Morgunblaðið - 04.12.1963, Page 12

MORCUNBLAÐIÐ
JMttgmtÞlttfrifr
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
ÍJtbreiðsiustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakih.
LÁ GLA UNAFÓLK FÁI
RAUNHÆFAR
KJARARÆTUR
CJamkomulagst
1 oiin om ó
stilraunirnar í
launamálunum fara nú
að nálgast lokastigið. Víðtæk-
ar viðræður hafa átt sér stað
milli samtaka vinnuveitenda
og launþega. Ríkisstjórnin
hefur fylgzt með þeim við-
ræðum og jafnframt hefur á
hennar vegum verið ötullega
unnið að ránnsókn á efnahags
ástandinu og tillögum um það,
hvað ríkis.valdið gæti gert til
þess að stuðla að sáttum í
vinnudeilunum. Hefur ríkis-
stjómin nú lagt fram tillögur
sínar um lausn launamálanna.
í þeim er höfð hliðsjón af
því tvennu, að nauðsynlegt er
að bæta raunveruleg kjör
þeirra, sem lægst hafa launin,
en hinsvegar er útflutnings-
framleiðslan þannig sett, að
hún getur ekki borið nýjar
byrðar, án þess að hag henn-
ar og þar með þjóðarinnar
allrar sé stofnað í voða.
Það verður þess vegna að
segja þá sögu eins og hún er,
að viðfangsefnið nú er tekju-
tilflutningur í þjóðfélaginu,
þar sem leitazt er við að færa
tekjur frá þeim, sem hæst
hafa laun,' til hinna, sem verst
eru settir. Hinir lægst laun-
uðu í þjóðfélaginu hafa- ekki
fengið kjarabætur til jafns
við aðra og nú á að reyna að
bæta þeirra hlut, auðvitað á
kostnað annarra.
Um langt árabil hafa verið
uppi háværar kröfur um það
í öllum stjórnmálaflokkunum,
að nauðsyn bæri til að bæta
verulega kjör manna með sér-
þekkingu og langt nám að
baki, til að stuðla að aukinni
menningu og bættri tækni.
Þetta hefur verið gert mjög
myndarlega, m.a. með kjara-
dómi í sumar.
En nú sjá menn, að þar hef-
ur rausnarlegar verið að stað
ið en unnt var að gera í ein-
um áfanga, þannig að óhjá-
kvæmilegur er óbeinn tekju-
tilflutningur frá þeim, sem
nú hafa hæst laun, til hinna,
sem lægst eru launaðir. Eru
m.a. uppi tillögur um veru-
lega útsvarslækkun hjá hin-
um láglaunuðu, sem auðvitað
þýðir að útgjöld annarra
hækka, því að bæjar- og
sveitarfélögin þurfa að fá sitt
fé.
En menn verða að skilja að
heilbrigt lýðræðisþjóðfélag
fær ekki staðizt, ef ekki reyn-
ist auðið að tryggja þeim
lægst launuðu batnandi lífs-
kjör eins og öðrum. Þess
vegna er brýn nauðsyn að
samningar náist á þann veg,
að hlutur hinna lægst launuðu
sé réttur. Að því miða tillögur
ríkisst j órnarinnar.
MESTA HÆTTAN
Ikffesta hættan fyrir þjóðar-
heildina og einkum þó
þá, sem lægst hafa laun, er sú,
að allt fari úr böndanum, að
hér verði nýjar og verulegar
verðhækkanir, launakapp-
hlaupið haldi áfram og gengi
krónunnar sé stefnt í voða,
þannig að annað hvort verði
að fella það eða atvinnuleysi
hefji innreið sína.
Þetta er það, sem ekki má
henda, og þetta er það, sem
ríkisstjórnin hefur lýst yfir
að hún vilji hindra með öll-
um ráðum. Þess vegna bar
hún fram frumvarp sitt um
stöðvun kaupgjalds- og verð-
lagshækkana, meðan verið
væri að rannsaka málin og
leita að heilbrigðri lausn. •
Það var vel farið, að verka-
lýðsfélögin skyldu ákveða að
fresta verkfallsaðgerðum án
þess að til lögbindingar kæmi.
Þannig skapaðist heilbrigt
andrúmsloft til samningavið-
ræðna, sem síðan hefur verið
hagnýtt til þess að reyna að
ná endunum saman.
Því er ekki að leyna, að
ennþá eru eftir að koma fram
nokkrar verðhækkanir sem
afleiðing hinna miklu kaup-
hækkana í sumar. Þær hækk-
anir verða hinir hæstlaunuðu
að bera bótalaust, enda eru
þær að verulegu leyti afleið-
ingar af kauphækkunum til
þeirra. Hins vegar er nauð-
synlegt að taka allar fyrir-
sjáanlegar hækkanir inn í
það reikningsdæmi, sem nú
er verið að gera upp.
Þegar öllum verð- og kaup-
hækkunum er lokið, bæði
þeim, sem þegar eru óum-
flýjanlegar og eins þeim
verðhækkunum, sem leiða
munu af kauphækkun til
hinna lægst launuðu nú, verð-
ur að vera tryggt að þeir, sem
við erfiðust kjör búa, haldi
eftir raunhæfum kjarabótum
sem einhverju nemi, gagn-
stætt því sem venjan hefur
því miður verið í vinnudeil-
um, að ímyndaðar kjarabæt-
ur hafa þegar verið étnar upp
vegna jafnmikilla eða meiri
kauphækkana til annarra
þjóðfélagsþegna en þeirra,
sem fyrst og fremst þurftu á
' .Miðvikudagur 4. des. 1963
, t' í ■.1 •
ÉhurÁtik
VSSJ
UTAN ÚR HEIMI

Nýja hverfið ábökkum Vardar.
Borg óttans
I SUMAR lagði jarðskjálfti
helming borgarinnar Skop-
lje í Júgóslavíu í rúst. 1100
menn létu lífið og 120 þús.,
rúmur helmingur borgar-
búa, misstu h'eimili sín. —
Frá því að þetta gerðist,
hefur fjölda kraftlítilla
jarðskjálf takippa o r ð i ð
vart í borginni og íbúar
hennar lifa í stöðugum ótta
við að hinir hörmulegu at-
burðir sumarsins endur-
taki sig.
Undanfarna fjóra mánuði
hafa hjálpars'veitir frá mörg-
um löndium heims, verkfræð-
ingar, læknar, hermenn og
sjálfboðaliðar, unnið að því
að slétta spor jarðskjálftans,
og á bökkuim Valdarárinnar
hefuir risið nýtt borgar-
hverfi, þúsundir húsa, sem
boriat hafa fullgerð úr verk-
smiðjunum í Austri og Vestri.
Og með undraverðuim hraða
hafa holræsi verið lögð í hið
nýja bverfi, rafmagn og vatn
leitt í húsin og vegir lagðir.
Allir landshlutar Júgó-
slavíu hafa lagt fram fé til
endurbyggingar Skople og að
stoð hefur borizt frá mörgum
löndum.
Upptök jarðskjálftans í
sumar \noru beint undir
Skoplje og frá því að hörm-
ungarnar dundu yfir hafa
hundruð smærri jarðskjálfta
hrist borgina og vakið ótta
íbúanna við að atburðir sum-
arsins endurtaki sig. Þegar
hinir rniklu jarðskjálftar urðu
í sumar voru 400 ár liðin frá
því, að sliikar náttúruhamfar-
ir hiöfðu haft alvarlegar af-
leiðingar fyrir Skoplje.
Jarðskjálftarnir, sem fylg-
du í kjölfar jarðskjálftans
mikla, ollu ótta meðal borg-
arbúa. Þeir hlupu út úr hús-
um sínurn og nokkrir stuikku
út um glugga og af svölum á
annarri og þriðju hæð. Síðan
urðu þessir smærri jarð-
skjálftaikippir daglegt brauð
og fólk' fór að venjast þeim,
en samt grípur óttinn oft um
sig og fólk, sem býr í hinum
gamla hluta borgarinnar læt-
ur í Ijós óskir um að flytja
í nýja hverfið á bökkum
Varsjár.
Enniþá búa um 15 þús.
þeirra, sem misstu heimili
sín í sumar í tjöldum og 60
þús. búa í bráðabirgðahúsum
sem mjög erfitt er að hita.
En ástandið batnar með hverj
um degí sem líður og talið er
að allir verði fluttir í góðar
íbúðir fyrir jóL
1..... r - .A
Enn búa margir í tjöldum og "erða að sækja vatn i brunna
sem gerðir hafa verið til bráðabirgða.
kjarabótum að halda og þar
af leiðandi mikilla verðhækk-
ana.
Hagur verkamanna, verzl-
unarmanna, iðnverkafólks og
annarra þeirra, sem lægst
hafa laun, er undir því kom-
inn að skilningur ríki á þess-
ari nauðsyn og ekki sé reynt
að spenna bogann svo hátt, að
óhjákvæmilegar verði veru-
legar verðlagshækkanir og
kaupkröfur af hendi hinna,
sem hærri hafi tekjurnar. Ef
þannig færi væri enn einu
sinni til einskis unnið*af hálfu
verkamanna.
Hinir lægst launuðu njóta
fulls stuðnings ríkisvaldsins
og geta nú fengið raunhæfar
kjarabætur meiri en þeir
nokkru sinni áður hafa feng-
ið. Þennan stuðning eiga þeir
Olíukaup
frá Sovét
AÐ tilhlutan viðskiptamáia-
að hagnýta sér, enda er ríkis-
valdið reiðubúið til tekjutil-
flutnings, sem nægi til þess,
að útflutningsframleiðslan
geti staðið undir slíkum raun-
hæfum kjarabótum til hinna
lægst launuðu.
Er ekki ástæða til annars
en ætla, að samkomulag geti
náðst, því að það hlýtur að
vera sameiginlegt áhugamál
allra þeirra, sem að samning-
um vinna, að leitast við að
tryggja lífvænleg kjör þeirra,
sem verst eru settir í þjóðfé-
láginu. Að óreyndu verður
öðru a.m.k. ekki trúað.
ráðuneytisins fóru fram i
Moskva, dagana 28. október
— 1. nóvember s.l., viðræður
um olíukaup á næsta ári frá
Sovétríkjunum.
Af hálfu íslendinga tóku
þátt í samningum þeir HaJl-
grímur Fr. Hallgrímsson, for-
stjóri, Hreinn Pálsson, for-
stjóni, Vilhjálmur Jónsson,
forstjóri, Áirni Þorsteinsson,
fulltrúi og Haraldur Kröyer,
sendiráðunautur.
Samningur var undirritað-
ur í Moskva 1. nóvember s.l,
og undirritaði af hálfu íslend
inga Dr. Kristinn Guðmunds-
son, sendiherra.
Samkvæmt samningnum er
gert ráð fyrir að íslendingar
kaupi á næsta ári frá Sovét-
ríkjunum 100.00 tonn af fuel-
olíu, 210.000 tonn af gasolíu
og 48.000 tonn af benzíni.
(Frá ViðskiptamáLa-
ráðuneytinu). _,J