Morgunblaðið - 22.01.1967, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JANÚAR 1967.
3
Sr. Jón Auðuns, ddmprófastur;
VEGLYNDI
„Verið hver öðrum fyrri til að
veita hinum virðingu“.
Þessi er ein af þeim lífsreglum,
sem Páll postuli setti kristnum
mönnum, og áreiðanlega ekki ein
atf þeim auðveldustu. Til þess
þarf veglyndi, sem er fágætt. Til
þess þarf sálareigind, sem okkur
verður flestum mjög erfitt, að til-
einka okkur.
i. „Veglyndi", — hvað er það?
í>að er m.a. þetta, að fagna
flærðarlaust yfir velgengni ann-
arra. Horfa gremjulaust á aðra
öðlast það, sem þú gazt ekki
öðlazt sjálfur. Horfa öfundar-
laust á það, að hjá öðrum sé það,
sem ekki er I þínum ranni, þótt
þú hefðir feginn viljað. Horfa
vonzkulaust á það, að einhver
annar hlaut það, sem þú hafðir
keppt að og óskað sjálfum þér.
„Veglyndi", — hvað er það?
M. a. þetta, að halda hjarta
þínu hreinu af öfundinni, að láta
ekki þá hugsun smækka þig og
gera þig að ómerkilegri manni,
að það sé tekið frá þér, sem ein-
hver annar hlaut en ekki þú
sjálfur.
Slíkt veglyndi er fágætt, en
það er ómetanleg blessun þeim,
sem það á. Það er eitt fyrsta skil-
yrði sálarfriðarins. Það er eitt
fyrsta skilyrði þess, að þú getir
átt frið við sjálfan þig, frið við
Guð, frið við umhverfi þitt.
Veiztu, hvers þú gengur á mis,
meðan þú átt ekki þennan frið?
Þetta er fágætt, jafnvel hjá
þeim, sem ekki verða taldir
miðlungsmenn.
Miohelangelo Var viseulega
ekki meðalmaður. Hann var
langt fyrir ofan það. Samt freist-
aðist hann til að hefna sín með
verknaði, sem honum var ósam-
boðinn. Siðameistari páfans sagði
um eina af nektarmyndun Mic-
helangelos, að hún hæfði betur
saurlifnaðarhúsi en kapellu páf-
ans. í reiði sinni málaði hann
siðameistarann meðal fordæmdra
í víti, með horn og höggorm vaf-
inn um lendarnar. Og þegar
veslings siðameistarinn kvartaði
við páfa yfir þessari meðferð,
varð hann enn að spotti, þegar
páfinn svaraði: „Hefði meistar-
inn málað yður í hreinsunareld-
inum hefði ég gert allt, sem á
valdi mínu var til að leysa yður
þaðan, en ég hefi ekkert vald í
helvíti".
Hefnd Michelangelos var full-
komnuð, en hann óx ekki af
henni. Hann átti ekki veglyndi
til að fyrirgefa.
Lúter átti ekki ævinlega þetta
veglyndi. Fjarri því. En á beztu
augnablikum sínum átti hann
það. Og þá var það, að hann
sagði: „Nú er sál mín of glöð og
of stór til þess, að ég geti verið
nokkrum manni reiður".
Arfurinn allar götur aftur til
Kains segir tíðum til sín þótt
margir virðist frá honum vaxnir.
Einn þeirra var Maeterlinck.
Hann var ekki aðeins mikið
skáld. Hann var líka mikill mað-
ur.
Honum var fyrstum allra
Belgíumanna boðinn sá heiður,
að verða meðlimur Frönsku
akademíunnar. Það er talin
sæmd, sem örfáum einum hlotn-
ast. En hann svaraði með opnu
bréfi, þar sem hann óskaði þess,
að heldur yrði fyrir þessurn sóm*
„minn gamli vinur, Emile VeF-
haeren. í fyrsta lagi vegna þese
að hann er eldri en ég. í öðrw
lagi vegna þess að hann er mjög
mikið skáld en ég aðeins lúsiðinn
og samvizkusamur höfundur A
óbundið mál. Með iðni og ástund-
un gæti hver sem er skrifað þaði,
sem ég hefi skrifað, en enginn
annar gæti gert það, sem Verhíu
eren hefir gert“.
Það væri hægt að bregða sum-
um höfundum um það, að slikt
bréf skrifuðu þeir af einskærum
hégómaskap, til að stækka sjálfa
sig á kostnað mannsins, sem þew
lofa.
Engum datt i hug að bregða
Maeterlinck um það.
„Verið hver öðrum fyrri til a8
veita hinum virðingu“, — segir
postulinn. SjáMir lærisveinar
Jesú brutu þetta boð. Og þó e*
þetta krafa, sem til innsta kjarna
fagnaðarerindis Jesú Krists verð-.
ur nakin.
IIR VERINU
EFTIR EINAR SIGURDSSON
Landað að loki nni veiðiferð
Reykjavik
2 sömu línubátarnir réru frá
Reykjavik og áður. Gæftir voru
góðar fram á föstudag, en þá
spilltist sjóveðrið og gerði aust-
an rok, og lögðu bátarnir ekki
nema helminginn af línunni. Aíl
inn var eftir því. Annars var afl
inn heldur góður framan af vik-
unni, 6—8 lestir í róðri. Krist-
björg fór 4 róðra og Magnús 5.
f síðasta róðrinum var aflinn
mest þorskur.
Víkingur er enn með ýsunetin,
en nú hefur tekið fyrir aflann,
og má segja, að hann hafi ekki
orðið var síðustu dagana.
Enginn togari kom til Reykja
víkur í vikunni til löndunar á
fiski. Hins vegar komu nokkrir
togarar úr söluferð til að taka
ís og aðrar nauðsynjar.
Togararnir hafa aflað sæmi-
lega upp á síðkastið, 140-180 lest
ir. Þeir eru nú flestir að veiðum
fyrir Vestfjörðum.
Þessir togarar seldu afla sinn
erlendis í vikunni: Karlsefni
141 lest £ 15.308, Egill Skalla-
grímsson 126 lestir £ 10.564,
Ingólfur Arnarson 180 lestir £
15.087 og 11 lestir af frosnum
fiski £ 1.051.
Keflavík
Róið var 4 daga vikunnar, og
var afli 4—5 lestir. Engir bátar
hafa bætzt við.
Akranes
Afli var mun minni sl. viku
en vikuna áður, algengast 4—6
lestir, mest þorskur. Sjóveður
voru ekki nema 4 daga.
í vikunni komu þessi skip með
•íld: Haraldur með 70 lestir og
Höfrungur III einnig með 70 lest
ir, báðir af Eyjamiðum, og Ólaf
ur Sigurðsson að austan með
140 lestir. Síldin fór öll í flökun.
Sandgerði
14 bátar róa með línu, og fer
eflinn mest í Garðinn og Sand-
gerði, þó fer fiskurinn af einum
bát til Keflavíkur. Bátarnir réru
4 daga í vikunni, og var aflinn
algengast 4—5 lestir og komst
upp í 7 lestir. Á föstudaginn var
aflinn með afbrigðum tregur,
komst hjá einum bátnum niður
í Ví lest
Aflinn hefur verið tregur það
•em af er árinu, þannig var með-
alaflinn fram í miðjan janúar
ekki nema 3,6 lestir á bát í róðri.
Tveir bátar eru með troll, og
hefur afli verið rýr hjá þeim,
þó kom Steinunn gamla á föstu-
daginn með 10 lestir.
Sigurpáll kom í vikunni með
107 lestir af síld frá Eyjum og
Guðbjörg með 25 lestir. Fór
þessi síld í bræðslu.
V estmannaey jar
Róið var framan af vikunni
og fram á fimmtudag. Þá gerði
afspyrnurok af austri, sem hélzt
út vikuna.
Aflinn var sæmilegur hjá línu
bátunum framan af vikunni, 5—
8 lestir, en dró mjög úr honum
á fimmtudaginn, enda spilltist
þá sjóveðrið, og féll þá almennt
niður í 3—6 lestir. Aflinn er
mest langa, þó var meira af
ýsu í aflanum á fimmtudaginn
en áður. Þorskur er ekki nema
1%—2 lestir í róðri hjá bát.
Afli hefur verið sæmilegur
hjá trollbátunum og góður hjá
sumum eins og Ver, sem kom
inn í vikunni með 17 lestir, og
Andvara með 11 lestir, og
er mestallur ýsa, þó eru alltaf
nokkrar lestir af flatfiski í hon-
um hjá þessum bátum, 3—4 lest-
ir.
Góð síldveiði var framan af
vikunni eða þangað til hann
rauk upp, 500—600 lestir á dag
og stundum meira. Nú hefur öll
heilfrysting verið stöðvuð á síld,
þó nóg sé af þessari ágætu síld
við bæjardyrnar, síld, sem fer
öll í fyrsta flokk. Frystihúsin
hafa flakað eitthvað af þessari
síld, en komast yfir lítið.
Metágóði hjá Ross
Ross-fyrirtækið í Bretlandi
hafði í ágóða sl. reikningsár sem
svarar tæpum 400 milljónum
króna áður en skattur var greidd
ur, sem er nýtt met.
Greiddur arður var 7%.
Það, sem er eftirtektarvert við
þessa frétt, er, að þetta skuli
vera togarafélag, þótt fyrirtæk-
ið hafi að vísu ýmislegt a.inað
með höndum, svo sem fisk-
vinnslu og dreifingu á fiski.
Dóttur-fyrirtækið, Renovía,
sem Ross á, selur mest allan
fisk, sem íslenzku togararnir
landa í Bretlandi.
Stórhuga Norðmenn
í Suður-Þrændalögum hefur
verið gerð áætlun um verksmiðj
ur til fisk- og síldarvinnslu íyr
ir sem svarar tæpum 50 miiljón-
um króna. Þessum framkvæmJ-
um á að vera lokið fyrir árslok
1968.
Þeir ætla, að byggja 575 rúm
metra af kæligeymslum, 2766
rúmmetra af frystigeymslum,
frystigöng, sem hægt er að
frysta í 41 smálest á sólarhring,
frystiskápa, sem frysta 55 lestir
af flökum á sólarhring og 14 fisk-
og síldarflökunarvélar af ýms-
um gerðum.
Of mikill sjávarhiti fyrir
sildina við Norður-Noreg
Finn Devold hefur verið í
síldarleiðangri fyrir Norður-
Noregi án þess að finna eina ein
Ustu torfu. Hafði hann sagt fyr-
ir, að of mikill hiti væri í sjón-
um, til þess að hin réttu skil-
yrði væru þar fyrir stórsíldina.
„Hugmyndabankinn"
Norðmenn hafa myndað í sam
bandi við sjónvarpið „banka"
með 300.000 króna sjóði, sem
fara á til yngra manna, er koma
með nýjar hugmyndir á ýmsum
sviðum, einkum sem gætu orðið
dreifbýlinu að gagni.
Eitt af fyrstu verkefnum „hug
myndabankans" var í sambandi
við sjávarútveginn. Hleypt var
af stokkunum fyrsta fyrirmynd-
ar bátnum af mörgum samskon-
ar, sem smíðaðir eru í Mandal
í Noregi. Frá þessum bátum hef
ur áður. verið sagt hér og nve
ótrúlega ódýrir þeir eru.
Dökkt útlit
Athuganir, sem Hafrannsókn-
arstofnunin norska hefur gert,
leiða í Ijós, að þorskklak áranna
1965 og 1966 virðist hafa brugð-
izt gjörsamlega af einhverjum
óþekktum ástæðum. Þetta gæti
haft í för með sér, að þorsk-
veiði við Noreg brygðist á ár-
unum 1969 og 1970.
Takmörkun fiskveiða?
Fulltrúar Breta í nefnd þeirri,
sem fjallar um fiskveiðar í Norð
ur-Atlantshafinu, hefur sett
fram tillögu um takmörkun fisk
veiða á norðaustanverðu Atlants
hafinu.
Löndun útlendinga i Noregi
1. janúar sl. gengu í gildi lög
í Noregi, sem heimila erlendum
togurum löndun á fiski í Noregi
eftir vissum reglum.
Austurviðskipti Norðmanna
Noregur hefur nú gert samn-
ing við öll kommúnistalöndin í
Austur-Evrópu nema Austur-
Þýzkaland um greiðslu í hörðum
gjaldeyri, þar sem áður voru
vöruskipti. Þetta hafði þær af-
leiðingar að útflutningur til þess
ara landa gekk saman á sl. ári
um 25%, en innflutningur frá
þessum löndum hafði aðeins
aukizt, það sem það var.
Það munaði engu, að þessi
sama leið yrði farin í haust gagn
vart Sovétríkjunum hvað ísland
snerti og var farin, að því er Pól
land og Tékkóslóvakíu varðar,
með sömu afleiðingum og hjá
Norðmönnum sem bitnar nú
m.a. á síldarfrystingunni hér.
Til atvinnujöfnunar
Það eftirtektarverðasta nú hjá
hinum stærri fiskveiðiþjóðum er
útgerð stórra frystitogara, þar
sem fiskurinn er heilfrystur um
borð. Fiskurinn er síðan þíddur,
er í land kemur, og flakaður og
frystur aftur. í Bretlandi eru
einkum þrjár aðferðir notaðar
til að þíða fiskinn, rakt, heitt,
loft, volgt vatn eða sjór og svo-
nefnd di-elektrisk hitun.
Fyrir utan hráefnisskortinn,
sem er stærsta vandamál frysti-
húsanna hér, er hin óstöðuga at-
vinna. Komið geta langir kaflar,
þegar ekkert er að gera í frysti-
húsunum, bæði vegna ógæfta og
eins árstíðabundinna veiða.
Þennan vanda mætti leysa með
nokkrum frystitogurum, sem
sæktu afla sinn á fjarlæg mið
eins og til Grænlands, þar sem
helzt er nú fisk að fá.
Kauphöll
Almenna byggingarfélagið
(ABF) hefur ákveðið að
auka 'hlutafé sitt og bjóða
það. almenningi. Þetta getur orð-
ið eitt af þessum stærri hluta-
félögum, sem fer þá leið að gefa
hverjum, sem vill, kost á að eign
ast hlut í félaginu. Eimskipa-
félag Islands (EÍ) hefur fyrir
nokkru ákveðið að fara þessa.
leið. Hið almenna fiskveiðihluta-
félag (HAF) bauð upp á þetta*
sama í fyrra. Þá fyrirhugar Flug
félag fslands (FÍ) að bjóða ai-
menningi nýtt hlutafé.
Það einkennir flest hlutafélög
á fslandi, að þau eru fjölskyldu-
hlutafélög, sem kallað er. Annað
einkenni hlutafélaga hér er, hva
hlutaféð er yfirleitt litið.
Hlutafélagsformið er ætlað tH
þess, að margir geti sameinazt
í einu félagi, þegar um stórt
átak er að ræða, en síður sem
f°rm á firma, þegar um fáa er
að ræða. Þá er eðlilegra, að firm
að sé einka- eða sameignarfyrir-
tæki. Frá þjóðfélagslegu sjónar-
miði er ekkert unnið við það að
ýta undir, að fyrirtæki, sem geta
verið einkafyrirtæki, séu hluta-
félög, sem eru með takmarkaðií
á'byrgð, sem kunnugt er. Þó er
þetta misjafnt hjá stærri þjóð-
um. í Bretlandi geta menn stofn
að hlutafélag eftir svipuðum
reglum og hér, minnst 5 menn
og með hvaða hlutafjárhæð, sem
er. 1 Þýzkalandi geta menn hin*
vegar ekki stofnað hlutafélag
nema með verulegu hlutafé.
Mjög algengt er erlendis, að
almenningur sé þátttakandi I
stórum hlutafélögum, og þykir
þar eins eðlilegt að eiga hluta-
bréf og sparisjóðsbók hér. Þetta
skapar áhuga hjá fólki á atvinnn
lífinu. Það er t.d. talið mjög
mikilvægt fyrir bílaframleiðend
ur í Bandaríkjunum, að þátttaka
hins almenna borgara í félagin*
sé sem víðtækust, því að hlut-’*'
hafarnir skipti frekar við sitt
félag og stuðli með því að við-
gangi þess.
En frumskilyrði þess, að hluta
félög meðal almennings nái
nokkurri verulegri útbreiðslu,
er, að hér sé starfandi kauphöll.
í lögum um Seðlabanka íslanda
er gert ráð fyrir, að bankinn
Framhaid á bls. 31