Morgunblaðið - 19.09.1964, Blaðsíða 8

9
MORGUNBLAÐIÐ
I
Laugardagur 19. sept. 1964
Ásgeir Eiríksson, sveitarstjóri
í DAG fer fram frá Stokkseyrar-
kirkju útför Ásgeirs Eiríkssonar,
sveitarstjóra og fyrrverandi kaup
manns á Stokkseyri. Hann lézt í
sjúkrahúsinu á Selfossi hinn 11.
þ. m., þar sem hann hafði legið
um nokkurn tíma. í byrjun þessa
árs gekkst hann undir mikla
skurðaðgeíð í Landakotsspítala
og náði eigi heilsu eftir það. En
sækir einstakrar karlmennsku og
sérhlífni sinnti hann um nokk-
urn tíma störfurh sínum þó að
sárþjáður væri og samferða-
mönnum gæti eigi dulizt að þar
var unnið meira af vilja en
mætti. Hann stóð sannarlega
meðan stætt var, og enginn mun
hafa heyrt hann mæla æðru orð
um heilsu sína, enda var Ásgeir
hógvær um hvern hlut og flíkaði
ekki tilfinningum sínum eða
skoðunum.
Með Ásgeiri Eiríkssyni er fall-
inn í valinn svipmikill persónu-
leiki og sannur þjónn alls þess
góða, sem byggist á trúmennsku
og vandvirkni. Ekkert starf var
svo lítið, er hann sinnti um ævina
að hann ekki leggði fylstu rækt
við að skila því vel og samvizku-
samlega af hendi. Honum voru
enda falin fleiri og margvíslegri
störf en almennt gerist í sveitar-
félögum, og ég ætla að fullyrða
megi, að enginn var svikinn af
störfum hans.
Ásgeir var fæddur 27. apríl
1892 á Djúpavogi. Foreldrar hans
voru Katrín Björnsdóttir og Ei-
ríkur Eiríksson, bóndi og sjómað-
ur úr Hornafirði.
Á Djúpavogi var Ásgeir til 10
ára aldurs að hann fluttist til
systur sinnar, Jónínu, er búsett
var á Borg í Skriðdal. Þar var
hann til fermingaraldurs við ein
og önnur sveitastörf, svo sem
smalamennsku og fleira, er að
bar í þá tíð. Hefir Ásgeir sjálfur
sagt í blaðaviðtali fyrir nokkrum
árum, að smalamennskurnar hafi
fallið sér vel og margar yndis-
stundir veitt. M.a. kvaðst hann
þá hafa haft tækifæri til þess að
lesa Njálu, tvisvar fremur en
einu sinni, og „var hún þó erfið,
prentuð með gamla letrinu".
Arið 1907 fluttist hann til
Stokkseyrar og vann fyrstu sex
árin í brauðgerðarhúsi, er kaup-
félagið Ingólfur rak þá þar á
staðnum. Við það starf felldihann
sig þó ekki til lengdar, enda stóð
hugur hans til frekari skóla-
menntunar. Hann fór í Flensborg
arskóla árið 1917, en 1923 stofn-
setti hann eigin verzlun á Stokks-
eyri, er almenningur í héraðinu
jafnan kallaði Ásgeirsbúð en hét
Verzlun Ásgeirs Eiríkssonar.
Verzlunina rak hann samfleytt í
35 ár eða til ársins 1958 að hann
seldi hana Pöntunarfélagi verka-
manna á Stokkseyri. Ásgeir verzl
aði lengst af með algengustu
vörur, og keypti lengi framan af
hverskyns landbúnaðarvörur, er
bændur höfðu þá að selja, og var
jafnan látið vel af verzlunarmáta.
hans. Hann varð því snemma víð-
þekktur um Árnesþing og að
góðu einu.
Ásgeir tók snemma þátt í fé-
lagsmálastörfum á Stokkseyri
og var árið 1908 meðal stofnenda
UMF Stokkseyrar, hvar hann
mun hafa verið félagi allt til
dauðadags. Hann var íþróttamað-
ur ágætur og tók á yngri árum
oft þátt í íþróttamótum á vegum
félags síns. Sérstaklega var hann
þó snarpur glímumaður og hlaut
árum saman fyrstu verðlaun á
íþróttamótum fyrir fegurðar-
glímu. Liðtækur var hann og á
öðrum sviðum félagslífsins, söng-
maður ágætur og leikari, ef svo
bar undir. Það var og jafnan auð-
heyrt að Ásgeir efaðist aldrei um
gildi ungmennafélagsskaparins
fyrir hvern þann er af einlægni
og innri þörf tæki þátt í honum.
Má lesa staðfestu þeirra skoðana
hans í grein, er hann reit í 50 ára
afmælisrit UMF Stokkseyrar, en
þar eru þessi niðurlagsorð hans:
„Sú er ósk mín að góða, gamla
félagið okkar hefji sig brátt upp
úr þeim öldudal, sem það virðist
nú statt í, og það eigi ennþá eftir
að vinna göfugt starf, sem eins og
áður er byggt á hinni þjóðlegu
sveitamenningu, unnið úr fjár-
sjóði þjóðtrúar og sagna“.
.JiÉÉllllÍ'
Ife- /
Svo sem áður segir hlóðust
fljótlega á Ásgeir hin margvísleg-
ustu störf fyrir sveitarfélag hans
og hérað. í hreppsnefnd Stokks-
eyrarhrepps var hann kjörinn ár-
ið 1928 og átti þar sæti í fjölda-
mörg ár. Nokkurn hluta þess
tíma var hann oddviti hrepps-
ins, en sveitarstjóri var hann ráð-
inn árið 1962, er hann gegndi til
dauðadags. Sýslunefndarmaður
Stokkseyrarhrepps var hann kjör
inn 1932 og átti upp frá því ó-
slitið sæti í sýslunefnd, oft kjör-
inn án þess að nokkur biði sig til
þess starfs á móti honum. Hann
var í sýslunefnd vel virtur og
gegndi þar ýmsum trúnaðarstörf-
um, þannig var hann um fjölda
síðustu ára formaður fjárhags-
nefndar sýslufundarins. Var hann
þar sem í öðrum störfum sínum
hinn gætni og samvinnuþýði öðl-
ingur, er alltaf mátti treysta að
ekki rasaði um ráð fram eða
fyki hátt í loft þótt augnabliks
meiningamunur kynni að verða
um útdeilingu á hinu nauma fjár-
mála-brauði sýslunnar. Hann var
endurskoðandi hreppsreikninga
og sýslusjóðs, átti frá því er Þor-
lákshafnarnefnd var stofnuð sæti
í henni, var í yfirkjörstjórn með-
an hún starfaði og síðar kjörinn
af Alþingi í yfirkjörstjórn Suður-
landskjördæmis, og árum saman
var hann ritari sýslunefndarinn-
ar, sem hvergi nærri er vanda-
lau^t verk, en hann rækti svo að
í engu skeikaði.
Stjórnmál lét Ásgeir löngum
til sín taka, en kunni þar að
ganga hægt um gleðinnar dyr
svo sem víða annars staðar þar
sem hann háði starf sitt, en var
engu að síður góður liðsmaður
þar sem annars staðar. Hann var
lengi trúnaðarmaður síns flokks
— Sjálfstæðisflokksins — í sinni
sveit og sótti flesta landsfundi
hans frá því er sá flokkur var
myndaður. Umbbðsmaður Morg-
unblaðsins var hann um áratugi
og nú síðast fréttaritari á Stokks-
eyri.
Af því sem ég nú hefi sagt,
má vel greina að Ásgeir Eiríks-
son hefir mörgu sinnt um ævina
og alls staðar skilað hlutverki
sínu vel af hendi. Eðlilega er þó
margt vantalið hér, en mestu
skiptir persónan sjálf, sem var
heilsteypt og sönn og vildi aldrei
níðast á neinu, er honum var trú-
að. Þannig var Ásgeir í öllu sínu
lífi og þess vegna skapaðist vit-
undin í samferðamennina um
það, að öllu væri borgið í hönd-
um Ásgeirs. Hann var vinmarg-
ur og alls staðar auðfúsugestur,
stiltur vel en hafði gamanyrði
á hraðbergi og átti gott með að
lífga upp vinahóp með hnittnum
setningum og tilsvörum. Hann
var ræðumaður ágætur á mann-
fundum og grundaði vel mál
sitt, skýr í frásögn og minnugur
á tölur og viðburði svo að í meira
lagi var. Enginn þurfti að ætla
sér stóran hlut úr orðasennu við
hann og var hann þó allra laus-
astur við áreitni en mat jafnan
málefnið meira heldur en for-
dóma um menn eða málefni.
Ég sem þessi fátæklegu kveðju
orð rita á honum þökk að gjalda
fyrir margháttaða vináttu og
traust, er hann sýndi mér. Veit
ég þó vel að framanskráð orð
mín greiða ekki þá skuld. Vilji
minn er þó sá að þakka honum
á þehnan hátt fyrir allt það sem
hann var í vináttu okkar. Þar
skipti ekki máli hvort við unn-
um saman í félagsmálum smærri
heilda eða að málum er hérað
okkar varðaði, ætíð var Ásgeir
hinn sanni og einlægi vinur, hinn
trausti og lífsreyndi félagi, er
hafði ráð á að miðla þeim yngri
og fáfróðari og upplýsa svo að
til velfarnaðar mætti ætla að
yrði. Hann bjó yfir ótrúlegum
fróðleik og lífsreynslu. Ég kveð
hann með þökk og virðingu og
óska sveitinni hans þess að hún
mætti marga sonu fóstra, er svo
vel reynast sem minn látni- vin-
ur gjörði.
Far þú í Guðs friði, og hafðu
þökk fyrir allt og allt.
Gunnar Sigurðsson.
f DAG fer fram frá Stokkseyrar
kirkju útför Ásgeirs Eirikssónar
sveitarstjóra á Stokkseyri, en
hann andaðist á sjúkrahúsi Sel-
foss þann 11. þessa mánaðar eftir
þungbær veikindi.
Vil ég leyfa mér að minnast
þessa gagnmerka heiðursmanns
son fætddist að Hlíðarhúsum við
Djúpavog 27. apríl 1892 og voru
foreldrar han>s hjónin Katrín
Björnsdóttir og Eiríkur Eiríks-
son. Ásigeir fluttist ásamt foreldr
um sínum til Stokkseyrar árið
1907, og átti þar heimili ætíð
síðan. Fyrstu ár sín á Stokks-
eyri starfaði Ásgeir að bakaraiðn
en hætti þeim störfuim nokkru
eftir tvítugsaldur og snéri sér
þá að verzlunar- og skrifstofu-
störfum, sem hann gerði að aðal
ævistarfi sínu. Vann hann á ýms
um stöðum næstu árin en þó
lengst hjá Kaupfélaginu Ingólfi
á Stokkseyri sem verzlonar- og
skrifstofumaður, auk þess var
hann við nám í Flensborgar-
skóla í Hafnarfirði veturinn 1917
-18. Árið 1923 stofnaði han-n eig-
in verzlun á Stokkseyri sem
hann rak til ársins 1958 eða um
35 ára skeið. Verzlun hans var
ekki stór í sniðum né umfangs-
mikil en einkenndi sem önnur
verk hans af heiðarleika og
traustum viðskiftum. Verzlun
hans varð eins Og önnur verzlun-
arfyrirtæki á Stokkseyri fyrir
barðinu á þeirri þróun viðskifta
lífs í Árnessýslu á fyrri helm-
ingi þessarar a’dar er viðskifti
héraðsbúa færðust fyrir breytta
þjóðfélagahætti frá verzlunar-
stöðunum á Stokkseyri og Eyr-
arbakka, til Selfoss og Reykja-
víkur.
En þótt verzlunar- og skrif-
stofustörfin væru atvinna Ás-
geirs Eiríkssonar var hann þó
miklu kunnari fyrir stönf sín
að margháttuðum félagsmálum.
Störf hans á því sviði voru svo
víðtæk, að hann mun hafa verið
viðriðinn flest opinber mál og fé-
lagsmál byggðarlags síns um
margra áratugaskeið. Hann var
fyrst kjörinn í hreppsnefnd á
Stokkseyri árið 1928 og átti þar
sæti lengs’t af til ársins 1962.
Oddviti hreppsnefndar var hann
þrl/egis samtals í þrettán ár, og
sveitarstjóri Stokkseyrarhrepps
var hann frá 1962 og tií dauða-
dags. Hann átti lengi sæti í skóla
nefnd og var formaður hennar
í tíu ár, og skattanefndarmaður
í Stokkseyrarhreppi í meira en
30 ár.
Hann átti sæti í sýslunefnd Ár
nessýslu sem fulltrúi Stokks-
eyrarhrepps, samfleitt frá árinu
1932 eða í 32 ár. Var hann, lengst
af þeim tíma ritari sýslunefndar,
endurskoðandi sýslureikninga og
endurskoðandi sveitarsjóðsreikn
inga í Árnessýsiu. Hann átti og
sæti í yifirkj örstjórn Árnessýslu
um áratugaskeið og allt þar til
kjördæmaskiftum var breytt, og í
hafnarnefnd Þorlákghafnar nú
mörg hin síðustu árin. Þessi upp
tailning er alls ekki tæmandi um
þau möngu trúnaðarstörf, sem
Ásgeiri Eiríkssyni voru falin um
dagana, en sýna þó glöiggt hví-
líks trausts hann na-ut meðal
samiferðarmanna sinna í lífinu.
Það traust var ekki að ástæðu-
lausu, því hann hafði marga þá
kosti til að þera sem forystu-
mann mega prýða. Ásgeir var
hinn skörulegasti maður í fram
með fáum orðum. Ásgeir Eiríks- ■ göngu, og sórni sveitar sinnar
bæði heima og heiman, ágætlega
máli farinn og ritfær vel. Hann
skrifaði afburða fagra og stíl-
hreina rithönd, og var bæði vel
fær og vandvirkur við öll skrif-
stofustörf. í framkvæmd lagði
hann mesta áherzlu á trausta og
gætna fjármálastjórn. Ásgeir leit
aldrei á störf sín í almennings-
þágu sem atvinnu til að hagnast
á, heldur sem þjónustu fyrst og
fremst er sér bæri að vinna í
þágu samborgara sinna, án
nokkurs tillits til eigin hags-
muna og afkomu. Var framkoma
hans á þessu sviði einstök og
öðrum er vinna í almannaþágu
til fyrirmyndar.
Af öllu þessu má sjá að það
var ekki að ástæðulausu að Ás-
geir Eiríksson var kvaddur til
trúnaðarstarfa, má raunar full-
yrða að hann hafði hæfileika
til að ná miklu lengra ef hann
hefði sjálfur keppt að því. Svo
sem vænta mátti um mann er
starfaði jafn mikið að opinber-
um málum, þá hafði Ásgeir
mikinn áhuga á þjóðmálum, og
var þeim vel kunnugur. Að
öllu leyti fylgdi hann jafnan
Sjá fstæðisflokknum að málurn,
og tók virkan þátt í starfsemi
hans um margra áratuga skeið.
Hann var og umboðsmaðuir og
fréttaritari Morgunblaðsins á
Stokkseyri mjög lengi. Að mörgu
fleiru starfaði Ásgeir á lífsileið-
inni, þótt það verði ekki hér til-
greint verður þó ekki hjá því
komizt, að minnast á ungmenna-
félagsihreyfinguna, en þar var
hann ötull liðsmaður frá
upphafi hennar á StokkseyrL
Stóð hann á ungra aldri framar-
lega sem glímumaður en þá var
íslenzka glíman kunnust íþrótta
og miklu almennar stunduð af
ungum mönnum um land allt en
nú er. Var Ásgei-r um margra
ára skeið meðal alfremstu
glímumanna hér sunnanlanda
og þótt víðar væri leitað. Vanu
hann oftar enn einu sinni verð-
laun í fegurðargiímu á íþrótta-
mótum, og lagði þannig mesta
áherzlu á glímuna sem listræna
íþrótt, og var það í samræmi
við drenglundaða skapgerð hans.
Asgeir var góður félagsmaður,
og átti auðvelt með að starfa
með öðrum. Hann var hið mesta
Ijúfmenni í öllu da,gfari, en hrók
ur alls fagnaðar í góðra vina hópk
Átti hann því mikinn fjölda góð-
ra vina og kunningja, mátti i
þeim hópi telja hvert manns-
barn í heimabyggð hans á
Stokkseyri, og mikinn fjölda
manna víðsvegar annarsstaðar
sem hann hafði kynnzt vegna
fjölbreyttra starfa á lamgri ævi,
en góðvild hans og mannkostir
öfluðu honum vina hvar sem
hann fór.
Ásgeir Eiriksson, kvæntist
ekki og lætur ekki eftir sig neina
afkomendur en heimasveit sinni
Stokkseyri og íbúum hennar
unni hann af alihug. Þangað kom
hann ungur að aldri, þar vanit
hann sitt ævistarf og í raun
réttri var allt hans líf ein ósilitin
þjónusta við samborgara hans,
þjónusta er eigi lauk fyrr en
en kraftar hans voru algerlega
þrotnir.
Af mörgum góðum guðs gjöf-
um, er sú ein hin dýrmætasta,
að eiga góða og göfuga menn að
samferðamönnum í lífinu.
Fyrir því munu þeir vera marg
ir, er nú að leiðarlokuim minnast
Asgeirs Eiríkssonar með virðingu
og þakka alit hans líf sem fyrst
og fi'emst mótaðist. af trú-
mennsku í starfi og góðvild til
allra þeirra, sem hann hafði
kynni af á lífsleiðinni.
Helgi Ivarason. *
ÁSGEIR Eiríksson starfaði um
40 ára bil við útbreiðslu Morg-
unblaðsins í byggðarlagi sínu og
fjölda ára einnig sem fréttaritari
blaðsins á Stokkseyri. Áhugi
hans í starfi var til fyrirmyndar,
enda var hann traustur maður
og áreiðanlegur svo að af bar,
dagfarsprúður og prúðmenni hið
mesta.
Allan þann tíma sem hann
starfaði í þágu Morgunblaðsina
bar hann hag þess mjög fyrir
brjósti og var það blaðinu mik-
ill fengur að njóta samstarfs jafn
trausts fnanns og Ásgeir var.
Fréttamaður Morgunblaðsins
hitti Ásgeir austur á Stokkseyri,
Framhald á bls. 17.
Dóra Þórhalls* dóttir forsetafrú
m i n 3 3 Cfl
Harmfregn heillar þjóðar Hvar sem leiðir lágu
hjörtu í svipan sló, landið vítt um kring,
þegar íslands æðsta á sálargullið gjöful
elskuð kona dó. gladdi hún almenning.
Mörg í hi jóði hrundu En með öðrum þjóðum
höfg um vanga tár. af öllum reisn hún bar,
Jafnt í höll sem hreysi vakti traust og virðing
harmurinn var sár. valdhafanna þar.
Hlý í hugardjúpi Nú varð sjónarsviptir
hennar minning rís: svipull. Bliku dró
Hún var okkar allra yfir haf og hauður.
íslands gæfudís, Himinninn brosir þó.
þjóðar sinnar sómi, Einlæg einu hljóði
sviptign göfga bar, alþjóð bænir sig:
Fjallkonunnar frónsku „íslands dýra drottning,
fögur ímynd var. Drottinn blessi þig!“ Árni Óla.