Morgunblaðið - 18.08.1963, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLADID
Sunnudagur 18. ágúst 1963
Skrifstofusfarf
Starf skrifstofumanns eða stúlku við Bæjarfógeta-
embættið í Keflavík, er laust til umsóknar. Laun
samkvæmt launakerfi opinberra starfsmanna. —
Umsóknir sendist skrifstofu minni fyrir 1. sept.
1963.
Bæjarfógetinn í Keflavík.
í hjarfa bœjarins
Café Scandía Hótel Varðborg, Akureyri,
opið frá kl. 7 að morgni. — Heitur matur.
Smurt brauð. — Kaffi og heimabakað
brauð eftir eigin vali.
Borðpantanir í síma 2604.
Tilboð óskost
í töluvert magn af notuðu þakjárni, sem verður
til sýnis í porti Miðbæjarskólans kl. 1—3 mánu-
daginn 19. ágúst n.k.
Tilboðum skal skila í skrifstofu vora, Vonarstræti
8, fyrir kl. 4 sama dag.
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar
»
BreiÖfiröingar
heima og heiman. — Gerist áskrifendur að átt-
hagatímaritinu Breiðfirðingi, elzta og eina átthaga
tímariti á íslandi.. — Allir árgangar, 20 að tölu fást
hjá útgefendum Breiðfirðingafél. Reykjavík, í
Breiðfirðingabúð. — Séra Árelíus Níelsson, ritstj.
Sigríður Húnfjörð, framk'væmdastjóri.
Skrifstofa mín verður
LOKUD
vegna sumarleyfa þar til í byrjun septem-
ber.
Boldvin Jónsson hrl.
Kirkjutorgi 6.
JAPÖNSK EIK
Hákon Bjarnason, skógræktarstjóri:
Um trjáskaðana á sJ. vori
Mýkomió.
Japönsk eik: 1, lVá, lVt
2 og 2V2”.
Brenni: 1, 1V4 IV2 2
... 2y2 og 3”.
Birki: 1, iy4, lVz og 2”.
Burma Teak: 2, og 2V4.
Afromosia: 1V2 ”.
Mahogny: lVá’.
E R I N D I þetta flutti Hákon
Bjarnason, skógræktarstjóri, á
aðalfundi Skógræktarfélags ís-
lands í gær, og hefur hann góð-
fúslega leyft Mbl. að birta það.
Síðasti vetur var mjög mildur
um allt land frá því í janúar og
fram yfir 1. vikuna í apríl. Mild-
astur var hann á Suður- og Suð-
vesturlandi. Mátti heita að þar
væru 6 vikna samfelid hlýindi
frá síðustu viku í febrúar og fram
til 8. apríl. Klaki fór úr jörðu
víðast hvar á Suðvesturlandi
nema mýrum, og brum trjáa fóru
að þrútna í lok marz. Reklar
voru komnir fram á víði og á
öspinni í Múlakoti um mánaða-
mótin marz-apríl. Blöð voru kom
in fram á öspunni viku af apríl
og orðin nokkrir cm á lengd.
Hinn 8. apríl vorum við 5 sam-
an, Baldur Þorsteinsson, Snorri
Sigurðsson, Haukur Ragnarsson,
Einar Sæmundsen og ég, staddir
í Haukadal til þess að skoða
gróðurinn. Fyrir hádegi gengum
við um hlíðarnar i mildu og
hlýju veðri, og hélzt það svo
fram undir kl. hálfþrjú. Vorum
við þá staddir heima við húsin
þegar skörp vindhviða kom allt
í einu með miklum kuldagjósti.
Ég spurði Einar Sæmundsen að
því, hvort þetta væri vindsveipur
eða viðvarandi stormur. Þurfti
ekki lengi að bíða svars, því að
á örskammri stundu var brostið
á norðan hvassviðri með mikl-
um kulda. Eftir stutta viðdvöl
við Geysi fórum við sem leið
liggur niður Grímsnes ofan að
Þrastalundi. Þar var þá komið
nokkuð frost klukkan 5 um eftir-
miðdaginn.
Samkvæmt upplýsingum Veð-
urstofunnar var um 10 stiga
hiti þennan dag um há-
degi, en um miðnætti var frostið
orðið 12,5 stig. í Múlakoti var
talið að hitinn hafi verið eitt-
hvað meiri um hádegið en frost-
ið mun þar hafa komizt upp í
14 stig. Hitamismunur varð því
um 22,5 stig í Reykjavík á 12 tím
um en nokkru meiri í Fljótshlíð-
inni. Hér má svo bæta því við,
að hitabreytingin varð á enn
skemmri tíma, því að frostið
hófst ekki fyrr en um eða eftir
kl. 5 á Suðurlandi.
Eftir því, sem mér hefur ver-
ið skýrt frá á Veðurstofunni,
hafa svo snöggar hitabreytingar
ekki átt sér stað í aprílmánuði
frá 1920. Og líkindi eru fyrir
því, samkvæmt sögn gamalla
manna, að slík hitabreyting hafi
aldrei átt sér stað að vorlagi á
þessari öld.
Eins og vænta mátti hlaut
slíkt áfall og þetta að valda ein-
hverjum skemmdum á trjá-
gróðri. Mestar skemmdir urðu á
Alaskaösp og sitkagreni, svo og
á þingvíði. Þá urðu og skemmd-
ir á reyni og birki, en flestar
aðrar trjátegundir sluppu að því
er virðist lítt skemmdar og
nokkrar alveg óskemmdar. Svo
urðu og skemmdirnar misjafn-
lega miklar á ýmsum stöðum.
Svæði það, sem þær taka yfir,
eru einkum lágsveitir Suður-
lands, frá Vík í Mýrdal vestur
að Hellisheiði og umhverfi
Reykjavíkur allt til Hvalfjarðar.
Norðan Hvalfjarðarstrandar dreg
ur ört úr skemmdum, og í upp-
sveitum Árnessýslu og Rangár-
vallasýslu eru þær miklu minni
en í lágsveitunum. Innan þessa
svæðis eru skemmdir og nokkuð
misjafnar, og fer meðal annars
eftir því, hvernig legu staða er
háttað gagnvart áttum, þannig
að á sólvermdustu stöðunum eru
skemmdir meiri en á þeim, sém
vita undan suðri. Þá er og mun-
ur á hinum ýmsu kvæmum, og
loks er sýnilegur munur á ýms-
um einstaklingum innan sama
kvæmis, eins og við má búast.
Hákon Bjarnason
Svo hefur aldur trjánna nokkuð
að segja. Þau eldri eru harðari.
Sú trjátegund, sem harðast hef
ur orðið úti, er Alaskaöspin. Að
vísu er skaðinn á þingvíði sízt
minni, en að því er hann snertir
má geta þess, að hann hefúr ver-
ið ræktaður hér síðan fyrir alda-
mót, og er ekki kunnugt um, að
hann hafi nokkurn tíma áður
goldið slíkt afhroð. Sú Alaska-
ösp, sem hér hefur verio rækt-
uð allt frá 1944, er hún fyrst
kom hingað til lands, er öll ætt-
uð frá tiltölulega litlu svæði við
Kenaivatnið í Alaska. Að vísu
eru fáeinar til frá Matanuskadal,
en þess var varla að vænta, að
þær stæðu hretið betur af sér.
Enda er ekki um neinn sjónar-
mun að ræða á þessum tveim
kvæmum. Aspirnar eru allar
komnar af tiltölulega fáum trjám
og þar sem þeim hefur ávallt
verið fjölgað með græðlingum
hér á landi, er ekki von til að
munur á einstaklingum geti ver-
ið mjög mikill. Samt virðist ofur-
lítill munur á sumum trjánna.
í Múlakoti er sýnilegt að ein
öspin hefur staðið hretið betur
af sér en flestar hinna, og má
vera að afkvæmi hennar kunni
að vera eitthvað harðgerari en
flestra hinna. Hér er að vísu
tæplega hægt að tala um harð-
gjörfi í þessu sambandi, held-
ur um það, að tréð mun þurfa
meiri vorhita en hin til þess að
laufgast.
Sitkagreni hefur verið flutt
hingað til lands frá nokkrum
stöðum í Alaska. í fljótu bragði
hefur okkur virzt, að það greni,
sem á upphaf sitt að rekja til
staða nálægt Kenaivatni, hafi
goldið mest afhroð. Önnur kvæmi
hafa einnig skemmzt en mismun-
andi mikið, og virðist svo, sem
að hin suðrænustu hafi staðizt
áfallið bezt. Þetta á við grenið
frá Alaska. En til eru nokkur
tré af mjög suðrænum stofni,
og þau hafa farið mjög illa.
Við höfum líka haft nokkuð
af hvítgreni undir höndum, og
ennfremur blending hvítgrenis
og sitkagrenis, sem hvort tveggja
er ættað frá sömu slóðum og ösp-
in. Og er það efalaust, að þessi
kvæmi hafa goldið hvað mest af-
hroð, jafnvel meira en sitka-
grenið.
Við höfum enn ekki gert taln-
ingu á skemmdum í hinum ýmsu
teigum, þar sem við höfum sett
niður mismunandi kvæmi, þvl
að það verk verður að bíða
hausts eða jafnvel næsta vors.
En eitt lærdómsríkt dæmi get
ég nefnt um það, hverju það
kann að skipta að hafa góð og
rétt kvæmi af trjátegundunum.
Fyrir 31 ári rétti Sveinn Björns
son, þáverandi sendiherra í Höfn,
að mér lítinn pakka. í honum var
fræ af sitkagreni, og fylgdi þvi
ekki annað en að þetta væri frae
frá Alaska. Þar sem ég hafði ekki
í neina gróðrarstöð að flýja með
fræið gaf ég það Ingimar Sig-
urðssyni í Hveragerði. Hann ói
upp af því nokkrar plöntur, sem
síðan var plantað nálægt Varmá
í Hveragerði. Þar söfnuðum við
Haukur Ragnarsson könglum fyr-
ir einum fjórum árum. Fræið
var sent að Hallormsstað og alið
upp til tveggja ára aldurs. í
fyrravor voru svo milli tvö og
þrjú þúsund plöntur sendar það-
an til Tumastaða og voru þær
dreifsettar þar. Nú vildi svo til,
merkiseðlarnir duttu af sumum
pökkunum, og plöntur úr þeim
fóru saman við annað sitkagreni,
en nokkuð var sett á afmarkaðan
stað. í vor kom í ljós, að þessar
innlendu plöntur stóðu hiætið al-
veg af sér, m'eðan aðrar jafnaldra
plöntur frá Hómer létu mjög á
sjá. En þá kom líka í Ijós, hvar
hinar plönturnar höfðu verið
settar niður, sem merkiseðlarnir
höfðu týnzt af. Þær stóðu eins
og grænar raðir í beðum, þar sem
aðrar raðir voru meira og minna
visnar og dauðar. — Mér þykir
ekki aðeins líklegt heldur tel
það sönnu næst, að grenifræið
frá Sveini Björnssyni hafi verið
safnað nokkuð sunnarlega í Al-
aska. En þess má geta að for-
eldrar þessara trjáa hafa þrifizt
ágætlega vel í Hveragerði, svo að
ekki ætti að þurfa að óttast um
framtíð þessara plantna þegar
þær vaxa úr grasi.
f Múlakoti stóðu milli 60 og
70 fjallaþinir, sem vaxnir voru
af fræi, sem tekið var í 10.500
feta hæð í Klettafjöllum í Colo-
rado árið 1940. Af þessum lifa nú
aðeins 5 tré, og það merki/ega
er, að 3 þeirra hafa ekki látið
nokkuð á sjá. Hér eigum við efni
í góðan stofn, því að auðvelt er
að fjölga þini með græðlingum.
Síbiriska lerkið var víðast
hvar farið að bruma þegar hret-
ið skall á. En að því er virtist
var það óskemmt eftir hretið,
Hins vegar lítur tú fyrir að hin
kalda þræsiveðrátta, sem hélzt
langt fram á vor eftir vorfrost-
in, hafi skemmt það nokkuð. En
lerkið lifir allt þó að það hafi
verið með fádæmum ritjulegt
fram eftir sumri. Og mér er nær
að halda, að þessi kalda veðrátta
eigi líka nokkurn þátt í að bana
sumum þeirra sitkagrenitrjáa,
Framh. á bls. 17 .
Siam-Teak og Oregon-Pine væntanlegt.
Tökum á móti pöntunum.
Útsalá - Útsala - Útsala
Karlmanna- og drengjaföt og frakkar.
Einnig nærfatnaður á ungbörn
og fullornða. Útsalan hættir á mánudag.
SEL
Klapparstíg 40.
Verzlunarhúsnœði
til sölu, sem er í byggingu á góðum stað í Holtun-
um. Ennfremur gæti fylgt 3ja herb. íbúð á l.hæð
í sama húsi. Upplýsingar gefur:
STEINN JÓNSSON
Lögfræðistofa — Fasteignasala.
Kirkjuhvoli — Símar 1-4951 og 1-9090.