Morgunblaðið - 22.08.1963, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 22. ágúst 1963.
MORGUNBLADIÐ
3
— -
m: ■ .
i

— Það er nóg pláss þar sem
hjartarýmið er nóg, segir Páll
ísólfsson, og verið þið hjart-
anlega velkomin.
Við erum stödd í ísólfsskála
á Stokkseyri. Páll hefur boð-
ið til sín Tónskáldafélagi ís-
lands ásamt frúm og það get-
ur engum dulizt, að það eru
miklir aufúsugestir, sem Páll
og frú Sigrún taka á móti af
innileik og rausn. Æðri mátt-
arvöld virðast ekkert hafa út
á þennan samfund að setja,
því veðrið er yndislegt, sól-
skin og hlýja. Tónskáldin
teyga svalandi hafgoluna um
leið og þeir rabba saman um
Páli ræðir við yngri kynslóðina, Þorkel Sigu rbjörnsson, Jón Þörarinsson og Jón Nordal.
Inspírasjón í ísdlfsskála
„Liengdarbaugurlnn, sem íiggur um Stokkseyri, sker ekkert
Iand í suðurátt fyrr en kemur að Suðurskautslandinu", segir
Páll við Helga Pálsson.
hugðarmál sfn á svölunum, er
snúa fram að sjónum.
— Gerðir þú samning við
þá þarna efra um veðrið,
Páll? spyr einhver og bendir
til himins.
— Ég talaði við þá helztu,
svarar Páll.
— Óskaplega er hér inspír-
erandi umhverfi, segir Skúli
Halldórsson.
— Já, hér er ágætt, segir
Páll. Önnur ástæða fyrir því,
að ég valdi þennan stað undir
ísólfsskála, er sú, að hér var
leikvangur okkar krakkanna
á Stokkseyri. Eitt sinn bar
það við að kerling nokkur af-
gömul kom til okkar, er við
voru að leik hérna á túninu
og gekk beint til mín og tók
að tauta fyrir munni sér. Hin
börnin hlupu öll sitt í hverja
áttina en ég mátti mig hvergi
hræra af ótta. Svo stjarfur var
ég af hræðslu að ég veit ekk-
ert hvað sú gamla þuldi yfir
mér eða hvað um var að
vera fyrr en ég stóð hér allt í
einu einn og yfirgefinn og
kerlingin á bak og burt. Ég
þekkti allar kerlingar á
Stokkseyri og þetta var eng-
in þeirra.
Askell Snorrason er að
segja frá því, er
Glinka samdi óperu og þurfti
að fá leyfi Rússakeisara, til
þess að fá hana flutta: —Czar
inn gaf leyfi til flutnings,
með því. skilyrði að óperan
yrði nefnd „Lifið fyrir Czar-
inn!“ Glinka líkaði ekki þessi
nafngift betur en svo, að
hann skýrði óperuna „Lifið
án keisarans!“
— Já, þetta voru slæmir
tímar.
— Það er misjafnt hvar og
hvernig menn fá inspirasjón,
segir Þorkell Sigurbjörnsson
við nokkra yngstu listamenn-
ina, sem standa í hóp undir
garði haglega hlöðnum úr
fjörugrjóti. Magnús Blönd-
al Jóhannsson samdi músík
við leikrit í Land-Rover jeppa
á leið norður í land um dag-
inn. Inspírasjónin var svo mik
il, að músíkin var allt of löng
fyrir leikritið og verður senni
lega að nota aíganginn i út-
göngumarz.
— Magnús fær nú alls kon-
ar inspírasjónir, segir Atli
Heimir Sveinsson. Hann er
svifflugmaður mikill og fyrir
skömmu var hann á flugi yfir
Vífilsfelli, er hann sá stúlkur
nokkrar liggja í sólbaði i Evu
klæðum ofarlega í fjalls-
hlíðinni. Vissu þær ekki fyrr
til en kallað var rétt fyrir
ofan þær: „Góðan daginn,
stúlkur.“ Þeim varð svo mik-
ið um, að þær hlupu fyrir
björg og hafa ekki sézt síðan.
Svipazt um af Baugsstaða-
kambi
Nú stíga allir upp í strætis-
vagninn, sem flutti gestina
austur, og er ekið út að Baugs
staðavita, sem stendur nokkru
austar en ísólfsskáli. Þar er
farið út og ganga menn upp
á kambinn fyrir framan vit-
ann.
— Þessi fjara nefnist Baugs
staðagrjót, segir Páll ög bend
ir á stórgrýtta fjöruna framan
við kambinn. Þegar flóð er og
hvasst af hafi, er hér öðru
vísi um að litast. Kamburinn
er þá eins og hólmi umflot-
inn brimróti.
— Hér er aðgrunnt, heldur
Páll áfram. Hægt er að vaða
langt út á landgrunnið og
spýta í Atlantshafið.
Nú tekur Páll að fræða
kollega sína um staði í ná-
grenninu og sögu.
— Þarna er Traðarholt. Þar
var Fjalla-Eyvindur vinnu-
maður, komst undir manna
hendur og flúði síðan. Þetta
eru Baugsstaðir, sem vitinn
dregur nafn af. Þarna eru
Stjörnusteinar, sem fyrstur
byggði Hásteinn Atlason. Ann
ars er strandlengjan milli
Þjórsár- og Ölfursárósa mesta
skrímsla og draugahérað á
íslandi. Hér áður fyrr gekk
varla nokkur maður milli
án þess að hitta fjörulalla eða
aðra óvætti.
— Ögmundur biskup Páls-
son hafði Flóann ekki í há-
vegum, heldur Páll áfram.
Honum þótti rýr tíundin héð-
an miðað við suma aðra hluta
Árnesþings. Dómurinn hljóð-
aði svo: „Grímsnesið góða
og Gullhreppar, Sultartunga
og Svartiflói“
Mjög gott skyggni er til
fjalla og bendir Páll á þau
helztu: — Kambarnir og Ing-
ólfsfjall. Þarna austar sjá-
Framh. á bls. 23
Tónlistarmenn á BaugsstaSakambi. Talið frá vinstri: Pálmar Eyjólfsson, Helgi Pálsson, Jón
Þórarinsson, Karl Ó. Runólfsson, Sigurður Þ órðarson, Þórarinn Jónsson, Paul Pampichler,
Gunnar Reynir Sveinsson, Áskell Snorrason, S kúli Halldórsson, Jón Nordal, Jórunn Viðar, Páll
ísólfsson, Jón S. Jónsson, Atli Heimir Sveinsso n, Sigfús Halldórsson og Þorkell Sigurbjörnsson
„BændablaJið"
Tíminn gerir í gær enn eina
tilraun til að ráðast á minni-
hlutastjórn Sjálfstæðisflokksins,
sem sat að völdum 1942. Segir w
þar m.a.: ,
„Dýrtíðin hefur aldrei magn-
azt eins hratt hér á landi og sein-
ustu misserin, þegar undan er
skilið valdatímabil flokksstjórnar
Ólafs Thors 1942“
Um fyrri hluta þessarar máls-
greinar er rætt í forystugrein i
blaðinu í dag, en um síðari hlut-
ann, þ.e. fullyrðingar Tímans um
minnihlutastjórn Sjálfstæðis-
flokksins, er rétt að það komi
fram, að dýrtíðarhækkun sem
Tíminn ræðst nú á stafaði ein-
göngu af hækkuðu verði á land-
búnaðarafurðum.
Það er furðulegt blygðunar-
leysi af flokki, sem kennir sig
við bændur, að ráðast á aðgerðir
minnihlutastjórnarinnar 1942. Þá
gerði Sjálfstæðisflokkurinn átak
í þá átt að rétta hlut bænda
eftir að Framsóknarflokkurinn
hafði gengið svo frá málum
þeirra að engum hefði þótt mik-
ið þótt óáran í sveitum landsins
hefði fylgt í kjölfar stefnu hans.
Með þessum árásum Tímans eru
Framsóknarmenn beinlínis að
ráðast á aðgerðir til bjargar ís-
lenzkum bændum á erfiðum tím
um. Sjálfstæðisflokkurinn hækk-
aði kjötverðið til bænda og ekki
er of djúpt í árinni tekið, þótt
fullyrt sé að hann hafi þar með
bjargað mörgum þeirra frá yfir-
vofandi gjaldþroti eftir venju-
lega ringulreið, sem fylgir í kjöl
farið á svokallaðri „stefnu“ Fram
sóknarflokksins í landbúnaðar-
málum.
Kommunistaþjónusta
Framsóknarflokkurinn hefur
oft þjónað kommúnistum vel, nú
síðast í svonefndu Hvalfjarðar-
máli. Timamenn hafa jafnvel
gengið feti framar en kommún-
istar í því að breyta staðreynd-
um í máli þessu. Mönnum er ljóst
orðið, hver er hin raunverulega
ástæða til viðbragða Tímans þeg
ar hann nú fyrir skömmu réðst
með oforsi á ríkisstjórnina vegna
Hvalfjarðarmálsins. Flokkurinn
stendur uppi berskjaldaður, það
er óðum að skýrast hvað undir
býr. En þó Þjóðviljinn sé ekki
allskostar ánægður með ástæð-
una, fagnar hann þó þeirri
„stefnu“, sem nú hefur verið
upp tekin í Tímanum. í forystu-
grein Þjóðviljans í gær segir
m.a. svo um mál þetta:
Það er engum efa bundið að
yfirgnæfandi meirihluti af kjós-
endum flokksins (þe. I’ramsókn-
arflokksins) er algerlega andvíg-
ur hernámsstefnunni og raunar
aðild að Atlantshafsbandal. Engu
að siður stóð forusta flokksins að
því að kalla herinn inn í landið,
hún hefur síðan verið aðili að
hernámsstefnunni, og sú stefna
hefur yfirleitt verið varin á síð-
um Tímans, en hernámsandstæð-
ingar innan flokksins hafa naum-
ast komið sjónarmiðum sínum að.
Það er engum efa bundið að
það er fyrst og fremst hernáms-
gróðinn sem bundið hefur for-
ustu Framsóknarflokksins við
þessa stefnu, hin ógeðfelldu um-
svif Olíufélagsins og annarra
hermangsfyrirtækja; forusta
flokksins tók meira tillit til fjár-
muna þeirra en skoðana ó-
breyttra flokksmanna. Með her-
námsframkvæmdunum nýju í
Hvalfirði virðist ætlunin að
ganga fram hjá hermángsfyrir-
tækjum Framsóknarflokksins og
því rýnar áhrifavald þeirra á for
ustu flokksins að sama skapi.
Þetta er ástæðan til þess að for-
usta Framsóknarflokksins hefur
tekið afstöðu gegn Hvalfjarðar-
samningunum.