Morgunblaðið - 04.12.1963, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 4. des. 1963
— Tillögur
Framhald af bls. 1.
staða væntanlegra samninga.
í fyrsta lagi verði svo um
Imúta búið, að hinir lægst-
launuðu fái verulega kjara-
l>ót og stefnt verði að því að
vinna upp það, sem þeir hafa
dregizt aftur úr öðrum laun-
Jjegum á undanförnum árum.
í öðru lagi verði launa-
hækkunum þannig í hóf stillt,
að ekki leiði til breytingar á
gengi krónunnar.
1 þriðja lagi verði samning-
arnir ekki til skemmri tíma
en til haustsins 1965, þ.e.a.s.
til svo langs tíma, að jafn-
vægi í verðlagsmálum geti
skapazt og útflutningsfram-
leiðslan fái tækifæri til þess
að tryggja hag sinn, svo að
hún geti borið þá kauphækk-
un, sem nú verður, án þess að
dragi úr framleiðslu og nauð-
synlegri upphyggingu og end-
urbótum. Ríkisstjórnin telur
ennfremur mikilvægt, að
samningstímabilið verði not-
að til þess að undirbúa heild-
arsamninga um kaup og kjör,
er nái til sem flestra þjóðfé-
lagsstétta. Verði í þeim samn-
ingum lögð áherzla á aukna
hagræðingu og breytingu á
vinnufyrirkomulagi og töxt-
um, er leitt geti til styttri
vinnutíma. Vill ríkisstjórnin
af sinni hálfu stuðla að því, að
tekin verði upp hagkvæmari
vinnuhrögð, og jafnframt
veita aðstoð sína við tækni-
legan undirbúning heildar-
k j arasamninga.
Út frá þessum meginforsend
um, leggur ríkisstjórnin fram
eftirfarandi tillögur um samn
ingsgrundvöll milli launþega
og atvinnurekenda og aðgerð-
ir ríkisvaldsins í því skyni að
tilgangi samninganna verði
náð.
ÞRENNSKONAR
KAUPHÆKKANIR
1) Samið verði um kauphækk
anir, er verði þrenns kon-
ar.
a) 8% hækkun til allra
hinna lægst launuðu,
svo sem almennra
verkamanna, verka-
kvenna, iðjuverkafólks
Spilakvöld
HAFNARFIRÐI — Félagsvist
Sjálfstæðisfélaganna verður í
Sjálfstæðishúsinu í kvöld og
hefst kl. 8,30. Þetta verður
síðasta spilakvöldið fyrir jól
og verðlaun veitt eins og
venjulega.
Syning á verkum Júlíönu
Sveinsdöttur í Danmörku
DANSKA blaðið Politiken
skýrir frá því á laugardaginn,
að danska Kunstforeningen,
gangist um þessar mundir fyr-
ir yfirlitssýningu á verkum
Júlíönu Sveinsdóttur, en á
sumri komanda verður lista-
konan 75 ára. í blaðinu er
sagt frá því, að Júlíana hafi
komið til Kaupmannahafnar
til listnáms 1912 og verið bú-
sett í Danmörku síðan, en hún
hafi alltaf heimsótt ættjörð
sína með stuttu millibili og
sótt þangað næringu í myndir
sínar.
Blaðið segir, að á yfirlits-
sýningu Kunstforeningen sjá-
ist listakonan lýsa hafinu,
klettunum og hinum gráa
himni og blanda á sérstæðan
hátt saman blíðu og mikilfeng
leik. Bent er á, að þó náttúru-
lýsingar hafi alltaf verið rík-
asti þátturinn í list Júlíönu,
megi ekki gleymast hinar á-
Wmmmmmrnamtmm^m^m^mmm
og hins lægra launaða
verzlunarfólks.
b) 4% hækkun til iðnaðar-
manna og hliðstæðra
starfshópa.
c) Nokkrir hærri taxtar
verkamanna, sem næst
liggja töxtum iðnaðar-
manna hækki um hlut-
fall, er liggi milli 4%
og 8%.
Ofangreindar kauphækkanir
verði takmarkaðar við hækkun
dagvinnukaups og hliðstæðs viku-
og mánaðarkaups, en nái hvorki
til yfirvinnu, nætur- og helgidaga
vinnu né ákvæðis- og uppmæl-
ingartaxta.
LÆKKUN ÚTSVARA
2) Ríkisstjórnin er reiðubúin
í sambandi við slíka samninga að
beita sér fyrir breytingu á út-
svarsstigum, sem hefði í för með
sér lækkun útsvara fjölskyldu-
manna með lágar tekjur, en á
móti hækki útsvör hátekjufólks
og að nokkru einhleypinga. Þess-
ar breytingar útsvarsstiga mundu
jafngilda a.m.k. 4% kauphækkun
til vísitölufjölskyldu, en fyrir
fjölskyldu með tvö börn og 80
þús. kr. tekjur mundi breytingin
samsvara a.m.k. 5% kauphækk-
un.
3) Mikilsvert er, að kaup-
hækkun verði svo í hóf stillt, að
hún leiði til sem minnstrar hækk-
unar á landbúnaðarvöruverði og
komið verði í veg fyrir almenna
hækkun á launum opinberra
starfsmanna.
LÆKKUN ÚTFLUTNINGS-
GJALDS
4) Ríkisstjórnin mun beita sér
fyrir ráðstöfunum, svo sem með
breytingum útflutningsgjalda og
vaxta af afurðalánum, til þess að i
gætu mannamyndir hennar og
uppstillingar. Einnig er farið
mjög lofsamlegum orðum um
veggteppi Júlíönu á sýning-
unni.
auðvelda útflutningsframleiðsl-
unni að taka á sig ofangreindar
kauphækkanir.
5) Nokkrar verðhækkanir eru
óhjákvæmilegar af eftirtöldum
ástæðum:
a) verð landbúnaðarafurða og
verð á ýmsum vörum og þjón-
ustu hlýtur að hækka nokkuð, ef
samið er um þær kauphækkanir,
sem getið er hér að framan.
b) aðgerðir til hagsbóta fyrir
útflutningsframleiðsluna, svo að
hún geti tekið á sig kauphækk-
anir, munu ásamt annarri nauð-
synlegri tekjuöflun í ríkissjóð
hafa í för með sér verðhækkanir.
c) enn eru óframkomnar
nokkrar verðhækkanir vegna
fyrri kauphækkana.
d) erlendar verðhækkanir,
sem vitað er um, en enn hafa
ekki haft áhrif á verðlag hér á
landi.
TAKMÖRKUÐ
VERÐTRYGGING
6) Ríkisstjórnin er reiðubúin
til viðræðna við launþega og at-
vinnurekendur um breytingar á
þeim lagaákvæðum, er banna
verðtryggingu kaupgjalds. Telur
hún hugsanlegt að taka upp tak-
markaða verðtryggingu fáist sú
heildarlausn kjaramálanna, sem
að ofan hefur verið rakin. For-
senda þess er þó, að engin launa-
breyting vegna verðtryggingar
launa eigi sér stað, fyrr en eftir
að fram eru komnar þær óum-
flýjanlegu verðhækkanir, sem
að framan er lýst. Ennfremur tel-
ur ríkisstjórnin nauðsynlegt, að
sá fyrirvari verði á slíku sam-
komulagi, að verðhækkanir, sem
stafa af hækkun á fob-verði inn-
fluttra vara leiði ekki til hækk-
unar kaupgjalds.
I
í þessi blaðahverfi vantar Morgunblaðið nú þegar
unglinga, röska krakka eða eldra fólk til að bera
blaðið til kaupenda þess.
KVI8THAGA
Gjörið svo vel að tala við afgreiðslu blaðsins eða
skrifstoíu.
Sími 2 2 4 8 0
Sovétríkin lofuðu
að styðja byltingu
— segir saksóknari Pretoria
Pretoria 3. des. (NTB)
• í dag hófust á ný í Pret-
oría réttarhöld í svonefndu
skemmdarverkamáli, en sak-
borningarnir eru 10 andstæðing-
ar kynþáttastefnu stjórnar S.-
Afríku, hvítir og þeldökkir. Með
al þeirra er Nelson Mandela,
fyprverandi formaður, stærsta
flokks þeldökkra í S.-Afríku
(African National Congress),
en starfsemi hans er bönnuð.
í ræðu sinni í dag sagði sak-
sóknarinn, Percy Yutar, að
flokkur Mandela hefði æílað að
gera byltingu gegn stjórn Suð-
ur Afríku á þessu ári og Sovét-
stjórnin hefði lofað að styrkja
byltingarmenn með ráðum og
dáð. Sagði saksóknarinn, að
menn Mandela hefðu fyrst ætl-
að að hefja skemmdarverk til
undirbúnings byltingu. í flokki
þeirra hefðu kommúnistar ráðið
lögum og lofum, og skjöl, sem
fundizt hefðu, sýndu Ijóslega
að Sovétstjórnin hefði lofað bylt
ingarmönnum aðstoð.
Auk Mandela, sem gengið hef-
ur undir nafninu „svarta akur-
liljan“, eru hinir ákærðu sex
þeldökkir flokksmenn hans og
þriír hvítir menn, James Kant-
or, lögfræðingur, Dennis Gold-
rich og Lionel Bernstein.
Saksóknarinn sagði, að flokk-
ur Mandela hefði tekið ákvörð-
un um að steypa stjórninni 1961
og þá hefði undirbúningur vea>
ið hafinn.
Kvikmyndasýn-
ingar Varðbergs
í dag
AÐ UNDANFÖRNU hefur fél-
agið Varberg haldið kvikmynda-
sýningar, til minningar um hinn
fallna forseta Bandaríkjanna,
John Fitzgerald Kennedy. Nú
þegar hafa verið haldnar sex
sýningar fyrir fullu húsi og hefur
fjöldi manna ætíð orðið frá að
hverfa. í dag verður enn efnt
til þriggja sýninga, kl. 5, 7 og 9
og verða þær í Nýja Bíói. Að-
göngumiðar að sýningunum ver-
ða afhentir í húsi V. R. í Vonar-
stræti 4 milli kl. 12 og 2 í dag.
Þetta verða síðustu sýningar að
sinni Næstu daga verður myndin
send til sýninga úti á landi, en
trúlega verða haldnar fleiri
sýningar í Reykjavík og verða
þær þá auglýstar siðar.
— Nauðsynlegt
Framhald af bls. 1.
stað að komast til vitundar
hundraða manna og því var gjör-
samlega vonlaust að halda þeim
leyndum. Stjórnin taldi hins veg-
ar óhjákvæmilegt nú, þegar ein-
ungis er vika eftir til hins 10.
desember, að gera sitt til að
hreyfing kæmist á málið og taldi
því ekki verjandi að draga það
að leggja tillögur sínar fyrir að-
ilja. Hitt er sjálfsagt og var
greinilega tekið fram, að hér er
um samningsgrundvöll að ræða,
sem þarfnast að sjálfsögðu frek-
ari skýringa, sem stjórnin bauðst
til að láta í té, ef aðilar óskuðu
eftir og eru þá að sjálfsögðu
einnig atriði tillagnanna til frek-
ari viðræðna og samninga. Loks
er rétt að minna á það, að ríkis-
stjórnin sagði þegar í umræðun-
um á Alþingi, að tillagna frá
henni væri að vænta í fyrri hluta
desember. Nú er sá tími kominn
og hefði stjórnin áreiðanlega orð-
í ið fyrir þungu ámæli, ef hún
hefði ekki staðið við það fyrir-
heit. Leynd um hennar skoðun á
málinu gat auðvitað ekki komið
til greina, enda fæst einungis
lausn á þessu mikla vandamáli
með því að það sé rætt af hrein-
skilni samfara fullkomnum samn
ingsvilja", sagði Bjarni Benedikts
son, forsætisráðherra, að lokum.
Yfirlýsing frá samstarfsnefnd
verkalýðsfélaganna
Hér fer á eftir yfirlýsingin,
sem blaðinu barst í gær frá sam-
starfsnefnd verkalýðsfélaganna:
Yfirlýsing frá samstarfsnefnd
verkalýðsfélaganna:
Vegna framkominna tillagna
ríkisstjórnarinnar um samnings-
grundvöll milli launþega og at-
vinnurekenda, og aðgerðir ríkis
valdsins í því sambandi, vill sam
starfsnefnd verkalýðsfélaganna
taka fram eftirfarandi:
1. Nefndin lýsir furðu sinni og
undrun yfir þeim vinnubrögð-
um, sem ríkisistjórnin viðhefur 1
þessu máli. Undanfarið hafa átt
sér stað viðræður milli fulltrúa
verkalýðsfélaganna og ríkis-
stjórnarinnar, og að sjálfsögðu í
fullum trúnaði. Nú rýfur ríkiis-
stjórnin þann trúnað með því að
afhenda til birtingar frumtil-
lögur sínar, áður en fulltrúum
verkalýðsfélaganna gefst kostur
á að kynna sér tillögurnar, og
raunar áður en ríkisstjó<rnin er
sjálf tilbúin að skýra hvað felst
í ýmsum liðum tillagnanna. Slík
vi-nnubrögð eru sízt til þesis fall
in að greiða fyrir éðlilegúm
samningum til lausnar yfirstand
andi deilu.
2. Hugmyndir ríkisstjórnarirm
ar um kauphækkanir til handa
þeim launþegum sem nú eiga I
samningum, eru mjög fjarri þvi
að vera í nokkru samræmi við
það sem hugsanlega gæti orðið
undirstaða væntanlegra samn-
inga og gæti að nokkru talist
sambærilegt við kauphækkanir
betur launaðra stétta fyrr á
þessu ári. Þá virðist auðsætt að
t.d. hjá þeim, sem ætluð eru að-
eins 4% kauphækkun á dag-
vinnu eina, yrði um hreina kaup
lækkun að ræða, þegar verðhækk
anir samkvæmt 5. lið í tillögum
ríkisstjórnarinnar væru fram-
komnar, og ósannað að aðrir
bæru bættan hlut frá borði,
a.m.k. sem nokkru næmi. Þá
vill nefndin ítreka það, sem áð-
ur hefur verið yfirlýst við ríkis-
stjórn og atvinnurekendur, að
launahlutfalli nailli verkamanna
og tíma- og vikukaupsiðnaðar-
manna, verður ekki breytt nú
með samþykki verkalýðshreyf-
ingarinnar.
3. Tillögur ríkisstjórnarinnar
um breytingu á útsvarsstigum
eru enn svo óljósar, að ekki verð
ur um þær dæmt til hlítar, enda
hefur ríkisstjórnin ekki verið til
búin til að skýra þær í einstök
um atriðum. Að því leyti, sem
um verður dæmt að svo komnio,
virðist nefndinni þó, að fremur
sé hér um nokkurt kauptrygging-
aratriði fyrir suma launþega að
ræða, fremur en beina kjarabót
frá því sem nú er, en beinlínis
um kjaraskerðingu hjá einhleypu
fólki.
4. Ríkisstjórnin hefur ekki lagt
fram neina útreikninga um það
hve mikil kjaraskerðing felst í
5. lið tillagna hennar, en allar
verðhækkanir sem þar eru tald
air eiiga launþegar að taka á sig
óbættar. Samkvæmt framansögðu
mótmælir nefndin tiílögunum,
sem hæfum samningsgrundvelli,
og varar við, að þær séu íátnar
tefja eðlilega samninga.