Morgunblaðið - 15.10.1966, Qupperneq 24

24
MORGUNBLADID
l.augarda£iir T5. okt. 1966
Eric Ambler:
Kvíðvænlegt ferðalag
dans. Hann heppnaðist nú ekk-
ert sérlega vel, aí' því að slang-
an, sem hún tók upp úr gylltri
körfu, eins varlega og hefði hún
verið kyrkislanga af versta tagi,
var ellileg slanga, sem vildi
helzt sofna í höndum húsmóður
sinnar. Loksins tróð hún henni
aftur niður í körfuna og framdi
nokkrar sveigjulistir á viðbót.
Þegar hún var farin út, gekk
gestgjafinn aftur fram í kastljós-
ið og romsaði upp tilkynpingu,
sem var tekið með miklu lófa-
klappi.
Stúlkan hvíslaði í eyrað á
Graham: — Þetta er Josette og
herrann hennar, hann José.
Danspar frá París. Þetta er síð-
asta kvöldið þeirra hérna. Þau
hafa gert mikla lukku!
Kastljósið varð nú rautt og
sópaðist aila leið að dyrunum.
Trumbur gullu við. Og um leið
og hljómsveitin hóf Dónárvals-
inn, liðu dansararnir inn á gólf-
ið.
í augum Grahams, sem var
orðinn þreyttur, var þetta dans-
atriði af sama tagi og áður
skenkiborðið og hljómsveitarpall
urinn — aðeins tilefni til þess að
skrúfa upp verðið á veitingun-
um, og svo sýning á hinu, að
með því að nota kunnáttu sína í
aflfræði, gat grannur maður og
heilsuleysislegur loftað þungum
kvenmanni, ^rétt eins og hún
væri smákrakki. Josette og herr-
ann hennar höfðu það til síns
ágætis, að enda þótt þau fremdu
ekki annað en alvanalegustu list
ir, tókst þeim samt að gera það
með talsverðum árangri.
Þetta var grannvaxin kona
með fallega handleggi og axlir.
Augun með þungu augnalokun-
um voru næstum lokuð meðan
hún dansaði og fremur þykkar
varir, sem leikhússbros lék um,
voru í eitthvað einkennilegri
andstöðu við fimlegar hreyfing-
arnar hennar. Graham sá strax,
að hún var ekki fæddur dansari
heldur kona, sem hafði lært að
dansa og gerði það með einskon-
ar letiiegri girnd, vitandi um
girnilegan líkama sinn, grann-
vaxna limi og sterka vöðva. Ef
frammistaða hennar var ekki
neitt ágæti sem dans, þá var hún
að minnsta kosti góð sem
„skemmtinúmer“ — og það
þrátt fyrir dansherrann hennar.
Hann var dökkur á brún og
brá og áhyggjulegur á svipinn,
með ljótar varir, slétt, gráskitu-
legt andlit og leiðinlegan ávana
að stinga tungunni út í kinnina,
þegar hann bjóst tii að reyna
eitthvað á sig. Hann hreyíði sig
illa og var klunnalegur og ein-
hver ókyrrð á fingrunum þegar
hann bjóst til að hefja hana á
loft, rétt eins og hann væri ekki
alveg viss á jafnvæginu. Og svo
var hann alltaf að selja sig í
stellingar.
En áhorfendurnir voru bara
ekki að horfa á hann og þegar
atriðinu var lokið. var það klapp
að upp aftur með miklum há-
vaða. Og atriðið var endurtek-
ið. Hljómsveitin glumdi við aft-
ur. Mademoiselle Josette hneigði
sig djúpt og fékk blómvönd hjá
Serge. Svo kom hún fram aftur,
með bukti og fir.gurkossum.
— Hún er alveg töfrandi,
finnst þér ekki? sagði Kopeikin
á ensku, þegar ljósin komu aft-
ur. — Ég lofaði þér því, að stað-
urinn skyldi vera skemmtilegur.
— Já, hún er nokkuð góð. En
það er verst, að hún skuli þurfa
að vera að dragnast með þennan
mölétna Valentino.
— José? Hann er fullgóður
fyrir sinn hatt. Viltu fá hana
hingað að borðinu?
— Já, gjarna. En er bað ekki
V»ora nnlrlí-iirt Hvrt.?
— Almáttugur minn, nei! Hún
fær engar prósentur.
— Heldurðu, að hún vilji
koma?
— Vitanlega. Gestgjafinn
kynnti mig henni. Ég þekki hana
vel. Og ég veit, að þú kemur til
að kurtna vel við hana. Þessi
arabiska er óþarflega heimsk,
þó að hún sé dálítið aðlaðandi á
sinn hátt. Ef ég hefði ekki lært
óþarflega mikið meðan ég var
enn ungur, gæti mér jafnvel lit-
izt vel á hana sjálfum.
Maria starði á eftir honum
þegar hann gekk yfir gólfið, og
var þögul stundarkorn. Svo
sagði hún: — Hann er mjög góð-
ur, þessi vinur yðar.
Graham var ekki alveg viss
um, hvort þetta væri spurning
eða fullyrðing, eða þá bara ves-
ældarleg tilraun til að koma
samtali í gang. Hann kinkaði
kolli. — Já, mjög góður.
Hún brosti. — Hann þekkir
gestgjafann vel. Ef þér viljið,
biður hann Serge um að láta
mig fara strax, í staðinn fyrir
um leið og lokað verður.
Hann brosti, eins afskandi og
hann gat. — Ég er hræddur um,
Maria, að ég verði að fara áð
láta niður dótið mitt, til þess að
ná í lestina í fyrramálið.
3
Hún brosti aftur. — Það gerir
ekkert til. En ég kann svo vel
við Svía. Má ég fá svolítið meira
konjak, herra?
— Vitanlega. Hann fyllti glas-
ið hertnar aftur.
Hún drakk helminginn úr því.
— Kunnið þér vel við Josette?
— Hún dansar vel.
— Hún er mjög viðkunnanleg.
Það er af því að hún gerir svo
mikla lukku. Þegar fólk gerir
lukku, er það viðkunnanlegt. En
enginn kann vel við José. Hann
er Spánverji frá Marokkó, og
afskaplega afbrýðissamur. Þeir
eru ailir eins. Ég skil ekki í,
hvernig hún getur þolað hann.
— Mér fannst þér segja, að
þau væru frá París?
— Þau hafa dansað i París.
Hún er Ungverji. Hún talar
mörg mál, — þýzku, spænsku,
ensku .... en ekki sænsku, held
ég. Hún hefur átt marga ríka
elskendur. Hún þagnaði snöggv-
ast. — Eruð þér kaupsýslumað-
ur?
— Nei, ég er verkfræðingur.
Hann tók eftir því, sér til mestu
furðu, að Maria var ekki eins
heimsk og hann hafði haldið, og
að hún vissi alveg upp á hár,
hversvegna Kopeíkin hafði yfir-
gefið þau. Það var verið að vara
hann við því, beint eða óbeint,
að madamoiselle Josette væri
dýr í rekstri, að erfitt mundi að
ná sambandi við hana og þar
mundi verða við afbrýðissaman
Spánverja að kljást.
Hún tæmdi glasið sitt aftur og
starði sviplaus í áttina að skenki
borðinu. — Vinur minn er eitt-
hvað einmana, sagði hún. Svo
sneri hún sér við og leit beint á
hann. — Viljið þér gefa mér
hundrað pjastra, herra.
— Til hvers?
— í drykkjupeninga. Hún
brosti en'nú ekkx eins vingjarn-
lega og áður.
Hann rétti henni hundrað-
pjastra seðil. Hún braut hann
saman, stakk honum í veskið
sitt og stóð upp. — Viljið þér
hafa mig afsakaða, herra. Ég
þarf að tala við hann vin minn.
En ég skal koma aftur, ef þér
viljið.
Hann sá rauða kjólinn hverfa
inn í þröngina við skenkiborðið.
Kopeikin kom rétt á eftir.
— Hvar er sú arabiska?
— O, hún fór til að tala við
bezta vin sinn. Ég gaf henni
hundrað pjastra.
— Hundrað? Fimmtíu hefði
verið meira en nóg. En kannski
er það eins gott. Josette býður
okkur upp á hressingu í bún-
ingsherberginu sínu. Hún er að
fara frá Istambul á morgun og
vill ekki koma hingað fram. Þá
þyrfti hún að tala við svo marga,
og hún á eftir að ganga frá far-
angrinum sínum.
— En komum við þá ekki til
óþæginda?
— Góðurinn minn, hún er al-
veg æst í að hitta þig. Hún sá
þig meðan hún var að dansa.
Þegar ég sagði henni, að þú vær-
ir Englendingur varð hún stór-
hrifinn. Við getum skilið giósin
eftir hérna.
Búningsherbergi Josette var
um það bil átta ferfet að flatar-
máli og afþiljað frá öðrum helm
ingi herbergisins, sem virtist
vera skrifstofa gestgjafans, með
dökku fortjaldi. Hinir þrír vegg-
irnir voru með upplituðu vegg-
fóðri með bláum röndum, en hér
og þar á því voru fitublettir, þar
sem fólk hafði hallað sér upp að
þeim. í herberginu voru tveir
lélegir stólar, og tvö búnings-
borð, sem virtust. völt á fótun-
um, þakin krukkum með smyrsl
um og óhreinum handklæðum.
Þarna var blandaður þefur af
gömlum vindlingareyk, andlits-
púðri og rökum húsgögnum.
Þegar þeir gengu inn, eftir
ólundarlegt „Entrez“ frá José,
stóð sá heiðursmaður upp frá
búningsborðinu sínu. Hann var
enn að. þurrka málninguna fram
an úr sér, er hann gekk út, án
þess að líta á þá. Af einhverri
ástæðu leit Kopeikin glottandi
til Grahams. Josette sat í stóln-
um sínum og var önnum kafin
að þerra á sér augnabrúnirnar
með rakri bómull. Hún var nú
komin úr dansfötunum og var í
rauðum innisiopp úr flaueli.
Hárið hékk niður, eins og hún
hefði hrist það ög burstað.
Graham fannst þetta hár veru-
lega fallegt. Hún fór nú að tala
við þá á ensku, sem hún vand-
aði sig mjög á og þerraði með
bómuilinni við hvert orð.
— Afsakið þið, sagði hún. —
Það er þessi andstyggðar máln-
ing. Hún .... hver andsk . . . .!
Hún fleygði frá sér bómullar-
hnoðranum með gremjusvip, stóð
svo snöggt upp og sneri sér að
þeim.
í sterkri birtunni frá berri
ljósaperunni, sýndist hún minni
vexti en á dansgólfinu, og ofur-
lítið tekin í andiiti. Gralham varð
hugsað til andlitsins á konu
sinni, sem var í góðum holdum,
og hugsaði með sér, að þessi
kona yrði sennilega orðin ljót
eftir tíu ár. Hann hafði þann
ávana að bera allar konur sam-
an við eiginkonu sína. Og sem
ráð til þess að telja sér trú um,
að hann hefði ekki áhuga á öðr-
um, var þetta oftast heppilegt
ráð. En Josette var ekki neitt
alvanaleg kona. Og hvernig hún
kynni að iita út eftir tíu ár, var
þessu máli óviðkomandi. Nú var
h.ún mjög glæsileg og frjáls-
leg kona, með mjúkar brosandi
varir, ofurlítið framstæ0, blá
augu og einhvern syfjulegan lífs
kraft, sem eins og fyllti allt her-
bergið.
— Þetta er hr. Graham, Jos-
ette mín elskuleg, sagði Kop-
eikin.
— Ég hafði mikla ánægju af
dansinum yðar, sagði Graham.
— Svo sagði Kopeikin mér.
Hún yppti öxlum. — En hann
gæti verið betri, held ég, og það
er fallega sagt af yður, að þér
hafið orðið hrifinn af honum.
Það er vitleysa þegar fólk er að
segja að Englendingar séu ekki
kurteisir. Hún veifaði hendi og
eins og benti um allt herbergið.
— Ég get varla beðið ykkur um
að setjast niður í öllu þessu
drasli, en reynið þið samt að
láta fara vel um ykkur. Þarna er
stólinn hans José handa honum
Kopeikin, og ef þér viljið ýta
dótinu hans José frá, þá er þarna
pláss á borðshorninu handa yð-
ur. Það er slæmt, að við skulum
ekki getað setið almennilega
þarna frammi, en þar eru svo
margir menn, sem vilja tefja
fyrir manni, ef maður gengur
framhjá þeim og vill ekki drekka
kampayín með þeim. En kampa-
vínið hérna er mesti óþverri, og
ég kæri mig ekkert um að fara
frá Istambul með höfuðverk.
Hve lengi verðið þér hérna, hr.
Graham?
— Ég fer líka á morgun. Hann
hafði gaman af henni. Stelling-
arnar hjá henni voru hinar
furðulegustu. Innan mínútu áður
hafði hún verið mikil leikkona
að taka móti ríkum gestum. ";n-
gjarnleg heimskona og vonsvik-
ið barn tilviljunarinnar. Hver
hreyfing hennar og hver áherzla
var útreiknuð — það var líkast
því sem hún væri enn að dansa.
En nú sneri hún sér eingöngu
að því hversdagslega. — Þau eru
alveg hræðileg, þessi ferðalög.
Og þér farið aftur í stríðið yðar.
Ég vorkenni yður. Þessir bölv-
uðu nazistar! Það er svo sorg-
legt, að þessi stríð skuli þurfa
að vera. Og ef ekki stríð, þá
jarðskjálftar. Það er svo slæmt
fyrir atvirinuna hjá manni. Ég
er ekkert hrædd við dauðann,
en það held ég hann Kopeikin
sé. Kannski er það vegna þess.
að hann er Rússi.
— Ég er ekkert að hugsa um
dauðann, sagði Kopeikin. — Ég
er miklu spenntari fyrir því,
hvenær þjónninn kemur með
vínið, sem ég var að panta hjá
honum. Viltu sígarettu?
— Já, þakka þér fyrir. Þjón-
arnir hérna eru andstyggilegir.
það hljóta að vera til betri stað-
ir í London, hr. Graham?
— Þjónarnir þar eru líka full-
slæmir. Ég held þeir séu það
yfirleitt allsstaðar. En annars
hefði ég haldið, að þér hefðuð
verið í London. Enskan hjá yð-
ur .......
Brosið á honum fyrirgaf hon-
um þessa ókurteisi hans, sem
hann gat ekki vitað, hversu mik-
il væri. Það hefði verið lítið
betra að spyrja Pompadour, hver
borgaði reikninginn hennar. —
Ég lærði hana af Kana, þegar ég
var í Ítalíu. Mér er sérlega vel
við Kana. Þeir eru svo sniðugir
kaupmenn, og samt örlátir og
hreinskilnir. Mér finnst það höf-
uðkostur að vera hreinskilinn.
Var gaman að dansa við hana
Maríu litlu, hr. Graham?
— Hún dansar vel og ég held,
að hún dáist mikið að yður. Hún
segir, að þér gerið mikla lukku.
Og það gerið þér auðvitað.
— Mikla lukku! Hérna? Snill-
ingurinn vonsvikni lyfti brúnum.
— Ég vona, að þér hafið gefið
henni góðan skilding, hr. Gra-
ham.
— Hann gaf henni helmingi
meira en hún þurfti, sagði Kop-
eikin. — Æ, þarna koma loks
veitingarnar!
Þau töluðu nokkra stund um
fólk, sem Graham vissi engin
deili á, og svo um stríðið. Hann
sá, að bak við öll látalætin var
hún klók og fljót til, og fór að
velta því fyrir sér, hvort Kaninn
hennar á Ítalíu hefði nokkurn-
tíma þurft að sjá eftir „hrein-
skilninni" sinni. Eftir nokkra
stund iyfti Kopeikin glasi sínu.
— Ég drekk, sagði hann hátíð-
lega, — upp á ferðina ykkar
beggja. En allt í einu setti hann
glasið niður án þess að drekka.
— Nei, sagði hann allt í einu,
önuglega, — nei, hjarta mitt
fylgir ekki þessari skál. Ég
harma bara, að þarna skuli
þurfa að vera tvær ferðir. Þið
eruð bæði á leið til Parísar. Þið
eruð bæði vinir mínir, og þann-
ig hafið þið .... hann klapp-
sér á magann .... mikið sam-
eiginlegt.
Graham brosti og reyndi að
láta sér ekki verða hverft við.
Víst var hún lagleg og gaman
að sitja svona andspænis henni,
en hugsunin um, að framhald
yrði á kunningsskap þeirra,
hafði blátt áfram ekki komið
upp í huga hans. Og þetta gerði
hann óróan. Hann sá á augunum
í henni, að hún hafði gaman af
þessu, og hafði það óþægilega á
tilfinningunni, að hún vissi al-
veg nákvæmlega, hvað í huga
ha'ns bjó.
En hann reyndi að gera það
bezta úr öllu saman. — Ég var
að vona að geta stungið upp á
því sama, Kopeikin. Ungfrúin
mun vilja vita, rtvort ég er eins
hreinskilinn og Kaninn. Hann
brosti til hennar. — Ég fer með
ellefu-lestinni.
— Og á fyrsta farrými, hr.
Graham?
— Já.
Hún slökkti í vindlingnum
sínum. — Þá eru strax tvær auð-
sæjar ástæður til þess, að við
getum ekki orðið samferða. Ég
fer ekki með lestinni og svo
mundi ég auk þess fara á öðru
farrými. Og líklega er það eins
gott. José mundi vilja fara að
að spila við yður, alla leiðna, og
þér munduð tapa.
Það var enginn efi á því, að
hún vildi að þeir tæmdu glösin
sín og færu. Graham var eitt-
hvað undarlega vonsvikinn.
Hann hefði gjarna viljað vera
kyrr. Auk þess vissi hann, að
hann hafði komið klaufalega
fram.
— Kannski hittumst við 1
París? sagði hann.
— Kannski. Hún stóð upp og
brosti vingjarnlega til hans. —
Ég verð í Hotel des Belges,
skammt frá Trinité, ef það þá er
enn starfandi. Ég vona, að ég hitti
yður aftur. Kopeikin segir mér,
að þér séuð vel þekktur sem
verkfræðingur.
— Kopeikin krítar nú alltaf
liðugt — rétt eins og hann gerði,
þegar hann sagði, að við ættum
ekki að tefja ykkur við ferða-
búnaðinn. Ég vona, að þér fáið
góða ferð.
— Ég hef haft ánægju af að
hitta yður. Það var fallega gert
af þér, Kopeikin, að koma með
hr. Graham hingað.
— Hann fann upp á því sjálf-
ur, sagði Kopeikin. — Vertu nú
sæl, Josette mín góð og góða
ferð. Við hefðum gjarna viljað
vera lengur, en ég legg áherzlu
á, að Graham fái einhvern svefn.
Hann mundi sitja hér og kjafta
alla nóttina og missa svo af lest
inni, ef ég ekki hefði stjórn á
honum.
Hún hló. — Þú ert ágætur,
Kopeikin. Þegar ég kem aftur
til Istambul, læt ég það vérða
mitt fyrsta verk að leita þig
uppi. Verið þér sælir, hr.
Graham og góða ferð. Hún rétti
honum höndina.
Gamalt iðnfyrirtæki
óskar eftir bókhaldara, hálfan eða alian daginn eftir
ástæðum. — Góð vinnuskilyrði.
Nafn ogheimilisfang leggist inn á afgr. Mbl., fyrir
20. þ. m., merkt: „Gamalt iðnfyrirtæki — 4906“.
Hjúknuiorkona óskast
nú þegar. Upplýsingar gefnar á skrifstofunni fyrir
hádegi.
ElJi- og hjúkrunarheimilið GRUND.
S