Morgunblaðið - 05.11.1965, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 5. nóv. 1965
Ötgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askríftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 5.00 eintakið.
FUNDURINN
í IMATRA
Roscoe Drummond:
„Opið bréf — a&vörun
til Ho Chi Minh"
BRÉFIÐ, sem hér fer á eftir,
til Ho Chi Minh, birti Roscoe
Drummond í dálki sínum í
blöðunum The New York
Herald Tribune, Washington
Post og öðrum 29. okt. sl., en
Drommond er einn mest virti
dálkahöfundur í Bandaríkjun-
um um þessar mundir.
Roscoe Drummond:
„OPIÐ BRÉF — AÐVÖR-
UN TIL HO CHI MINH“
Hr. Ho Chi Minh, Hanoi,
Norður-Vietnam:
Þér munuð eiga erfitt með
að álytka, að ég skrifi yður
sem vinur.
í hreinskilni get ég heldur
ekki sagt, að svo sé.
En þér getið ef til vill tekið
trúanlegt — því það er sann-
leikur — að ég skrifa yður ná-
kvæmlega hverjar skoðanir
Bandaríkjamenn hafa á styrj-
öldinni í Vietnam með aðeins
eitt fyrir augum — að hjálpa
yður til að forðast hættulegt
glappaskot.
Eftir útvarpsfréttum Viet
Cong-manna og fréttum frá
Hanoi að dæma er augljóst, að
þér álítið, að mótmæli stúd-
enta nú nýlega gefi til kynna,
að stuðningur almennings í
Bandaríkjunum við stefnu
stjórnarinnar í Vietnam sé orð
inn svo aumur, að Johnson for
seti verði senn neyddur til
að hætta aðstoð við S-Viet-
nam.
Eða, ef þér trúið ekki frétta-
sendingum yðar eigin útvarps,
þá vonið þér að geta sann-
fært þjóð yðar og hersveitir,
að geti þær bara veitt við-
nám svolitið lengur gegn of-
ureflinu, muni átak Banda-
ríkjanna í Vietnam verða að
engu, vegna þess að stuðning-
ur almennings við forsetann
heima fyrir hafi brostið.
En það er staðreynd, hr. Ho
Chi Minh, að varnir Banda-
ríkjanna í S-Vietnam muni
eflast og verða víðtækari en
nú, og almennur stuðningur
við þær er sívaxandi.
Það er staðreynd, hr. Ho Chi
Minh, að víðtækustu og þýð-
ingarmestu mótmælin í Banda
ríkjunum eru borin fram
vegna þess, að styrjöldin sé
ekki háð af nægilegri hörku.
Verið getur, að þér viljið
halda yfirganginum áfram,
þar til þjóð yðar verður að
þrotum komin. En ef þér tak-
ið þessa ákvörðun í þeirri
von, að ameríska þjóðin þreyt
ist og þvingi forseta sinn til
að hætta hernaðinum, þá
myndi slík ákvörðun vera
hræðileg reikningsskekkja.
Hugsanlegt er, að þér trú-
ið ekki yðar eigin áróðri. En
í fréttum frá útvarpi yðar eru
svo sterkar fullyrðingar um,
að andstaða almennings í
Bandaríkjunum gegn „hinni
fámennu Johnsons klíku“
muni brátt verða óviðráðan-
leg, og draga má þá ályktun,
að þér sjálfur lítið á þetta
brenglaða og villandi mat á
hugsanagangi Ameríkumanna
sem góða og gilda vöru.
Þér segið, að andúðin í
Bandaríkjunum á varnarað-
gerðunum í S-Vietnam „sé sí-
vaxandi og upp úr sé að
sjóða.“
Þér segið, að „forsetinn sé
hræddur — svo því verði ekki
með orðum lýst.“
Nei, hr. Ho Chi Minh, for-
setinn er ekki hræddur, Banda
ríkin munu ekki hörfa, og þér
vinnið ekki stríðið í Vietnam
á skólalóðum Bandaríkjanna.
Ef þér haldið það, að þér
reiknið með því, ef þér treyst-
ið því hið allra minnsta, væri
það feikileg reikningsskekkja,
sem ég vildi hjálpa yður til
að forðast.
Ástæðurnar fyrir því, að
það er reikningsskekkja, eru
þessar:
Niðurstöður allra skoðana-
kannanna, sem gerðar hafa
verið, sýna, að bandaríska
þjóðin stendur þétt að baki
forsetanum, þrátt fyrir nokk-
ur mótmæli stúdentahópa. Síð
asta könnun Gallup-stofnun-
arinnar sýnir, að stuðnings-
menn hernaÖaraðgerðanna í
Vietnam eru í miklum meiri-
hluta, eða eins og fimm á
móti tveim. Athugið líka:
Unga fólkið í aldursflokkn-
um frá 21 árs til 30 ára er
hlyntari stefnunni í Vietnam
en eldra fólkið.
Frá lokum heimsstyrjaldar-
innar hefur hver forseti Banda
ríkjanna þurft að horfast í
augu við yfirgang kommún-
ista, og forsetarnir hafa aldrei
hörfað, ekki í Grikklandi,
Berlín, Kóreu eða þegar eld-
flaugadeilan varðandi Kúbu
stóð yfir.
Treystið ekki á, að ofstækis-
sinnaðir stúdentar vinni stríð-
ið fyrir yður. Þeir geta það
ekki. Þeir gera það ekki. —
Spyrjið sjálfan yður þessara
spurninga:
Eru hersveitir Bandaríkj-
anna í S-Vietnam fjölmennari
í þessum mánuði en þeim síð-
asta?
Eru gerðar fleiri loftárásir
á N-Vietnam í þessum mán-
uði en þeim síðasta?
Er viðbúnaður Bandaríkj-
anna í Vietnam meiri í þess-
um mánuði en þeim síðasta?
Er manntjón Viet Cong
meira í þessum mánuði en
þeim síðasta?
Þegar leyniþjónusta yðar
gefur yður sönn svör við þess-
um spurningum, munuð þér
vita, að forseti Bandaríkjanna
segir satt, er hann segir:
„Við verðum ekki sigraðir.
Við munum ekki þreytast. Við
munum ekki hörfa, hvorki op-
inberlega, né með dulbúnum,
marklausum samningi."
Yðar einlægur,
Roscoe Drummond.
tlinn sameiginlegi fundur
forsætisráðherra Norður-
landa og forseta Norður-
landaráðs, sem haldinn var í
síðustu viku í Imatra í Finn-
landi, sýnir greinilega hversu
náið samstarf er milli ríkis-
stjórna landanna og Norður-
landaráðs. En slíkir fundir
þessara aðila eru haldnir ár-
lega og er höfuðtilgangur
þeirra sá, að tryggja að sam-
þykktir Norðurlandaráðs kom
ist í framkvæmd, en verði
ekki innantóm og gagnslaus
pappírsgögn. Eins og kunnugt
er, er Norðurlandaráð fyrst
og fremst ráðgefandi sam-
koma fulltrúa frá öllum þjóð-
þingum Norðurlanda. Það
skiptir því meginmáli að sem
nánust samvinna sé milli þess
og ríkisstjórnanna á hverjum
tíma.
Eins og Bjarni Benedikts-
son, forsætisráðherra, benti á
í útvarpsfrásögn í fyrrakvöld,
var aðalumræðuefni fundar-
ins í Imatra þau mál, sem
lögð verða fyrir næsta fund
Norðurlandaráðs sem hefst í
JCaupmannahöfn 28. janúar
næstkomandi. En af þeim ber
hæst tillögur varðandi sam-
vinnu Norðurlanda á sviði
efnahagsmála. Á fundi Norð-
urlandaráðs í Reykjavík síð-
astliðinn vetur var samþykkt
tillaga þar sem skorað var á
ríkisstjórnir landanna að
stuðla að víkkun samstarfs-
ins innan EFTA, en eins og
kunnugt eru allar Norður-
landaþjóðirnar nema við ís-
lendingar aðilar að því banda
lagi. Jafnframt var í tillögu
þessari lögð áherzla á nauð-
syn þess að Norðurlandaþjóð-
irnar ykju efnahagssamstarf
sitt innan vébanda EFTA.
Síðan Reykjavíkurfundur
Norðurlandaráðs var haldinn
í febrúar síðastliðinn vetur
hafa verið fluttar tillögur af
meðlimum ráðsins um þýð-
ingarmikla þætti efnahags-
mála, þar á meðal um nor-
ræna samræmingu tolla, sam
eiginlegan markað fyrir land-
búnaðarafurðir, samr.æmingu
atvinnulöggjafar og um
skipulagningu verzlunar og
visðkipta Norðurlandaþjóð-
anna. Á Imatra-fundinum var
upplýst, að sérfræðingar rík-
isstjórnanna ynnu nú að fjöl-
þættu undirbúningsstarfi á
þessu sviði, og er reynt að
hraða því eftir föngum.
Mörg menningar- og félags
mál munu einnig verða rædd
á næsta fundi ráðsins. Má af
þeim nefna norræna menn-
ingarsjóðinn, sem Reykjavík-
urfundurinn í vetur gerði at-
hyglisverða samþykkt um. í
henni var skorað á ríkisstjórn
ir landanna að veita 18 millj.
íslenzkra króna árlega til efl-
ingar menningarlegum sam-
skiptum landanna. N
Síðan hafa menntamálaráð-
herrar Norðurlanda fjallað
um málið. Var upplýst á fund
inum í Imatra, að þeir ráð-
gerðu ,að fyrst í stað yrði að-
eins varið tæpum fjórum
milj. ísl. króna á ári til starf-
semi hins nýja menningar-
sjóðs. Var sú ráðagerð gagn-
rýnd, og talin sýna takmark-
aðan skilning og áhuga ríkis-
stjórnanna á framkvæmd
þessa merka menningarmáls,
sem vakið hefur mikla at-
hygli. Bjarni Benediktsson,
forsætisráðherra, benti meðal
annars á það á fundinum að
þessi afstaða menntamálaráð-
herranna væri síður en svo til
þess fallin að bæta samvinnu
ríkisstjórnanna og Norður-
landaráðs. Kom sú skoðun
fram hjá fleirum.
Þótt fundurinn í Imatra
gerði ekki neinar sjálfstæðar
ályktanir, enda ekki til þess
ætlazt, mun óhætt að full-
yrða að hann hafi verið mjög
gagnlegur og jákvæður fyrir
norræna samvinnu og starf-
semi Norðurlandaráðs.
STÖR SIGUR
LINDSAY
¥ Trslit borgarstjórnarkosning
anna í New York eru stór
sigur fyrir John Lindsay og
Repúblikanaflokkinn. New
York hefur um langt skeið
verið höfuðvígi demókrata.
Er sigur Lindsay ekki sízt at-
hyglisverður vegna þess að
Repúblikanaflokkurinn var
klofinn í kosningunum. Hægri
armur flokksins bauð fram
sérstakan frambjóðanda, sem
hlaut yfir 300 þúsund at-
kvæði. Þrátt fyrir það hlaut
Lindsay 130 þús. atkvæða
meirihluta fram yfir fram-
bjóðanda demókrata.
Þessar borgarstjórnarkosn-
ingar í New York eru mjög
lærdómsríkar fyrir Repúblik-
anaflokkinn. í forsetakosning
unum í fyrra bauð flokkurinn
fram Barry Goldwater, aftur-
haldssaman og tækifærissinn-
aðan stjórnmálamann. Afleið-
ing þess framboðs varð sú, að
Repúblikanaflokkurinn beið
hrikalegan ósigur, sem jaðr-
aði við hrun flokksins. Nú
buðu repúblikanar í New
York fram ungan, frjálslynd-
an og glæsilegan mann, sem
m.a. hafði unnið sér það til
fræðar að neita öllum stuðn-
ingi og samvinnu við Barry
Goldwater, forsetaefni flokks
ins í síðustu forsetakosning-
um. Og þá varð niðurstaðan
sú, að Repúblikanaflokkur-
inn vann borgarstjórnarkosn-
ingar í New York, höfuðvígi
demókrata.
Repúblikanaflokkurinn get-
ur af þessu lært, að það er
gersamlega þýðingarlaust fyr
ir hann að bjóða fram menn
með skoðanir Barry Goldwat-
ers. Yfirgnæfandi meirihluti
Repúblikana aðhyllist hinar
frjálslyndu skoðanir" John
Lindsay, Nelsons Rockefell-
ers og Scrantons ríkisstjóra í
Pensylvaníu, sem hafði kjark
og manndóm til þess að snú-
ast gegn framboði Goldwat-
ers á sínum .tíma. Eisenhow-
er, fyrrverandi forseti, og
Nixon, fyrrverandi varafor-
seti, báru hins vegar kápuna
á báðum öxlum, áræddu ekki
að taka af skarið og snúast
gegn framboði Goldwaters.
Þess vegna fór sem fór. Eina
von Repúblikanaflokksins um
að ná völdum að nýju í Banda
ríkjunum, byggist á því, að
frjálslyndari öfl innan flokks
ins nái forystunni á ný í sín-
ar hendur. Hinn mikli sigur
John Lindsay í New York
gefur miklar vonir um að það
takist á næstunni.
Götuvitar verða nú settir á gatnamót Hringbrautar og Hofsvalla
götu og verða það fyrstu gatna-mótin í Vesturbænum, sem fá
umferðarljós. í gær var verið að vinna að þvi að tengja vitana
og þurfti að grafa leiðslur niður í götuna. — Ljósm. Sv. Þorm.