Morgunblaðið - 09.01.1964, Blaðsíða 10

10
MORCU N BLAÐIÐ
Fimmtudagur 9. jan. 1964
Nýja stjórnin í Suður Vietnam
mið, því styrjaldarástandið,
reynsluleysi þjóðarinnar og erfið
leikar við að skipuleggja frjálsar
kosningar, gerir það ókleyft að
koma á lýðræðisskipulagi í ná-
inni framtíð.
Duong Van Minh hershöfðingi
Duong Van Minh hershöfðingi
er formaður byltingarráðsins,
bæði í orði og á borði. Hann er
harðskeyttur og ákveðinn hæfi-
leikamaður.
Enda þótt hann kynni eflaust
betur við sig á orrustuvelli, en í
stöðu eldri stjórnmálamanna í
Saigon, þar sem hann virðist
stundum ekki sérlega hamingju-
samur, þá hefur hann aldrei svik-
izt undan því að taka á sig miður
þægilegar ábyrgðarstöður, hafi
fósturjörð hans þurft á því að
halda. Enginn, sem þekkir Minh
hershöfðingja, efast um einlægni
hans, þegar hann lýsir því yfir,
að hann hafi engan áhuga á per-
sónulegum hagsmunum í sam-
bandi við stjórnarstörf sín. Að-
stoðarmenn Minhs eru hershöfð-
ingjarnir Le Van Kim og Tran
Van Don. Sá fyrrnefndi er eink-
um hugsuður og skipuleggjandi.
sem kann að orða skýringar og
betur tilgang byltingarinnar en
yfirmaður hans, sem er heldur
fámáll. Tran Van Don er hag-
sýnn yfirhershöfðingi, gæddur
góðu sjálfstrausti. Hann gegnir
einnig embætti landvarnamála-
ráðherra.
Fyrirboði óeiningar?
Viðbrögð Viet-Kong við bylt-
ingarráðsins, þá stafar mest
hætta á óeiningu og sundur-
þykkju frá hershöfðingjanum
Thon That Dinch, sem er með-
limur keisarafjölskyldunnar fyrr-
verandi, ber flest tignarmerki og
er auk þess yngstur af hershöfð-
ingjunum. Dinch, sem er óstöðug-
lyndur og bráðlyndur „aristo-
crat“, krafðist í fyrstu að fá emb-
ætti innanríkisráðherra, en varð
að láta sér nægja hið nýstofnaða
öryggismálaráðuneyti.
Hann var Ngo Din Diem trúr
fram undir það síðasta, en gekk
þá í lið með byltingarmönnum og
gegndi mikilvægu hlutverki í
byltingunni.
Dinc er afskaplegur eiginhags-
munamaður, en þótt enginn dragi
í efa, að hann sé hraustur her-
maður, þá hefur hann sýnt næsta
litla pólitíska snilli fram til
þessa. Hann var herstjóri Diems
forseta í Saigon í ágúst, og gaf
út fjölmargar handtökufyrirskip-
anir í höfuðborginni. Stóð mönn-
um hin mesta ógn af honum. —
Tíminn einn mun skera úr því.
hvort honum tekst að halda per-
sónulegri hagsmunastreitu og
meðfæddum skapofsa innan
þeirra marka, að hann geti haft
áframhaldandi samvinnu við fé-
laga sina, en margir Viet Nam-
búar eru kvíðafullir út af honum.
Hertekin skjöl
Viðbrögð Viet-Kong við bylt-
ingunni hafa bæði verið illa
skipulögð og yfirleitt áhrifalítil.
Dagar þeirrar óvissu, sem óhjá-
kvæmilega hlaut að fylgja í kjöl-
far hinnar vopnuðu uppreisnar og
stjórnarskipta hefðu átt að bjóða
hinum kommúnísku uppreisnar-
mönnum óviðjafnanlegt tæki-
færi til að hagnast á. Skjöl, sem
tekin voru herfangi fyrir nokkru,
sýna líka, að leiðtogar Viet-Kong
í Norður-Vietnam höfðu gefið
þeim rækilega áminningu, vegna
þeirra mistaka að hagnýta sér
ekki betur byltinguna, sem varð
í nóvember 1960, til að styrkja
aðstöðu sína í Suður Vietnam. Ef
bylting yrði gerð í framtíðinni,
gáfu skjöl þessi þau fyrirmæli, að
nákvæmar áætlanir skyldu vera
fyrir hendi um að hertaka þegar
allar borgir utan Saigon, á með-
an athygli manna í Suður-Viet-
nam beindist öll að höfuðborg-
H IÐ athyglisverðasta við bylt-
inguna í Suður-Vietnam, sem
velti stjórn Diems forseta úr sessi,
er sú staðreynd, að hún var ekki
framkölluð af valdafíknum stjórn
málamönnum, heldur af þjóðholl-
um hernaðarleiðtogum Diems for
seta. Það var ekki fyrr en ljóst
var, að sigur gegn uppreisnar-
mönnum Viet-Kong mundi naum-
ast vinnast vegna hinnar víðtæku
andstöðu gegn kúgunaraðgerðum
stjórnarinnar, að hershöfðingjar
Viet-Nam hófust handa.
Byltingin sjálf var kænlega
skipulögð og snilldarlega fram-
kvæmd, þeim markmiðum,' sem
stefnt var að, var náð á skömm-
um tíma, og manntjón var sára-
lítið. Byltingunni var fagnað af
þorra þjóðarinnar. Pólitiskir fang
ar voru snarlega látnír lausir og
hinar þvingandi hömlur, sem
stjórnin hafði sett, var rutt úr
vegi. Gleðilegir endurfundir að-
skilinna fjölskyldumeðlima
gæddu umhverfið hvarvetna
heimilislegum blæ. Byltingarráð
hershöfðingjanna á hrós skilið
fyrir skynsamlegar aðgerðir í kjöl
far byltingarinnar, og einnig fyr-
ir að spyrna gegn öllum hefndar-
aðgerðum gegn hinum fyrri
stuðningsmönnum Diems.
Erfitt verkefni
Þar sem byltingin og það
Eftir P. J. Honey
fyrir skynsamlegar aðgerðir í kjöl
far hennar eru afstaðin, þá ein-
beita hershöfðingjarnir sér nú af
alefli að þeim margvíslegu vanda
málum, sem enn er við að glíma.
Eðli þeirra vandamála hefur ekki
breytzt við stjórnarskiptin, en
lausn þeirra sýnist ekki eins
erfið og fyrr, vegna hins ein-
dregna stuðnings, sem hin nýja
stjórn nýtur hjá þjóðinni. Höfuð-
verkefnið er, eins og hershöfð-
ingjarnir hafa margtekið fram,
að sigra uppreisnarmenn Viet-
Cong, því ekki er von um neinn
frið eða öryggi í Suður-Vietnam,
nema hinir vopnuðu hermdar-
verkamenn verði upprættir. En
því marki verður ekki náð á einu
dægri, og á meðan verður að
koma á fót stjórn, sem annast hin
venjulegu stjórnarstörf, vinnur
að vaxandi velmegun fólksins, og
nýtur jafnhliða trausts og stuðn-
ings þess.
Hin vopnaða uppreisn Viet-
Kong kommúnista í Suður-Viet-
nam, og sú takmörkun á borgara-
legu frjálsræði, sem hún hefur
gert nauðsynlega, mun án efa
gera viðfangsefni hershöfðingj-
anna stórum erfiðara.
Öll pólitísk völd eru nú í hönd-
um byltingarráðs hershöfðingj-
anna og verða það trúlega i
nokkra mánuði a. m. k., en borg-
aralegri stjórn hefur verið komið
á fót, til að annast hina daglegu
stjórnarumsýslu. Forsætisráðherr
ann nefnist Nguyen Ngoc Tho og
er hann 55 ára að aldri. Hann
var áður varaforseti og hefur 33
ára reynslu af stjórnarstörfum.
Valdamestu ráðherrastöðurnar,
svo sem í varnarmálum, öryggis-
málum og fræðslumálum eru í
höndum hershöfðingjanna, en
flest hin ráðherraembættin skipa
rosknir embættismenn. Það væri
ekki fjarri lagi að nefna stjórn-
ina eftirlitsstjórn sérfræðinga.
Auk þess hafa hershöfðingjarnir
stofnsett svonefnt sérfræðinga-
ráð.
Þetta ráð, sem er skipað full-
trúum frá ýmsum þjóðfélags-
stéttum, trúflokkum og pólitísk-
um samtökum, á að gefa bylting-
arráðinu ábendingar bæði í inn-
an- og utanríkismálum, svo og
um stjórnskipulagið í framtíð-
inni. Það á að þjóna þeim tvö-
falda tilgangi að gefa hershöfð-
ingjunum upplýsingar um ríkj-
andi skoðanir almennings og láta
þjóðina samtímis vera sér þess
meðvitandi að hún á hlutdeild í
hinni nýju stjórn. Lýðræði er
ennþá fjarlægt framtíðarmark-
VÉLSKÓFLAN
UB162
Fyrir tveggja teningsmetra afkast
í hörðum jarðvegi.
•— Sérstaklega útbúin fyrir vinnu í
grjóti og föstum jarðvegi.
— Fullkomin vökvastýring fyrir lyft-
ingu og snúning.
— Notkunarmöguleikar fyrir drag-
skóflu á 'föstum armi, víradrag-
skóflu, aususkóflu, lyftingargálga
og gripskóflu.
•— Skóflurnar geta unnið eftir vild með
háðu eða óháðu framdrifi.
— Afkast mótors er 220 hestöfl með
1600 snún./mín.
OCUTSCHCR INNEN-UNO AUSSENHANOEL
■ IIIHIMKM*IXPORT
■ tRUN W l•MOHRENSTRASSL II
Allar upplýsingar veitir: Verzlunarráð þýzka alþýðulýðveldisins á fslandi, Laugavegi 18, Rvík.
Duong Van Minh
inni. Væri þetta gert, stóð enn*
fremur í skjölum þessum, þá
mundu sigurvegarar byltingar-
átakanna, að vísu vera hæstráð-
endur í Saigon, en öll önnur
landssvæði í höndum Viet Kong.
Kom á óvart
Vonir kommúnista brugðust. —
Leiðtogar byltingarinnar, senr
kunnugt var um áætlanir Viet
Kong, sendu aðeins fámennar
hersveitir til Saigon. Hinn hluti
hersins var í varðstöðvum sinum
úti um landið, og gaf kommún-
istum þannig lítil tækifæri til að
hrinda áætlun sinni í fram-
kvæmd. Að vísu juku Viet Kong
menn árásir sínar til muna, og
hertóku nokkuð af vopnum, en
siðferðisstyrkur hers Suður-Viet-
nam jókst við það, hve vel bylt-
ingin heppnaðist. Mótaðgerðir
voru strax hafnar af nýjum eld-
móði, og dró þá skjótlega úr sókn
kommúnista, og bendir flest til
þess, að þeir verði hraktir enn
lengra til baka.
Það bendir til þess, að komm-
únistum hafi komið byltingin al-
gjörlega á óvart, að áróður
þeirra í Norður-Vietnam er ó-
samhljóða áróðri Viet Kong. —
Uppreisnarmenn Viet Kong
héldu því fram, að það væri þeim
að þakka, að stjórn Diems var
velt úr valdasessi, en kommúnist-
ar í Norður-Vietnam héldu því
fast fram, að byltingin hefði ver-
ið skipulögð af Bandaríkjamönn-
um, sem væru einfaldlega að
skipta um leikbrúður. Vafalaust
hefur þetta í för með sér hvassar
deilur milli Viet Kong og Norð-
ur-Vietnam, með gagnkvæmum
ásökunum. í öllu falli stendur
það fast, að Viet Kong notaðist
ekki gullið tækifæri, sem ólík-
legt er, að bjóðist aftur.
Sú hæfni sem hershöfðingjar
Suður-Vietnam hafa sýnt fram
til þessa við allar hinar erfiðu að-
gerðir, hið skjóta afturhvarf til
eðlilegs ástands og hin augljósu
gleði, sem stjórnarskiptin hafa
vakið um allt landið, vekur upp-
örvandi framtíðarvonir. Ef ekki
kemur til innbyrðis misklíðar
innan byltingarráðsins, og takist
því að halda þeim stuðningi, sem
það nýtur nú hjá þjóðinni, þá er
full ástæða til að vænta þess, að
sigur vinnist í styrjöldinni gegn
Viet Kong fyrr en fram að þessu
hefur virzt mögulegt og friður
komizt aftur á í Suður-Vietnam.
— Minna kapp
Framh. af bls. 8
lýðs á almannafæri kemur ber-
lega fram, að hér var einmitt um
að ræða götulýð í fyllstu merk-
ingu orðsins. Lýður, sem veitist
að öldnum heiðursmönnum á
förnum vegi og syngur yfir þeim
níðvísur, á svo sannarlega ekki
virðulegra heiti skilið, að ekki sé
talað um sönginn yfir ráðherr-
anum, en þar ber frásögnum
þeirra Kristjáns og Þorsteins
ekki saman, og skal ég ekki um
það dæma, hvor fer með réttara
mál, þó mér þyki sennilegt að
hér sé um tvo aðskilda atburði
að ræða.
Vona ég svo að nóg sé að gert
í bili út af þessum dæmalausa
„sleggjudómi“, „stóradómi", eða
hvað það nú var sem menn fundu
upp á kalla greinargerð mína um
bók Kristjáns Albertssonar.
Sigurður A. Magnússon.