Morgunblaðið - 15.07.1966, Page 28

28
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 15. júlí 1966
FÁLKAFLUG
•••••••••••••
EFTIR DAPHNE DU MAURIER
garðinn eins og einhver hásætis-
himinn. í>arna uppi hlaut enn
að vera bolti, sem ég hélt mjög
upp á, en hafði sparkað upp, í
einhverri vitleysu og aldrei fund
ið aftur. Skyldi ’hann vera þar
enn og með þessari hugsun kom
gremja og einhver einkennileg
óvild í garð núverandi eiganda
hússins. Hann átti rétt á að
ganga þar um gólf, hlaupa í sím
ann, opna gluggana og loka
þeim. Ég var bara aðskotadýr,
sem gat ekki annað eða meira
en starað á veggina.
Tónlistin hófst aftur. Nú var
það forleikur eftir Chopin, sorg
legt og ástríðufullt. Leikarinn
ha'fði breytt skapi við símtalið
og taugarnar slegið yfir í svart-
sýnt þunglyndi. En hvað varð-
aði mig um það?
Ég hélt áfram göngu minni
upp eftir Draumagötu og svo eft
ir 8. september-götu, fyrir fram-
an háskólann. Þetta var eins og
að vera kominn inn í aðrá öld.
Þarna var straumurinn af ung-
lingum, að koma út úr kennslu-
stofunum, hlægjandi, skrafandi
og leggjandi af stað á skellinöðr-
um. Gamla húsið sem í gamla
daga hafði verið heiðrað með
nafninu Lærdómshúsið, hafði nú
fengið á sig nýja álmu, og Ijóm-
aði nú ekki einasta af nýrri
málningu heldur og af lífi og
fjéri. Svo voru komnar nýjar
byggingar handan við veginn —
og enn aðrar í smíðum — ef til
vill nýja bókasafnið — efst á
hæðinni. Nei, háskólinn var nú
ekki lengur hið hrörlega og svip
lausa lærdómssetur, eins og ég
mundi hann frá bernskuárun-
um. Hátíðiegheitin og strangleik
inn voru útlæg ger. Æskan með
heilbrigðri fyrirlitningu sinni á
öllu rykföllnu, hafð tekið völd-
in. Transistor-útvarpstæki
glumdu og grenjuðu.
Ég stóð þarna með töskuna
mína, eins og förumaður milli
tveggja heima. Annar var
Draumagatan æsku minnar og
svo þessi — hávaðasöm athafna-
söm, en álíka ómerkileg. Hinir
dauðu ættu aldrei að rísa upp
aftur. Lazarus hafði á réttu að
standa þegar honum leizt ekki
á blikuna. Hann hlýtur að hafa
verið svona króaður milli
tveggja heima — nútíðarinnar
og fortíðarinnar og forðaðist
■hvorttveggja með hryllingi og
leitaði einverunnar í gröfinni —
en árangurslaust.
— Halló! sagði rödd við hlið-
ina á mér. — Eruð þér búinn að
ákveða yður?
Ég sneri mér við og þarna var
Carla Raspa komin. Hún var ró-
leg, örugg og sjálfbyrgingsleg.
Sú þjáðist víst ekki af efasemd
um.
— Já, ungfrú. Og þakka yður
fyrir ómakið. En ég hef ákveðið
að fara burt frá Ruffano. Þetta
ætlaði ég að segja, en orðin
voru látin ósögð. Unglingur, klof
vega á skellinöðru, þaut fram-
hjá okkur hlæjandi. Hann var
með ofurlítið flagg framan á
hjólinu, sem blakti í vindinum,
alveg eins og forðum var á her-
bílnum yfirforingjans — þetta
hataða merki! Fiagg stúdentsins
var eitthvert ferðamannarusl,
líklega keypt á Meiratorgi, en
í því var Malebranohe-fálkinn,
og var því táknrænt í augum
mínum, sem þjáðist af heimþrá.
Ég hleypti í mig riddara- og
farastjóra- kurteisi, hneigði mig
fyrir ungfrúunni, djúpri hneig-
ingu, sem við vissum bæði, álíka
vel að þýddi ekki nokkurn skap
aðan hlut.
— Ég var á leið til hertoga-
hallarinnar, sagði ég. — Ef þér
eruð laus, gætum við kannski
orðið samferða.
Ég var kominn þangað, sem
ekki varð aftur snúið.
6. kafli.
Háskólabókasafnið var til
•húsa á neðstu hæð í hertogahöll-
inni, þar sem verið hafði veizlu
salur, endur fyrir löngu. Salur-
inn hafði verið notaður undir
handrit og skjöl, þegar faðir
minn var hallarvörður, og mér
skildist, að svo væri enn, í því
rými, sem ekki var notað undir
bækurnar, og lánað háskólanum
til bráðabirgða. Kunningjakona
mín hin nýja réð ferðinni, með
öryggi þess sem er heima hjá
sér, en ég elti og lézt vera þarna
ókunnugur.
Salurinn var geysistór og enn-
þá stærri en ég mundi hann, og
þar var þessi rykþefur, sem er
óaðskiljanlegur fylgifiskur bóka
safna, en margar bækurnar voru
í hrúgum á gólfinu. Þarna var
allt á nokkurri ringulreið. Einn
maður var á hnjánum á gólfinu
að stinga prentuðum miðum inn
í sumar bækurnar. Annar var
uppi í miðjum stiga, önnum kaf-
inn við hærri hillumar. Þriðja
persónan, mæðuleg kona, var að
skrifa niður, eftir fyrirsögn
manns, sem ég gat mér rétti-
lega til, að væri bókavörðurinn,
Giuseppe Fossi. Hann var stutt-’
ur og digur, með ólívugrænan
hörundslit og óstöðug, útstæð
augu, sem ég set alltaf í sam-
band við leynileg stefnumót.
Hann þaut upp, þegar hann sá
samferðakonu mína, og skildi
eftir ambátt sina í miðri inn-
færslu.
— Jæja, þá er ég búinn að
finna þér aðstoðarmann, Giu-
seppe, sagði Carla Raspa. Hr.
Fabbio hefur háskólapróf í nýju
málunum og vildi gjarna fá eitt-
hvað að gera til bráðabirgða.
Útstæðu augun í Giuseppe
Fossi mældu mig óvinsamlega —
var ég kannski keppinautur? —
en svo hugsaði hann sig um, og
sneri sér aftur að sinni tilbeðnu.
— Er hr. Fabbio vinur þinn?
— Vinur vinar, sagði hún taf-
arlaust. — Hr. Fabbio hefur unn
ið hjá ferðaskrifstofu í Genúa,
þar sem ég þekki forstjórann.
Þessi lygi kom óvænt, en gerði
sitt gagn. Bókavörðurinn sneri
aftur að mér.
— Sannarlega þarf ég á að-
stoð að halda, játaði hann, — og
maður sem kann tungumál og
gæti skrásett erlendu bækurn-
ar, væri mér ómetanlegur. Þér
sjóið sjálfur, hvernig allt hér
er á öfuga endanum. Hann veif-
aði hendi, eins og afsakandi, og
hélt svo áfram: — En ég vara
yður við því, að kaupið er lágt,
og ég þarf að beita mér við for-
stjórann, ef ég bæti yður við
mig.
Ég gaf í skyn fúsleika minn
til að ganga að hverju, sem hann
hefði að bjóða, og svo leit hann
af mér á Carla Raspa. Svarið
sem hún gaf honum með augun-
um var samskonar og það, sem
hún hafði gefið mér í veitingahús
inu, en þó innilegra. Hann varð
sýnilega hrifinn.
— Ja......jæja....... ég ætla
að sjá, hvað níér gengur við for-
stjórann. Ég væri auðvitað frjáls
ari, ef ég hefði aðstoð yðar. Eins
og er, þá eru öll kvöld......
Og aftur litu þau hvort á ann
að laumulega. Hann sneri sér að
símanum. Ég hafði fullkomlega
skilið, hvað hún átti við, þegar
hún sagði, að Ruffano væri dauð
á nóttunni —engu að síður hlaut
hún að vera lítilþæg.....
Við létumst vera heyrnarlaus
meðan Giuseppe Fossi lauk hrað
mæltu samtali í símann. Svo
skellti hann honum frá sér. —
Þetta er allt í lagi, sagði hann.
— Það er sama sagan í öllum
háskólanum, eins og stendur.
Enginn hefur tíma til að eyða í
vandamál annarra — við verð-
um að gera allar okkar ákvarð-
anir sjálfir.
Ég lét í ljós þakklæti mitt, en
furðaði mig jafnframt á því, að
jafnvel ráðning til hlaupavinnu
skyldi geta gengið svo snurðu-
laust fyrir sig.
Rektorinn erN að heiman og
veikur, sagði Fossi. — Þegar
hann er ekki við, ræður enginn
neinu. Hann og háskólinn eru
eitt.
— Okkar elskaði rektor, and-
varpaði ungfrúin og mér fannst
kenna háðs í röddinni. — Hann
fékk blóðtappa, eftir einhvern
fund í Róm, og hefur legið þar
veikur síðan. Við erum eins og
kindur á sundi, ef hann er
hvergi nærri. Hann er búinn að
□----------------□
16
□----------------□
vera liggjandi, vikum saman.
— Gegnir enginn störfum
hans á meðan? spurði ég.
— Rizzio prófessor er vara-
rektor, svaraði hún og yppti
öxlum, — en svo vill til, að hann
er forseti kennaradeildarinnar og
eyðir öllum tíma sínum í að ríf-
ast við Elia prófessor, sem er for
stjóri hagfræði- og verzlunar-
deildarinnar.
Bókavörðurinn greip nú fram
í: — Nei, hættu nú þessu, Carla.
Kjaftasögur eru forboðnar hér
í bókasafninu, alveg eins og reyk
ingar. Það ættirðu að vita. Hann
klapapði henni vingjarnlega á
öxlina og horfði á mig og hristi
höfuðið. Höfuðhristingin átti að
tákna, að hann væri henni ekki
sammála, en klappið, að hann
ætti hana. Ég brosti en þagði.
— Ég verð að yfirgefa ykkur,
sagði hún, en hvorum okkar það
var ætlað, var í óvissu. — Ég
á að hafa fyrirlestur klukkan
fimm.
Hún lyfti hendi til mín og
sagði: — Við sjáumst aftur, og
svo var hún farin út að dyrum.
Hr. Fossi hljóp á eftir henni og
sagði: — Augnablik, Carla....
Ég beið eftir fyrirskipunum, en
einn s*vifarinn þarna leit á mig
og glotti. Eftir að hafa talað við
ungfrúna í hvíslingum, kom
Guiseppe Fossi aftur og sagði
fjörlega: — Ef þér viljið byrja
strax, er það bezt fyrir alla að-
ila.
Ég eyddi næstu tveim klukku
stundunum 1 að læra verkið,
undir leiðsögn hans. Sérstaka
varkárni þyrfti að viðhafa,
vegna þess, að bækur, sem til-
heyrðu háskólabókasafninu
höfðu ruglazt saman við aðrar,
sem beinlínis tilheyrðu hertoga-
höllinni, en voru í varðveizlu
listaráðsins í Ruffano.
— Það er frámunalegur slóða
skapur, sagði hr. Fossi, — en
það fór svona fyrir mína tíð. En
þeim vandræðum verður nú lok
ið, þegar við erum komnir f
okkar eigið hús. Þér hafið séð
bygginguna. Henni er næstum
lokið. Og allt að þakka rektorn-
um, honum Butali prófessor.
Hann hefur gert kraftaverk fyr
ir háskólann. — Hann lækkaði
röddina svo að hinn maðurinn
skyldi ekki heyra, — og gegn
mikilli andstöðu. Nú, það er
þetta vanalega í smábæ eins og
okkar. Það er rígur milli deild-
anna, og svo er auk þess afbrýði
semi milli háskólans og Lista-
ráðsin. Einn vill þetta, annar
hitt. Og rektorinn hefur það van
þakkaða hlutverk að stilla til
friðar með aðilunum.
— Var það kannski orsökin til
blóðtappans? spurði ég.
— Því gæti ég trúað, sagði
hann og deplaði um leið útstæða
auganu, — hann á líka fallega
konu. Frú Butali er allmiklu
yngri en maðurinn hennar.
Ég hélt áfram að greina bæk-
ur þangað til klukkan var rúm-
lega sex. Þá rak hr. Fossi upp
ofurlítið óp og leit á úrið sitt.
— Ég þarf að vera annars stað-
ar klukkan sjö, sagði hann.
Hafið þér nokkuð á móti því að
vera hérna klukkutíma enn? Og
þegar þér farið, viljið þér þá
skrifa yður út hjá umsjónar-
manninum? Þar getið þér feng-
ið, ef þér viljið, skrá yfir staði
'þar sem hægt er að fá inni —
háskólinn hefur forgangsrétt að
nokkrum herbergjum og smá-
gisti'húsum í borginni. Og ung-
frú Catti hjálpar yður, ef þér
þurfið einhvers að spyrja.
Kvenritarinn, sem var rúm-
lega fimmtug, leit þreytulega á
hr. Fossi, er hann stikaði út og
bauð okkur góða nótt. Svo hélt
hún áfram að skriía súr á svip-
inn, og yngri aðstoðarmaðurinn
— sem ég hafði þegar heyrt, að
var kallaður Toni — kom nú til
mín að hjálpa mér.
— Hann léttist eitthvað I
kvöld, tauaði hann.
— Með dömunni, sem fór á
undan, eða hvað?
— Það er sagt, að hún sé
óiþreytandi. Annars hef ég aldrei
farið á fjörurnar við hana.
Ungfrú Gatti kallaði hvasst
til hans að taka burt nokkrar
bækur, sem lágu hjá henni. Ég
faldi andlitið í stórri bók, sem
var fyrir framan mig. Klukku-
tíminn leið, hægt og hægt.
Stundvíslega klukkan sjö gekk
ég að borðinu og þegar ég hafði
fengið þær upplýsingar, með
nokkurri tregðu, að ekki væri
meira handa mér að gera, gekk
ég inn í skrifstofu umsjónar-
mannsins. Toni slóst í för með
mér og við gengum saman vfir
húsagarðinn áleiðis að útidyrun-
um.