Morgunblaðið - 19.08.1964, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 19. ágúst 1964
MORCU N BLAÐIÐ
3
Sz
j í G Æ B voru liðin 178 ár
| síðan Reykjavík fékk kaup
P staðarréttindi og verzlun
E var gefin frjáls hér á landi.
IUm leið og Reykjavík fékk
kaupstaðarréttindi, sendi
konungur frá sér auglýs-
ingu, sem gaf fyrirheit um
verzlunarfrelsi. Hafði þá
verzlunareinokun staðið í
| 185 ár — frá 1602 til 1787.
Þegar Reykjavík fékk kaup-
P staðarréttindi, 1786, Voru að-
p erns 302 borgarar í Reykjavík.
11 Nú eru íbúar Reykjavíkur
§j rúmlega 76 þúsund. Þá var
|§ íbúatala landsins 38.363. Skv.
§| bráðabirgðatölum um mann-
j| fjölda á fslandi 1. des. 1963,
g voru landsmenn 186.525 að
=j tölu.
í sólskini fyrir framan Dillonshús.
Staldrað við í Árbæl
Reykvikingafélagið efndi
fil ferðar þangað i gær
Lárus sagði ennfremur:
— Segja má, að eyðilegg-
irigarmáttur manna vaxi í hlut
falli við tækni þeirra til þess
að búa um sig. Þegar allt kem-
ur til alls, er lítill munur á
torfbænum og háhýsinu, ef
atómsprengjan verður laus.
Lárus lauk máli sínu með
því að færa Reykvíkingafélag-
inu þakkir, en félagið hefur
styrkt minjasafnið að Árbæ á
ýmsa lund.
Friðrik Magnússon, _ fram-
kvæmdastjóri og ritari Reyk-
víkingafélagsins, flutti kveðju
til félagsins í tiléfni dagsins í
bundnu máli. Að lokum ávarp
aði séra Bjarni Jónsson, vígslu
biskup, félagsmenn.
Að því búnu skoðaði fólkið
húsin á staðnum. Gamla fólk-
ið undi sér hið bezta og rifj-
aði upp minningar frá æsku-
árunum, þegar það lék sér í
kringum þessi sömu hús, sem
þá voru flest staðsett í hjarta
borgarinnar.
í Dillonshúsi var staldrað
við og drukkið kaffi. Við tyllt-
um okkur hjá þremur stjórn-
armönnum Reykvíkingafélags
ins, séra Bjarna Jónssyni,
Friðriki Magnússyni og Vil-
hjálmi Þ. Gíslasyni, útvarps-
stjóra. Við báðum þá að segja
okkur frá Reykvíkingafélag-
inu.
— Félagið var stofnað 10.
maí 1940. Það var sama dag-
inn og brezki herinn gekk hér
á land. Samheldni borgara var
mikil á þessari örlagastundu
og því ekki hikað við að stofna
félagið. Nú eru á 5. hundrað
skráðir félagar í Reykvíkinga-
félaginu. Séra Bjarni Jónsson,
vígslubiskup, er formaður
félagsins.
— Markmið félagsins er að
halda til haga gömlum reyk-
vískum söguminjum. M.a. hef-
ur félagið unnið að því að
safna örnefnum í Reykjavík
og umhverfi. Upp úr Reykja-
víkursýningunni fyrri var far-
ið að halda til haga gömlum
munum. Félagið átti vísi að
myndasafni, sem gaf það til
safnsins að Árbæ. Ennfremur
hefur það gefið safninu ýms
gömul verkfæri.
— Reykvíkingafélagið ætl-
aði upphaflega að taka að sér
Árbæ, en vegna mikils kostn-
aðar var horfið frá því ráði,
og gaf félagið Reykjavíkur-
borg þau gögn, sem það hafði
safnað.
— Aldurstakmark félagsins
er 35 ár. Það kom fyrir eitt
sinn, að sjálfur borgarstjóri
gat ekki gerzt félagi, vegna
þess að hann hafði ekki ald-
ur til!
— Við vildum gjarna fá ungt
fólk í félagið til þess að taka
við. Hugmyndin er sú að
stofna sérstaka deild innan
félagsins fyrir ungt fólk.
Reykvíkingafélagið verður
25 ára á næsta ári. Verður
þess afmælis þá minnzt á veg-
legan hátt.
&
ES
E=
Reykvíkingafélagið minntist
þessa afmælis og brá sér í
skemmtiferð upp að Árbæ í
gær. í gömllu torfkirkjunni,
sem er frá árinu 1842, en var
endurreist að Árbæ af Skúla
Helgasyni fyrir fáum árum,
safnaðist fólkið saman. Lárus
Sigurbjörnsson sagði frá sögu
safnsins að Árbæ, lýsti hús-
unum, sem þar hefur verið
komið fyrir og skýrði tilgang
safnsins.
— Tilgangur Árbæjar, sagði
Lárus, er að skýra fyrir nú-
lifandi kynslóð lífskjör for-
feðra okkar. f umhverfi sem
þessu brutust horfnar kyn-
slóðir fram úr erfiðleikum ald
anna.
Sr. Bjarni Jónsson, vígslubiskup, formaður Reykjavíkurfélags ins, Vilhjálmur Þ. Gislason,
útvarpsstjóri og Lárus Sigurbj örnsson, forstöðumaður minjasa fnsins að Árbæ.
aUUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllllllllllllllllllllllllllltHIHilllilllllllillllllllllllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiipiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii UlllillllllllllllllllllHtlllllllllllllllllllfllllllllllllllllllltlllllllllhiiHllliiiiiiiittiiiiiiiiiiitllHiiiTii
STAKSTEINAR
Eitt dæmi enn
um óheilindi
FRAMSÓKNÁRMENN og komm-
únistar hafa undanfarið ritað mik
ið um skatta og útsvör. Viljá þeir
láta sem svo, að þeir einir vilji
gjöld þessi sem lægst. Þó víkur
svo við, að á Húsavík, þar sem
kommúnistar stjórna með Fram-
sóknarmönnum eru útsvörin
hæst. Blaðið íslendingur á Akur-
eyri ritar um þetta nýlega og
segir, að á Húsavík geti menn
séð, hvernig vinstri samvinnan
sé í verki.
Það er mjög fróðlegt, að blöð
kommúnista og Framsóknar-
manna hafa ekki f jallað. um út-
svarsálagninguna á Húsavík. Þau
hafa heldur ekki getið þess, að
þrátt fyrir há útsvör hafa allar
framkvæmdir kaupstaðarins dreg
izt saman undir vinstri stjórn-
inni þar. Þessi sömu blöð hafa
hinsvegar rætt mikið um útsvör-
in í Reykjavík, en nefna ekki
stórauknar franikvæmdir og
framfarir í höfuðstaðnum.
Hér er því eitt dæmið ennþá
um óheilindi stjórnarandstöðunn-
ar í skattamálunum. Þegar Mbl.
skýrir frá þeirri staðreynd, að
skattar og útsvör hafi almennt
hækkað og bendir á orsakir þess,
þá skilja stjórnarandstöðublöðin
ekki hvað er verið að fara. Að
sum dagblöð telji það skyldu sína
að skýra rétt frá í hverju máli er
torskilið fyrirbæri á Timanum.
Sannleikurinn heitir því á
þeirra máli annaðhvort „undan-
hald“ eða „játningar“. Þar er
sannleikurinn ekki settur í sam-
band við staðreyndir.
Framsókn þegir
um hæstu útsvörin
Vegna tregðu stjórnarandstöðtt
blaðanna i fréttaflutningi af út-
svörum sinna eigin manna á
Húsavik, er hér prentuð frásögn
Akureyrarblaðsins íslendings:
„Framsóknarmenn og komm-
únistar verja nú mikilli prent-
svertu til að fárast yfir háum út-
svörum og óréttlæti valdhafanna.
Svo fyrirferðamikil sem þessi
skrif eru kemur það mjög á ó-
vart, að hvergi er einu orði
minnst á útsvörin, þar sem þau
eru hæst, — eða á Húsavik.
Þar eru enginn aukafrádráttur
vegna sjómanna, sem er veruleg-
ur t. d. hér á Akureyri.
Þar eru fjölskvldubætur ekki
undanþegnar útsvarsálagningu.
Hér á Akureyri eru allar bætur
almannatrygginga undanþegnar
útsvarsálagningu.
Þar eru öll útsvör hækkuð um
5% og þannig færð í útsvars-
skrána. Hér á Akureyri er veittur
5% afláttur".
Sukk í bæjarmálum
„Á Húsavík er því með öðrum
orðum neytt hvers færis við út-
svarsálagninguna, enda munu
Húsvíkingar nú skeggræða sín á
milli, hvort ekki væri unnt að fá
lögfræðing kaupfélagsins til að
telja fram fyrir sig næst, en það
greiðir ekki einn einasta eyri í
útsvar.
Það er þó ótalið, sem verst er.
Allt gerist þetta á sama tíma og
framkvæmdir kaupstaðarins drag
ast saman. Framlag til bæjar-
hússins var fellt niður í ár, fram-
lag til félagsheimilis skorið niður
um helming og gatnagerðarfram-
kvæmdir eftir því. Engar áætlan-
ir eru uppi um varanlega gatna-
gerð, svo sem í flestum öðrum
kaupstöðum landsins. Þessu una
Húsvíkingar verst. Þeir eru sem
aðrir íslendingar fúsir að leggja
mikið af mörkum, en það verður
þá að koma einhversstaðar fram.
Svo eru Framsóknarmenn og
kommúnistar að tala um sukk í
bæjarmálum“.