Morgunblaðið - 06.11.1965, Blaðsíða 3

fjatigard.^ur 19615
/us /rk s* a* sa ad ffa ji a m n
W W »% W fi'V im &% '*& 9
3
FyrSrBestur prófessors Þórballs unn' Vínlandskiwtiðs
ffý skýrin
fveimur
Vinlondi
I»ÓR1IAL.I.UR Vilmundarson, pró
fessor, hélt í gærkvöldi fyrirlest-
ur í Háskóla íslands um Vín-
landskortið og bók þeirra R. A.
SkeJtons, ’l'homas E. Marstons og
George D. Painters.
Þórhallur kvað fundarsögu
kortsins alia hina ævintýraleg-
ustu og harmaði, áð fleiri fræði-
menn hefðu ekki verið kvaddir
fil að tímasetja það.
Dró hann í efa ýmsar niður-
stöður þeirra félaga og taldi að
þeir hefðu ekki kynnt sér nægi-
lega mikilvægar rannsóknir
fræðimanna í Evrópu síðustu ára
tugina, sem þetta efni varða, t.d.
Fi.nans Tanners. Megingalla
bókarinnar taldi prófessorinn
vera, að höfundar hennar hefðu
færzt of mikið í- fang.
Höfuðatsriðið taldi Þónhallur
vera Vínlandskortið sjálft, en
e'kki ályktanir þeirra félaga.
Fagnaði hann þeirri auknu
vitneskju, sem leiddi af fundi
kortsins, og taldi að Vínlands-
kortið myndi verða til að styrkja
sagnfræðilegar rannsóknir ís-
lenidinga á komandi árum.
Það sem mesta athyigli vakti í
fyrirlestri prófessors Þórhalls
var ný skýring hans á fjörðunum
tveknur á Vínlandi á Vinlands-
kortinu. Höfundar Vínlandsibók-
arinnar telja, að firðimir séu
dregnir af handahófi og gegni
því hlutverki einu, að skipta
landinu í þrennt, Helluland,
Markland og Vínland, og sé Vín-
1 andsuppdrátturinn því ekki
dreginn af neinni tþekkingu á
staðháttum, heldur samikvæmt
ágizkun eftir V ínlandssögnun um.
Elísabet Belgíu-
drottning fársjúk
Briissel 5. nóv. — NTB, AP.
TIL.KYNNT var í konungshöll-
ínni í Briissel í dag að Elísibet
ekkjudrottning, sem nú er 89 ára,
hafi í gær fengið alvarlegt hjarta
Blag og sé tvísýnit um lif hennar.
Elísabet drottning er amma
B.aldvins Belgíukonungs, og
ekkja Alberts konungs, sem
frægur var í heimsstyrjöldinni
fyrri.
í tilkynningu hallarinnar í
dag sagði: „Hennar hátign Elísa-
bet drottning fékk alvarlegt
hjartaslag í gær, 4. nóvember.
Líðan hennar er óbreytt og engu
er hægt að spá hversu henni
reiðir af.“
Baldvin konungur og Fabiola
drottning eru nú á ferðalagi um
Suður-Ameríku. Ekki hefur ver-
AthygEIsverd
nýhreytni
í IMeskirkfu
SUNNUDAGINN 7. nóvember, á
morgun, ætlar séra Frank M.
Halldórsson að gera tilraun með
að starfrækja barnagæzlu í kjall-
arasal kirkjunnar meðan á guðs-
þjónustu stendur kl. 2.
Þar geta mæður, sem börn
eiga á aldrinum þriggja til sex
ára, komið börnum sínum fyrir
meðan þær hlýða messu í ró og
næði uppi i kirkjunni.
Ungar stúlkur í æskulýðsstarfi
Nessóknar, annast börnin og hafa
fyrir þau leiktæki við þeirra hæfi
og leika við þau. Þessa barna-
gæzlu mun séra Frank starfrækja
framvegis við allar guðsþjónust-
ur kl. 2, ef mæður vilja h'agnýta
6ér það.
Er þess að vænta að mæður,
sem telja sig ekki komast til
kirkju vegna ónæðis af litlum
börnum sínum, sem eðlilega hafa
ekki þolinmæði til að setja kyrr
undir klukkustundar messu er
þau bera sáralítið skyn á, noti
sér þessa viðleitni til að létta
þeim kirkjusókn, og komi börn-
um sínum í örugga vernd barna-
gæzlunnar í kjallarasal Nes-
kirkju.
ið tilkynnt hvort konungshjónin
muni hætta við heimsókn sína
þar og halda heimleiðis vegna
hinna alvarlegu veikinda Elísa-
betar drottningar.
Frá verðlagsráði
sjávarútvegsins
Á FUNDI Verðlagsráðs sjávarút-
vegsins 5. nóv., var samþykkt
eftirfarandi viðbótarákvæði við
lágmarksverð það, sem gildir til
31. desember nk. um síld veidda
við Suður- og Vesturland, þ.e.
frá Hornafirði vestur um að Rit,
til vinnslu í verksmiðjum.
Heimilt er að greiða kr. 0.22
lægra pr. kg. á síld til bræðslu,
sem tekin er úr veiðiskipi í flutn-
ingaskip, heldur en auglýst var
í tilkynningu ráðsins nr. 13/1965.
(Verðlagsráð sjávarútvegsins)
Fékk tundur-
dufl í vörpuna
TOGARINN Hvalfell fókk tund-
urdufl í vörpuna í gcrkvöldi
vest-s uð- ves tur af Öndverðar-
nesi.
Hvalfell hélt til Reykjavíkur
og var væntanlegt þanigað kl. 3
sl. nótt. Var þá ráðgert, að þeir
Gunnar Gislason og Sigurður
Sigurðsson færu uim borð og
gerðu duflið óvirkt.
Þórhallur Vilmundarson,
Prófessorinn benti á furðulega
líkingu nyrðri fjarðarins við
Hamiiton-fjörð á austurströnd
Labradors, en hann tengir ein-
mitt Melville-vatn við sjó á sama
hátt og nyrðri fjörðurinn á Vín-
landskortinu tengir vatn eða flóa
við sjó. Syðri fjörðurinn minnir
hins vegar á Fágureyjarsund á
milli Labradors og Nýfundna-
lands.
Benti Þórhallur á, að sam-
kvæmt því sem bezt væri vitað
uii,. hina fornu stæðifræði á Vín-
landi hefðu V í nl andsögu r n a r
einkium snúizt um þessa firði.
Hinn syðri væri að öll-
um líkindum hinn forni Straum-
fjöirður, þar sem Þorfinnur kaUs-
efni dvaldist 3 vetur. Sunnan við
nyrðri fjörðinn væru hins vegar
Furðustrandir og Kjalarnes og
Ruddu burt
hindrunum við
hitaveituskurð
LÖGREGLAN hefur haft hendur
í hári þriggja ungra manna, sem
aðfaranótt sunnudags skemmtu
sér við að rýðja burt öllum girð-
ingum kringum hitaveituskurði,
sem settar eru til að koma í veg
fyrir að þar verði slys. Eins höfðu
þeir brotið göngubrýr yfir. Það
kom í ljós, að þarna höfðu full-
orðnir menn verið að verki.
í Breiðagerði er unnið að hita-
veituframkvæmdum og eru þar
talsvert langir skurðir, sem geta
verið hættulegir fólki og bílum,
ef ekki er sett í kringum þá. Þeg-
ar piltarnir höfðu rutt öllu slíku
ofan í skurðina, voru þeir óvarð-
ir í myrkrinu. Sem betur fer
varð ekki slys af þessu.
Líkið líklega ai
rússneskaun sjómanni
NESKAUPSTAÐ, 5. nóv. —
Varðskip kog í gærkvöldi hingað
með lík, sem það hafði tekið við
af belgíska togaranum Mary El-
isa, en hann hafði fengið það í
vörpuna 20 sjómílur austur af
Ingólfshöfða. Tilkynnti belgíski
togarinn um líkfundinn og var
varðskipið sent til að sækja líkið.
Líkið var óskaddað og getur
ekki bafa verið lengi í sjó. Þetta
er frekar ungur maður og er tal-
ið að það sé rússneskur sjómað-
ur, vegna þess að á sjóstakk hans
er rússnesk áletrun. Engin skil-
ríki hafði hann á sér.
Hefur rússneska sendiráðinu
verið tilkynnt um þetta, og mun
það ætla að hafa samband við
rússneska síldveiðiflotann, sem
er að veiðum austur við landið.
— Á’sgeir.
inn í fjörðinn virtust þeir hafa
siglt, Þórhallur veiðimaður, Þor-
valdur Eiríksson og Þorfinnur
karlsefni.
Þórhallur taldi, að væri þessi
tilgáta rétt hefði hinn nákvæmi
fróðleikur um firðina á Vínlands-
kortinu verið sóttur í önnur rit
en Vínlandssögurnar og væri þá
sennilegast um að ræða hið glat-
aða rit, sem höfundar Vínlands-
kortsins munu hafa sótt í fróð-
leikinn um Vínlandsför Eiríks
Gnúpssonar, Grænlandsbiskups,
sem dvaldist á Vínlandi snemma
á 12. öld.
Ef þetta væri rétt væri Vín-
landskortið jafnframt heimild
um Vínlandsferð Eiríks biskups
og landkönmun hans.
í fyrirlestrinum sýndi prófes-
sorinn uppdrátt, þar sem borið
var saman Vínland á Vínlahds-
kortinu og austurströnd Norður-
Ameríku og þótti áhorfendum
líking fymefndra fjarða mjög
,sláandi.“
Tal vann
aðra skákina
KUNN eru nú úrsilit í 2. ein-
vígisskák þeirra Tals og Spas-
skys, en skákin fór í bið er þeir
höfðu leikið 40 leiki á miðviku-
dag. Spassky tilkýnnti svo í gær
að hann gæfi skákina án frekari
taflmensku.
Þriðja skákin í einvígi þeirra
sem sker úr um hvor þeirra tefli
um heimsmeistaratitilinn við
heimsmeistarann Petrosjan verð
ur telfd í Tiflis í dag, föstudag.
Skíðamót
íslands
d ísafirði
Skiðamót íslands fer að þessu
sinni fram á ísafirði um páskana.
Það er haldið á ísafirði í ár
vegna þess að ísafjarðarkaupstað
ur á 100 _ára afmæli á árinu.
Skíðamót íslands verður einn lið
ur í hátíðarhöldunum af því til-
efni. Frá ísafirði hafa lengi kom-
ið margir af okkar frægustu
skíðamönnum.
Til mótsins mun sérstaklega
verða vandað. Verðlaun verða
glæsi^eg. í at'hugun er að bjóða
þremur Norðmönnum að keppa
sem gestum á mótinu.
— Kýpur
Framhald af bls. 1.
þar verði rifin niður. Lagði hann
fram áætlun um þetta fyrir hers
höfðingja SÞ á eynni, og sam-
þykkti Makaríos að aðeins her-
m,enn SÞ og lögreglumenn í
Famagusta Skyldu halda uppi
löigum og reiglu í 'bænum og ná-
igrenni hans.
Tyrkir aðvöruðu í daig fastaráð
NATO um að „árás grískira
manna á Kýpur á tyrkneska
menn gæti leitt til alvarlegs
ástands". Sagði fulltmii Tyrkja í
ráðinu að NATO ætti að beita
áhrifum sínum að reyna að
knýja Makaríos forseta til þess
að koma' aftur á friði.
Gríska stjórnin visaði í dag á
bug ásökunum tyrknesku stjónn-
EU-innar um að grískir menn á
Kýpur hafi hafið bardagana, og
kvað ásakanir þessar markleysu
eina.
STAKSTIIMAR
Orkneyinga saga
Hið íslenzka fornritafélag hef-
ur nýlega sent frá sér XXXLV.
bindi í bókaflokkinum „íslenzk
fornrit". Að þessu sinni er það
Orkneyinga saga, sem gefin er
út, og er það í fyrsta skipti, sem
hún keraur út á ísiandi. Finn-
bogi Guðmundsson, landsbóka-
vörðuir, hefur séð um útgáfuna.
Varla mun það ofmælt, að
Fomritafélagið gegni einihverju
merkasta og menningarlegasta
hlutverki allra útgáfufyrirtaekja
hér á landi. N.aumast er vanza-
laust, að tslendingar eigi ekiki
fullkomna heiidarútgáfu á fom-
ritum sínum, þar sem saman
fara vönduð og vísindnleg vinnu-
brögð, ítarlegar skýringar við
hæfi fræðimanna og allrar al-
þýðu og glæsilegur ytri búnað-
ur. Bækur Fomritafélagsins eru
svo fallega og vel unnar hið
innra og ytra, að þær em sann-
kallað augnayndi, um leið og
' þær veita lesnndanum fullkom-
inn skilning á efninu með að-
gengilegum skýringum og fræði- *
legum formálum. Þær hafa að
geyma gullaldarbókmenntir okk-
ar í „standard“-útgáfu, sem ætti
að vera til á hverju íslenczku
heimili.
Vel rituð og
viðburðarík
Orkneyinga saga er viðburða-
rík og skemmtileg og víða rituð
af hreinni frásagnarsnilld. Hún
gerist á slóðum, þar sem norræn
tunga var töluð í fomöld, og segir
frá atburðum, sem allir íslend-
ingar, er láta sig uppruna sinn
og sögu nokkru skipta, hljóta áð
hafa gagn og gaman ai að lesa
um. — Skemmtileg og fróðleg
ferðasaga frá Orkneyjum eftir
Magnús Magnússon birtist í Les-
bók Morgunblaðsins í marz og
apríl nú í ár, og er þar fjallað
um atburði þá, er sagan greinir
frá. — Auk Orkneyinga sögu
sjálfrar, eru í þessu bindi fjórir
þættir, Legenda de Sancto Magno
(Helgisaga Magnúsar helga Eyja-
jarls). Magnúss saga skemmri,
Magnúss saga lengri og Helga
þáttr ok Úlfs. Alls er bókin um
570 blaðsíður.
Kemst þó hægt fari
Stundum heyrist, að útgáfa
Fomritafélagsins gangi seinlega.
Rétt er, að langt getur liðið milli
binda, og enn er talsverður róður
eftir, unz Fornritaútgáfan er öll
komin í höfn. Hins vegax er hér
ekki um neitt áhlaupaverk að
ræða. Hinir beztu fræðimenn
okkar fjalla um útgáfuna, en
allir gegna þeir öðrum störfum
jafnframt. Til þess að útgáfan
geti orðið með þeirri reisn, sem
hún á skilið, þurfa þeir að verja
löngum tima til rannsókna og
skrifta. Ef til vill þarf þó stund-
um að ýta eitthvað á eftir þeim.
Hvað sem því líður, þá er það
sannmæli, sem dr. Bjarni Guðna-
son, prófessor, segir um Fom-
ritafélagið og Jón Ásbjörmsson,
fyrrverandi hæstaréttardómara, í
gagmrýni um Orkneyinga sögu í
Morgunblaðinu: „ . . . . ekki fer á
milli mála, að Hið íslenzka fom-
ritafélag undir forystu Jóns Ás-
björnssonar hefur stuðlað að
mörgum glæstustu afrekum ís-
lenzkmr bókmenntasögu. Mun
ekki af veita að styðja við bak
félagsins, þegar sviptibyljir nú- <•
timameniningar vilja færa í kaf
gamla stofna".
Kópavogur
SJÁLFSTÆÐISKVENNAFÉ-
LAGIÐ Edda heldur bazar sunnu
daginn 7. nóvember í Sjálfstæðis-
húsinu í Kópavogi kl. 3 síðd.