Morgunblaðið - 28.12.1963, Blaðsíða 12

1*
MORGUN BLADID
Laugardagur 28. des. 1963
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Frámkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arm Garðar Kristínsson.
Htbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðs.istræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftirgjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakiö.
SEMJA?
VAR RETT AÐ
¥Tm jólahátíðina hefur öldur
þeirra átaka, sem áttu sér
stað í íslenzku þjóðlífi síðustu
vikumar, lægt. Menn hafa
haft tíma til að hugleiða ró-
lega aðstöðuna og sáttahugur
hefur ríkt yfir tortryggni og
óbilgirni.
Menn spyrja nú: Var rétt
að semja vinnufrið rétt fyrir
jólin? Ýmsir af áhrifamönn-
um í launþegasamtökunum
voru andvígir samningum um
15% kauphækkun, vegna þess
að þeir hugðust knýja fram
miklu meiri hækkanir, þótt
þeir vissu — eða einmitt
vegna þess að þeir vissu — að
það mundi leiða til vandræða-
ástands og engum verða til
hagsbóta, Aðrir réðu þó ferð-
inni af hálfu launþega.
Verzlunarmenn og iðn-
verkafólk gengu til samninga
í þeim tilgangi að bjarga
hagsmunum sinna félaga og
með því var stefnan mörkuð
af hálfu launþegasamtakanna.
Þessi íélög björguðu þannig
ekki einungis hagsmunum
sinna félagsmanna, heldur
annarra launþega og heildar-
innar.
En þá voru þeir, sem sögðu,
að fráleitt væri að semja um
15% kauphækkun, sem úti-
lokað væri að unnt yrði að
rísa undir, nema gerðar yrðu
einhverjar ráðstafanir í efna-
hags- og peningamálum. Þeir
bentu réttilega á, að farsælast
væri fyrir alla,- að ekki yrði
fallizt á meiri hækkanir en
þær, sem auðvelt væri að
standa undir. Þeir töldu, að
ekki væri annarra kosta völ
en að láta verkfall standa, þar
til unnt yrði að ná heilbrigðu
samkomulagi.
Ef þessi leið hefði verið far-
in, hefði ekki ríkt samhugur
á jólahátíðinni, heldur hefði
þá' víða verið þröngt fyrir
dyrum og einn kennt öðrum
um. Þá hefði jólahátíðin ekki
orðið til þess að styrkja þau
bönd, sem knýta íslendinga
saman í eina heild.
Þegar menn þess vegna
horfa öfgalaust á aðstöðuna í
vikunni fyrir jólin, munu þeir
flestir gera sér grein fyrir því,
að rétt var að semja, þrátt fyr
ir þá erfiðleika, sem óhjá-
kvæmilega hljóta að fylgja í
kjölfar óskynsamlegrar kröfu
gerðar.
ERFIÐLEIKARNIR
TTætt er við að í kjölfar
hinna miklu kauphækk-
ana fylgi erfiðleikar, sem
glíma verður við næstu vikur
og mánuði. Ekki er auðvelt að
spá neinu um það, hve víð-
tækir þeir verða, enda er efna
hagur okkar svo mjög háður
tíðarfari og aflabrögðum.
Menn vita þó, að með hin-
um nýju samningum hefur
verið tekið meira af útflutn-
ingsframleiðslunni en hún get
ur staðið undir, að öllu ó-
breyttu, og þess vegna verður
að létta af henni einhverjum
gjöldum, sem þá að sjálfsögðu
leggjast á landsmenn alla,
nú þegar eða síðar.
Þannig skilur væntanlega
hvert mannsbarn það, að út-
flutningsframleiðslunni er
ekki hægt að hjálpa með því
einu að létta að einhverju
leyti af henni útflutnings-
gjaldi. Það gjald rennur að
öllu leyti beint og óbeint til
útvegsins sjálfs. Ef fé til að
byggja upp lánasjóði útvegs-
ins, er til dæmis ekki tekið
með útflutningsgjaldi, verður
að taka það annars staðar frá,
því að ella væri ekki verið að
auðvelda starfsemi útflutn-
ingsins, heldur gera hann erf-
iðari með skerðingu lánsfjár
o. s. frv.
Á sama hátt muhdi vaxta-
lækkun til útvegsins auðvitað
þýða það, að vaxtamismunur-
inn kæmi einhvers staðar nið-
ur, annað hvort í versnandi
hag lánastofnana, eða þá
þannig, að sparifjáreigendur
fengju minna borgað fyrir
það að leyfa öðrum afnot fjár-
muna sinna, sem fáir mundu
telja skynsamlegt.
Má því með sanni segja, að
verið sé að berjast við keisar-
ans skegg, þegar allir heimta
sömu hækkanir sér til handa.
Þá fær enginn neitt meira en
áður.
En sem betur fer hefur f jár-
hagur landsins styrkzt svo
mjög undanfarin viðreisnar-
ár, að við eigum nú verulega
gjaldeyrisvarasjóði og gengi
íslenzka gjaldmiðilsins hefur
verið treyst. Við eigum þess
vegna ekki við að glíma svip-
aða erfiðleika og áður, þegar
uppbótakerfið var í algleym-
ingi og eilíft vandræðaástand
í efnahags- og fjármálum.
Menn vænta þess að þrátt
fyrir hinar miklu kauphækk-
anir verði unnt að halda gengi
krónunnar óbreyttu og það
mun reynt í lengstu lög. Hlýt-
ur það þó að byggjast á ár-
ferðinu, hvort þetta auðnast
eða ekki. Á hinn bóginn er
líklegt að atvinna dragist eitt-
hvað saman vegna kauphækk
ananna. Og áframhaldandi
verkfall trésmiða mundi
hindra byggingarframkyæmd
TJm 2 þúsund manns söfnuðust í biðröð við Schiller skólann í Vestur Berlín, en þar og
víðar voru afgreidd vegabréf fyrir þá, sem óskuðu eftir að heimsækja ættingja í Austur
Berlín. •
Berlín, 27. des. (NTB-AP)
í D A G hófst
lilntmi vcgnhrófn til þcirra
/"■■'..■■■ ’■ ■';■■ ■ iliiia \ cst ii r-1 Ic rl í na r. sctn
óska a<\ liciinsickja irll-
f * ... intt.i‘1 sína í Austur-Iícrlín,
K(lKii^Br <‘n ciítin úlliluliin var jóla-
.O IJH dattana.
4 wNgNNMMBaM V'egabréfaafgreiðsla er )
áh ÆRUBStÉ leikfimissölum 12 skóla í Vest-
f fgjjk" , irtlp&fMHSljl ur-Berlin, og strax í morgun
i' * ’.'.SB æBSKBz vj höfðu um 20 Jiúsund nianns
^-.^1 Æfaá&jgSfi&lsMm safnazt i biðraðir fyrir fraitian
"nBNnBWBl ■SBrrnWrBBffnHilB skólana. Fyrir Iiátiðarnar voru
vV afgreidd um 250 þúsund vega-
bréf, sem gilda vmist fyrir ein
staklinga cða licilar fjölskyld-
ur, og í dag voru gefin út
nærri 85 þúsund vegabréf.
í fyrstu gekk afgreiðsla
vegabréfanna mjög hægt, og
bersýnilegt var að austur-þýzk
yfirvöld höfðu ekki reiknað
með þeim gífurlega mann-
fjölda, sem óskaði eftir að
komast til ættingja sinna um
jólin. En þetta lagaðist eftir
að yfirvöldin fjölguðu starfs-
fólki við afgreiðsluna og opn-
uðu fleiri vegabréfaskrifstof-
Ungu hjónin og börn þeirra búa í Vestur Berlín, er afinn
(aftast í miðju) í Austur Berlín. Hittust þau nú í fyrsta
sinn síðan múrinn var reistur, og sá afinn yngsta barnabaen
sitt nú í fyrsta skipti.
ir, þar sem vinna hefur verið
einna mest að undanförnu.
Vonandi kemur þó ekki til
beinna vandræða af þessum
sökum, og hjálpa þar enn þeir
fjármunir, sem íslendingar
hafa síðustu árin myndað.
Þeir auðvelda nú áframhald-
andi og aukna verðmætasköp-
un.
„Flugfélaganefnd
in” fullskipuð
GENGIÐ hefur verið endanlega
frá skipun nefndarinnar, sem at-
huga á sameiginleg viðhorf Flug
félags íslands og Loftleiða.
Nefndin á að rannsaka, hvort
flugfélögin geti sameinazt að
fullu. eða a.m.k. hvort ekki eeti
orðið um aukna samvinnu þeirra
í milli að ræða og samhæfða
stefnu í fargjaldamálum og flug-
málum almennt
Frá Flugfélagi íslands eiga
Bergur Gíslason og örn Johnson
sæti í nefndinni, en af hálfu
Loftleiða þeir Alfreð Elíasson og
Kristján Guðlaugsson. Af hálfu
samgöngumálaráðuneytisins á
Brynjólfur Ingólfsson, ráðu-
neytisstjóri, sæti í nefndinni, og
á hann að stjórna viðræðum.