Morgunblaðið - 18.12.1966, Blaðsíða 16

16
MORGU N BLADIÐ
Sunnudagur 18. ohe*. 1868
Spurning dagsins
Á að skylda vínveitingahús til jbess að halda vinlausar
skemmtanir fyrir unglinga?
FLJÓTLEGA ©ftir að Alþingj
kom saman í haust var lagt
fram stjómarfrumvarp um
breytingu á áfengislögunum
og var m. a. gert ráö fyrir því
í frumvarpinu að hvert veit-
ingahús sem leyfi hefur til
vínveitirvga, skuli hafa opiff
að minnsta kosti eitt laugar-
dagskvöld af f jórum, án vin-
veitinga. Frumvarpið mun nú
vera í nefnd í Alþingi. Mikiar
nmræður og deilur hafa orð-
ið um það atriffi frumvarpsins
sem að framan greinir og ger-
ir Morgunblaffið það nú að
spurningu dagsins hvort menn
áiíti að framangreind ráðstöf-
un sé rétt og hvort hún kunni
að leiða til úrbóta á sviði
æskulýffsmála.
Reynir Karlsson fram-
kvæmdastjóri Æskuiýðsráðs
Reykjavikur svarar:
Rekistur flestra veitiniga-
húsa hér í borg byggist að
verulegu leyti á því, hve það
gengur að afgreiða áfengi til
gestanna.
Ungt fiálk, sem ekfki neytir
áfenigis eru því engir auðtfúsu-
gestir þessara veitingahúsa og
af þeim sökum keanur sÉfellt
til óþægilegra árekstra milli
þessara aðila.
I>að er því þakkar- og virð-
ingarvert, þegar ráðherrar og
þingmenn þjóðarinnar’iáta sig
þessi mál svo miikilu varða,
að þeir leggja ákveðnar til-
lögtur fyrir Alþingi til úrtoóta
á þeim.
Nú liggur fyrir Alþingi til-
laga um að vínveitingahúsum
verði gert að skyldu að efna
til vínlauisra skemmtana eitt
laugardagstovöld í mánuði,
bverju fyrir sig.
Fljótt á litið virðist þessi
lausn mjög góð, en eif maður
íhugar hana nánar kemur
greinilega í ljós, að fram-
tovæmd hennar nvun verða
mjög ertfið. Ólíklegt er, að
veitingaimenn sem neyddir
verða til þess að reka um-
rædda startfsemi, leggi alúð
við framkvæmdina, og verð-
ur þvf vafalaust nauðsynlegt
að semja ákveðna regluigerð
um tiihögun þessara skemmt-
ana og fylgjast vel með fram-
kvæmd þeirra.
Um aldursmark gesta verða
vafalaust miklar deilur, þar
sem unglingar eldri en 16 ára
hafa lagalega heimild til þess
að sækja opinbera veitinga-
staði, en veitingahúsin setja
starfsmönnum sínum áíkveðn-
ar stanfisregiur og hækka ytfir-
leitt þetta aHursmarik.
Unglingar 16—117 ára eiga
Konráð Guðmundsson
tiltölulega litla samleið 1
skemmtanalífi með aldurs-
filokknum 18—21 árs. Þeir
sem annast skemmtanir fyrir
unglinga, þekkja einnig þá
staðreynd, að yngstu aldurs-
filakkarnir, sem heimiH hatfa
til þess að sækja þær „leggja
ataðina yfirleitt undir sig,“
eins og sagt er. Einnig mun
það vafalaust auika á ringul-
reið þessara mála, að eitt eða
tvö hús eru opin á þennan
hátt einn laugardag og önnur
í einhverjum öðrum bæjar-
hluta næsta laugardag. Ýmis-
legt fileira mætti netfna í
þessu sambandi, en það sem
ytfirleitt veldur og mun valda
einna mestum ertfiðdeikum í
framkvæmd unglingaskemmt-
ana er það, hve ótfullkiomin
útgótfa nafnskírteina var, þrátt
fyrir ákveðnar óskir ýmissa
aðila. Á ég þar einkum við
það, að nafnskárteini skyldu
afihent án myndar, og að þau
skyldu etoki vera lokuð.
Um dansskemmtanir ungl-
inga almennt vildi ég segja
eftirfarandi: Leggja ber á-
herzlu á að skólaskyHir
unglingar fiái dansleiki og
Skemmtanir við sitt hætfi í
Skólunum eða í ibúðarhverf-
unum. f>örtf hinna verði leyst
með auknu startfi æskulýðs-
félaga og æskulýðsheimila,
eftir því sem unnt er. Ég
teldi það t. d. til mikilla bóta,
ef dugmikil æskulýðsfélög
efndu til dansleikja í góðum
og nýtízkulegum dansstöðum,
tfyrir ungmenni ló—18 ára
annars vegar, og 18—21 árs
hins vegar.
Temiplarar hafa reist mikið
hús á Skólavörðuhæð, sem
mun bráfct m. a. gegna þessu
hlutverki. Samþykkt hefur
verið að byggja myndarlegt
aeskulýðsheimili við Tjarnar-
götu, sem Æskulýðsráð Rivík-
ur mun reka, og verður þar
einnig aðstaða fyrir umrædda
starfisemi.
Vonandi mun borgarstjórn
sjá til þess, að húsakynni
þessi komi sem fyrst að not-
um fyrir æsku borgarinnar, og
láti þar ekki staðar numið,
heldur sjái svo um að
unga fióikið eigi jafnan tæki-
færi á því að sækja vandaðar
Skemmtanir í góðum húsa-
kynnum.
Konráð Guðmundsson hót-
elstjóri Hótel Sögu svarar:
Fyrst og fremst skil ég ekki
hinn raunverulega tilgang
þessarar tillögu, og finnst
hún vera hreinn fávitaskapur.
Reynir Karlsson
.Vínveitingahús eru byggð
með það fyrir auigum, að sjá
fyrir því fólki, er lögum sam-
kvæmt mega njóta þeirra
veitinga er þar erp á boð-
stólum. Eif nú á að fara að
taka atf otokur % hluta þeirra
daga er haHa þessum rekstri
bókstaflega gangandi þá vil
ég meina að mörg þessara
húsa eigi erfiða tíma fram-
undan. Þessu má einna helzt
líkja við, ef sokkaverksmiðja
yrði skylduð til að framleiða
yfirhafnir.
Hvað á svo að gera við það
fiólk er sótt hetfur þessi hús,
og meira að segja etoki nálægt
því allt komizt inn. í>að væri
fróðlegt fyrir stuðningsmenn
tfrumvarpsins að aka um borg
ina á laugardagskvöldi og sjá
biðraðirnar fyrir utan vín-
veitingaihúsin atf fullorðnu
fióliki (yfir 21 árs) eftir kl. 22.
f>að er svo sem eklkert nýtt,
að hér á landi sé hl-utum snú-
ið við, nú með því að reka
krakkana út, en skipa full-
orðnu fólki að sitja heima.
Ég heí sjálfur staðið fyrir
rekstri veitingahúss, er reka
étti eingöngu fyrir ungt fólk.
Það hús var þannig úr garði
gert, að vandtfundið væri, að
mínu áliti, jatfn glæsilegur
samkomustaður er æfclaður
var eingöngu ungu fiólki er
viHi skemmta sér án átfengis.
Það er skemmst frá því að
segja, að rekstri þessa veit-
ingastaðar varð að hætta, ein-
göngu vegna ónógrar aðsókn-
ar, þó var þarna reynt að
stilla verði í hótf, og minnsta
toosti fyrstu tvö árin var að-
gangseyrir alltaf mun lægri,
en á öðrum vínlausum veit-
ingastöðum.
Fyrir nokkrum dögum, las
ég grein í blaði um vanda-
mál æskulýðsins og var þar
skýrt frá því að senn yrði
opnað í hinni nýbyggðu
Templaralhöll tveir salir er
ætlaðir yrðu eingöngu ungu
fólki er vildi skemmta sér án
átfengis og var einnig talað
þar um að Reykjavíkurborg
væri að undirbúa Æskulýðs-
höll í Tjarnargötu. Ég átöt, að
með þessu sé meira en séð
fyrir skemmtiiþörtfum unga
fóltosins.
Ég vil því meina, að sú tM-
laga er hér er fjallað um sé
einskis nýt til úrbóta á því
er sumir vilja kalla neyðar-
ástand í skemmitanalífi unga
fiólksins. Þar þarf allt annað
og marigþættara til að korna.
Spurja mætti hvaða rétt
stuðningsmenn frumvarpsins
hefðu til að ráðast á eina
stétt þegar úrbætur þyrfiti að
gera í málum eins og þessu,
er ætti að varða alla lands-
menn. Ég held, að veitinga-
rekstur í þessu landi njóti
engra forréttinda hjá því op-
inbera, er geti réttlætt svona
aðfarir. Það má t.d. benda á,
að þegar aðstöðugjald var
sett á atvinnurekstur, þá þóttl
sjáltfsagt að setja þennan
rekstur að mestu leyti í
hæsta gjaldiflokk, þannig að
smáveitingarekstur g r e i ð i r
svipað aðstöðugjald í dag og
stærstu fyrirtæki landsins.
Ef það er álit stuðnings-
manna frumvarpsins að veit-
ingamenn einir eigi að standa
kostnað af úrbótum á æsku-
lýðsmálum, þá gætu þeir á
næsta þingi t. d. skyldað
alla fataframleiðendur til að
sauma ódýr Karnabæ föt og
bifreiðastjóra til að aka bless-
uðum börnunum fyrir hálft
gjald.
Eg legg tSl, að etf þessi til-
lega nær fram að ganga, þá
verði upphafsmenn og sam-
þykkjendur hennar skyldaðir
til dyravörzlu við vínveitinga-
húsin, þá laugardaga er unga
fólkinu er ekki ætlað inn-
göngu.
Anna Gunhhildur Sverris-
dóttir Verzlunarskólanemi:
Það er skoðun mín, að opn-
un veitingahúsanna, vínveit-
ingalaust, eitt lauigardags-
krvöld í mánuði sé „spor“ í
rétta átt, hvort sem drykkju-
skapur unglinga minnkar eða
ekki. Þá er toomið á móts
við þá unglinga sem vilja
skemmta sér án átfengis. Það
er ánægjulegt að framiámenn
þjóðarinnar stouli í fullri al-
vöru ræða um þær leiðir sem
mættu verða til úrtoóta í þess-
um málum.
Æska sem elzt upp við eins
góð kjör og menningarsfcil-
yrði og við gerum á íslandi
í dag, verður iíka að eiga kost
á heilbrigðum og mannbæt-
andi skemmtunum. Betri skil-
yrði tii skemmtana ættu að
skapa meiri sjálfsvirðingu.
Gildi þjóðanna er toomið und-
ir gildi hvers einstatos manns.
Ef fleiri fullorðnir toæmu
á móts við ofctour, þá sérstak-
lega foreldrar og forráðamenn
sýndu meiri áhuga á æstou-
lýðsstörtfum og áhugamállum
okkar, gæfiu okkur meira af
sínum dýrmæta tíma og ekki
sízt ef þau treysta sér til að
getfa æskunni betra fordœmi,
þá held óg að það væri þyngst
á metunum og farsælast fyrir
uppvaxandi æstou.
Hvenær komumst við
af rányrkjustiginu
við veiðar og förum að byggja upp?
UM FÁTT er nú meira rætt og
ritað af dægurmálum en það,
hvort hinir fáu stóru togarar,
sem enn eru gangfærir, fái að
skríða með trollið sitt upp að
pilsfaldi okkar kæru fjallkonu,
eins og togbátarnir hafa nú sjálf
ir tekið sér leyfi til að gera, og
þannig leyst löggjafarlþingið af
hólmi 'hvað það snertir.
Hver ágætis maðurinn eftir
annan, lýsir því nú yfir, að sér
finnist það ekkert óeðlilegt, þótt
togbátarnir taki sér rétt til að
toga innan landhelginnar. Þeir
virðast sem sagt hafa gleymt því,
að hér er um lögbrot að ræða, og
það út af fyrir sig, er þó óeðlilegt,
að menn geri sér far um að brjóta
landslög.
Mönnum liggur við að verða
flökurt, af að sjá og heyra um
öll þau lögbrot, sem framin eru
innan landhelginnar, og hvernig
með er farið.
Málið í heild er komið í öng-
þveiti, svo eitthvað verður að
gera, málið er svo umfangsmik-
ið, að í heild skiptir það ekki
miklu máli, hvort þessir fáu tog-
arar fá að fara innfyrir línuna
eða ekki. Hitt skiptir miklu
meira máli á hvern hátt veið-
arnar í heild verða skipulagðar
innan landhelginnar, því botn-
vörpur hinna stærri togara, eru
á engan hátt meiri skaðvaldur
en vörpur hinna smærri, svo og
dragnætur, humar og rækjutroll.
Allar þessar botnsköfur eru
hættulegar ungviðinu á uppeldis-
stöðvunum. Þess vegna er lífs-
nauðsyn, að hafa einhver svæði
sem eru alfriðuð fyrir þessum
veiðarfærum, eins og það er nauð
synlegt, að hafa svæði þar sem
fiskurinn fær að hrygna í friði,
og ótruflaður af þessum tækjum,
og netum á hrygningatímaibilinu.
En þótt togararnir fái að fara
innfyrir, og skafa allt upp í
fjörusteina, þá hlýtur hver mað-
ur að sjá, að það er engin fram-
búðarlausn á hinu raunverulega
togaraútgerðarvandamáli. Þetta
getur bjargað þessum fáu skip-
um í bili, en aðeins í bili, ag
það á toostnað annarra veiða,
og veiða smærri togbáta. Það ligg
ur alveg ljóst fyrir.
Og verði leyfðar veiðar þessara
togskipa í landhelginni, til að
loka augum manna enn um nokk
ur ár fyrir því, að við getum
ekki verið án úthafsveiðanna, þá
er ver farið.
Sú leið, að fá leigðan hingað
skuttogara, held ég að sé mjö-g
skynsamleg, og ber að fagna bví
framtaki, því skuttogarar verða
togskip framtíðarinnar.
Með sömu umgengni og verið
hefir á miðunum hór við strönd
ina á undanförnum árum mun
fiskurinn halda áfram að fjar-
lægjast landið meira og meir,
eins og hann hefir verið að gera
síðustu 20-30 árin, eða frá því ajl
áhrif frá botnvörpuveiðum inn
á flóum og fjörðum fór að gæta,
og segja til sín.
Stór svæði á grunnslóðinni
(uppeldisstöðvunum) eru nú auð
af fiski, og enginn fiskur á þa*
lengur sina átthaga, fengsæl mið
á landgrunninu og utan þess er
nú auðnin ein. Fjarstæða enn
er að þetta sé tímatoundin til-
viljun. Það gefur því auga leið,
að hvað sem gert verður við
svæðið innan 12 mílnanna, verð-
um við jafnframt að snúa otok-
ur að úthafsveiðunum á stærrl
og fullkomnari togskipum en við
nú höfum, að láta það undir höf-
uð leggjast er hreint glapræði,
sem má etotoi henda.
Spurningin, sem þjóðin ó að
velta fyrir sér í dag, er því ekki
sú, hvort þessir fiáu fcogarar fái
að fara inn fyrir línuna eða ekki.