miklu fleira en nokkru sinni fyrr
á gáfur og geníaditet ungra
manna og ég er hræddur um
að bókmenntirnar séu þegar tekn
ar að gjalda þess. Það er þó að
sjálfsögðu fjarri lagi, að ekki
komi þar sitthvað athyglisvert
fram, og vist er það ánægju-
legt, ef maður má hafa það fyrir
eatt, að heimsfrægðin sé farin
að stinga sér niður hér og þar
á meðal hinna yngstu höfunda,
og væntanlega sigla þá afrekin
í kjölfarið. Áður fyrr gátu höf-
undar í hæzta lagi vænzt þess
að verða frægir af verkum sán-
um eftir að þeir voru búnir að
eemja þau, og sjá þá adHr, hve
Ihitt er miklu ihuggudegra fyrir-
bomuJag. Þá er ég ekiki heldur
fná því, að lesendum sjáist yfir
jþað, sem bezt er gert og nýstór-
legast, vegna þess, að hitt er
engu síður hafið til skýjanna,
eem er vanunnið og vanlhugsað,
ptundum jafnvel svo þunnt, að
MjólkursamsaHan yrði sótt til
ábyrgðar fyru: samskonar íram-
leiðsdu.
Bn um þetta verður ekki rætt
nánar. Ég hef ekki heldur tíma
til að ræða ýmis þau veraldar-
próblem, sem hafa verið efst á
baugi um sinn, »vo sem eilífðar-
tnálin .Evrópubandalagið og eyði-
jörðina BakkaseL Mér er þessa
stundina meir í mun að fagna
því að vera hér enn einu sinni
é meðal stúdenta. Stúdentafélag
Reykjavíkur hefur oft komið við
eögu og mætti þó gera það miklu
©ftar, og satt að segja er það
furðuiitið sem atúdentax í heild
Jóta að sér kveða, jafnvel því
minna^ sem þeim hefiu: fjölgað
Baeir. í minni tíð voru víst álika
tnargir stúdentar í báskólanum
©g lögregluiþjónar eru nú hér í
bæmuo, en samt er méar óhætt
að fullyrða að við létum talsvert
á ökkur bera, enda höfum við
kannske verið meira á ferH en
götulögreglan er nú. Við reynd-
um að hrinda ýmsu af stað og
brutum upp á ýmsum nýjungum.
Enginn þarf að halda, að yngri
kynslóðir stúdenta séu síður hæf-
ar til að verða vekjandi afl í
þGÓðlifinu. Áreiðanlega standa
þær fyrri stúdentum framar í
Tómas Guðmundsson
ýmsum þekkingaratriðum, sem
þó kemur ekki að öllu leyti til
af góðu. Það er eins og höfund-
ar fræðslukerfisins geti aldrei
skilið, að menn eiga að hafa
lexioon við höndina en ekki að
ganga með þau í kollinum. Ef
stefnt verður lengra í þessa átt,
rekur senn að þvi, sean er dá-
lítið ískyggilegt: mönnum verður
gert að læra svo mikið, að þeir
hafa engan tíma til að verða
menntaðir menn. Samt er enn
halt á orði að auka námskröf-
urnar, og mér er td. sagt, að
nú sé í ráði að bæta við kennslu
í kynferðismálum. Vist er
um það, að þetta gæti stund-
um komið sér vel, og ekki
þarf heldur að efa, að nemend-
urnir gætu veitt kennurum sín-
um talsverða fræðslu í þessum
efnum.
En hvað sem þessu Hður, þá verð
ur vonandi svo um langa fram-
tíð, að stúdentum fylgi sá andi,
sá stúdentsamdi, sem veitir þeim
í heild nokkra sérstöðu. Stúd-
entsmenntumin skuddlbindur þá
til að vera andlega vakandi, til
að berjast fyrir hugsjónum og
til að vera hollir landi sínu og
þjóð. Þetta er svo sjálfsagt mál,
að óþarft væri að eyða orðum
að því, ef ekki yrði þess stund-
um vart, að sá hinn sami stúd-
entsandi láti á sjá á leiðinni gegn-
um sérmenntunina og inn í at-
vinnustéttirnar. Auðvitað taka
stúdentar þangað með sér gáfur
sínar óg haefileika, en eldmóður
hugsjónanna á það til að dvína
og ættjarðarástin að verða nokk-
uð sikilorðsbundin. Þegar Gunn-
ar verkfræðingur frá HHðarenda
ríður til skips í dag, svo að dæmi
sé nefnt, þá snýr hann ekki við
vegna þess, að hlíðin er fögur,
heldur vegna þess ,að hann hef-
ur haft í hótunum við þjóðfélag
sitt og það hefur mótt láta í
minni pokann. Ættjarðarástin
fer eftir taxta.
Nú er það vitanlega svo, að
það er ekki eingöngu sanngjarnt
heldur þjóðfélagsleg nauðsyn,
að allir fái viðunandi laun —
og helzt meira — fyrir störf sín,
og það er þjóðinni beinlinis lífs-
nauðsyn að geta notið þeirra
manna, sem hafa sótt sér mesta
menntun og kunnáttu. Samit heí-
ur svo ógiftusamdega viljað til,
að fjöldi þeirra ungu mennta-
manna, sem einmitt hafa reynxt I
mestir afburðamenn í fræðigrein
sinni, hafa sezt að erlendis, orð-
ið þar eftir. Það er alveg vafa-
laust, að ýnusir þessara ágætu
manna og kannske flestir þeirra
hafa ílenzt í öðrum löndum —
ekki vegna þess, að þeir hefðu
síður viljað vinna hér heima,
heldur af hinu, að þeir hafa
við langdvöl erlendis slitnað úr
tengslum við land sitt og þess
vegna ekki komið þar auga á
verkefni, er bæfðu menntun
þedrra,hvað þá að eftix þeim
væri sótzt héðan að heiman. Ég
veit af kynnuim við suma þessa
menn, að þeir sakna lands síns
og þjóðar, enda er hver sá maðux
illa farinn, sem ekiki finnur fyr-
ir ættjörðinni í hjarta sér. Og
það er ekki annað hægt en finna
sárt til þess, að slíkir menn gla-t-
ist ökkur. í okkar þjóðfélagi,
þar sem stórir hlutir eiga að
geta gerzt í náinni framtíð, hlýt-
ur það að vera góð fjárfesting
að gera þeim kleift að setjast
hér að.
Og þá er ég í lok þessara
orða kominn að því, sem var
í raun erindi mitt. Ég sá í vet-
ur í ensku blaði, að auglýst var
af opinberri hálfu eftir vitneskju
um þá brezka vísindamenn og
aðra sérfræðinga, sem ynnu er-
lendis, en nuundu fáanlegir til
að snúa heim. Hér þarf að fara
Hkt að. Það þarf að leita sam-
bands við þó sérmenntuðu ís-
lendinga, sem við eigum erlend-
ið, og leita samtímis uppi alla
möguleika til að afla hæfileik-
um þeirra svigrúms hér heima.
Og nú er það áskorun min tál
Stúdentafélags Reykjavíkur að
það hafi forgöngu um þetta mól,
í samivinnu við stjómarvöld rák-
isins og þau fyrirtæki, félög og
einstakdinga, sem þar geta átt
Ihlut að. Þetta máJ þolir en.ga
bið. Það kallar ekki á vanga-
veltur, heldur á gangskör.
Kæru stúdentar og gestir;
Ég þaikka ykkur góða áiheyrn
og biðst afsökunar á þvi, ef togn-
að hefur of mikið úr þessum
fimm mínútum.
I. O. G. T.
Stúkan Mínerva nr. 172
heldur fund í kvöld kl.
20.30.
Kosning embættismanna.
Hagnefndaratriði.
Æt.
Stúlka
Ábyggileg stúlka óskast til afgreiðslustarfa í verzlun
í Miðbænum, ekki yngri en 20 ára. UmsóLnir sendist
í afgr. Mbl. merktar: „H — 6532“.
Afgreiðslumaður
Viljum ráða ábyggilegan og reglusaman mann til af-
greiðslustarfa á bifreiðavarahlutum o.fl., stráx eða
frá n.k. mánaðamótum. Framtíðarstarf. — Kaup
eftir samkomulagi.
JÓN LOFTSSON, Hringbraut 121, sími 10600.
4ra herbergfa íbúðarhæð
Til sölu er óvenju skemmtileg 4ra herb. íbúðarhæð
við Stóragerði. íþúðin er á annarri hæð í enda (112
ferrn.) öll teppalögð og méð harðviðarinnréttingum.
1 herb. fylgir í kjallara. Bílskúrsréttindi.
Sameign fullfrágengin. Allar nánari uppl. gefur:
Skipa- og fasteignasalan
(Jóhannes Lárusson, hdl.)
Kirkjuhvoli. Símar 14916 og 13842.
Lúxus einbýlsshús
Til sölu eru glæsileg einbýlishús á einni hæð í Garða-
hreppi. Húsin eru 177 ferm og 210 ferm. fyrir utan
bílskúr og seljast tilbúin undir tréverk og málningu.
Teikningar til sýnis á skrifstofunni, ennþá mögu-
leiki að breyta teikningum til hagræðis fyrir
kaupendur. — Nánari upplýsingar gefur:
Skipa- og fastelgnasalan
(Jóhannes Lárusson, hdl.)
KirkjuhvolL Símar 14916 og 13842.
INDUSTRIE DIESEL
4 gengis 80-1800 hestöfl, 750-300 sn/min.
TRAU STB YGGÐAR
GANGVISSAR
SPARNEYTNAR
AUÐVELDAR
í MEÐFERÐ
VINSÆLAR
Sanddæluskipið SANDEY. Aðalvél INDUSTRIE DIESEL
Hinn reyndi yfirvélstjóri á m.s. SANDEY, hr. Bjarni Jónsson, segir;
„Stæði ég andspænis því í dag að velja vél í skip, myndi ég hiklaust
velja INDUSTRIE DIESEL.
EHVKAUMBOÐ Á ÍSI AMDI
S. SIGURÐSSON H'l.
________Lækjargötu 6B — Reykjavík — Sími 24945