Morgunblaðið - 14.10.1966, Blaðsíða 12

r 12
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 14 okt. 1968
Spurning
iÍÐASTLIBINN vetur var
lagt fyrir Alþingi frumvarp
um breytingu á vegalögunum.
Var breytingin í því fólgin
að þar sem stendur „vinstri"
í vegaiögunum, stæði „hægri“
í framtíðinni. Sem sagt, taka
skyldi upp hægri umferð á ís-
landi. Málið var síðan rætt
fram og aftur á Alþingi og
var þingheimur eigi alls kost-
ar sammála um það. Þegar til
atkvæða kom, kom svo í Ijás,
að „hægri“ menn voru tölu-
vert flelri og fór svo að frum
varpið var afgreitt til ríkis-
tiórnarinnar sem lög frá
Mh'ngi.
Um málið urðu einnig mikl
ir umræður utanþings og
sýnist bar sitt hvorum, sem
og á Albingi. Efnt var til skoð-
anakanoanna, mót- og með-
mælaniögg voru samin og
menn deiJdu á götuhornum.
Nú eru öldiirnar teknar að
Iægia. en enn sem fyrr sýnid
sitt hverjum og gerum við
nú eftirfarandi að spurningu
dagcinq;
T“,5;ð nór h“ð rö+ta ákvör^-
Un hi" cíi-rraryrMnnnn- í»ð
koma á hægri umferð hér-
lendis?
Guðmund'ir Tóna<=<=on, lúfreiða
stióri og iökjafari;
Svar mitt við spurningunni
er ein<ireg)ð iákvætt. Það e>~
svo margt sem mælir með
því ati koma hér á hævri um-
þetta, og béndi í því sambandi
á reynslu mína af akstri er-
lendis þar sem hægri umferð
er. Ég var að vísu nokkað
lengur en ella á milli staða,
en var mjög fljótur að venj-
ast umferðinni. Þá má og
benda á það, að ekki heyrist
mikið um það að slys verði
hjá norskum bifreiðastjórum
í Svíþjóð, eða hjá sænskum
í Noregi. Landamæri þessara
landa liggja saman. um þau
er mikil umferð, í öðru land-
inu er hægri umferð, en í
hinu vinstri — ennþá.
Signrður Ágiístsson starfs-
maður Slysavarnafélagsins:
Það hefur nú komið fram
hiá mér áður að ég er mót-
fallinn því að komið verði á
hægri umférð hér. Ég tel á
því enga þörf og að ekki sé
hægt að bera okkur saman
við þjóðir eins og t.d. Sví-
bjóð og Bretland. Við búum
hér við miklu minni umferð
útlendinga en þær þjóðir og
sömuleiðis aka miklu færri
íslendingar erlendis en hjá
þeim Það virðist heldur ekki
hafa komið að mikilli sök
hineað tii að vinstri akstur
er hér. Útlendingar er hér
aka hafa sloppið að mestu
slysa!au=t frá umferðinni. svo
og Þeif íslendingar er erlend-
is aka.
Þessar breytingar verða ó-
vinstri akstur, ef þess væri
óskað, þar sem flestar bifreið
ir eru framleiddar þannig, að
þegar grindin er búin, er
hægt að sétja hvort sem er
hægra eða vinstra stýri.
Það má ef til viil segja það
hjákátlegt, ef svo færi að ís-
land yrði eina landið með
vinstri akstur, en eins og ég
sagði áðan njótum við í máli
þessu mikillar sérstöðu. En
þessari ákvörðun verður frá-
leitt breytt og er það von
mín að þegar breytingin kem-
ur til framkvæmda verði allt
gert sem mögulegt er til þess
að skapa þá gæzlu og þekk-
ingu sem fjöldanum er nauð-
synleg.
Pétur Sve'nhií>'-n''rsnn. u .i-
fe*'ðamál9f"IItrúi Reykja-
víkufborgar:
Mikið hefur verið rætt og
ritað um þetta mál og margir
látið álit sitt í ljós. en sem
betur fer virðist málið nú kom
ið í örugga höfn.
í stuttu svari er ekki hægt
að ræða öll þau rök, sem fram
hafa komið, bæði með og móti,
en hins vegar virðist þeirri
furðulegu skoðun hafa skotið
upp kollinum, að betra sé að
aka á hægri vegabrún en
vinstri. í eðli sínu er enginn
mismunur á þessum aðferðum,
en hins vegar ber að hafa það
í huga, að hér á landi eru
Er þaö rétt ráðið að taka
upp hægri hantíar umíerð?
ferð Flestar hióðir hafa nú
tekið hana unn. og iafnvel
hinir íhaldssörmi. Bretar velta
nú fvrír sér »ii =kinta.
80—bifrpiða hérlendis
hafa stvri fyrjr hægri akstur
og l°iðir af því. að oft er
óhæ«t að aka framúr. Það
kannást ];kl°va flestir við
bað að farhegar er sitja
framí segi til hvort b’ll er að
koma á móti á1® verð að sp°ia
fyrir mig. að m°r finnst m’klu
bæ"i!e<rra að aka í umferð-
inni núna ef maður hefur
stvrið hægra me°in. Auk hess
gengur nú erfiðlega að fá
kevntar hingeð hónferða- og
sérlevfjsbifreiðir sem gerðar
eru fvrir vinstri ak.stur og að
kauna þær bannig munar
töluvert á verði. Við og fleiri
höfum nú keynt nokkra vagna
fyrir hæCTri akstur og notum
þá nú með sérstökum skilyrð-
um. — bifrelðastiórar verða
að gæ*a ýtri'stu varkárni er
þeir hlevpa farþegum úr og
mega ails ekki hleypa þeim
úr i umferð.
Ég hef heyrt um skoðana-
könnun á s.í. ári ,á Akureyri,
sem ku hafa leitt það í ljós að
þorri þeirra er spurðir voru.
voru andvígir því að tekin
yrði unp haégri umferð Ég
ski! ekki þessa grýlu. en ef
til vill stafar hún af því, að
fólk telur að mikil slysahætta
verði meðah breytingin fer
fram og meðan menn eru að
venjast hinu nýja. Ég er þó
ekki svo ýkja hræddur við
Guðmundur Jónasson.
hjákvæmilega nokkuð dýrar
og tel ég að hægt hefði verið
að verja þeim fjármunum bet-
ur á einhvern annan hátt. Það
Sigurður Ágústsson.
verður mikil slysahætta sam-
fara breytingunni. Ekki svo
ýkja mikið fyrstu dagana,
meðan menn hafa það efst í
huga áínum að- nú sé búið að
breyta og þeir verði að passa
sig, held.ur þegar frá líður og
mönnum fer að finnast að
þeir séu orðnir vanir aðstæð
unum.
Það hefur verið notað sem
rök með hægri akstri. að flest
ar bifreiðir hérlendis séu með
stýrið vinstra meign og að
erfitt sé að fá keyptar hingað
bifreiðir sem eru fram'eiddar
fyrir vinstri akstur. Ég segi
það fyrir mig. að mér finnst
beldur ólíklegt að bifreiða-
framleiðendur levei ekki bað
mikið kapp á að koma vöru
sinni ú* “ð beir framleiódu
þær ekki með stýri fyrir
nær allar bifreiðir með vinstri
handar stýri og þannig gerð-
ar fyrir hægri umferð. í um-
ræðum um breytinguna hefur
margt verið talið henni til
bóta, en að mínu áliti er
þyngst á metunum þrjú eftir-
talin atriði:
1. Fyrr eða síðar kemur að
því að hægri akstur verði tek
inn upp hér á landi og því
meira sem breytingin dregst
á langinn því kostnaðarsam-
ari verður hún. Þetta sýnir
mismunurinn á kostnaðaráætl
uninni frá 1958 og svo áætl-
uninni frá 1964. Samkvæmt
áætluninni frá 1958 hefði
breytingin kostað 5.6 milli.
kr„ en 19P4 43 millj. kr. Rétt
er þó að taka fram, að varð-
andi kostnaðaráætlunina 1958
var ekki reiknað með kostn-
aði varðandi breytingu um-
ferðarmerkia. þar sem öll
umferðarmei’ki áttu að breyt-
ast og reglugerð um um-
ferðarme'-ki og notkun þeirra
kom út 24 marz 1959. í síð-
ustu kost.naðaráætlun frá 1964
er t.alið að miög l'tið kosti
að breyta núverandi umferð-
armannvirkjum, en aftur a
móti má búast við að á tveim
ur næstu áratuvum verði
byggð unn miög dýr umferð-
armannvinki. a m k. hér Suð-
vestanlands. í þessu sam-
bandi næCTir að minna á aðal
skinulag Fevkjavíkur og svo
veaaáæ+lunina.
2. Nú eru skráðar hér á
lsndi um 40 þús bifreiðir.
Flest allar af bessum bifreið
um h°fa stýri fyrir hægri
umfprð. 4 okkar mióu malar
ve»um. Far sem umferð er
ekki mikil. kemur þetta ekki
að sök, en eins og áður hefur
verið getið. eru stórfram-
kvæmdir í vegamálum fram-
undan og þegar hefur verið
gerð glæsileg bifreiðabraut til
Keflavíkur. Á beinum og
breiðum brautum þar sem
hraðinn er meiri og framúr-
akstur tíðari, sandara auk-
inni umferð, þá er mikill mun
ur fyrir ökumenn að geta
auðveldlega fylgst með um-
ferðinni, sem á móti kemur.
3. Þriðja röksemdin fyrir
því að tekin verði upp hægri
umferð tel ég vera samræm-
ingu á alþjóðareglum. f all-
mörg undanfarin ár höfum
við tekið allvirkan þátt í al-
þjóðlegu samstarfi á sviði um
ferðarmála m.a. eru hér á
landi alþjóðaumferðarmerki.
Samkvæmt alþjóðareglum er
hægri handar umferð ríkjandi
á lofti og sjó og hægri handar
akstur er í flestum löndum
Evrópu. Það getur því varla
hjá því farið að hægri um-
Pétur Sveinbjarnarson.
ferð sé framtíðar fyrirkomu-
lag.
Þetta eru að mínu áliti þrjár
meginröksemdir fyrir breyt-
ingunni. Þeir sem mest hafa
barizt á móti breytingunni
hafa oft látið í það skína, að
breytingin væri aðallega gerö
til þess að þóknast nokkrum
útlendingum sem koma hing-
að með bifreiðir sínar, eða
fáum íslendingum, sem fara
út með sínar bifreiðir. En
þessir sömu menn minnast
aldrei á stærsta hóp vegfar-
enda í umferðinni, þ.e.a.s.
gangandi vegfarendur. Maður
sem er gangandi hér í landi
í vinstri handar umferð getur
eftir nokkrar klukkustundir
verið kominn í iðandi hægri
umferð t.d í Kaupmannahöfn.
Ein höfuðröksemdin gegn
því að hægri umferð verði
tekin upp hér. er að slvsum
fjölei mikið Ég er þeirrar
skoðunar að slvsum fækki
fyrst eftir brevtinguna, hins-
vegar er hættulegasti tíminn
tveim og ef til vill þremur
mánuðum eftir breytinguna.
En hiá því má komast með
vel skinulögðum aðgerðum,
m.a. með samfelldri umferðar
herferð, en ef breytinign verð
ur vel skinulögð og fræðslan
almenn. þá efast ég ekki um,
að breytinign úr vinstri um-
ferð í hægri umferð hafi þau
áhrif. að fólk leggur sig bet-
ur fram en áður við að kynna
sér umferðarreglur.
Því hefur mikið verið hald
ið á lofti að Bretar murii ekki
breyta og þannig sé engin
ástæða fyrir okkur að leggja
út í þessa kostnaðarsömu
breytingu. Ég hef átt þess
kost að ræða við margá for-
ystumenn í umferðarmálum
þar í landi og ég held, að þó
margir vilji ef til vill bieyta
yfir, þá geti Bretar það ekki,
t.d. hefur ökutækjum fjölgað
þar undanfarið um lVz millj.
árlega. Það mun því stefnan
í umferðarmálum í Bretlandi
að taka upp einstefnuaksturs
kerfi í borgum og síðan verði
hraðbrautirnar með skiptum
akbrautum.
Fyrir alllöngu er hafin í
Svíþjóð barátta fyrir því að
bæta hina almennu umferðar-
menningu og segja má að það
sé fyrsti þátturinn í undir-
búningnum fyrir hægri akstri,
því sá sem er góður ökumað-
ur fyrir breytinguna verður
það engu síður eftir hana. Og
það er ekki nóg að yfirvöldin
geri allt það sem hugsanlegt
er til þess að breytingin megi
takast vel, heldur verður
hver og einn einstaklingur að
undirbúa sjálfan sig með því
að kynna sér umferðarlögin
og fylgja settum reglum.
Gestur ólafsson, forst«ðu-
maður umferðaeftirlitsins:
Ég tel það alveg rétta á-
kvörðun að koma á hægri
akstri hérlendis. Með því
mæla mörg og sterk rök. Við
eigum t.d. nú orðið erfitt með
að fá ljósaútbúnað fyrir bif-
reiðir og þeir örðugleikar eiga
örugglega eftir að vaxa, ef
hér yrði áframhaldandi
vinstri akstur Þá er einnig
orðið erfitt að fá keypta hing
að strætisvagna og aðra al-
menningsvagna. þar sem flest-
ir bifreiðaframleiðendur fram
leiða mest fyrir hægri akstur.
Þá er enn eitt stórt atriði
sem mælir með því að koma
hér á hægri akstri — land-
flestar bifreiðir sem til eru
hér, eru með stýrinu vinstra
mesin og eru bví fvrir hæsri
akstvr. Eins og betta er núna
er oft erfitt og hæt.t"lega að
aka framúr. bar sem ökumað-
ur s*r ekki hvort umfe’-ð er
á móti fyrr en hanri hefur
fært sig alveg út á hægri
vegarbrún.
Það verða vitanle°a tölu-
vert margar bifreiðir er
hlevna farþegum út vinstra
meein. eÞir sem fvrir brevt-
ineuna. Hér er töluvert af bif
reiðum sem ekki er hæsb með
góðu m°ti. að brevta oe hurfa
því að hleyna fólkinu út í um
ferðina Verða betta sennilega
mest, 16—20 farbpoa bifreiðir.
og er bað mín skoðun að þær
beri að merk'a vandlesa og
skylda ökumenn beirra að
gæta vtrustu varkárni þegar
þeir blevna fólki út.
Það verða örugglega tölu-
verðir örðusleikar fvrst eftir
að skint verður, og þurfa þá
allir að leggiast á eitt til bess
að allt megi sem bezt. fara.
Ég hef þá skoðun. að tak-
marka ætti umferðina fyrstu
dagana. T.d. hleyna ekki öðr-
um bifreiðum í umferðina en
almenningsvö^num. leigubif-
reiðum og vöruflutningabif-
reiðum. Og að lokum: Það er
nauðsynlegt að fara að á-
kveða bann dag sem skipting-
in á að fara fram á.