Morgunblaðið - 22.01.1967, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2& JANÚAR 1967.
31
Jeremy Thorpe formaður
þingflokks frjálslyndra
Joe Grimond lét af störfum eftir 10 óra formennsku
ÞAÐ kom flestum nokkuð á
óvart þegar Josep Grimond
sagði af sér formennsku þing-
flokks Frjálslynda flokksins
brezka sl. þriðjudag. Hafði
Grimond gegnt þessu embætti
um nærri tíu ára skeið og not-
lð vinsælda meðal flokks-
manna.
Strax og Joe Grimmond
hafði sagt af sér hófust um-
ræður um væntanlegan eftir-
mann hans. Og sólarhring
seinna var tilkynnt að Jeremy
Thorpe, þingmaður flokksins
frá Norður Devon, hefði verið
einróma kjörinn efirmaður
Grimonds á fundi þingflokks-
ins. Þótti ýmsum flokksmönn-
um kosningu eftirmannsins
hafa verið hraðað um of, þótt
ekki væri þær umkvartanir
fram bornar vegna óánægiu
með valið. Thorpe, sem er 37
ára, er talinn búinn flestum
þeim kostum, sem embættið
krefst, og er sérstaklega vin-
sæll meðal yngri flokks-
manna. Hann er ungur að ár-
um, stundaði nám við Eton
og tók síðar lögfræðipróf við
Oxford, er mjög mælskur og
skemmtilegur ræðumaður, og
kemur afbragðsvel fram í
sjónvaipi. Það síðastnefnda er
talið mjög ákjósanlegur kost-
ur við leiðtoga smáflokks, þvi
sjónvavpið er eina örugga
leiðin fyrir flokkinn að ná til
kjósenda um land allt.
Þótt tilkynnt hafi verið
að Thorpe hafi verið ein-
róma kjörinn eftirmaður
Grimmonds, gekk það ekki
fyrr en við aðra atkvæða-
greiðslu. Þingmenn frjáls-
lyndra eru 12 og við fyrstu
atkvæðagreiðslu féllu atkvæði
þannig að Thorpe hlaut sex
atkvæði, Eric Lubbock þrjú
og Eirf/n Hooson þrjú. Eftir
fyrstu umferð óskuðu báclr
hinir þingmennirnir eftir að
fá að draga sig í hlé, og til
að sýna samstöðu innan þing-
flokksins var það Luccock,
sem við aðra atkvæðagreiðslu
lagði til að Thorpe yrði kos-
inn, og Hooson lýsti stuðningi
við þá tillögu. Hlaut Thorpe
þá öll greidd atkvæði.
Þegar úrslitin voru kunn-
gerð, brugðust ýmsir flokks-
menn illa við og sendu aðal-
stöðvum flokksins í London
mótmæli. Töldu þeir að leita
hefði mátt álits flokksmanna
um þessa mikilvægu kosn-
ingu, og vel hefði verið unnt
að bíða með formannskjörið
í tvo til þrjá daga. Um tíma
leit út fyrir að þingmenn
flokksins ætluðu að taka þessi
mótmæli til greina og efna til
nýrra kosnirf i, en frá því var
horfið, því talið var að frest-
un gæti skaðáð flokkinn út á
við.
Eins og fyrr getur greindi
menn ekki á um það hvort
Thorpe ætti að taka við for-
ustu þingflokksins, því hann
nýtur mikilla vinsælda. Um
hitt var deilt hvað form
skyldi haft á kjöri formanns
þingflokksins. Verður það eitt
fyrsta verk Thorpes í forseta-
embættinu að semja nýjar
reglur varðandi formannsk.Lr
ið. Hann verður einnig að eiga
forustuna að því að marka
stefnu flokksins yfirleitt, og
er talið að hann feti þar mjög
í fótspor Grimmonds, eða
verði eitthvað róttækari en
fráfarandi formaður.
Fyrst um sinn mun Thorpe
leggja höfuð áherzluna á að
marka stefnu flokksins í efna-
hagsmálum. Lagaákvæði Har-
olds Wilsons forsætisráðherra
varðandi bindingu kaupgjalds
og verðlags fellur úr gildi i
júlí, og lítur Thorpe þannig á
málið að þar liggi ríkisstjórn
Verkamannaflokksins vel við
höggi. Fjöldi kjósenda hefur
snúið baki við Verkamanna-
flokknum vegna kaupbinding-
arinnar, að því er Thorpe tel-
ur og hyggst hann reyna að
tryggja sér fylgi þessara ó-
ánægðu kjósenda.
Thorpe var fyrst kjörinn á
þing árið 1957, er hann vann
núverandi kjördæmi sitt af
frambjóðanda íhaldsflokksins.
Síðar varð hann talsmaður
flokksins varðandi nýlendu-,
samveldis- og innanríkismál.
Jeremy Thorpe :neð hcillaóskir frá flokksbræðrum eftir að
hann var kjörinn formaður þingsflokks Frjálslynda flokks-
ins sl. miðvikudag.
Forfeður Thorpes langt aftur
í tímann hafa jafnan verið
eindregnir fylgismenn íhalds-
flokksins, og voru t. d. bæði
faðir hans og afi þingmenn
íhaldsflokksins. En Thorpe,
þótt hann væri uppalinn
i kenningum íhaldsmanna,
sneri baki við þeim í skóla
og gekk í lið með rót-
tækari fylgismönnum FrjáV-
lynda flokksins.
Sumair af skoðunum Thorp-
es hafa valdið ágreinin'gi inn-
an flokksins, ag þá ekki sízt
sú, sem hann barðist fyrir sl.
haust, þegar Rhodesíudeilan
var á allra vörum. — Vilidi
Thorpe að gerðar yrðu loft-
áráisir á járnbraiutina rrúlti
Rhodesíu og Suður-Afríku trl
að stöðva vöruflutninga tii
stjórnar Ian Smiths. Ennfrem
ur dró hann þa'ð í efa að efna
hagsaðgerðir einar nægðu til
að hrekja Smith frá völrium
í Rihodesíu, og vitdi að Bret-
ar væru reiðubúnir til að
beita hervaldi geg.n Smith.
Thorpe hefur fengið mikið
lof fyrir mæiskul-ist sin® og
fyndni í máifilutningi. Á hann
þá oft ti.1 að verða hetet til
illskeyttur, eins og má marka
af ummælum hans um
Lávarðadei'ld brezka þingsins.
Um hana sagði hann að þar
væri að finna beztu sönnun-
ina fyrir því að líf væri til
eftir dauðann.
Svala Nielsen
Framhald af bls. 5.
sóna. Einkum voru móðirin í
óperu Menottis og Antonia í
Æfintýrum Hofifimanns mér
hugstæðar. Ég hafði svo
mikla samúð með þeim. Og
mér fannis-t ósikapLega gaman
að vera japamska stúlkan
með knóbeygjurnar og
skrýtna gönguilagið í Madame
Butterfly. í fyristu fékk ég
harðsperrur, en það hvarf.
Marta er ólík þessum drama-
tísku óperum. Það er gaman-
ópera og efnið eins og geng-
ur og gerist í þeim. Og það er
öðruvifii að syngija svo mik-
ið me'ð öðrum. Þá verður að
falla meira inn í rammann, en
er ekki eins frjáilst um að
túlka persónuna.
— Þitt íyrsta hlutverk, móð
Irin í „Amal og nætungestirn-
ir“, er þér auðheyrilega huig-
Stætt?
— Já, það var mjlög
ckemmtilegt. Musica Nova
setti það á svið. Við vorum
um 50 manna hópuT, sem
unnum í sjál'fiboðaliðsvinnu
við Mtil skólyrði, en vimnu-
gl.eðin var avo mikil. Ég var
ekki komin að neinu ráði í
hóp einsöngtvara og ég var
svo hrædld við að taka þetta
hflutveiik að mér. Hlubverkið
er nmér því mjög minnisstœtt.
Amal og næturgesitirnir er
jólaleikur, skrifaður fyrir
ejónvarp. Mér fiinnst _ð reyna
ætti að tæra það upp á hverj-
um jólum, því það er svo mik
ið íyrir börnin, Á því er þó
nok'kur hænigur. það er skil-
yrði að 10—12 ára ga.mall
drengur syngi, bannað að haía
sbúilku 1 hlubverkinu og svo
músikalskur sönglvari á þeim
aldni, sem sá sem við höfð-
um, er eklki á hverju strád.
— Nú er fólki gefinn kost-
ur á fjöl'skyldumið uim á
Mlörtu I Þjóðleikhúsinu, svo
þá er sjálfsagt meira um börn
á sýiningunum. Eru nokkur
Óþægindi af þvl að hafa mik-
ið aif börnum á éperusýnirvgu?
— Nei, siður en svo. Mér
finnst sérstakllega gaman að
syngja fyrir börn. Þau fylgj-
ast svo ved me'ð. Auguin verða
svo stór _ og gleðimerki sijiást
á þeim. Ég féklk að reyna það
þegar við vorum með „Amal
og næturgestina“ hér um ár-
ið. Þó einhver svol'ítiLl háv-
aði verði, þá er hann af þvi
taigi að aðeins er ánægjulegt
að hafa börnin. Og það eru
þau sem verða óperugestir
fram tíða rinnar og gott að
geta veitt þeim tæki'Pæri til
að kynnast óperuflutningL
Framhald af bls. 32.
— Hann er í stuttu máii
þannig, að De Sanctis sér mér
fyrir bíl hverja keppni í for-
múla III, sem þeir vilja að
ég taki þátt í. Þeir láta mér í
té bifvélavirkja, sjá um alla
flutninga á milli keppnis-
staða, hafa alltaf til reiðu alla
þá varahluti sem með þarf og
sjá um að bíllinn sé alltaf í
fullkomnu lagi. M.a. má
nefna, að ég hef þrjá vara-
mótora og við hverja keppni
verða tveir til þrír vélamenn
mér til aðstoðar. Það þarf
vart að taka fram hvílík gífur
leg viðbrigði þetta eru fyrir,
mig frá því í fyrrasumar, er ég
þurfti að sjá um allt sjálfur
og varð hvað eftir annað að
hætta keppni vegna bilana og
skorts á varahlutum. Það má
segja að nú fyrst geti ég farið
að keyra.
— Hvað um fjármálahlið-
ina?
— Allt keppnistímabílið
verð ég á föstum launum, auk
ákveðins hluta af startpening-
um, greiðslum frá fyrirtækj-
um og verðlaunum, sem ég
kann að vinna. Ég fæ nú
ítalskt keppnisskírteini, en
verðlaunagreiðslur til ítalskra
leyfishafa eru miklu hærri
en til erlendra skýrteinishafa.
— Að lokuoj Sverrir.
Hvernig leggst sumarið í þig:
— Auðvitað mjög vel. Nú
þarf ég ekki lengur að hafa
áhyggjur af að eitt eða
annað bili, því að nú hef ég
trausta stuðningsmann á bak
við mig. í stuttu máli, ég get
keyrt eins og mig langar ,'il
og ég er fullur óþreytu ef*ir
að geta byrjað.
- ÚR VERINU
Fra.mhald af þls. 3
komi á fót kauphöll, en ein-
hverra hluta vegna hefur það
ekki verið talið fært ennþá. Ekki
myndu nema fá, stór, viður-
kennd fyrirtæki fá hlutabréf
sín skráð þar. Þar yrðu líka til
sölu ríkisskuldabréf, skuldabréf
sveitafélaga o.s.frv.
Til þess að almenningur fáist
til að kaupa hlutabréf að nokkru
marki, verður tvennt að vera
fyrir hendi: Hann verður að
geta gengið nokkurn veginn úr
skugga um, hvers virði hluta-
bréfið er, sem hann ætlar að
kaupa, en það getur hann ekki,
nema verðið sé skráð af aðila,
sem hann getur treyst, eins og
kauphöll. Hitt er það, að kaup-
andi hlutabréfs geti hvenær sem
er selt bréf sitt, ef hann þarf á
peningunum að halda.
Það er því nánast óhjákvæmi-
legt, á meðan ekki er hér starf-
andi kauphöll, að stór hlutafélög
sem vilja fá almenning til þess
að kaupa hluti, séu sjálf nokk-
urs konar kauphöll, þar sem
hluthafar geta hvenær sem er
selt bréf sín fyrir sannvirði. Ein
hver mundi hugsa sem svo, að
þetta væri óframkvæmanlegt
fyrir hlutafélögin. En það er
ekki sannvirði á bréfunum, ef
hlutafélagið getur ekki svo til
strax selt þau aftur fyrir sama
verð og það keypti þau á. Al-
menn þátttaka fæst ekki í hluta-
félögum, fyrr en bréfin geta
gengið viðstöðulaust kaupum og
sölum.
„Verið kemur ekki um
næstu helgi vegna fjar-
veru höfundar.
— Rektor
Framhald af bls. 1
dr. Kerr algerlega andvígur og
lauk deilunni svo, að á stjórnar-
fundi skólans í gærkveldi sam-
þykktu fjórtán stjórnarmenn
gegn átta, að dr. Kerr skyldi
víkja úr embætti.
Dr. Kerr sagði á blaðamanna-
fundi í morgun, að Reagan ríkis-
stjóri hefði verið meðal þeirra
14, sem greiddu atkvæði gegn
honum. Hann sagði, að stjórn
háskólans bæri skylda til að láta
ekki pólitískar sveiflur í Kali-
forníu hafa of fljótt áhrif á störf
skólans og það hefði aldrei gerzt
við háskóla í Bandaríkjunum, að
skipta þyrfti um rektor jafn-
framt því sem skipt væri um rík-
stjóra.
Reagan lét svo ummælt við
blaðamenn, að stjórn skólans
hefði farið skynsamlega að ráði
sínu, og bætti við, að dr. Kerr
hefði leitt þess ákvörðun yfir sig
sjálfur, því að hann hefði sjálfur
óskað eftir traustsyfirlýsingu
skólastjórnarinnar.
Dr. Kerr hefur verið rektor
Berkely háskólans frá því árið
1958.
Berkeley háskóli, sem nú telur
um 87.000 stúdenta, hefur verið
eitt helzta stolt Kaliforníuríkis.
Skólinn er talinn meðal hinna
beztu í öllum Bandaríkjunum,
enda hefur verið varið miklu fé
til hans. Stúdentar hafa aldrei
þurft að greiða skólagjöld, en nú
vill Reagan innleiða 400 dollara
skólagjöld á ári. Jafnframt vildi
hann draga úr fjárveitingu rík-
isins til skólans, sem dr. Kerr
segir, að verði til þess að neita
þurfi 10.000 nýjum stúdentum og
12.000 núverandi stúdentum um
skólavist og auk þess draga úr
kennslu í ýmsum greinum.
Dr. Kerr lýsti því yfir, að hann
ætlaði ekki að horfa á það þegj-
andi að hálfrar aldar þrotlaust
uppbyggingarstarf í Berkeley
yrði að engu gert með tilkomu
hins nýja ríkisstjóra.
Belgrad, 21. jan. — NTB-AP.
TILKYNNT var í dag, að Josip
Broz Tito, foi-seti muni fara til
Sovétríkjanna í lok þessa mán-
aðar í boði Leonids Brezhnevs,
aðalritara sovézka kommúnista-
flokksins. Heimsóknin verður
ekki opinber.
Síðustu vikur hefur verið uppi
orðrómur um það í Belgrad, að
Tito færi til Moskvu á næstunni.
Muni tilgangur ferðarinnar að
ræða samskipti kommúnista-
flokkana í Júgóslavíu og Sovét-
ríkjunum, sem stirðnuðu nokkuð
á ný við að Júgóslavar neituðu
að taka undir tillögur Sovét-
manna um að efna til heimsráð-
stefnu kommúnistaflokka þar
sem endanlega verði skorið úr
um deilur flokkana í Kína og
So vétrik j unum.
Brezhnev kom til Belgrad I
september sl. og ræddi málið við
Tito en enginn árangur virðist
hafa orðið af þeim fundi. Síðan
hafa Sovétmenn haldið áfram
áróðri sínum fyrir því að heims-
ráðstefna verði haldin og orðið
nokkuð ágengt. Júgóslavar hafa
hinsvegar staðfastlega mælt gegn
slíkri ráðstefnu — nú síðast
fyrir tíu dögum birtist tilkynn-
ing frá miðstjórn júgóslavn-
eska flokksins þar sem sagði, að
hún teldi ekki timabært að halda
heimsráðstefnu. Sagði þar enn-
fremur að Júgóslavar gætu ekki
sætt sig við neinar bindandi
samþykktir sem leiða myndu til
þess, að aftur yrði komið á einni
forystu og miðstöð fyrir mál-
efni kommúnista um heim allan.
„Slíkt samræmist ekki sjálf-
stæðishugmyndum Júgóslava“,
sa™ði í tilkynningu miðstjórnar-
in..ar.
— Sverrir
i