Morgunblaðið - 23.07.1963, Síða 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 23. júlí 1963

Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matuiías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Að».Istræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakið.
HVAÐ LÍÐUR AT-
HUGUN Á KJÖRUM?
IT'ins og menn minnast sam-
^ þykktu samtök vinnu-
veitenda og launþega í júní-
mánuði tilmæli ríkisstjórnar-
innar um það, að sameiginleg
athugun-færi fram á þvk hve
mikið laun gætu hækkað. —
Skyldi hlé gert á launabarátt-
unni fram í októbermánuð til
þess að tóm gæfist til þessar-
ar athugunar.
Nú er svo komið, að menn
gera sér almennt grein fyrir
því, að tilgangslaust er að
hækka launin umfram fram-
leiðsluaukningu. Slík almenn
launahækkun allra stétta leið
ir ekki til kjarabóta hjá nein-
um. Fremur gæti hún orðið
til kjararýrnunar, þar sem
hún gæti stofnað efnahags-
jafnvægi og atvinnuöryggí í
hættu. Þess vegna er eðlilegt,
að samtök launþega og vinnu-
veitenda láti sameiginlega
fara fram rannsókn á því, hve
miklar kauphækkanir efna-
hagslífið þolir.
Enn hafa ekki borizt fregn-
ir af því, hvað gert hefur ver-
ið til að hraða þessum athug-
unum. Vafalaust hafa sam-
tökin þegar hafið athuganir
sínar, en þó hefur ekki frétzt
af því, að sett hafi verið á
stofn sameiginleg nefnd eða
stofnun til að gera þessar at-
huganir, þótt ríkisstjórnin
hafi boðizt til að greiða kostn-
að af slíkum aðgerðum.
Hér er um að ræða svo
mikilsvert hagsmunamál við-
komandi félagasamtaka og
þjóðarheildarinnar, að einskis
má láta ófreistað — og engan
tíma missa — til að rannsaka
málið til hlítar og leitast við
að komast að skynsamlegri
niðurstöðu. Þess vegna treyst-
ir Morgunblaðið því, að rögg-
samlega verði unnið að þess-
um málum, og í fullri ein-
lægni, næstu vikur og mán-
uði.
VAXANDI
SKILNINGUR
Qkilningur manna hefur
^ ekki einungis vaxið á því,
að láun mega ekki hækka
meir en nemur þjóðarfram-
leiðslu, ef um raunverulegar
kjarabætur á að vera að ræða.
Jafnframt geramenn sérgrein
fyrir því, að kaupgjaldsbar-
áttan er í raun réttri barátta
milli stéttanna um skiptingu
aflafjár þjóðfélagsins. Ein-
stakar stéttir geta bætt hag
sinn meir en nemur þjóðar-
framleiðslunni, en það hlýtur
þá að verða til þess, að ein-
hverjir aðrir fái minni kjara-
bætur.
Þegar opinberir starfsmenn
settust að samningaborði með
ríkisvaldinu um kjör sín, var
þeim ljóst að frumskilyrðið
var að ná samkomulagi um
flokkun starfsmanna og meta
hvaða hlutfall skyldi vera á
milli launa hinna einstöku
starfshópa. Slíkt samkomulag
náðist og greiddi það mjög
fyrir þeim réttmætu kjara-
bótum, sem opinberir starfs-
menn fengu.
Það hefur ásannazt, að mjög
erfitt er að breyta tekjuskipt-
ingunni milli einstakra starfs-
hópa, nema heildarsamtök
verkalýðsins mæli með slíkri
breytingu. Tilraunin til að
bæta hag hinna lægst laun-
uðu einna hefur misheppnazt
að verulegu leyti, vegna þess
að launþegasamtökin studdu
þær aðgerðix ekki. Þess vegna
hafa kauphækkanir hinna ein
stöku stétta að undanförnu
verið nokkuð jafnar og' ólík-
legt, að einstakir starfshópar
geti knúið fram meiri hækk-
anir en aðrir hafa fengið,
nema fyrir liggi það álit heild
arsamtaka launþega, að slík-
ar hækkanir séu réttmætar og
leiði ekki til þess, að aðrir
starfshópar krefjist sömu
hækkana.
Af þessum sökum er Ijóst,
að aðilar að kjarasamningum
verða að leitast við að finna
réttmætt hlutfall milli launa
hinna einstöku starfshópa,
líkt og Bandalag starfsmanna
ríkis og bæja gerði í sam-
vinnu við ríkisvaldið. Einnig
þetta skilja menn nú betur en
áður.
Jafnframt er vaxandi skiln-
ingur á nauðsyn ákvæðis-
vinnu, samstarfsnefndum
launþega og vinnuveitenda og
yfirleitt heilbrigðari stefnu í
kjaramálum en hér hefur ver-
ið rekin. Menn aðhyllast þá
stefnu, sem Morgunblaðið
hefur nefnt kjarabætur án
verkfalla, en afneita stefnu
verkfalla án kjarabóta.
FÆREYJAFLUG
U'lugfélag íslands er nú að
1 hefja reglubundið flug til
Færeyja. Því fagna frænd-
þjóðirnar í eylöndunum báð-
um. Þessar samgöngur munu
auka samskipti Færeyinga og
íslendinga og verða báðum til
hags.
Vonandi getur flug þetta
borið sig fjárhagslega, svo að
hægt verði að auka og bæta
Rauðsprettustríð í Danmörku
FISKIMENN í Danmörku berj
ast um þessar mundir fyrir
því, að þurfa að selja fisk sinn
á óhagstæðu verði. Fyrir
skömmu ákváðu samtök fiski
manna, að lágmarksverð á
rauðsprettu skyldi vera d. kr.
1,05 (6,56 ísl kr.), en fram
kvæmd ákvörðunarinnar fór
út um þúfur. Nú hafa samtök
danskra fiskimanna og samtök
vesturjóskra fiskimanna beint
þeim tilmælum til A. C. Nor-
mann, síávarútvegsmálaráð-
herra, að lágmarkstærð rauð-
sprettu yrði færð út 265 milli
metrum upp í 270 á tímabilinu
15 júlí til 1- september.
A. C. Normann hefur þegar
gefið loforð um, að samhljóða
tilmaali beggja fiskimanna-
samtakanna yrði tekin til
greina, og þess vegna er búizt
við, að ráðherrann samþykki
fljótlega hækkun lágmarks-
stærðarinnar En ekki eru all-
ir fiskimenn sammála aðgerð
um samtakanna. Fiskimenn
við ströndina í Thyborön hafa
lýst sig andvíga breyttri lág
marksstærð og hafa fengið
stuðning fiskimanna á Hvíta-
sandi. Fyrstu viðbrögð þeirra
voru að safna mótmælaundir
aðgerðum tilveru þeirra stefnt
skrifum. Fiskimennirnir á
ströndinni telja .neð þessum
í voða. Stóru rauðspretturnar
veiðast ekki oft við ströndina
og fiskimennirnir þar segja,
að veiði þeirra verði aðeins
10% af því sem venjulegt er,
af lágmarksstærðin verður
færð upp um 5 millimetra.
Það var einkum í stærri
fiskiþorpunum á Vestur-Jót-
landi að framkvæmdin um á-
kveðið lámarksverð var brot-
ið á bak aftur. í litlu þorpun-
um var ákveðið að selja rauð
sprettuna ekki undir d. kr.
1.05 pr kg. Ef það tækist
ekki skyldi rauðum lit helt á
fiskinn og hann seldur sem
minkafóður. Gripið var til
þess ráðs að safna í sjóð og
yrði fénu varið til að jafna
mismuninn á venjulegu rauð-
sprettuverði og minkafóðurs-
verðinu, sem aðeins er 49—50
a-urar (d.) fyrir hvert kíló.
Markaðsverð á rauðsprettunni
þessa dagana var um 80 aura
(d)
En það safnaðist ekki nóg í
sjóðinn og fljótlega drógu
fiskiþorpin fyrir norðan Es-
bjerg 1 land og hættu öllum
mótmælaaðgerðum Menn
þrjóskuðust lengur við í Es-
bjerg og hvern dag voru 25
tonn af góðri rauðsprettu eyði
lögð með rauða litnum. Þar
kom, að samtök vesturjóskra
fiskimanna varð að hætta við
lágmarksverðskröfuna og á að
alfundi samtaka danskra fiski
manna fyrir skömmu urðu
menn sammála að afnema
þetta skipulag um stundarsak
ir. Allir sáu nauðsyn þess að
fiskimenn fengju fasta
greiðslu fyrir afla sinn Og hald
ið verður áfram að vinna að
skipulagi, sem geti tryggt það.
Og nú er beðið eftir aðstoð
ríkisvaldsins við að fá reglu-
gerð um hækkaða lágmfrks-
stærð á rauðsprettu.
Gunnar Rytgárd.
PIATIGORSKY SKÁKMÓTIÐ:
FALL HEIMSMEISTARANS
TI G R A N Petrosjan tapar svo
sjaldan skák, að það telst til
stórra tíðinda í skákheiminum,
þegar slíkt hendir. Eitt sinn tefldi
hann t.d. meira en 100 kappskák-
ir í röð á nokkrum skákmótum,
ón þess að tapa einni einustu.
Ekki munu því margir geta stát-
að af því, að bera sigurorð af hon
um tvisvar með stuttu millibili,
eins og Friðrik Ólafssyni tókst á
áskorendamótinu 1959, þegar
tefld var fjórföld umferð. Móti
Petrosjan hafði Friðrik þá 2%
vinning, og við skulum vona að
honum takizt líka að hafa yfir-
höndina í ár, þótt nú sé raunar
þjónustuna, enda er ekki
hægt að ætlast til þess, að
Flugfélagið haldi þessum
rekstri áfram, nema hann sé
sæmilega arðvænlegur.
Á undanförnum árum hef-
ur Flugfélag íslands tapað
geysiháum upphæðum á inn-
anlandsflugi. Þrátt fyrir góð-
an hag af utanlandsflugi hef-
ur þetta leitt til þess að Flug-
félaginu hefur gengið verr en
skyldi að endurnýja flugvéla-
kost sinn og auka og bæta
þjónustu. Þegar til lengdar
lætur, er slíkt fyrirkomulag
auðvitað engum til góðs, og
raunar auðvitað alls ekki
hægt að ætlast til þess, að fé-
lagið rísi undir tapi af þess-
um rekstri ár eftir ár.
íslendingar eru mikil flug-
þjóð og flugið á enn eftir að
aukast, en frumskilyrði þess
er að sjálfsögðu, að flugfélög-
in skili nægilegum arði til að
geta treyst fjárhag sinn,
keypt nýjar og betri flugvélar
og bætt alla aðstöðu.
við heimsmeistarann sjálfan að
etja.
í rauninni má segja að skák-
styrkleiki stórmeistaranna sé svo
lítill, að hver og einn sé vís til að
bera annan ofurliði í einstakri
Gligoric.
skák, og þessvegna eru það ein-
ungis margra skáka einvígi sem
leiða mannamuninn í ljós. Með
þeim er girt fyrir afleiðingar af
einstökum tilviljunum, slembi-
lukku og óhöppum, eins og t.d.
svokallaðri skákblindu og
slæmsku í maga, svo eitthvað sé
nefnt.
Fimmta skák
SPÆNSKUR LEIKUR
Hv.: Gligoric. Sv.: Petrosjan
Þetta er önnur kappskák Petr-
osjans sem heimsmeistara, og í
henni lýtur hann í lægra haldi.
Eykur það á hróður Gligorics.
Byrjunin var gamalt afbrigði
af spænska leiknum. Petrosjan
skeytti ekki um, þótt peðaröð
hans væri brotin upp kóngsmeg-
in, þar eð menn hans höfðu betra
svigrúm en hvítu mennirnir.
Lengi vel gerðist ekkert stór-
vægilegt; framrás engin að kalla
á hvorugan bóginn. En eftir
skipti á drottningum fór peða-
véikleiki Petrosjans að segja til
sín.
Gligoric var alltaf fyrri til I
eltingaleiknum við peðin. Síð-
ustu leikirnir voru leiknir sem
hraðskák, og vissu skákmennirn-
ir lítt hvað leikjafjöldanum íeið,
en hugsuðu þeim mun meira um
klukkuna. Og þegar ró komst á
að nýju, sá heimsmeistarinn sitt
óvænna og gaf skákina.
1. e4 e5
2. Rf3 Rc6
3. Bb5 a6
4. Ba4 Rf6
5. 0—0 Be7
6. Hel b5
7. Bb3 0—0
8. c3 d6
9. h3 Rb8
10. d4 Rbd7
11. c4 c6
12. c5 Dc7
13. cxd Bxd6
14. Bg5 exd
15. BxR gxB
16. Rxd Rc5
17. Rf5 BxR
18. exB I:id8
19. Dh5 Be5
20. Rc3 Hd4
21. He3 Bf4
22. He2 Bd2
23. Rdl Bg5
24. g3 Dd6
25. Re3 BxR
26. HxB Kg7
27. Bc2 Dd5
28. a3 Hd2
29. Dg4t Kh8
30. Hdl HxHt
31. DxH DxDt
32. BxD Hd8
33. Bf3 Hd3
34. He8t Kg7
35. Bxc Hb3
36. He7 Hxb
Framhald á bls. 1