Morgunblaðið - 03.07.1965, Blaðsíða 16

MORC U N BLAÐIÐ
Laugardagur 3. júlí 1965
m
IBYBLOS
elztu borg jfarðar
OG LAKLOUK
Frá höfninni í Byblos. Séð yfír að kastalanum.
efst í Líbanonsf|öllum
EFTIR
I>ORBJÖRN GUÐMUNDSSON.
B Y B L O S á Miðjarðarh^fs-
strönd Líbanon er elzta borg
þessarar jarðar, það er að
segja elzta byggða bólið, sem
vitað er um með vissu. Forn-
leifar sanna að þar hefur ver-
ið búið allt frá þvi 7000 árum
fyrir Krist og óslitið fram til
þessa dags. Eru þar miklar
minjar frá steinöld, bronsöld,
leifar og mannvirki frá tím-
um Fönikíumanna, Hellena,
Rómverja, krossfara og
Araba. Þær eru ótrúloga ljós-
ar, og hafa varðveitzt vel.
Þarna getur að Iíta borgarrúst
ir með þröngum götum frá
timum Fönikíumanna, grafir,
eða réttara sagt brunna með
hvílurúmum höfðingja þeirra
og þaðan hefur verið flutt
konungsgrafhýsið, sem er í
þjóðminjasafninu i Beirut.
Frá tímum Rómverja er m.a.
lítið hringleikahús og fleira
og súlur þeirra má víða sjá
sundurhög-gnar, liggjandi á
hlið í kastalabyggingu kross-
faranna notaðar þar sem bind
ing í veggina. Á jörðu niðri
liggja enn súlur með raufum
þar sem byrjað hefur verið að
höggva þær í sundur. Það hef-
nr verið gert með áslætti og
meitli. Má enn greina meitiís-
förin í raufunum.
En kastalabyiggingin eins og
hún er nú bér einnig merki
þriðja kynþáttarins, Arab-
anna. Þeir hafa hlaðið þakið
og sumsstaðar efsta hluta
veggjanna ofan á rústirnar,
sem þá hafa verið fyrir.
Sumsstaðar í veggjunum
sitja enn fallbyssukúlur eins
og egg í hreiðri. Það eru
skeyti herskipa Engilsaxa,
sem komu þar með ófriði á
miðöldum. En kúlurnar unnu
ekki betur en þetta á virkinu.
Aðdjúpt er þarna við slétt-
ar klappirnar og því hin á-
kjósanlegasta höfn af náttúr-
unngr hendi. Þaðan var og til-
tölulega stutt í sedrus-skótga
Líbanonsfjalla, en sedrusvið-
ur var ein dýrmætasta út-
flutningsvara landsmanna og
var t.d. mikið af honum flutt
til Egyptalands. Um alda-
raðir var náið samband milli
hinnar háþróuðu menningar-
þjóðar, Egypta, og Byblos.
Hér er sama upp á teningn-
um og í Baalbeck, sagan er
rist í hvern stein, hvert máð
þrep, litrík saga og viðburða-
rík. Stutt dagstund er eins
Oig smádropi í þvi mikla tím-
ans hafi. — Ritlistinni eigum,
við það svo að þakka, að sag-
an hefur geymzt — og einmitt
hér á þessum stað var dregið
fyrst til stafs, hér var vagga
stafagerðarinnar, hér hafa
fundizt elztu leturtákn heims-
ins — og bók bókanna,
Biblían, ber nafn þessarar
borgar.
• LITIÐ UNDIRLENDI
Undirlendið er nær ekkert,
þegar ekið er frá Beirut norð-
ur ströndina. Hlíðar Líbanons
fjalla liggja alveg í sjó fram.
Byiggðin meðfram ströndinni
er naesta óslitin og aldinrækt
mikil. .Vegurinn er nokkuð
mjór fyrir þá miklu umferð,
sem þarna er, en hafin er fram
kvæmd á áætlun um að gera
hraðbraut með strandlengj-
unni allt frá borginni Sidon
til Byblos. Árlega eru full-
gerðir 10 km. Þá hefur og ver-
ið rætt um að gera veg eftir
f jöllunum endilöngum, en sú
framkvæmd yrði mjög dýr.
• „SENDIHERRA"
LOFTLEIDA í BEIRUT
Af skiljanlegum ástæðum
er samband íslands og Líba-
non lítið, fjarlæigðin sér fyrir
því. ísland á engan opinberan
fulltrúa í landinu, en Loft-
leiðir hafa þar sinn sendi-
herra, ef svo má orða það,
Robert Mehrabian, dugmikinn
Persa, sem starfrækir þar
sína eigin ferðaskrifstofu.
Margir, sem ég ræddi við,
vissu það eitt úm ísland, að
þar væri flugfélag, sem biði
upp á ódýrari ferðir yfir At-
lantshafið en nokkur annar.
Yfir sumarmánuðina munu
um 100 farseðlar með Loft-
leiðum seldir í Beirut og
margir þeirra með sólarhrings
að mestu um fsland, og urðu
þær upplýsiriigar, sem ég fékk
þar um Líbanon fátæklegri en
ég hafði vonað. ^
• 54 DAGBLÖÐ —
FJÓRIR HÁSKÓLAR
Ýmsum þykir mikið að í
Reykjavík skuli gefin út sex
Séð niður í mjóa götu Fönekíubæjarins í Byblos.
dvöl í Reykjavík. Mehrabian
gaf okkur eina síðdegisstund
kost á að hitta að máli ýmsa
ferðamálamenn og fleiri í Bei-
rut. Umræðurnar þar snérust
dagblöð, en í Beirut eru þau
hvorki meira né minna en 54
á fjórum tungumálum, ara-
bísku, frönsku, ensku og arm-
enisku. Sum þeirra koma þó
aðeins út í sárafáum eintök-
um, blöð fámennra sértrúar-
flokka. Önnur eru stór og
áhrifamikil og eru mikið
keypt og lesin um allan hinn
arabíska heim.
í Beirut eru fjórir háskólar,
franskur, ameriskur, rikis-
háskóli og arabískur hásikóli.
Franski háskólinn er þeirra
eiztur, en ameríski háskólinn
kemur næst, nýlega aldar-
gamafl. Arabíski háskólinn er
nýr af nálinni og mjög undir
egypskum áhrifum. Margir
landsmenn eru ekkert sérlega
hrifnir af þeim sikóla, þar sem
honum virðist stefnt gegn
þeirra eigin ríkisháskóla, sem
að sjálfsögðu er arabískur.
Frá Byblos. Brot úr rómverskum súlum — og séð í endann á mikilli steinkistu.
• PENINGARNIR
STREYMA LNN í
LANDIÐ
Ókunnugir eiga í fyrstu
erfitt með að átta sig á því,
hvaðan jafn litlu landi og
Libanon kemur allt sitt
fjármagn. En skýrimgin er s*ú,
að það streymir inn í landið
úr austri og suðri frá hinum
Arabalöndunum. Auðugir
menn í þeim löndum telja
örugigara að geyma peninga
sína í bönkum í Beirut en í
heimalandi sínu. Ástæðan er
hið ótrygga pólitíska ástand
í þeim löndum. Líbanon hefur
þar algjöra sérstöðu. Það er
lítið,-*hlutlaust land, oft nefnt
„Sviss Austurlanda" — og eng
inn óviðkomandi fær að hnýs-
ast í innistæðurnar. Gull og
peningar eiga mjög greiðan
gang inn og út úr landinu.
Þar er keypt og seld hvaða
mynt sem er, peningar frá
öllum löndum heims að einu
undanskyldu, nágrannanum
ísrael.
Ekkert samband eða sam-
gangur er milli Líbanon og
Israels. — Gyðingarnir eru
óvinir okkar eins og ánnarra
Araba, segja þeir, en til
ÞRIÐJA GREIN
FRÁ LÍBANON
árekstra hefur ekki komið
milli ríkjanna. Hvor aðilinn
um sig lætur hinn afskipta-
lausan.
Sá, sem er með ísraelska
áritun í passanum sinum, fær
ekki að stíga fæti á land í
Líbanon. Verða menn því að
hafa tvö vegabréf hyggist
þeir ferðast til baggja land-
anna.
• KRISTNIR OG MÚHAM-
EÐSTRÚAR VINNA
SAMAN
Líbanon varð fullvalda ríiki
1918, en hlaut fullt sjálfstæði
1943. Um helmingur lands-
manna er kristinn en hinn
helmingurinn múhameðstrú-
ar. Þá eru allmargir gyðinga-
trúar og urmull af sértrúar-
flokkum innan megintrúar-
bragðanna. í sveitunum er
meirihlutinn kristinn en mú-
hameðstrúar í bæjunum. Ýms
ir voru vantrúaðir í fyrstu að
takast mætti að sameina þjóð
með slíkri skipan (sbr. Kýp-
ur) þar sem trúarbrögðin
skipta svo miklu máli í hinu
pólitíska lífi. En Líbanonbúar
gerðu sér frá upphafi ljóst,
að tilvera þjóðarinnar sem
sjálfstæðs ríkis byggðist á
innbyrðis samheldni. „Hvern-
ig sem allt snýst erum við á-
kveðnir í að vinna saman,“
segja þeir. Valdaskiptingin er
fyrirfram ákveðin. Forsetinnn
er. kristinn, forsætisráðherr-
ann múhameðstrúar og svo
framvegis. Meira að segja full
trúar sértrjiarflokkanna skipa
sínar ákveðnu virðingarstöð-
ur.
Ýmsum finnst óheppilegt, að
flokkaskiptingin skuli þannig
trúarlegs eðlis, og í landinu er
nú hreyfing, sem miðar að
því að menn skipi sér í stjórn-
málaflok'ka með tilliti til af-
stöðu hvers og eins til þjóð-
félagsmála én trúnni óviðkom
andi. Mér var sagt að þróunin
miðaði í þá átt, en varlega