Morgunblaðið - 31.07.1965, Blaðsíða 8

Morgunblaðið - 31.07.1965, Blaðsíða 8
8 MORGUNBLADID Laugardagur 31. júlí 1965 Þórsmörk ** ' **** ~ * * " FERÐAFÉLAG islands hefur gefið út nákvæmt kort af Þórsmörk. Kortinu fylgir eftirfarandi staðarlýsing eftir Gest Guðfinnsson: í DAL þeim, liggur inn að Mýrdalsjökli, milli Tindafjalla- jökuls og Eyjafjallajökuls, er Þórsmörk. Um fyrstu byggð í ’ Þórsmörk er farið svofelldum orðum í Landnámu: „Ásbjörn Reyrketilsson ok Steinfiðr, bróð- ir hans, námu land fyrir ofan Krossá fyrir austan Fljót. Stein- fiðr bjó á Steinfinnsstöðum, ok er ekki manna frá honum kom- it. Ásbjörn helgaði landnám sitt Þór, o>g kallaði Þórsmörk. Tal ið er, að byggð í Þórsmörk hafi fljótíega lagst niður oig eikki hef- izt aftur, nema hvað eitthvað mun hafa verið búið þar um tveggja ára skeið kringum alda- mótin 1800. Nú er Mörkin hins vegar einhver fjölsóttasti ferða- mannastaður landsins, enda setja stórbrotið landslag og óvenjuleg nátúrufegurð svip sinn á stað- inn, og veðursæld er þar með af- brigðum mikil. Takmörk Þórsmerkur eru skýr: að sunnanverðu Krossá, hún fellur í Markarfljót niðri á eyrum; að norðanverðu Þröngá, hún fellur einnig í Markarfljót, en miklu ofar en Krossá; síðan Markarfljót; að austanverðu und ihhlíðar Mjýrdalsjökuls. Fjalls- hryggur, skorinn af giljum og dalverpum, liggur eftir Mörk- inni endilangri frá austri til vest urs. Sunnan í móti eru brekkur og gil mjög vaxin skógi; að norð anverðu er landið einnig mikið gróið, en skóglaust að kalla nema vestast. Þar heita Hamraskógar. Framan til í Mörkinni ber mest á höfða einum eða hnúk, fast norðan við Krossá. Hann heitir Valahnúkur. Norðan Vala hnúks er Húsadalur, en Langi- dalur austan. í Langadal hefur Ferðafélag Islands reist mynd- arlegt sæluhús, Skagfjörðsskála, til minningar um Kristján Ó. Skagfjörð, sem lengi var fram- kvæmdastjóri félagsins og ötull ferðamaður. Skálinn rúmar um 100 manns. Langidalur er grænn og grösugur að sumarlagi, að nokkru vaxinn víði og birki- skógi. Dálítill lækur rennur eft- ir dalnum, hið ákjósanlegasta vatnsból fyrir dvalargesti. Helztu gönguleiffir í Þórsmörk Hér verður í örstuttu máli minnt á nokkra markverðustu og sérkennilegustu staðina í Þórs mörk og nágrenni hennar og bent á helztu gönguleiðir fyrir þá, sem lítið þekkja til, kunnug- um þarf ekki að vísa til vegar. , Nokkrir þessara staða eru sunn- an Krossár, sem getur orðið slæmur farartálmi gangandi fólki, en oftast má þó sullast yf- ir hana á brotum. Segja má, að Valahnúkur sé bæjarfjnllið í Mörkinni og sjálf- kjörinn útsýnisstaður fyrir alla, sem þangað koma. Af honum fæst býsna gott yfirlit yfir um- hverfið, svo að auðveldara verð- ur að átta sig á staháttum. Skemmtileg gönguleið er um- hverfis Valahnúk. Er þá farið eftir götuslóða miðhlíðis sunn- I an í Valahnúksskriðunum og síðan norður yfir Merkurranann ; vestan við hnúkinn, en um Húsa dal til baka. í leiðinni gefst tæki I færi til að koma i Valahnúkis- | ból, hellisskúta, sem lengi var náttstaður gangnamanna, vestan í hnúknum neðarlega. Fleira markvert er að sjá á þessari t leið. Norðan megin á rananum j er að finna síöustu leifarnar af Þuríðarstaðabænum, sem byggð- ur var af landnámsmönnum Þórs j merkur, grjótdreif á uppblásnu svæði. Sóttarhellir er í brekku i nokkuð utan við Húsadal. I Þorsmörk. i Margir leggja leið sína í Hamraskóga, enda stutt að fara eða aðeins yfir hæðina norður af Langadal. Hamraskógar liggja niur að Þröngá, en handan við ána taka við AImenningar. Skammt norðan við ána er tal- ið, að bær Steinfinns landnáms- manns, Steinfinnsstaðir, hafi staðið, og sér þar enn nokkur verksummerki. Á Almenningum er annars markverðast að skoða gigana í Fauskheiffi, en þeir sjást greinilega úr Mörkinni, gjallrauðir á að líta. 1 Alldrjúg ganga er á Rjúpna- fell heiman frá Skagfjörðsskála. að Tindafjallagili, en eftir að yfir það er komið, er stefnan tekin á suðvesturöxl fellsins. Fellið er nokkuð bratt, en gróið og auðvelt uppgöngu. Fallegt er þar uppi í björtu veðri og sér víða. Búðarhamar stendur rétt norð an við Krossá innarlega. Þar þykir mörgum einna fegurst i Mörkinni. Beinast liggur auðvit- að við að fylgja Krossá, þegar farið er að Búðarhamri. Margir j kjósa þó frekar að leggja lykkju Framhald á bls. 17 Seance on a Wet After- noon. Brezk frá 1964. Allied Film Makers. Háskólabíó. íslenzkur texti. Kvikmynd- un: Gerry Turpin. Tónlist: John Barry. Framleiðandi: Richard Attenborough. — Handrit og leikstjórn: Bry- an Forbes. FÁ SUMUR hafa verið jafn fátæklega undirbúin af kaup- mönnum þeim í borginni er verzla með kvikmyndir. Þessi árstími er sagður lélegastur markaðstími fyrir kvikmyndir og okkur er sagt að góðu myndirnar verði geymdar þangað til í haust eða vetur. En það er nú líkt með slíkt og útvarpsdagskrána. Það ból- ar seint á góðmetinu þegar haustar og fer að líða á vetur- inn. Afburðamyndirnar virð- ast hafa verið saltaðar niður til næsta hausts. En í miðri deyfðinni og endursýninga- flóðinu kemur Háskólabíó með kvikmynd sem rís svo hátt, að það er þess virði að sjöundu listgreininni sé fórnað einu kveldi með heimsókn í kvik- myndahús. Að vísu er Miðill- inn ekki meistaraverk, en er blessunarleg tilbreyting í kvikmyndadoða sumarmánað- anna. Og myndin er jafnvel nýleg; ekki nema ársgömul. Þrátt fyrir auglýsingar get ég ekki séð að Bryan Forbes eða Alfred Hitchcock sé nokk- ur greiði gerður með því að líkja myndinni við afurðir Alfreds gamla. Þótt spenna sé mikil á köflum í myndinni, þá á hún ekki mikið skylt við Hitchcock, enda er Forbes á allt öðru gáfnaplani (eða á að segja gáfnatorgi?). Bryan For- bes tilheyrir nefnilega þeirri kynslóð sem nefnd hefur verið „reiðir ungir menn“, og þar skilur á milli. Reiði hans brauzt fyrst út í myndinni The Angry Silence (Verk- fallsbrjóturinn), en hann skrif aði handritið að þeirri mynd. Það var sú fyrsta er hann og Richard Attenborough unnu saman. Forbes byrjaði sem handritshöfundur, síðar varð hann leikari og hóf svo leik- stjórnarferil sinn með Whistle Down the Wind (ekkert ís- lenzkt nafn sett á myndina), sem ásamt Verkfallsbrjótnum hefur verið sýnd í Háskólabíói. Á undan Miðlinum gerði hann The L-Shaped Room, sem ekki hefur verið sýnd hér enn. Miðillinn ber samt ekki sterk merki um „reiðan ungan mann“ eins og fyrri verk For- bes, sem fjalla fremur um fé- lagsleg vandamál á breiðari grundvelli. En í Mifflinum tek ur hann til meðferðar fremur einangrað fyrirbrigði, spírit- isma og miðilssvik. Er þá ekki miðað við þann óvenjulega á- huga sem ríkir hér á landi á því fyrirbrigði. Forbes leggur raunar engan dóm á gildi eða sannvirði spíritsismans. Hann er að nokkru leyti umgjörð um spennumynd um barnsrán og geðheilbrigði miðilsins Myru Savage (Kim Stanley), sem notar undirgefinn eigin- mann við að fremja verknað, sem á að færa heim sanninn um frábæra hæfileika hennar. Myra er atvinnumiðill, sem býr með heilsuveilum manni (sem líklega er giftur en ekki kvæntur, eins og Oddur Björnsson leikskáld mundi orða það). Sambönd hennar „hinum megin" eru í gegnum son þeirra, Arthur, sem raun- ar fæddist andvana, þótt hún vilji ekki gera sér þá stað- reynd ljósa. Vegna vanmats á hæfileikum hennar, áætlar hún að ræna barni og krefjast lausnargjalds. Þegar það hef- ur tekizt ætlar hún að koma upp um ránið og „finna“ lausn argjaldið og hljóta þar með að dáin almenniings vegna hæfi- leika sinna. Eiginmaðurinn, Billy (Richard Attenborough), fellst á að framkvæma áætlun hennar vegna ástar og með- aumkvunar og rænir dóttur auðugs iðnrekanda. Ráðagerð þeirra fer samt ekki eftir á- ætlun og verður ekki rakin hér frekar. Endirinn kemur nokkuð á óvart. Áhorfendur ættu samt ekki að láta efnis- skrá þá sem Háskólabíó gefur út rugla sig. Hún er æði furðu leg og virðist nú, sem oft áður, samin undir spíritískum áhrif- um, svo erfitt er stundum að samræma hana myndinni. Forbes sannar hér vel hve hann er fær um að skrifa sam- Billy (R. Attenborough), hinn veikgeffja eiginmaður, og miðill- inn, kona hans Myrna (Kim Stanley), ræffa bamsrániff. töl fyrir kvikmyndir, þótt sviðsetning hans á þeásari mynd sé furðulega gamaldags, miðað við það nýjasta í brezkri kvikmyndagerð. En samtölin eru mjög eðlilega unnin, en það sem er raunar aðall myndarinnar er leikur Kim Stanley, lítt þekktrar en mjög góðrar leikkonu, sem minnisstæðust er fyrir frábær- an leik í bandarísku myndinni Gyffjan (The Godess, Stjörnu- bíó). Leikur hennar er svo blæbrigðaríkur og eftirtektar- verður í hlutverki hinnar hálf geðveiku konu, að hún mætti gjarnan fá einhver Óskarsverð laun fyrir, ef þau væru ein- hvers virði. Þau atriði myndarinnar, sem athyglisverðust mega teljast, eru t.d. framkvæmd barnsráns ins og allt umhverfið í sam- bandi við það og einnig loka- þáttur myndarinnar. Eða mið- ilsfundurinn, þar sem móðir stúlkunnar er viðstödd og barnið fárveikt í næsta her- bergi og getur komið upp um návist sína þá og þegar. — Richard Attenborough slagar hátt upp í leik Kim Stanleys í hlutverki hins undirgefna og þjáða eiginmanns. En þrátt fyrir öll hans góðu hlutverk í fjölda ára, er eins og hann skorti ávallt herzlumuninn til að ná einhverju einstöku. En í þessu hlutverki hefur honum tekizt einn bezt upp á sínum langa leikferli. Og má þar lík- lega að nokkru leyti þakka því sérlega góða tilliti sem Forbes sýnir leikendum sínum og þar kemur honum sjálfsagt til góða reynsla hans sem leikari. Pétur Ólafsson.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.