Morgunblaðið - 04.09.1964, Blaðsíða 21

Föstudagur 4. sept. 1964
MOkGUNBLAÐlÐ
21
- Chile
Framhlad af bls. 15
„við viljum halda áfram að fá
frá þeim lán og greiðslufresti“.
FRAF-samsteypa vinstri flokk
anna — hefur hinsvegar ekkert
á móti smá átökum við Banda-
ríkjamenn. Sósíalistar eru fjöl-
mennastir í þessari fylkingu, en
að framkvæmdasemi, atorku og
hörku skara kommúnistar fram
úr þeim og þeir ráða stefnunni.
Er það helzta orsök ótta andstæð
inga Allendes við valdatöku
hans.Sjálfur er Allende ekki
flokksbundinn kommúnisti. Hann
kveðst vera marxiskur þjóðern-
issinni og hlynntur Fidel. Castró
á Kúbu og stefnu hans. Allende
hefur lengi verið áhrifamikili í
etjórnmálum Chile og nafn hans
flaug um öll ríki S-Ameríku árið
1958, í síðustu forsetakosningum,
er litlu munaði að hann ynni.
Hann hlaut aðeins 34.000 atkvæð
um færra en Alessandri, sem
kjörinn var.
Eins og margir forystumenn
kommúnista í S-Ameríku er
Alleride kominn af einni hinna
auðugustu og valdamestu ætta
landsins og er sjálfur vel efnum
búinn. Hann fæddist árið 1908,
sonur auðugs öldungardeildar-
þingmanns — lagði stund á lækn
isfræði og starfaði sem læknir
á geðveikrahæli til 27 ára aldurs,
er hann var kosinn í fulltrúa-
deild þingsins. Átta árum síðar,
tók hann sæti í öldungadeildinni
þá 35 ára. Hafði hann á þessum
árum skrifað mikið um þjóðfé-
lagsmál, — hundruð blaðagreina
og gefið út bók um ýmis aðsteðj-
andi vandamál. Vann hann sér
mikla hylli fjöldans og stuðning
forystumanna verkalýðshreyf-
ingarinnar, sem um langt skeið
hefur verið vel skipulögð og
öflug í Chile. Jafnframt snerist
hann æ meira til vinstri. Sú var
tíðin, að hann lýsti því yfir, að
aðeins Mao Tse Tung væri nógu
brjálaður til að þjóðnýta málm-
iðnaðinn — en síðan er mikið
vatn runnið tirsjávar og Allende
hefur lýst sig fylgjandi Mao um
marga hluti.
★ ★ ★
Kommúnistaflokkur Chile óx
mjög fiskur um hrygg á árunum
upp úr 1940 og árið 1947 hafði
flokkurinn fengið 20 menn á
þing og þrjá ráðherra í stjórn.
Árið eftir var flokkurinn bann-
aðu og gilti það bann í 11 ár.
En það var fyrst með stofnun
FRAP fyrir nokkrum árum sem
grundvöllur var lagður að nú-
verandi valdaaðstöðu þeirra. Við
þingkosningarnar fyrir þrem ár-
um hlaut FRAP nálægt þiðjung
þingsæta og á síðustu árum hafa
samtökin náð algerum tökum á
verkalýðshreyfingunni. Skipa
sex kommúnistar og fimm sósíal
istar framkvæmdastjórn hennar.
Og FRAP hefur þegar gert ráð-
stafanir til að færa út áhrifa-
svæði sitt, — m. a. skipað sér-
stakt verkalýðsráð fyrir alla
S-Ameríku og fleiri nefndir og
ráð sem hafa svipuðu hlutverki
að gegna.
Sem fyr segir eru líkurnar
fyrir sigri Allende taldar veru-
lega, þótt margir spái Frei naum
um sigri. Fyrir hálfu ári fóru
fram mikilvægar aukakosningar
til þingsins, sem af hálfu stjórn-
málaflokkanna voru sagðar
prófsteinn á komandi forseta-
kosningar. FRAP fór þar með
eigur af hólmi og hefur notað
hann óspart í kosningabarátt-
unni. >á varð það mjög til að
auka fylgi Allendes, þegar stjórn
Chile sleit stjórnmálasambandi
við Kúbu fyrir nokkrum vikum
í samræmi við samþykkt sam-
taka Ameríkuríkja.
í ríkjum S-Ameríku hefur
verið fylgzt af eftirvæntingu með
kosningarbaráttunni í Chile og
margir bíða úrslitanna með upp.
Fréttamenn benda á, að Chile
búar muni að sjálfsögðu verja
atkvæðum sínum eins og þeir
telji heppilegast fyrir þeirra
eigin hagsmuni — og velti því
vart mikið fyrir sér, hvort úrslit
kosninganna kunni að hafa ein-
hver áhrif á úrsl.vt forsetakosn-
inganna í Bandaríkjunum eða at
burði í öðrum ríkjum S-Ame-
ríku. En afleiðinganna af kjöri
Allendes kynni að gæta víða. í
auðugum en vanþróuðum ríkjum,
svo sem Colombia og Venezuela,
þar sem Frjálslyndir íhaldsmenn
og Sósíaldemókratar fara með
völd, gætu kröfur þeirra, sem
telja þessar stjórnir of hægfara,
orðið til þess að koma þar til
valda mönnum, er væru öllu
ábyrgðarlausari en Allende. Hin
sömu gætu áhrifin orðið í Norð-
BK’AK
Buenos Aires
Sigurvegarar á alþjóðaskák-
mótinu í Buenos Aires urðu þeir
Keres og Petros.jan, hlutu 1214
í 17 skákum. 3. Robert Byrne
1114; 4. M. Najdorf 11; 5.-6. El-
iskases og Gimard 10; 7. J. Bol-
bochan 914; 8.-10. Dr. Filip, H.
Pilnik og Garcia 9; 11. Rossetto 8;
12.-14. Schweber, WexlerogRub-
inetti 7; 15.-16. Bielicki og Fogul-
man 6; 17. Letelier 514; 18. Oli-
vera 214.
Amsterdam
Larsen sigraði á I. B. M. skák-
mótinu í Hollandi. Hann hlaut
7. vinninga í 9 skákum; 2. Donn-
er 614; 3. Dúestein 6; 4. Lehmann
514; 5. V. Scheltinga 5; 6. Kuijp-
ers 414; 7.-8. Barcza og Pirc 314;
9. J. Enevoldsen 3; 10. Van
Geet 14.
í næsta flokki sigraði Júgó-
slavinn Karaklajic, með 8 vinn-
ingum, en landi hans Bertok var
í öðru sæti með 6 vinninga.
Eftirfarandi skák er tefld í
meistaraflokki á I. B. M. skák-
mótinu í Amsterdam.
austur-Brazilíu, þar sem milljón-
ir manna búa við hálfgert hung-
ur og vonleysi, svo ekki sé talað
um einræðisríkin, þar sem eina
leiðin til að sýna hug sinn er
ofbeldið.
Slík þróun málanna gæti
haft mikilvæg áhrif á stjórn og
stefnu Bandaríkjanna og yrði
vart lengi að sundra samtökum
Ameríkurí kj anna.
(Grein þessi er byggð á grein-
um eftir Halldór Sigurðsson
og J. Halcro Fergusson,
fréttamann OBSERVERS).
Hvítt: R. Karaklajic (Júgóslavíu)
Svart: L. Kerkhoff (Hollandi)
Tveggja riddara tafl.
1. e4, e5; 2. Rf3, Rc6; 3. Bc4, Rf6;
4. d4, exd4; 5. 0-0, Rxe4; 6. Hel,
d5; 7. Bxd5, Dxd5; 8. Rc3, Da5;
9. Rxe4, Be6; 10. Bd2, Df5.
Allt eru þetta leikir sem hafa
verið notaðir áður í fjölda skáka,
en síðasti leikur svarts er áreið-
anlega einn sá lakasti sem sv. á
völ á í stöðunni. Rökrétt virðist
mér Bb4, eða Dd5, en þar er
drottningin „sentralíséruð“ og
reynslan hefur sýnt að sv. er
aldrei í neinum teljandi erfið-
leikum, vegna þess hve auðvelt
er að ná mannakaupum í svo
opinni stöðu sem þessari. 11. Bg5,
h6. Svartur er þegar í erfiðleik-
um, þar sem hann getur ekki
leikið 11. — Be7 vegna Bxe7 og
sv. verður að drepa til baka með
kóngnum vegna hótunarinnar
Rxd4. 12. Bh4, Bc5; 13. b4!?, Bb6;
Hversvegna? Eftir 13. — Bxb4;
14. Rxd4, Dd5! T. d. 15. o3, Rxd4!
Eða 15. Rxc6, Dxdl; 16. Haxdil,
bxc6; 17. c3, Be7 og svartur hef-
ur ekkert að óttast.14. a4, a6;
Skárra var a5. 15. b5, axb5;
16. axb5, Hxal; 17. Dxal, Ra5;
18. Rxd4, Bxd4? Svartur skynjar
ekki nauðsyn þess að halda Bb6,
sem hemli á miðborðsaðgerðir
hvíts. Bezt var 1'8. — Dg6 og
svartur er engan veginn glatað-
ur. 19. Dxd4, 0-0; 20. Bf6! Náðar-
stuðið. Eftir 20. — gxf8; 2)1. Rxf6t
Kh8; 22. Rd7f, Kg8; 23. He3 og
vinnur. 20. — Dg6; 21. He3, He8;
22. Bxg7, Dxg7; 23. Hg3, Bg4;
24. Hxg4, Dxg4; 25. Rf6t, Kf8;
26. Rh7t, gefið. Svartur missir nú
Dg4 og svartur stendur uppi með
H og R gegn D en hvítur hefur
auðunna stöðu.
Skyndimyndir
Templarasundi 3.
Passamyndir — skírteinis-
myndir — eftirtökur.
Steinbeck
Framh. af bls. 2.
mola eins og eggjaskurn eða
aumingja Humpty Dumpty í
bókinni hans Lewis Carroll’s
um Lísu í Undralandi", sagði
ritJhöfundurinn. Til þess að
reyna að líma Humpty
Dumpty saman á nýjan leik
skrifaði Steinbeck því til Iz-
vestia og ritstjóri blaðsins,
Aleksei I. Adzubei birti síðan
bréfið í gær og bætti við frá
eigin brjósti:
Kaéri J. Steinbeck. Þér báð-
uð mig um að birta bréf yðar
í þeirri von að Humpty
Dumpty yrði heill að nýju.
Við skulum láta það heita svo,
að okkur hafi tekizt að líma
karlinn saman.“
í bréfi sínu til blaðsins
komst Steinbeck m.a. svo að
orði: „Eg met mikils vináttu
þeirra Rússa sem ég kynntist
í ferð minni austur og það
væri hryggilegt, ef þessi skort-
ur minn, á háttvísi yrði til
þess að breyta þar einhverju
um“, sagði Steinbeck og bætti
við: „Mér varð ljóst á ferðum
mínum í Sovétríkjunum að
það er fleira skylt með okkur
en óskylt.“
En hver er Max?
Það var svo að sjá af Iz-
vestia í gær, sem fleiri myndu
geta tekið undir það sem
Steinbeck sagði síðast. Bréf
sovézka rithöfundarins Alex-
anders Krivitskys bar það
greinilega með sér, að rithöf-
undar í Sovétríkjunum eiga
líka á stundum erfitt með að
muna nöfn kollega sinna í
Bandaríkjunum.
Krivitsky sagði að hann
hefði verið hreykinn af því að
sér skyldi send ræða Stein-
becks og þakkarbréf. „Eg hitti
hann aldrei sjálfur,“ sagði
Krivitsky, „en hélt að hann
hefði kannski lesið bókina
mína“. >ó kvaðst Krivitsky
hafa furðað sig á því, að Stein
beck hefði í bréfinu beðið fyr-
ir kveðjur frá konu sinni og
einhverjum Max, sem Kriv-
itsky kvaðst ekki hafa borið
kennsl á, en gert að því skóna
að myndi verið hafa „Max Al-
bee, sem kom með Steinbeck
til Sovétríkjanna.“
Samferðamaður Steinbecks
í Sovétríkjunum var banda-
ríski leikritahöfundurinn Ed-
wards Albee.
POLYDOR PLÖTUR
STEREO
MUSICALE
AFBRAGOS
STEREO
UPPTÖKUR
SOUTH OF THE
BORDER
7 LE ROY
ANDERSON
DANCING
PERCUSSION
TOOTS
THIELEMANN
CATARINA
VALENTE
COMMAND PLÖTUR
PERSUASIVE
PERCITSSION
BONGOS
BONGOS
ROMAN
GUITAR
TONY MOTTOLA
PROVOCATIVE
PERCUSSION
O. FL.
MEÐ
35 MM
SEGULHLJÓMI
AL CAIOLA
ÞEKKT „TOPP“-LöG
NÝÚTKOMNAR
DEUTSCHE
GRAMMOPHON PLÖTUR
CHOPINVALSAR
T. VASARI
LEIKUR
CHOPIN
W. KEMPFF
BRAHMS
CBS PLÖTUR
BROTHERS 4
EYDIE GORME „
MAHALIA
SERKIN
BR. WALTER
MAHLER OG MOZART
OG FL. GOTT
Við leitumst við eftir megul
að hafa vandaðar upptokur i
flutningi, sem heztur er talinn
— við höfum gaman að músik
eins og þér.
H V [ R FIT (í N A R
Hverfisgötu 50.
Bezt að auglýsa
í Morgunblaðinu
KÁPUÚTSÖLUNNI
lýkur í dag
(juÉruncirbú&
cí J(L
cipijcirótícj 27