Morgunblaðið - 04.12.1963, Blaðsíða 10

10
MORG U NBLADIÐ
Miðvíkudagur 4. des. 1963
Johnson, Richard Wagner líklegustu
framboðsefni demókrata — Algjör
óvissa ríkir um framboð repúhlikana
New York, 29. nóv.
V I K A er nú liðin (rá
því að Kennedy forseti var
ráðinn af dögum í Dallas.
Enda þótt fólk hér hafi nú
að mestu áttað sig eftir
þennan sviplega atburð, og
óvissuna sem á eftir fylgdi,
er Kennedy og hin ýmsu
atvik, sem við morð hans
eru tengd, ennþá að heita
eina umræðuefnið manna á
meðal. Hið sviplega fráfall
forsetans hefur skilið eftir
margar spurningar, sem
enn er ósvarað, og sumum
þeirra verður e.t.v. aldrei
svarað til fulls. Hvað nú
um forsetakosningarnar á
næsta ári? Fullvíst var tal-
ið að Kennedy mundi sigra
með yfirburðum í þeim, en
nú horfa málin öðru vísi
við. Hvað um Lee Harvey
Oswald? Enda þótt sagan
mun vafalítið dæma hann
sem morðingja forsetans og
ýmislegt hafi á daginn
komið, sem sterklega bend-
ir til þess að hann sé morð-
inginn, þá mun vissa í þess
um efnum sennilega aldrei
fást. Og hafi Oswald myrt
Kennedy, hver var þá til-
gangurinn, og hver var
hinn raunverulegi tilgang-
ur 4ins sjálfsskipaða böð-
uls, Jack Ruby, sem skaut
hinn ákærða fyrir framan
nefnið á lögreglunni í Dall-
as að milljónum Banda-
ríkjamanna áliorfandi í
sjónvarpi? Og hvernig mun
Lyndon B. Johnson reyn-
Barry Goldwter
— „hlutabréí'" hans hafa fallið.
sér.
ast sem forseti? — Þessum
spurningum og mörgum
öðrum veltir fólk hér fyrir
Hinum nýja forseta, Lyndon
Johnson, mættu fyrstu dag-
ana efasemdir. Enda þótt
Johnson hafi jafnan verið tal-
inn mikill leiðtogi á þingi,
maður ákveðinn og traustur,
fór ekki hjá því fyrst í stað
að fólk drægi mjög í efa
hæfileiátt hans til þess að
gegna embætti forsetans.
Margir hér virtust álíta, að
Johnson væri aðeins stór Tex-
asbúi, en þó ekki nógu stór
til þess að rísa undir þeirri
miklu ábyrgð, sem nú hvílir
á herðum hans.
En eftir að fólk tók að jafna
sig eftir fyrsta reiðarslagið,
varð þess þegar vart að við-
horfin til Johnson breyttust
meðal almennings, og telja
ýmis blöð nú, að Bandaríkin
megi vera forsjóninni þakklát
fyrir að hafa haft á að skipa
manni á borð við Johnson til
þess að taka við af Kennedy.
Ræðan ávann Johnson traust
Lyndon B. Johnson óx mjög
í áliti hjá bandarísku þjóð-
inni eftir að hann flutti ræðu
sína í þingi í gær. Þar hét
hann því að fylgja dyggilega
þeirri stefnu, sem John F.
Kennedy hafði markað. Hann
sagði, að hins látna forseta
yrði ekki minnst á eftirminni-
legri hátt en með því að af-
greiða frumvarp það um mann
réttindi, sem Kennedy barðist
svo mjög fyrir, sem fyrst á
þinginu. Þetta eru stór orð frá
manni, sem fæddur er og upp-
alinn í Suðurríkjunum, og
þangað hefur sótt fylgi sitt.
Richard Nixon
— i sviðsljósinu á ný.
Á það hefur verið bent, að
beiti Johnson sér jafn skél-
egglega fyrir frumvarpi þessu
og Kennedy, geti hann átt á
hættu að glata fylgi í Suður-
ríkjunum í komandi forseta-
kosningum. Því spyrja menn
nú, eftir að fyrsta hrifningar-
aldan vegna vel fluttrar og
„sympatískrar“ ræðu, er geng-
in hjá, hvort treysta megi því
að Johnson muni breyta í
samræmi við orð sín. Aðeins
tíminn mun skera úr um það.
Hins vegar hafa leiðtogar
blökkumanna hér, sem nú
sakna vinar í stað þar sem
Kennedy var, lýst sig ánægða
með ræðu Johnsons, og munu
þeir, a.m.k. þar til annað kem-
ur á daginn bera fyllsta traust
til hins nýja forseta.
Wagner varaforseti?
Fullvíst er talið, að Lyndon
B. Johnson muni verða í fram
boði til forsetakjörs á næsta
ári. Að vísu hafa heyrzt radd-
ir um að hugsanlegt væri að
Robert Kennedy, dómsmála-
ráðherra, mundi verða í fram-
boði, en það er þó talið held-
ur ósennilegt. Bæði telja flest-
ir það fremur óviðeigandi, og
að auki væri illa hægt að
ganga framhjá Johnson. Er
því talið fullvíst, að verði hon-
um ekki á þeim mun meiri
skyssur á forsetaferli sínum,
komi ekki aðrir til greina sem
framboðsefni demókrata en
Johnson. Hin stóra spurning
snýst nú um hver verður í
framboði fyrir demókrata sem
varaforseti, og hafa ýmsir
menn þar verið til nefndir,
þar á meðal Robert Kennedy.
Hins vegar eru mörg ljón á
veginum, þar sem Robert
Robere Kennedy
— ríkisstjóri í Massachusets?
Kennedy er ekki talinn hafa
sérlega mikið álit á Johnson,
og mun það álit vera gagn-
kvæmt. Þá hefur einnig flog-
ið fyrir, að Robert Kennedy
hafi mestan áhuga á að láta
af embætti sem dómsmálaráð-
herra og bjóða sig fram til
ríkisstjóra í Massachussetts.
Allt eru þetta þó tilgátur.
Sá maður, sem líklegastur
er talinn þessa dagana, sem
varaforsetaefni Johnsons, er
Richard Wagner, borgarstjóri
hér í New York. Það vakti
mikla athygli er Johnson bauð
Wagner að vera viðstaddur er
hann ávarpaði þingið í gær.
Sat Wagner þá við hlið frú
Johnson og dætra þeirra for-
setahjónanna.
Ástæður til þess, að Wagner
er nú svo mjög umtalaður sem
væntanlegt varaforsetaefni,
eru margvíslegar. Vitað er að
demókratar eru á hnotskóg
eftir manni, sem á fylgi að
fagna í Norðurríkjunum, eink
um á hinni þéttbýlu norðaust-
urströnd, New York og ná-
grenni. Johnson er Suðurríkja
maður, og raunar fyrsti for-
setinn frá Suðurríkjunum síð-
an að borgarastyrjöldinni3
lauk. Er því mikið í húfi að
sá, sem býður sig fram með
honum, sé frá Norðurríkjun-
um, svo ekki hallist á. Enda
þótt Johnson hafi alla tíð stutt
Kennedy 1 baráttu hans fyrir
jafnrétti kynþátta, telja demó-
kratar að finna verði í vara-
forsetastól mann, sem þekkt-
ari er en Johnson fyrir bar-
áttu sína á þessu sviði. Kem-
ur þetta vel heim við Wagner,
sem studdi stefnu KennedýS í

þessum málum ákaft.
Loks ber að geta þess, að á
flokksþingi því, sem valdi
John F. Kennedy til þess að
verða forsetaefni demókrata,
var Lyndon B. Johnson einn
helzti keppinautur hans.
Johnson kaus þá sjálfur að
Wagner yrði varaforsetaefni
hans, en tapaði síðan fyrir
Kennedy. Johnson er nú orð-
inn forseti eftir öðrum leiðum,
eins og er kunnugt, en á viss-
an hátt eru aðstæður svipað-
Nelson Rockefeller
— málin horfa öðruvísi við
eftir lát Kennedy’s.
ar og 1960. Er því líklegast
talið að Wagner verði í fram-
boði sem varaforseti. — Einn-
ig hafa flogið fyrir tilgátur
um menn á borð við Hubert
Humphrey, öldungardeildar-
þingmann frá Minnesota, en
heldur er hann þó talinn ólik-
legt varaforsetaefni. Hump-
hrey tapaði prófkosningum
fyrir Kennedy vorið 1960, er
báðir börðust um framboðs-
sæti demókrata sem forseta-
efni.
Nixon, Rockefeller,
Goldwater?
Hafi fráfall Kennedys gjör-
bylt viðhorfum demókrata til
forsetakosninganna á næsta
ári, þá á það ekki síður við
repúblikana. Fullvíst var tal-
ið, að Kennedy yrði að nýju
í framboði og hefði þá mót-
framboð repúblikana verið að
heita þýðingarlaust. Kennedy
var talinn ósigrandi, en það
er Johnson hins vegar ekki.
Mikið veltur því á framboði
repúblikana, og það nafn, sem
hæst ber þessa dagana, er
Richard Nixon. Minnt er á að
hann hafi tapað fyrir Kennedy
með minnsta atkvæðamun,
sem sögur fara af, með aðeins
113,000 atkvæðum. Hins veg-
ar mun vafalaust verða á það
bent ef Nixon býður sig fram,
að hann sé tækifærissinnaður.
Hafandi lýst því yfir, að hann
mundi ekki bjóða sig fram til
forseta á ný, mundi framboð
hans á næsta ári vafalaust
verða sett í samband við hið
sviplega fráfall Kennedy’s, og
hann því talinn hafa gripið
Richard Wagner
— á sínum tima valinn af
Johnson sem varaforsetaefni
hans.
tækifærið. Færi vart hjá því
að áhrifa þessa mundi gæta,
önnur eins þjóðhetja og písl-
arvottur og Kennedy er nú orð
inn hér.
Þá er það Nelson Rockefell-
er, sem nú eygir skyndilega
betri möguleika til framboðs.
Talið var, að stjórnmálaferill
Rockefellers væri á enda, er
hann skildi við konu sína, og
þá ekki síður en hann kvænt-
ist á ný. En nú horfir öðru
vísi við. Rockefeller mun með
nokkrum sanni geta haldið
því fram, að hann mundi
vinna New York-fylki og hér-
uð norðausturstrandarinnar,
en það voru einmitt þau
svæði, sem gæfumuninn gerðu
fyrir John Kennedy 1960. Að
Kennedy lifandi væri þetta
óhugsandi, en nú, að honum
föllnum, meira en líklegt.
Loks Barry Goldwater. Eins
og nú horfir, eru möguleikar
hans taldir litlir, og mun það
lítt harmað af flestum frjáls-
lyndari mönnum, enda er
Goldwater þekktastur fyrir
hinar mjög hægrisinnuðu skoð
anir sínar. Ef demókratar
tefla fram Johnson, sem er
Suðurríkjamaður eins og
Goldwater, er hætt við að
margar fjaðrir detti úr hatti
hins síðarnefnda varðandi at-
kvæði í Suðurríkjunum.
Stjórnmálum gefin
hvíld í mánuð
Það, sem hér að framan hef-
uí verið rakið, er allt í tilgátu-
formi. Engar ákveðnar línur
verður hægt að greina í þess-
um málum á næstunni, þar
sem stjórnmálaleiðtogar
beggja flokka hafa ákveðið að
láta af allri stjórnmálabar-
áttu í einn mánuð, meðan
þjóðin syrgir Kennedy. Engir
opinberir stjórnmálafundir
verða haldnir, en sjálfsagt
mun eitt og annað gerast bak
við tjöldin. Og hver svo sem
úrslit verða, er ljóst að banda-
rísk stjórnmál standa nú á
tímamótum — e.t.v. einhverj-
um þeim merkustu, sem sögur
fara af á síðari tímum.
Fró bændohindi
í A-Skoftnlells-
sýslu
Höfn í Hornafirði, 24. nóv.
FULLTRÚAFUiM. UR bænda í
Austur-Skaftafellssýslu var hald
inn að Hrolllaugsstöðum í Suður
sveit dagana 16. — 17. nóv. Fund
inn sátu 30 kjörnir fulltrúar og
lalþingismennirnir Jónas Féturs-
son og Páll Þorsteinsson, sem
stýrði fundinum.
Fjöldamörg mál voru tekin til
umræðu og ályktanir gerðar i
þeim. Voru það bæði innan-
héraðsmál og almenn mál, sem
varða bændastéttina, en stærsta
málið var að venju samgöngurn-
ar. Sérstök áherzla var lögð á.
að hraðað yrði flugvallargerðinni
í Árnanesi, og mikið kapp var
lagt á, að með einhverjum ráð-
um yrði hraðað að koma á sam-
möngubótum sunnan jökla.
—- Gunnar. ,