Morgunblaðið - 11.03.1965, Page 8

8
MORGU NBLADID
Fimmtudagur 11. marz 1965
Fyrirspurn um útflutning á dilkakjöti
í GÆR svaraði Ingólfur Jónsson
landbúnaðarráðherra á fundi
Sameinaðs þings fyrirspurn frá
Jónasi Péturssyni um útflutning
á dilkakjöti. Ýmsar mjög at-
hyglisverðar upplýsingar komu
þar fram og er sagt frá fyrir-
spurninni og svarræðu ráðherr-
ans hér á eftir:
Jónas Pétursson
(S) gerði grein
fyrir fyrirspurn
inni, sem hann
hafði gert til
landbúnaðarráð-
herra og var hún
svohljóðandi:
Hvað hefur
verið gert að
undanförnu tii
að framkvæma ályktun Alþingis
frá 16. apríl 1962 um tilraunir
með útflutning á dilkakjöti?
Jónas sagði, að hinn 16. apríl
1962 hefði verið samþykkt á Al-
þingi með samhljóða atkvæðum
svohljóðandi þingsályktunartil-
laga:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að beita sér fyrir,
að tilraunir verði gerðar með út-
flutning á dilkakjöti, þar sem
reyndar verði nýjar aðferðir
með pökkun og verkun á kjöt-
inu. Verði kannaðir til þrautar
hugsanlegir markaðsmöguleikar
við dilkakjötið í hverju því
formi, sem gefur hagstæðast
verð“.
Kvaðst Jónas Pétursson hafa
borið fram fyrirspurnina til land
búnaðarráðherra um, hvað hafi
verið gért til framkvæmda á þess
ari þingsályktunartillögu. Hon-
um væri að vísu kunnugt, að
nokkuð hefur verið gert í mál-
inu, en hann teldi eðlilegt og
raunar nauðsynlegt, að fram
kæmu á Alþingi upplýsingar um,
hvernig þessi mál standa. Út-
flutningsmál okkar íslendinga
eru stórmál, og það veltur á
miklu, hvernig tekst til með
sölu á dilkakjöti okkar erlendis
og að beitt sé öllum tiltækum
ráðunrí, til þess að fá sem hag-
stæðast verð fyrir það.
Ingólfur Jónsson landbúnaðar-
ráðherra svaraði fyrirspurninni.
Sagði hann í
upphafi ræðu
sinnar, að í til-
efni þingsálykt-
unartillögu þeirr
ar, sem Jónas
Pétursson hefði
vitnað til, hefði
verið skipuð
nefnd fjögurra
manna, til þess
að gera sér grein fyrir þessum
málum og hvað unnt væri að
gera til þess að fá betra verð
fyrir di1kakjötið,_ heldur en við
höfum fengið. í þessa nefnd
voru skipaðir Þorvaldur Guð-
mundsson kaupmaður og var
hann formaður nefndarinnar,
Agnar Tryggvason framkvstj.,
Jón H. Bergs framkvstj. og
Sveinn Tryggvason framkvstj.
Nefndin skilaði áliti á árinu
1963. Þar kæmi fram, að útflutn-
ingur á lambakjöti hefur átt sér
stað allt frá síðustu aldamótum,
og útflutningsmagnið hefur allt-
af verið frá 2—3 þús. tonn á ári.
Eftir niðurskurðinn féll útflutn-
ingur niður, en árið 1955 byrjaði
hann aftur verulega og hefur
verið á milli 2 og 3 þús. tonn síð-
an.
Ráðherrann sagði ennfremur,
að það hefur alltaf vantað mikið
á, að hægt væri að ná fullu
verði, eins og það er skráð inn-
anlands. Hitt væri svo rangt að
segja, að lítið eða ekkert hefði
verið gert í þessum markaðsmál-
um. f skýrslu nefndarinnar kæmi
fram, að markaðs hefði verið
leitað í 12 löndum. Mestur hluti
af kjötinu færi til Bretlands. Þar
væri verðið lágt yfirleitt, en það
væri eini markaðurinn, sem hægt
væri að reiða sig nokkuð á. —
Þangað hafa farið 1500—2000
tonn á ári. Nokkuð hefur farið
til Svíþjóðar, lítið til Danmerk-
ur og til Noregs hefur verið selt
nokkurt magn af saltkjöti og hef-
ur það aukizt hin síðari ár og er
gert ráð fyrir, að það verði af
framleiðslu ársins 1964 um 500
tonn. Væri verð á saltkjöti í Nor
egi mun betra en á frystu kjöti.
Þá minntist ráðherrann á það,
að ýmsar tilraunir hefðu verið
gerðar með hagnýtingu á kjötinu
og hefðu þær tekizt misjafnlega,
en Þorvaldur Guðmundsson
hefði gert tilraun með að hag-
nýta allan skrokkinn með því að
léttsalta og léttreykja kjötið og
hakka það. Væri það þekkt und-
ir nafninu London Lamb og
hefði verið farið með sýnishorn
af því til London, Kaupmanna-
hafnar og Svíþjóðar og hefði það
alls staðar líkað vel. Við harða
keppinauta væri að etja, þar
sem aðalmarkaðurinn er í Bret-
landi, en þar ræður kjöt frá
Ástralíu verðinu og það magn af
kjöti, sem frá okkur kemur, er
ekki nema 1% af því, sem kemur
frá Ástralíu.
Við yrðum að athuga, hvernig
má komast hjá því að greiða
stóruppbætur úr ríkissjóði með
kjötinu og útfluttum afurðum.
Unnið væri að því, að auka verð-
mæti annarra sauðfjárafurða en
kjötsins, svo sem gærunnar og
ullarinnar og mætti hugsa sér að
verðið á kjötinu þyrfti ekki að
vera eins hátt og annars þyrfti
að vera, því að bændur spyrðu
að því,. hvað þeir fengju fyrir
kindina, eins og hún er, en ekki
aðeins, hvað þeir fengju fyrir
kjötið.
Þá skýrði ráðherrann frá til-
lögum framangreindrar nefndar,
en þær eru þannig: 1. Beitt verði
öllum tiltækum ráðum til þess að
fá aukinn inrtflutning á söltuðu
dilkakjöti til Noregs. Sagði ráð-
herrann að það hefði tekizt.
Hefði nú fengizt leyfi fyrir út-
flutningi á 500 tonnum af salt-
kjöti af framleiðslu sl. árs, en
1958 var útflutningurinn aðeins
128 tonn og fyrir tveim árum
ekki nema 300 tonn.
2. till. nefndarinnar er sú, að
haldið verði áfram tilraunum til
verkunar á kjöti í neytendaum-
búðir og magn þess aúkið svo,
að unnt sé að hafa emhverjar
birgðir af því ytra árið um kring,
bæði í Bretlandi og Bandaríkj-
unum og e.t.v. víðar, því að hauð
synlegt virðist, að um jafna sölu
geti verið að ræða á kjötinu til
smásala, hótela og veitmgastaða
árið um kring.
Og þriðja till. er það, að sam-
tímis því, að tilraunir með sölu
á hökkuðu kjöti fara að bera
einhvern árangur, er nauðsynlegt
að hefja auglýsingaherferð til
kynningar á gæðum dilkakjöts-
ins erlendis. Telur nefndin, að sú
hugmynd komi fyllilega til
greina, að opnaður verði veit-
ingastaður á góðum stað í Lond-
on, þar sem hafður er ó boðstól-
um íslenzkur matur, svo sem
dilkakjöt, reyktur lax, skyr, fisk-
ur og síld, humar og rækjur. í
sambandi við slíkt matsöluhús
verði jafnframt aðstaða til þess
að hafa íslenzkar afurðir írystar
í neytendaumbúðum. Þar væri
einnig rétt að hefja allumfangs-
mikla auglýsingastarfsemi. Slík
stofnun, sem hér um ræðir, kost_
ar allmikið fé og aetti að vera
byggð og rekin af sölufélögum
landbúnaðar og sjávarútvegs í
sameiningu.
Þetta voru tillögur nefndarinn-
ar og nú á föstudaginn var stofn-
að hlutafélag til þess að full-
nægja þessari þriðju tillögu
nefndarinnar að stofna Véitinga-
sölu í London, til þess að kynna
íslenzkar afurðir, ekki aðeins
dilkakjötið, heldur og aðrar ís_
lenzkar amrðir og til þess að
hefja auglýsingastarfsemi, sem
nefndin leggur til, að gert verði.
Menn geta haft misjafnlega góða
trú á þessu fyrirtæki. Reynslan
sker vitanlega úr því, hvaða
árangur það ber, en við erum
margir, sem gerum okkur vonir
um, að góður árangur muni af
þessu fást. Að þessu fyrirtæki
standa ríkið með 50%, Samband-
ið með 20%, Framleiðsluráð land
búnaðarins 20% og Loftleiðir hf
10%. Hlutaféð er 5 millj. kr. og
það er gert ráð fyrir, að það kosti
5 millj. kr. að opna þennan stað
og koma starfseminni í gang.
Hvort reksturinn getur svo
staðið undir kostnaðinum að öðru
leyti, því verður reynslan að
skera úr. En það ber að líta á
þetta að nokkru leyti sem aug-
lýsingastarfsemi og verði halli á
rekstrinum, ber að skoða það sem
auglýsingakostnað, sem gefur
hagnaðinn, þótt síðar verði og
þetta er vitanlega ekkert ný-
mæli, að aðrar þjóðir setji á
stofn sölumiðstöð í erlendri stór-
borg. Þetta hafa nágrannar okk_
ar gert, Danir í mörgum stór-
borgum, Norðmenn einnig í nokk
uð mörgum, Vestur-Þjóðverjar
allvíða og Svíar eru nýbúnir að
stofna slíkan stað 1 London núna
eftir áramótin, en Norðmenn
opnuðu sína sölustöð í London í
nóvember. Danir hafa haft sína
sölustaði þar lengi áður.
Ráðherrann tók það fram, að
það hefði verið eðlilegra, að þáð
væri breiðari grundvöllur undir
þessu fyrirtæki, að samtök sjávar
útvegsins hefðu verið með og
t. d. Flugfélag Islands, en ekki
reyndist fært að mynda þetta fé-
lag með öðrum hætti. Ráðherr-
ann sagðist telja, að þet'ta fyrir_
tæki hefði tviþættu hlutverki
að gegna, ekki aðeins að kynna
framleiðsluvörur okkar, heldur
einnig að kynna landið og stuðla
að því, að erlendir ferðamenn
kæmu hingað.
Jónas Pétursson kvaðst vilja
þakka ráðherranum fyrir góð
svör og upplýsingar um þetta
mál. Hann tók það fram að sér
þætti sérstaklega hið nýja sölu-
fyrirtæki í London athyglisvert.
Nauðsynlegt væri, að þessu máli
væri fylgt fast eftir. Kvaðst hann
bera fullt traust til þeirra manna,
sem valizt hefðu þar til forystu.
ÖNNUR MÁL
Emil Jónsson félagsmálaráð-
herra svaraði fyrirspurn f rá
Halldóri E. Sigurðssyni um að-
stoð til vatnsveitna.
Jón Skaftason (F) mælti fyrir
þingsályktunartillögu um mark-
aðsrannsóknir í þágu útflutnings,
veganna og fyrir þingsályktunar-
tillögu um síldarleitarskip.
Eggert Þorsteinsson (Alþfl.)
mælti fyrir þingsályktunartillögu
um símagjöld á Suðurnesjum.
Þórarinn Þórarinsson (F) mælti
fyrir þingsályktunartillögu varð-
andi samdrátt í iðnaði.
Jónas Pétursson (S) mælti
fyrir Iþingsályktunartillögu um
ræktun lerkis í Fljótsdalshéraði
og verður nánar skýrt frá henni
síðar hér í blaðinu.
Karl Kristjánsson (F) mælti
fyrir þingsályktunartillögu um
garðyrkjuskóla á Akureyri.
Páll Þorsteinsson (F) mælti
fyrir þingsályktunartillögu um
endurskoðun skólalöggjafarinnar.
Öllum framangreindum tillög-
um var vísað til nefnda.
Malbikun Keflavíkurvegar veld-
ur óánægju á Suðurnesjum
KEFLAVÍK, 8. marz. — Undan-
farið hafa verið á sveimi sögu-
sagnir um það, að nú mundi
verða horfið frá því að steypa
Keflavíkurveginn og tekin upp
malbikun frá Kúagerði til Kefla-
víkur.
Þetta nýja viðhorf mun ekki
lengur vera orðrómur einn, held-
ur að búið sé að ákveða mal_
bikun. Því er borið við að varan
leg steypa sé 48 milljón kr. dýr-
ar en malbik, og að lánsfé 'sé
lítt fáanlegt.
Mikil óánægja er að grípa um
sig hér syðra vegna fyrirætlana
um malbik í stað steypu, meðal
allra sem eiga hagsmuna að
gæta í sambandi við veginn, svo
og vegna þess að sagt var í upp-
hafi að allur vegurinn mundi
steyptur.
★
í sambandi við þetta vegamál
átti ég tal við reynda og þekkta
g
Sigurður Bjarnason.
bifreiðastjóra, sem ekið hafa alla
landsins vegi, en þó mest á milli
Keflavíkur og Reykjavíkur:
Sigurður Bjarnason, bifreiða-
stjóri. hefur ekið áætlunarbílum
á milli Keflavíkur og Reykjavík-
ur í meira en 20 ár og þekkir því
af eigin reynslu sitt af hverju.
— Hvernig lízt þér á þá breyt-
ingu að hætta við steypuna og
taka upp malbik á því sem eftir
er aí Keflavíkurvegi?
— Mér lízt illa á það — og ef
nú verður hætt við að steypa þá
verða tæplega fleiri vegir steypt
ir — en það er okkur öllum ljóst
að steyptir vegir eru það varan-
legasta, sem nú þekkist. — Það
er ekki hægt að miða við Hafnar
fjarðarveginn, því þar var undir.
bygging önnur og verri en á
Keflavíkurvegi — en víð þekkj-
um aðra vel undirbúna vegi,
bæði hér í Keflavík og nágrenni.
— Þegar malbikið fer að bila?
— Bilanir á malbiki eru miklu
verri en á malarvegum, á mal-
bikinu eru hvassar brúnir og
hættulegar, sérstaklega vegna
þess að hraðar er ekið, en hol-
urnar í malarvegum geta líka
verið slæmar og hrist í sundur
nýjustu bíla.
— Hvað heldurðu um viðhald-
ið?
— Ég veit ekki hvað má láta
hafa eftir sér í því sambandi —
skóbótaviðgerðir eru ekki góðar
og af reynslunni á malarveginum
gamla, hafa heflar og ofaníburð-
ur sjaldan fengizt fyrr en í óefni
var komið — og bilanir á mal-
biki geta verið stórhættulegar.
Mér finnst rétt að halda áfram
að steypa fyrst búið er að undir-
byggja veginn fyrir þá aðferð.
Það sem er ódýrt í svipinn verð-
ur oft það dýrasta í framtíðipni.
★
Næst næ ég tali af Ölafi Ingi-
berssyni, nýkomnum úr sinni
daglegu ferð til Reykjavíkur,
sem hann hefur farið í 30 ár og
oft tvisvar á dag — og ekur nú
stór-vöruflutningabifreið, s e m
oftast er fullhlaðin báðar leiðir.
— Hvað finnst þér um ef hætt
verður við að steypa Keflavíkur-
veginn og malbika það sem eftir
er frá Kúgagerði?
— Æ, mér fyndist það hrein-
asta synd — steypti vegurinn er
svo skínandi góður — en holu
skrattarnir í malbikinu geta hæg-
lega eyðilagt fyrir manni 6 þús.
krónu dekk —. og það er líka
slæmt — þá vil ég heldur borga
eitthvað pínulítið nieira í skatt
og minna í dekk.
— Fyndist þér ekki framför að
fá malbikað það sem eftir er af
veginum?
—• Jú, jú, auðvitað — gamli
vegurinn er oft og tíðum búinn
að hrista mann sundur og saman
og bílana sundur — en ég er dá-
lítið smeykur við holurnar og við
haldið á malbikinu — ég ek alltaf
varlega, en stóru fólksbílarnir á
flugvöllinn þurfa að flýta sér —«
og þá er vont að lenda í mal-
biksholu.
— Þú mundir af gamalli
reynslu á vegum vilja láta halda
áfram að steypa.
Ólafur Ingibersson
— Já, auðvitað, það mundi
spara okkur mikið.
-— Þú vildir heldur steypu, þó
hún kosti meira?
— Ég hefi sjálfur alla tíð reynt
að fá mér betri bíla, þó þeir væru
dýrari — og tekizt það með að-
stoð góðra manna — en ég held
ég hafi alltaf grætt á því að nota
aðeins það bezta.
★
Svona er hljóðið yfirléítt á
Suðurnesjum eins og einnig má
sjá á fundasamþykktum, sem
gerðar hafa verið.
Togarasala. Togarinn Víking-
ur kom hingað til lands í gær-
morgun eftir að hafa selt í Cux-
haven 157 tonn fyrir 112.158
mörk. Hann veiddi á heimamið-
um. Aflinn var mest karfL VÍI&*
ingur fer á veiðar á morgun.
— Oddux,