Morgunblaðið - 05.10.1966, Blaðsíða 17

Miðvikudagur 5. október 1968
17
MORGUNBLAÐIÐ
Stálskipasmíiar
á Islandi
GREIN' um „Erfiðleika skipa-
Bmíðaiðnaðarins“, sem ég undir-
ritaður ritaði í síðasta hefti Tíma
rits iðnaðarmanna og endur-
prentuð var í dag-blaðinu Vísi 19.
ágúst sl., hefur orðið Guðfinni
Þorbjörnssyni tilefni til ýmissa
faugleiðinga, sem birtust í Morg-
unblaðinu 28. sept. sl.
Þar sem Guðfinni hefur orðfð
það á í grein sinni að rangtúlka
íjónarmið mín talsvert, tel ég
irétt að leiðrétta það, sem rangt
er með farið.
Guðfinnur hefur eftir mér að
„sýnilega geti inn-lendur iðnað-
iut ekki keppt við útlönd“ og ber
mér á brýn svartsýni og sitthvað
fleira, og lái honum hver sem
— Reyðarfell
Framhald af bls. 15.
að, en það er undir skálanum,
sem talinn er vera frá síð-
asta skeiði byggðar þarna
eða frá síðari hluta miðalda.
Er gangurinn því eldri en
skálinn. Meira þori ég ekki
að fullyrða um aldur hans.
— Eru til sagnir um byggð
á Reyðarfelli?
— Já, þar á að hafa numið
land Svarthöfði Bjarnason,
sonur Bjarnar á Gullberastöð
um í Lundareykjadal. Svart-
höfði var tengdasonur Tungu
Odds goða á Breiðabólstöð-
um í Reykholtsdal og bróðir
Grímkels föður Harðar. Allt
eru þetta þekktar persónur
í sögunni. Er ekki óhugsandi
að þarna muni vera fornald-
arbærinn, þar sem komið er
niður á göngin og bærinn þá
undir skálanum.
— Hvað væri gangurinn þá
gamall?
— Svarthöfði er 10. aldar-
maður. En ekki er víst að
hann sé þarna fyrsti ábú-
andinn. Þó er ekki annað af
Landnámu að sjá, svarar Þor-
kell af varkárni.
— Ætlið þið þá kannski að
grafa næst niður úr skál-
anum?
— Ég veit ekki hvernig
bezt verður að hafa það. Úr
ýmsu er að velja. Þarna hafa
verið reist bæjarhús, hvert
upp af öðru, allt fram til
1503, en þó virðist byggð hafa
lagzt niður eftir heimildum
að dæma.
— Varst þú einn við upp-
gröftinn í sumar, Þorkell?
— Mikinn hluta ágústmán-
aðar vár ég einn, en annars
vorum við tveir eða þrír
saman. Auk þess sem gang-
urinn fannst, komu í sumar
upp einstakir munir, mest í
haugnum fyrir framan bæ-
inn. T.d. voru þar steinsleggj
ur kljásteinar, járnkrókar og
naglar. Og brot úr koparpotti
var í skemmulofti.
— Áður hafa fundizt merki
legir hlutir þarna, var pað
ekki?
— Jú, þar má helzt telja
baðstofu og járnofna sem
fundust sumarið 1964. Þeir
eru mjög fróðlegir. Ofnarn-
ir hafa verið í smiðju. Var
grafin skálalaga hola í smiðju
gólfið og í henni eru leifarn-
«r af rauðablæstrinum. Hol-
urnar voru kúffullar af gjail
leifum.
Að lokum spyrjum við Þor
kel hvort almenningi sé ieyft
að koma að rústunum og
hvort grafið sé aftur yfir
þær jafnóðum. Hann segist
ekki vita hvernig þetta verði
í framtíðinni. En nú megi
alveg sjá hvernig þetta verði
í framtíðinni. En nú megi
vel sjá öll byggingaratriði.
Við veginn að Húsafelli
»é vegvísir, sem Reyðarfells-
rústir séu merktar á og marg
ir hafa komið þar við í sum-
ar tii að sjá þaer.
vill. Þessa tilvitnuðu setningu er
þó hvergi að finna í grein minni,
en sennilega hefur hamn haft
eftirfarandi setningu í huga, þeg
ar hann vitnaði í grein mína: „ís-
lenzkur fðnaður er ekki sam-
keppnisfær við innflutning til
lengdar, þegar allt kaupgjald og
verðlag innanlands hækkar við-
stöðulaust". Allir hljóta að sjá
hver munur er á þessu tvemnu.
Einhvers staðar les Guðfinnur
í grein minni „óverðskuldað van-
mat á íslenzkum járniðnarmönn-
um“ og segir það koma „úr hörð-
ustu átt, þegar fulltrúi þeirra (?)
ilýsir þeim sem einhverjum van-
metakindum, sem eiga tilveru
undir skilningi og velvilja ráða-
manna“. Ekki hefur mér tekizt
að finna nein ummæli af þessari
tegund í grein minni, hvað svo
sem Guðfinni hefur tekizt í þeim
efnum. Hins vegar sagði ég „að
gæði þess vinnuafls, sem ís-
lenzku skipasmfðastöðvunum
stendur til boða, eru lakari en
hjá erlendum keppinautum og
afköstin minni“.
Þessa fullyrðingu hafði ég rök-
stutt í undanfarandi setningu,
þar sem ég benti á að tíð starfs-
mannaskipti hefðu það í för með
sér, að stöðugt væri verið að
þjálfa nýtt vinnuafl, sem hyrfi
þó fljótt til annarra atvinnu-
greina, sem gætu boðið betri
kjör. Þar sem ég sjálfur fæst
ekki við rekstur skipasmíða-
stöðvar, varð ég að byggja á upp
lýsingum kunnugra og ég tel mig
ekki þurfa a’ð efast um upplýs-
ingar heimildarmanns míns. Hins
vegar dreg ég mjög í efa þá full-
yrðingu Guðfinns, að þau fyrir-
tæki, sem fást við nýsmíðar, hafi
getað valið úr fólki og að það
hafi engir erfiðleikar verið á að
fá starfsmenn, enda sta-ngast hún
algerlega á við það, sem ég hef
fengið upplýsingar um, a.m.k.
héðan úr nágrenni Reykjavíkur.
Kjarni málsins er sá, áð skipa-
smíðastöðvarnar hafa a.m.k. ekki
til skamms tíma haft nægu fag-
lær'ðu starfsliði á að skipa, eins
og ég benti á í grein minni og
það hefur valdið þeim erfiðleik-
um. Það er íslenzkum iðnaði og
framtíðarþróun hans áreiðanlega
fyrir beztu, að við hann vinni
sem bezt menntaðii" iðnaðar-
menn með góða tæknilega þjálf-
un og þekkingu. Fyrst og fremst
með því móti verður samkeppnis
aðstaða hans trygg'ð. Það þjónar
hins vegar'engum tilgangi að
loka augunum fyrir því að þessu
atriði er því miður sums staðar
ennþá ábótavant og þarf að fær-
ast til betri vegar.
Lofcs virðist það hafa verið
Guðfinni nokkur þyrnir í augum,
að ég ræddi um góðan vilja og
skilning ráðamanna og hann
spyr: „Hvaða ráðamenn á grein-
arhöfundur við? Eru það banka-
stjórar éða ríkisstjórn? Eða er
hér aðeins átt við hina ógæfu-
sömu áhugamenn sem með bjart-
sýni hafa brotizt í því að koma
þessum iðnaði á laggirnar . . .“
Dacca, A-Pakistan, 3. okt. NTB
Fárviðrið, sem gekk yfir stór
an hluta A-Pakistan nú um helg
ina, mun hafa orðið 550 manns
að fjörtjóni, að því er segir í
fréttum frá Dacca í dag.
Þá er margra saknað. Mikil
hjálparstarfsemi hefur verið
skipulögð. í borginni Chittagong
urðu um 50,000 manns að ieita
hælis utan borgarinnar.
Washington, 3. október — NTB
15,000 manns úr hópi rafmagns
iðnaðarmanna lögðu í dag niður
vinnu, þrátt fyrir yfirlýsingu
verkalýðssamtaka þeirra, að boð
uðu verkfalli skyldi frestað enn
um stund. Allir þeir, sem lagt
hafa nfður vinnu, starfa við
fyrirtækið „General Electric“.
Fyrirtækið framleiðir m. a. þotu
hreyfla fyrir herflugvélar.
Að sjálfsögðu átti ég við þá
menn, sem oftast eru nefndir
ráðamenn í daglegu tali, þ.e.
ríkisstjórnina, en ég tel að eng-
um þeim, sem lítur með nokk-
urri sanngirni á málin, geti bland
ast hugur um, að hún hefur sýnt
þessum málum bæði góðan vilja
og skilning, a.m.k. rneiri en gerzt
hefur um margra ára skeið hér á
landi. En um hitt má aftur deila
hvort skilningurinn og velvildin
hefðu ef til vill ekki mátt vera
meiri.
Að lokum vil ég taka fram, að
það algjöra vonleysi, sem Guð-
finnur gerir mér upp í grein
sinnþ er algjörlega hans hugar-
fóstur, enda hafa samskipti mín
við þá menn, sem mest og bezt
hafa barizt við að koma fótunum
undir skipasmíðaiðnaðinn á und-
anförnum árum, sannfært mig
um að fyrr heldur en seinna mun
að því koma, að meginhluti is-
lenzka skipaflotans verði byggð-
ur af íslenzkum iðnaðarmönnum
í íslenzkum skipasmíðastöðvum.
En til að flýta fyrir þeirri þróun
er nauðsynlegt, að menn geri sér
grein fyrir öllum hliðum þessa
máls og loki ekki augunum fyrir
staðreyndum, sem máli skipta.
Otto Schopka,
ritstjóri
Tímarits iðnaðarmanna.
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM
Bæjarbíó.
Vofan frá Soho.
Þýzk kvikmynd.
Byggð á skáldsögu Edgar
Valiace.
Líklega gegna fáar íslenzkar
þjóðfélagsstéttir jafn taugaí-
þyngjandi störfurr. og við kvik-
myndagagnrýnendur. Það eru
ekki fáar hrollvekjandi kvik-
myndir sem við verðum að lifa
okkur inn í á einni hringferð jarð
ar um sólu, ef við eigum að gegna
nokkurn veginn sómasamlega
þjónustustörfum okkar við les-
endur. Samt erum við aldrei
öryggir um, hvort okkur tekst að
leysa þessi störf nógu ve) af
hendi, lifa okkur nógu vel inn
í atburðarásina, fórna eigin sál
arfriði svo tillitslaust á altari
góðrar þjónustu, að við skilum
áhrifum myndarinnar svo vel til
lesenda að viðunandi megi kall
ast.
Og að öllu erfiðinu loknu, þeg
ar við höfum látið hrollvekjandi
Menntaskólinn all
Laugarvatni
settur
IHENNTASKÓLINN að Laugar
vatni var settur kl. 4,30 2. októ-
ber sl. í skólanum verða í vetur
140 nemendur 8 fastir kennarar
og 3 stundakennarar. 1 vetur
verður tekinn í notkun að Laug
arvatni fyrsti áfangi nýrrar
heimavistar fyrir Menntaskói-
ann, en ráð er fyrir því gert,
að haustið 1968 verði í ML 200
nemendur og verður skólinn þá
í áætlaðri stærð.
Mbl. hafði samband við Jó-
hann Hannesson skólameistara í
gærdag og sagði hann, að í vet-
ur yrðu nemendur skólans 20
fleiri en veturinn áður og væri
þetta annar veturinn, sem tek-
inn væri tvöfaldur 1. bekkur, en
1. bekkur á Laugarvatni sam-
svarar 3. bekk í menntaskólum
Reykjavíkur.
Tveir nýir kennarar taka til
starfa við skólann, Egill Sigurðs
son,^ stærðfræðikennari, en Ingv
ar Ásmundsson, sem kennt hef-
ur stærðfræ’ði við skólann hóf
í vetur kennslu sömu námsgrein
ar í Menntaskólanum við Hamra
hlíð. Þá mun Alfreð Árnason
kenna náttúrufræði við skólann,
en hann hefur kennt þar áður.
Nemendur búa nú sem stendur
í heimavistinni í sjálfu skóla-
húsinu, eða í húsi nokkru fjær,
sem nefnist „Björk“, og fáeinir
leigja í einkahýbýlum á staðn-
um.
í gær hófst kennsla við ML,
en í dag fara nemendur í fjall-
göngu. Gengið verður á Blá-
fell, en slíkar fjallgöngurferðir
nemenda hafa verið tíðkaðar
mörg undanfarin ár, einu sinni
eða tvisvar á vetri hverjum.
Penguin Books gef ur út
Haralds sögu harðráöa
I gær kom út hjá Penguin í
Englandi „Kings Harald’s -saga“
þ.e.a.s. Haraldar saga harðráða
Bókin er tileinkuð Sigurði Nor-
dal prófessor áttræðum og er
þýdd af þeim Magnúsi Magnús-
syni og Hermanni Pálssyni.
Bókin fjallar eins og kunnugt
er um þrjá mestu höfðigja 11.
aldar þá Harald Sigurðsson
Noregskonung Harald Guðvins-
son jarl á Englandi og Vilhjálm
sigursæla og baráttu þeirra þ. á.
m. innrásina í England 1066.
Saga Haralds harðráða hefur
áður verið þýdd á enska tungu
m. a. af dr. Samuel Laing, sem
gaf út alla Heimskringlu árið
1844, en sú þýðing hefur nýlega
verið endurprentuð í Everyman's
Library. Nýjasta þýðing Heims-
kringlu á enska tungu er eftir
Lee M. Hollander og var gefin
út 1964.
í formála þýðenda að Penguin
útgáfunni segir, að útgáfa sé
helguð aldursforseta íslenzkra
lærdómsmanna prófessor Sigurði
Nordal, sem einmitt eigi áttræðis
afmæli um svipað leyti og liðin
séu 900 ár frá tilraun Haralds
til innrásar í England. Segjast
þýðendur vera þakklátir prófes
Penguinl-JjClassics
KING HARALD’S SAGA
' ím
1 Forsíða Haralds sögu harðráða.
sor Sigurði fyrir hans ómetan-
legu störf og vilji með því helga
honum þessa útgáfu og láta í
ljós þakklæti sitt.
Bókin er rúmar 180 blaðsíður
og í bókarlok eru kort iesandan
um til glöggvunar. Bókin er í
vasabókarbroti.
áhrif mynndanna seytla gegnum
taugakerfi okkar á nýjan leik
með því að skrifa um þær, þau
skrif eru á þrykk út gengin og
við teljum okkur sloppna úr
mestu hættunni, þá kann það
versta enn að vera eftir.
Þá kann svo að fara að yfir-
mátavandlátir ritstjórar annarra
dagblaða noti það, sem afgangs
verður af viti þeirra, er þeir
hafa kippt helztu vandamálum
þjóðarinnar í lag með nokkrum
pennastrikum, til að sprokseija
okkur fyrir óvandað orðbragð og
önnur ritlýti. Þannig berjumst
við að minnsta kosti á tvennum
vígstöðvum, og má ^tundom
ekki á milli sjá, hvorir valda
okkur meiri hrolli: þeir sem
berjast um með byssum og hníf
um á vettvangi sjálfrar kvik-
myndanna eða áðurnefndir skrib
entar, sem setja sig ekki úr færi
með að nota offramleiðslu sína
af mannviti til að berja á am-
bögum okkar og hugsanavillum.
Já líf okkar fámennu stéttar
er svo sannarlega ekki alltaf
„happ né hrós“ fremur en ýmissa
geistlegra forfeðra okkar fyrr á
tímum.
Líklega slær þó Vofan frá So-
ho sem Bæjarbíó sýnir um þess-
ar mundir, flestar aðrar út hvað
hrollvekjandi áhrif snertir, hvort
sem um er að ræða verur vopn-
aðar skotvopnum, eggjárnum eða
ritblýum. Vofa þessi notar ann-
ars hníf og reikar um í skugga-
hverfum Lundúnaborgar, er rökk
va tekur og myrðir fólk. Einkum
er það þó í nágrenni krár einnar
sem- hún er mannskæðust. Eig-
andi krárinnar er dularfull
lcona í hjólastól, og lækpir henn
ar sem oftast er fastur fylgi-
nautur hennar, er einnig næsta
dularfullur.
Með hugvitsamlegum njósna-
útbúnaði getur kona þessi haft
góða útsýn yfir allt sem gerist
í skemmtisal krárinnar, án þess
að vera sjálf séð af gestum sín-
um.
Scotland Yard er í vandræð-
um, eins og svo oft áður. Hún
kemst lítt á sporið, þó að mörg
morðanna séu framin svo að
segja rétt við nefið á henni.
Ekfci er hægt að sjá, að morðin
séu framin í neinum ákveðnum
tilgangi, nema þá ef væri, að
morðinginn þyrfti að losa sig
við peninga undan eignakönnun
eða skattheimtu, því jafnan legg
ur hann umslag með nokkurri
fjárupphæð hjá líkinu. Sýnist
þó sú skýring langsótt og hæpin.
Foringi Scotland Yard manna
er trúlofaður ungri og geðslegri
stúlku, sem vinnur að því að
skrifa sakamálasögur og hefur
þegar gefið nokkrar slíkar út,
sem náð hafa vinsældum. Hún
fær áhuga á þessum morðmál-
um vegna atvinnu sinnar og vill
fá að taka þátt í að reyna að
uPPgötva hver morðinginn er.
Elskhugi hennar tekur því i
fjarri, en fyrir þrábeiðni hennar
fyrstu fjarri, en fyrir þrábeina
hennar lætur hann þó undan að
lokum. Og svo fer að lokum, að
hún á drjúgan þátt í því ásamt
öðru góðu fólkið, að leiða morð-
ingjann fram í dagsljósið.
Þetta er feiknaspennandi mynd
en ég mundi ekki telja hana
henta öllu fólki, þótt fullvaxið sé
svo hrollvekjandi eru sumar sen
ur hennar. Eins og í góðum leyni
lögreglumyndum þá er endirinn
mjög óvæntur, allra sízt hefði
mann grunað, að þessi væri morð
inginn.
Ég hygg það væri að mörgu
leyti góð verkstilhögun fyrir þá
sem sækja kvikmyndasýningar
í Hafnarfirði að staðaldri og
I láta sér ekki allt fyrir brjóst
brenna, að sjá þessa mynd fyrst
og bregða sér síðan á tékkneska
| köttinn í Hafnarfjarðarbíói til
| afslöppunar. En komi þeir því
ekki við að sjá báðar þessar
myndir, þá mæli ég fremur með
1 kettinum