Morgunblaðið - 25.04.1964, Qupperneq 13

Morgunblaðið - 25.04.1964, Qupperneq 13
Laugardagur 25. apríl 1964 MORGUNBLAÐIÐ 13 -4. Guðinunfluir Guðinundsson, Núpstúni: Um veifiimál Arnesinga og tilboð SVFR Ég hef nokkra löngun til að rifja upp ýmislegt í sambandi við fund Veiðifélags Árnesinga, sem fram fór að Seifossi 26. f. m. og sitthvað fleira, sem hefur gerzt og-er að gerast í þeim félagsskap. Eins og feunnugt er gerði Stangaveiðifélag Reykjavíkur leigutilboð í allt vatnasvæði Ölf- usár-Hvíbár sl. haust og það var þetta stórmál, sem var tilefni fundarins og eina málið, sem nokkru skipti, sem rætt 'var á fundinum. Meirihluti stjórnar Veiðifélags- ins iagðist með óllu sínu afli gegn tilboðinu og taldi því margt til foráttu. Tillaga frá meirilhluta stjórnarinnar, sem bæði var fiá- munalega klaufaiega og ósmekk- lega orðuð, þess efnis að hafna til'ooðinu, var samþykkt með 105 atkvæðum gegn 79. Leigutiiboð SVFR var kr. 2Vz milljón á ári til 10 ára og kr. 500.000,- til fiski- ræktar árlega. Þetta tilboð gerði kr. 300,00 fyrir hverja einingu vatnasvæðisins. Stangaveiðifélagið lót þá ósk fylgja tilboðimu, að því bærist svar um áramót eða í síðasta lagi fyrir 1. febrúar. Við þessari kurt- eislegu ósk brást veiðifélags- stjórnin svo myndarlega, að fund urinn um málið var haldimn 26. febrúar. Ennfremur óskaði SVFR þess að fá að senda áheyrnarfull- trúa á fundinn. Því var neitað. Hvers vegna? Óttaðist meirihluti Veiðifélagsstjórnarinnar, að and- stæðingar hennar í þessu máli myndu biðja hann um skýringar á ýmsum atriðum tilboðinu við- víkjandi og svör hans yrðu kannski þannig, að þau myndu rugla suma og gera þá blendna í trúnni, sem þeir voru búnir að „kristna", kannski með svolitlum vafasömum skýringum á leigutil- boðinu. Það er ekki nema von, því þeir vildu ekki eiga það á hættu, að allt þeirra erfiði frá (því að tilboðið kom fram til febrúarloka, yrði gert að engu á síðustu stundu. Þessi ákvörðun meirihluta veiðifélagsstjórnarinn ar að neita SVFR um að fá að hafa áheyrnarfulltrúa á fundin- um er alveg einstakt í sinni röð og hefur mælzt afar illa fyrir, eins og fram kom hjá morgum ræðumönnum á fundinum. í sambandi við bæði þessi til- mæli SVFR hefur meirihluti stjórnarinnar komið vægast sagt mjög leiðinlega fram, óviburlega og af lítilli kurteisi. Meiriihluti stjórnarinnar hefur vitað hvað hún var að gera, þegar hú.i dró það langt umfram það sem óskað vár að taka ákvörðun í málinu. Aðstaða SVFR var því verri að standa við tilboðið því lengur •em leið, enda var komið á yztu tnörk. Formaður stjórnarinnar og sam he rjar hans héldu því fram, að leigutilboðið væri alltof lágt, þeg • r það væri borið saman við það sem Vatnsdalsá væri leigð fyrir, og óvíst væri um gengi pening- anna í framtíðinni. En það var einmitt þetta, sem minnat /ar á í tilboðinu, að SVFR væri reiðu- búin að taka tillit til, og það var laukrétt sem Einar á Hæli sagði, «ð um þetta mundi auðvelt að gera pottþétta samninga. Og ef þetta hefur verið ástæðan að leig «n væri of lág, því hafa þeir þá ekki leitað eftir hærra tilboði Því hefur vatnasvæðið eloki verið fcoðið út og reynt að krækja í eimhvern enskan milljónera, sem væri fús til að borga nokkrar milljónir í viðbót? Það væri víst enginn á móti því. En þetta hefur ekki verið gert og ekkert sem bendir til þess að það verði gert. Meirihluti stjórnarinnar vill haLda öllu í sama horfinu. Hún viil að þeir sem fram að þessu hafa haft aðstöðu til að hremma mest af laxinum haldi stöðu sinni áfram, þótt aðrir hafi ekki neitt. Allur jöfnuður í þessu máli er henni eitur í beinum. Og þá finnst henni þetta ekki nóg. Á auka fundinum á Selfossi fékk hún það samþykkt að félagið tæki alla veiði í sínar hendúr 10 fyrstu daga veiðitímans og 5 þá síðustu. Þá væri öll net tekin upp og öll stangaveiði bönnuð öðrum en félaginu. Það var látið í það skína, að þetta væri mikil fórnfýsi og drengskapur af hendi neta- manna. En kunnugir vita betur. Þessir fyrstu og síðustu dagar eru einmitt sá tími, eftir því sem netamennirnir sjálfir hafa sagt, sem lang minnst veiðist í Ölfusá og Hvítá. Og það skyldi ekki vera að búið væri að taka netin upp í flestum ánum, áður en keimtr að þessari 5 daga fórn. En þessu er öðruvísi farið með bergvatnsárn- ar og' þveröfugt. Þar eru fyrstu og síðustu dagarnir venjulegast beztir. Þannig er það hér við Stóru-Laxá. Þessi breyting á veiðiréttinum torveldar mjög möguleika þeirra, sem búa við bergvatnsárnar, að koma þeim í eitthvert verð eða jafnvel eyði- lagt hann með öllu í mörgum til- fellum. Dálaglegt framferði það. Ágóðann af þessari nýju skip- an á svo að nota til fiskiræktar. Allt í einu fékk meirihluti stjörn arinnar brennandi áhuga á fiski rækt. Þegar stjórnarformaðurinn var um daginn á Selfossfundin- um að útrnála þennan mikla ræktunaráihuga, þá datt mér í hug revíuleikari og enginn við- vaningur, sem ætti marga aðdá- endur. En þeir, sem eru kunnugir fortíð þessa félagsskapar, sjá í gegnum leikaraskapinn. Ræðumenn stjórnarinnar reyndu að gera þetta að tilfinn- ingamáli. Sögðu að það væru ekki peningárnir fyrst og fremst, heldur hitt að afsala ekki réttin- um, gerast ekki þrælar o.s.frv. Þannig var allur þeirra málflutn- ingur. Hefði meiri'hluta stjórnarinnar verið alvara að afla fjár í þessu skyni, þá hefði hún farið öðru- vísi að, í stað þess að vera með þennan óskapning, sem hvorki er fugl né fiskur. Hú hefði lagt gjald á hvern lax, sem veiddist á vatnasvæðinu. Vitanlega hefði það lagzt þyngst á þá sem mest veiða, netamennina. Þetta hefði verið það einfaldastá, örugigasta og arðvænlegasta ráðið til að afla fjár, og síðast en ekki sízt það réttlátasta. En þetta datt þeim ekki í hug. Þó er þetta allt ósköp skiljanlegt. Þetta er ekki gert af ræktunaráihuga, þó hann sé nú mikill í orði. Meirihluti stjórnarinnar er knúinn fram af utanaðkomandi þvingun. Þvælist út í þetta vegna þess ákvæðis í leigutilboði SVFR, að leggja fram Vz milljón til fiskuppeldis árlega. Þetta var of stórt fram- lag. Það varð að hafa einihver látalæti í frammi, svona til mála- rnynda. Ýmsar auðtrúa sálir gætu þá tekið það sem góða gilda vöru, svona fyrst. Það er ekki sama hvort menn ganga að verki með áhuga og dugnaði, eins og SVFR hefði gert, eða aðeins til að sýnast. Aðalsjónarmið meirihluta þeirra, sem með stjórn félagsins fara, er veiðiskapur. Þannig er, að meiri- hluti þeirra, sem í stjórninni sitja, hafa mikilla hagsmuna að gæta, hvað veiðiskap snertir, bæði í Ölfusá og Hvítá, og það verður ekki annað séð en að við þetta atriði, veiðiskapinn á líð- andi stund, sé hugur þeirra allur. Hvað framtiðin ber í skauti sínu er þeim óviðkomandi. Það er slæmt að þetta skuli vera svona. En svona er það og svona verður það, þar til þeir sem eitthvað hugsa léngra fram í tímann en um daginn í dag, taka við stjórn- artaumunum. Þannig standa mál- in í dag. Afturhald, kyrrstaða. Engin ljósglæta um betri né batn andi framtíð, nema síður sé. Á fundinum á Selfossi kom í ljós alleinkennilegt fyrirbrigði. Nokkrir félagsmenn sem aldrei hafa fengið neitt fyrir sinn hlut í vatnasvæðinu og alveg útilokað að það verði á meðan það fyrir- komulag ríkir, sem hefur verið og er, en hefðu fengið drjúgan skilding ef leigutilboð í SVFR hefði verið tekið. Þeir fylgdu meirihluta stjórnarinnar og greiddu atkvæði á móti sínum eigin hagsmunum og þeim, er þeir áttu samstöðu með. Þetta sýnir það, hvernig tala má um fyrir mönnum, sem ekki gera sér sjálfir grein fyrir gangi málamna. Guðmundur á Kópsvatni skrif- aði fyrir nokkru grein sem kom í Tímanum um leigutilboð SVFR. Þegar ég hafði hlaupið yfir grein in„ sá ég strax I hvaða tilgangi hún var skrifuð. Hún var skrifuð (L'Aventura), itölsk, Bæjarbíó, 145 mín. Leikstjóri: Michelangelo Antonioni. ÞAÐ er sannarlega ævintýri að fara suður í Bæjarbíó um þessar mundir, ævintýri sem ekki gleym ist strax, og það verður að skrif- ast , á menningarreikning stór- skuldugra áhorfenda, ef Ævin- týri Antonionis verður ekki sýnt þar lengi. Hér er um að ræða merkilegt og stílskapandi kvik- myndaverk og ég efast um að eftirtektarverðari kvikmyndir verði sýndar hér næstu mánuð- ina. Þegar Ævintýrið var fyrst sýnt í Cannes 1960, var Antoni- oni lítt kunnur utan fámenns hóps áhugamanna, en er nú við- urkenndur sem einn merkilegasti kvikmyndahöfundur heimsins. — Ævintýrið er fyrsta mynd hans sem sýnd er hér á landi, en innan skamms mun Tónabíó sýna aðra mynd hans, Nóttina (La Notte), og er- það tilhlökkunarefni, því myndir hans marka tímamót í kvikmyndaþróun heimsins. í skemmtiferð til klettaeyju nálægt Sikiley, hverfur ung stúlka, Anna (Lee Massari), og um stund virðist áhorfandinn mega búast við spennandi og dul- arfullri mynd á la Hitchcock, þeg- ar elshugi hennar Sandro (Gabriele Ferzetti), og vinkona hennar, Claudia (Monica Vitti), hefja umfangsmikla leit að henni. En á meðan leitinni stendur, bein ast ástríður Sandros að Claudiu, sem reynir að halda sér í skefjum vegna sektartilfinningar gagn- vart horfinni vinkonu sinni. En undir yfirskini leitai'innar liggja leiðir þeirra saman og brátt hverf ur þörfin og löngunin til að finna Önnu og myndin snýst ekki leng- ur um hvarf hennar, heldur sam- band Sandros og Claudiu, sem verður sífellt nánara. En þegar tilfinningasamband þeirra virðist sem sterkast, lætur Sandro glepj- ast af hótelskækju. Claudia kem- ur að þeim og flýr, niðurbrotin. Þau hittast fyrir utan hótelið, þar sem Sandro grætur af sjálfsfyrir- litningu og í grárri morgunskím- til að vekja sundrung og tor- tryggni, að lauma því inn hjá veiðieigendum, að ætlunin sé að véla þá og féfletta. Ég ætla ekki að fara langt út í þetta ritverk Guðmundar á ICópsvatni. Ég ætla aðeins að fara nokkrum orðum um þennan upp- vakning hans, jökulvatnið sem uppeldisstöð. Ég held að það sé ætlun hans, að það geri ekkert til, þó enginn lax komist úr jökulvatninu, hann hrygnir bara í Hvítá og þá sé öllu borgið. Þessi viturlega speki hefur ekki rekið upp kollinn nú um nokk- urn tíma fyrr en Guðmundur er svo greiðvikinn að koma henni aftur á flot. En hún var fyrir eina tíð á ferðinni. Það var víst hugmyndin að fá þessu trúað — og það verða alltaf einhverjir til að trúa, hversu mikil vitleysa sem sögð er. í grein í Suðurlandi 25/3 1961 segi ég um þessa spá- nýju vizku. „Það hefur verið sagt í mín eyru að laxinn hefði ekkert að vilja upp í bergvatnsárnar, því hann hrygndi alveg' eins í Hvítá. Jú, hann hrygnir sjálfsagt í Hvítá, en það er bara sá galli á þeirri hrygningu að þau hrogn, sem þar falla, verða aldrei að löx'um. Þetta veit og skilur hvert fermingarbarn, en hvort stjórn veiðifélags Árnesinga skilur þetta, skal ég láta ósagt.“ Síðan hefur ekki verið á þetta minnzt, þar til nú, að upphafs- mönnum þeirrar uppeldisfræði unni leggur Claudia fyrirgefandi hönd sina á álútt höfuð Sandros. Ævintýrið er mynd um angist tilverunnar, sálarlega einangrun mannsins og einmanaleika. í henni kemur fram sú skoðun Antonionis, að maðurinn sé ávallt einn og hvað tilfinningum og sið- gæði viðkemur, sé hann ákaflega óþroskaður og íhaldsamur á móts við vísindalega þroska hans. Til- finningalíf hans er mjög hverfult og hin öfgafulla sókn hans á eró- tíska sviðinu og áherzlan sem hann leggur á erótíkina, er að- eins merki um leit og fálm eftir raunverulegum tilfinningum og ást, sem hann hefur glatað, eða getur ekki staðið undir. í sínum innhverfa og hæga stil kafar Antonioni svo djúpt niður í sál- arlíf persónanna, að sú spurning vaknar ef til vill hvort hann geri ekki of miklar kröfur til skiln- ings og eftirtektar áhorfenda, sem vanastir eru því að áhugi þeirra og eftirtekt sé vakinn á sama hátt og skrautglingri og dóti er hringlað framan í rellótt unga- barn. Hér er mynd sem krefst mikils af áhorfandanum, en gefur honum aftur á móti mikið í stað- inn ef hann gefur sig á vald stíl hefur bætzt nýr liðsmaður, Guð- mundur á Kópsvatni. Guðmund- ur er stúdent. Nú vil ég gefa Guðmundi vint mínum gott ráð, sem ég vona að hann kunni að hagnýta sér. Eins og hann veit hef ég nokkuð oft snúist í kringum kindur, oftast að þörfu, en líka stundum farið langt úr leið einungis til að sjá kindur í öðrum sveitum eða hér- uðum. Ég hef ekki talið þetta eftir mér. Ég hef haft gaman af þessum erli, skemmt mér við þetta með ágætum. Og stundum hafa ýmsir meira að segja trúað mér fyrir því að velja fyrir sig undaneldiskindur og' talið sig hafa hagnað af. Af þessu getur Guðmundur dregið þá ályktun, að ég slagi þó nokkuð upp í haran í fjármennsku, þó ég hafi ekki skrifað eins mikið um kinöur og hann og það muni vera óhætt að fara eftir því, sem ég legg tii, þegar kindur eru annars vegar. Nú er það mitt ráð, að Guð- mundur fari með ærnar sínar upp á Hofsjökul fyrir sauðburð í vor, því þar sem hann telur góð skilyrði fyrir fiskungviði í jökul- vatninu, þá er honum chætt að treysta því að þau séu nákvæm- lega þau sömu fyrir unglömb á jöklinum sjálfum og ekki ættu þau að vera lakari. Þarna gæti Guðmundur sannað kenningu sína. Og það gæti komið sér vel fyrir meirihluta veiðifélagsstjónn arinnar. Að öðrum kosti er óvíst, að henni verði pessi skrif Guð- mundar að nokkru liði. Núpstúni 21/3 1964. Guðm. Guðmundsson. Antonionis, rólegum og æsingar- lausum, þar sem fátt virðist ger- ast, en svo óendanlega margt ger- ist í raun og veru, í einu augna- tilliti eða handahreyfingu, þar sem umhverfið er svo samofið persónunum og efninu að þær og umhverfið eru eitt og raunar ó- gerlegt að hugsa sér persónurnar án þessa umhvesrfis. StíLl hans er svo fíngerður, viðkvæmur og hljóðlátur, að án ýtrustu eftirtekt ar getur allt farið fyrir ofan garð og neðan hjá þeim sem ekki hafa sett sig inn í myndina og gefið sig á vald hennar. Ævintýrið er mynd sem áhorfandinn annað- hvort varpar frá sér algjörlega í heild, eða meðtekur að fullu. Þar er tæplega millivegur. Ævintýrið er einstaklega film- rænt verk, það er óhugsandi sem bókmenntalegt verk og raunar ekki hægt að lýsa því í orðum, þótt tilraunir séu til þess gerðar. Frásögnin liggur öll í myndinni, stílnum, hverri hreyfingu og til- liti og því sem ekki er sagt eða gert. Og eins og hjá öllum mikl- um kvikmyndaskáldum eru leik- endur nær eingöngu verkfæri í höndum leikstjórans og hér virð- ist Antonioni hafa fullt vald á sínum leikendum. Allur leikur er dempaður, hvergi spennt á bog- anum eða ofleikið, frekar hið gagnstæða. Monica Vitti, sem leikið hefur í öllum síðari mynd- um Antonionis og er nú eigin- kona hans, er einstaklega „fóto- genísk“ og dásamlega fögur og er eins og sköpuð fyrir Antonioni. Kvikmyndun er frábær, raunar Framh. á bls. 11.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.