Morgunblaðið - 29.03.1963, Side 8

8
UORCUHBLAfílB
Föstudagur 29. marz 1963
— Örvar clvinnul'if
Framhald af bls. 1.
MÁLIN ORÐIN MJÖG FLÆGT
Gunnar Thoroddsen fjármála-
ráðherra kvað orsakir þess og til-
gang að ráðizt var í endurskoð-
unina, að sjálfsögðu margvisleg-
an. 1939 var sett tollskrá, sem
var fyrsta heildarlöggjöfin um
aðflutningsgjöld hér á landi og
var merkur áfangi á sinni tíð.
En síðan hefur margt gerzt og
tollskráin og tollalög mjög færzt
úr lagi. Eins og hér hefur verið
ástatt í efnahagsmálum undan-
farna tvo áratugi með svo að
segja sífelldri og vaxandi verð-
bólgu og örðugleikum atvinnu-
veganna, hefur mjög oft þurft til
þess að gripa að auka tekjur
rikissjóðs eða þeirra sjóða, sem
hafa átt að aðstoða framleiðsl-
una. Oftast voru þá hækkuð að-
flutningsgjöld á vörum til að afla
slikra tekna. Þau mál voru ekki
alltaf nægilega undirbúin, enda
oft borið brátt að, og hin nýju
tollalög í hvert sinn eða breyt-
ingar á tollalögum oft og tíðum
sett af nokkru fljótræði. Þannig
hefur smám saman skapazt ákaf-
lega mikið ósamræmi og flækja i
öllum þessum málum.
Loftpressa
á bíl til leigu.
Custur hf.
Sími 23902
GENGIÐ Á SNIÐ Vff
VÍSITÖLUNA
í annan stað einkennir flestar
þessar breytingar á aðflutnings-
gjöldum, að kappkostað var að
halda vísitölunni niðri, komast
fram hjá henni eða leika á hana
þannig, að þessar tollahækkanir
hefðu sem allra minnst áhrif á
vísitöluna.
BÝÐUR UPP Á MISNOTKUN
Óþolandi ósamræmi er nú orð-
ið um aðflutningsgjöld af sams
konar eða svipuðum vörum. Það
hefur skapazt og aukizt smám
saman, verið , stundum vitandi
vits, til þess að rúismuna atvinnu
vegum eða jafnvel formum at-
vinnugreina og atvinnurekstrar,
en stundum orðið af vangá, þar
sem of knappur tími hefur verið
til undirbúnings. Nefndi ráð-
herrann nokkur dæmi þessu til
áréttingar, m.a. að heildargjöld
af varahlutum eru ýmist 21%
eða 34% eða 77% eftir því, hvort
setja á varahlutinn í bát, drátt-
arvél eða bíl. Oft og tíðum er um
nákvæmlega sams konar hlút að
ræða og býður slíkt fyrirkomu-
lag að sjálfsögðu upp á misnotk-
un. Var það og orðið ófram-
kvæmanlegt með öllu að dómi
tollayfirvalda. Tollskráin sam-
ræmir og sameinar þessa tolla.
í staðinn fyrir þrjá mismunandi
er settur einn og sami tollur af
öllum varahlutum til véla, 35%,
hvort sem þeir eiga að fara í báta
vélar, dráttarvélar eða bifreiðir.
íÁFÖNGUM
Þessi samræming er að sjálf-
sógðu mikið vandamál. Við erum
þar að ýmsu leyti' bundnir af
fortíðinni og ýmsar lagfæringar
Sölumaður óskast
Óskum að ráða sölumann. Viðfagnsefni eru vélar
og verkfæri og rafmagnstæki. Reynsla eða góður
undirbúningur nauðsynlegur. Góð vinnuskilyrði hjá
vel metnu og þekktu fyrirtæki. Umsóknir er greini
ítarlegar upplýsingar um umsækjanda sendist af-
greiðslu Morgunblaðsins merktar: „Sölutækni —
6647“ fyrir 2. apríl.
Húsgagnaspónn
Teak 58/— ferm.
Eik 49/— ferm.
Maghogny 20/— ferm.
Fyrirliggj andi,
Hjdlmar Þorsteinsson & Co. hf.
Klapparstíg 28 — Sími 11956.
GLERSALAIM
Gler og Isetningar
(Álfabrekku við Suðurlandsbraut).
Glersala, glerísetningar einfalt og tvöfalt.
Gluggalistar, undirburður o. 1L
SÍMI 37074.
Hefi til leigu strax á góðum stað í bænum
60 fermetra
verzlunarhúsnæði á jarðhæð og
120 fermetra
á fyrstu hæð, þar af 70 fermetra gólfteppalagt
skrifstofuhúsnæði og 50 fermetra geymslu- eða
iðnaðarhúsnæði.
ÞORVALDUR ARI ARASON, hrL
Hafnarstræti 3. — Sími 17453.
<»ru þess eðlis, að þær verður að
taka í fleiri en einum áfanga,
eila yrðu stökkin of stór. Þegar
samræma á hlut og setja þá,
sem saman eiga, í einn og sama
tollflokk, þarf oft að lækka
verulega tolla á sumum flokkum
og taka því allir að sjálfsögðu
vel. En á h i n n
bóginn þarf svo
að hækka tolla
til samræmingar
ávörumoger
því að sjálf-
sögðu ekki eins
v e 1 tekið. Þeir,
sem forréttinda
hafa notið, una
því að v o n u m
illa, þegar verið er að lagfæra
hlutina, koma á réttlæti og jöfn-
uði í stað ranglætis og ójafnaðar,
sem lengi hefur viðgengizt.
Á því er enginn vafi, að með
tollskránni hefur stórmikið áunn
izt í þessu efni, en hins vegar er
markinu engan veginn náð að
fullu og margt ógert enn, sem að
þarf að stefna. En eins og fyrr
getur, verður að taka þetta i
fleiri en einum áfanga, ella yrðu
stökkin of stór og tilfinnanleg.
LÆKKUN TOLLA
Höfð var hliðsjón af því, að
tollar yrðu lækkaðir eftir föng-
um. Er þar í rauninni um tvennt
að ræða, annars vegar að hætta
þeirri oftollun, sem verið hefur
á mörgum vörum, og hins vegar
að lækka tolla á ýmsum nauð-
synjum atvinnuveganna og al-
mennings.
í nóvember sl. voru aðflutn-
ingsgjöld verulega lækkuð á fjöl-
mörgum vörutegundum og fyrst
og fremst þeim, sem voru í hæst-
um tollflokkum og sem vissa var
um og grunur lék á, að smyglað
væri til landsins. Afleiðingin af
þessari tollalækkun var í fyrsta
lagi veruleg verðlækkun á mörg-
um vörutegundum til gagns fyr-
ir almenning. í öðru lagi dró
stórlega úr smyglinu og í þriðja
lagi fékk ríkissjóður meiri tekj-
ur en áður, þrátt fyrir tollalækk-
unina.
SVEITARFÉLÖGIN HALDA
TEKJUM SÍNUM
Á árinu 1960 voru sett lög um
jöfnunarsjóð sveitarfélaga og
var þá ákveðið, að hann skyldi
fá % af þeim söluskatti, sem
þá var álagður, bæði af 3% sölu-
skattinum í smásölu og 8% sölu-
skattinum, sem lagður er á inn-
flutning. Siðan hefur jöfnunar-
sjóður sveitarfélaga fengið þetta
fraimlag og er í gildandi fjárlög-
um að sjálfsögðu gert ráð fyrir
því. Er þar áætlað, að það muni
nema samtals 104 millj. kr. Þeg-
ar nýja tollskráin tekur gildi,
fellur m.a. innflutningssöluskatt-
urinn niður.
Þá reis sú spurning, hvernig
bæta eigi jöfnunarsjóði sveitar-
félaga upp það tekjutap. Kom
þá bæði til álita, hvaða ákvæði
á að setja um það fyrir yfirstand
andi 4r, þar sem innflutnings-
söluskatturinn verður í gildi til
1. maí, en þá tekur nýja toll-
skráin við, og svo ekki síður,
hvernig á að ákveða um þetta
í framtíðinni.
UM ÝMSAR LEIÐIR
A» VELJA
Eins og skýrt er tekið fram
í greinargerð með frumvarpinu
hefur aldrei komið til orða, að
jöfnunarsjóður sveitarfélaga
missti af þessum tekjum. Stend-
ur þar skýrum stöfum, að jöfn-
unarsjóði verði að bæta þennan
tekjumissi.
Þar koma ýmsar leiðir til
greina. í fyrsta lagi er hugsan-
legt, að ákveðið sé á hverju þingi
í sambandi við afgreiðslu fjár-
laga hverju sinni, hvern hlut á
að ætla jöfnunarsjóði sveitafé-
laga í staðinn fyrir hluta hans
af 8% innflutningssöluskattin-
um. Önnur leið væri sú, að breyta
lögunum um 3% söluskattinn á
þann veg, að sveitarfélögin
fengju 40% af þeim skatti í
staðinn fyrir 20%, sem nema
I mundi svipaðri upphæð. Þá er
í þriðja lagi hægt að fara þá
leið að ákveða, annaðhvort með
sérstökum lögum eða í tollskrár-
lögum eða með breytingum á
jöfnunarsjóðslögum, að jöfnun-
arsjóður skuli fá tiltekna hlut-
fallstölu af verðtollinum, eins og
hann verður eftir samþytokt
þessa frumvarps.
Fleiri leiðir hafa komið til
greina, en enn þá hefur ekki
verið tekin endanleg afstaða til
þess, hvaða léið ríkisstjórnin legg
ur til að viðhöfð verði. í frv.
eru aðeins ákvæði um það,
hvernig færa skuli að árið 1963
og segir í frumvarpinu, að jöfn-
unarsjóði skuli á árinu 1963 greitt
af innheimtum aðflutningsgjöld-
um samkv. tollskrá það, sem á
kann að vanta, til þess að hluti
sjóðsins af söluskatti nái 104
millj. *kr. á árinu 1963, en það
er sú upphæð, sem fjárlög gerðu
ráð fyrir, að jöfnunarsjóður
fengi.
Á ÞESSU ÞINGI
Kvaðst ráðherranm telja rétt-
ará, að áður en þessu þingi lyki,
yrðu lagðar fram frá ríkisstjórn-
inni ákveðnar tillögur um fram-
búðarlausn þessa máls, þótt að
vísu væri hægt að láta það bíða
haustþingsins. EndUrtók hann
síðan og undirstrikaði enn, að
vitanlega hefði annað aldrei kom
ið til orða en að jöfnunarsjóð-
ur héldi að fullu þeim tekjum,
sem honum hafa verið ætlaðar.
BÆTIR LÍFSKJÖR FÓLKSINS
VERULEGA
Með stjórnarfrumvarpinu um
lækkun aðflutningsgjalda í nóv-
ember 1961 var snúið við af
þeirri braut að miða ávallt tolla-
málin við áhrif á vísitöluna. Þá
var gerð tillaga um verulega
lækkun á fjölmörgum vörum,
sem almenniingur notar og þarf
að nota, en sem lítil sem engin
áhrif hafa á vísitöluna.
Við samningu hinnar nýju
tollskrár hefur það sjónarmið
heldur ekki verið haft, hvernig
hægt væri að leika sér með vísi-
töluna í þessu efni, heldur fyrst
og fremst miðað við það, að gera
hlutina einfaldari, óbrotnari í
sniðum, að gæta sem bezt hags
atvinnuveganna Og almennings.
Allt með hliðsjón af því, hver
væri tekjuþörf ríkissjóðs og
hversu mikils hann mætti missa
í. Ekki er hægt að fullyrða, hver
áhrif þin nýja tollskrá hefur á
vísitöluna, það eru svo erfiðir
og flóknir útreikningar. En það
mál hefur þó verið kannað svo,
að Ijóst er, að nokkur áhrif
verða til lækkunar á vísitöluna
en þau verða lítil.
Vissulega er það eðlileg af-
leiðing af þeirri stefnu, sem
ríkti um langan aldur eða fram
til 1961 og kom fram í því
að undanþiggja vísitöluvörurnar
yfirleitt sem allra mest, þegar
verið var áð leggja gjöldin á.
En þó að áhrif tollskrárinnar til
lækkunar á vísitölunni verði
lítil, er auðvitað ljótst mál, að
hún bætir lífskjör fólksins veru-
lega. Því að vissulega er hægt
að bæta lífskjörin með lækkun
tolla, hvað sem vísitölunni líður.
TEKJUHLIÐIN, SEM SNÝR ^
AÐ RÍKISSJÓÐI
Fru'mvarpið felur í sér i.ær 100
millj. kr. tollalækkun eða sem
nemur 8,3% af tollabyrðinni i
heild. Er það vissulega þýðingar-
mikið atriði fyrir atvinnuvegl
og allan almenning í landinu til
kjarabóta. Nú kunna menn að
spyrja á hinn bóginn: Þolir ríkis-
sjóður að missa svo mikið af
tekjum sínum og hvernig á að
bæta það upp?
Kvaðst ráðher^a telja, að
frumvarpið sé borið fram með
fullri ábyrgðartilfinningu fyrir
hag rikissjóðs, þótt það feli í sér
nær 100 millj. kr. lækkun tolla.
í því sambandi má geta þess, að
öll þau þrjú ár, sem núverandi
rikísstjórn hefur setið, 1960, 1961
og 1962, hefur orðið greiðslu-
afgangur hjá ríkissjóði. Ef við
notum við útreikning á greiðslu-
afgangi þá aðferð, sem Seðla
banki íslands hefur notað í raör^
ár og kemur fram í fj armalat íð-
indum, var greiðsluafgangur rík-
issjóðs á árinu 1960 um 35 millj.
kr., á árinu 1961 um 72 millj. kr.
og á árinu 1962 væntanlega um
eða yfir 100 millj. kr.
ÖRVAR ATVINNULÍFIÐ
Nú er það svo, að það út af
fyrir sig réttlætir ekki, að dreg-.
ið sé úr tekjum ríkissjóðs fram-
vegis, þótt góðæri hafi verið hér
mikið sl. ár.og tekjur ríkissjóð*
þess vegna aukizt. En vissulega
er afkoma ríkissjóðs þrjú sl. ár
til hliðsjónar, þegar verið er að
meta, hvað ríkissjóður þolir að
missa af tekjúm sínum á næstu
árum.
í öðru lagi er þess að gæta, að
reynslan frá 1961 sýnir, að tolla-
lækkun, sérstaklega á hátolla-
vörum vinnst upp með auknum,
löglegum innflutningi og minna
smygli. Þótt mjog margar há-
tollavörur væru lækkaðar 1961,
eru samt margar vörutegundir
eftir enn með háa tolla eða milli
200 og 300%. Og er það sannfær-
ing mín, sagði ráðherrann, að
reynslan verði hin sama nú. Þess-
ar tollalækkanir muni einnig
draga úr ólöglegum innflutningi
á þessum vörutegundum og á
þann hátt gefa ríkissjóði auknar
tekjur.
1 þriðja lagi má benda á, að
þær tollalækkanir, sem í frum-
varpi þessu eru gerðar fyrir at-
vinnuvegina í landinu, eiga á-
samt mörgu öðru eftir að örva
atvinnulífið og atvinnuvegina,
sem þá að sjálfsögðu með auk-
inni framleiðslu og auknum þjóð
artekjum, auka sjálfkrafa tekjur
ríkissjóðs.
í fjórða lagi má benda á, að
innflutningur til landsins fer að
sjálfsögðu vaxandi ár frá ári og
gefur því með óbreyttum tollstig-
um nokkuð auknar tekjur.
NA IS hnúfor / S V Sdhnútor H Sn/Homt • OSi 7 Skúrir & Þrumur Wl%, KvUashi! Hitatkit H Hmt I *V«g)J
Um nónbilið í gær var frost
laust alls staðar á landinu. —
Reykvíkingar nutu mestu blíð
unnar. Þar var 7 stiga hiti, sói
skin og vindur hægur.
Norðan og vestan lands var
líka léttskýjað, en á SA-landi
voru skúrir.
Loftvog var stígandi, því að
lægðin SSA af landinu fjar-
lægðist. í dag mun hún aftur
falla á ný, þegar lægðin á
Davíðssundi, eða hluti af
henni, verður bomin austur
á Grænlandshafið og færist
í áttina að landinu.