Morgunblaðið - 19.02.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1967.
Kalldóra Sigurðar-
dóttir - Minningurorð
Fsedd 14. ágúst 1884.
Dáin 10. febrúar 1967.
IHINN 10 febrúar sl. lézt í Lands
spítalanum í Reykjavík frú Hall
dóra Sigurðardóttir, frá Siglu-
firði, eftir langvarandi van-
heilsu á 83. aldursári.
Frú Halldóra var fædd að Vík
Eiginmaður minn, faðir,
tengdafaðir og afi,
Jóhann Jens Albertsson,
frá Klukkufeili,
Framnesvegi 42,
lézt 16. febrúar sl.
F. h. vandamanna,
Helga Jónsdóttir.
Maðurinn minn,
Bjarni Pálsson,
vélstjóri,
lézt af slysförum hinn 17. þ.m.
Fyrir mina hönd og barna
hans,
Matthildur Þórðardóttir.
Fraenka okkar,
Friðrikka Gunnlögsson,
andaðist í Holbæk 17. þ. m.
Fyrir hönd annarra að-
standenda,
Margrét Hemmert,
Margrét Halldórsdóttir.
Systir okkar,
Nanna Þ. Gislason,
lézt á Landsspitalanum sunnu
daginn, 12. febrúar. Útförin
hefur farið fram. Við þökkum
hjartanlega auðsýnda samúð.
Baldur Þ. Gíslason,
Vilhjálmur Þ. Gíslason,
Freyr Þ. Gíslason,
Gylfi Þ. Gíslason.
Faðir okkar, tengdafaðir og
afi,
Páll Ingi Gunnarsson,
Brávallagötu 16 A,
andaðist í Borgarspítalanum
15. febrúar.
Gunnhildur Pálsdóttir,
Kristinn Einarsson,
Esther Pálsdóttir,
Friðrik Friðriksson,
Gyða Pálsdóttir,
Haraldur Kristmarsson,
•g barnabörn.
í Héðinsfirð.i, 14. ágúst 1884. For
eldrar hennar voru hjónin Sig-
urður Pétursson, skipstjóri og
útvegsbóndi, og kona hans, Guð-
ný Pálsdóttir Þorvaldssonar frá
Dalabæ í Úlfsdölum í Skaga-
fjarðarsýslu. Ólst Halldóra upp
í foreldrahúsum, en fluttist ung
með foreldrum sínum til Haga-
nesvíkur og síðar þaðan að Stað-
arhóli í Siglufirði. >ar stundaði
faðir hennar búskap og útveg
til ársins 1897 að hann andaðist.
Frú Guðný bjó áfram á Staðar-
hóli með Þorvaldi syni sínum og
yngri bömunum tvö næstu árin,
eða þar til að hún varð fyrir
þeirri þungu sorg og missa Þor-
vald son sinn sem drukknaði ár-
ið 1899. >á fluttist frú Guðný til
Akureyrar með börn sín, og þar
dvelur Halldóra til fullorðins-
aldurs. Árið 1906 giftist hún Þor
steini Péturssyni verzlunar-
manni, ættuðum af Svalbarðs-
strönd, mikilhæfum ágætis-
manni. Reistu þau bú fyrst á
Akureyri, fluttust um táma til
ísafjarðar og þaðan til Siglu-
fjarðar árið 1912, þar sem þau
áttu heima i rúm 40 ár. Á Siglu
firði rak Þorsteinn Pétursson
bæði verzlun og útgerð um ára-
bil. Heimili þeirra þar var brátt
rómað fyrir gestrisni og myndar
skap ,enda var frú Halldóra mik
ilhæf húsmóðir og frábær hann-
yrðakona. Hér áður fyrr var ekk
ert gistihús á Siglufirði. Var þá
oft leitað til frú Halldóru og Þor
steins um að veita móttöku inn-
lendum sem erlendum gestum
til dvalar á þeirra heimili til
lengri eða skemmri tíma.
Frú Halldóra og Þorsteinn
eignuðust 8 efnileg börn, en nú
eru aðeins 5 þeirra á lífL Auk
þess ólu þau upp eina fóstur-
dóttur. Eiginmann sinn missti
Maðurinn minn,
Böðvar Pétursson,
lézt í Landsspitalanum 15.
febr.
Útförin fer fram í Fossvogs-
kapellu fimmtudaginn 23.
febr. kl. 13.30.
Blóm og kransar afþakkað.
Ingigerður G. Jónsdóttir.
Kveðjuathöfn vegna fráfalls
eiginmanns míns,
Jóns E. Sigurðssonar,
forstjóra,
fer fram í Akureyrarkirkju
þriðjud. 21. þ. m. kL 13.30.
Laufey Pálsdóttir.
Eiginmaður minn, faðir,
stjúpfaðir, tengdafaðir og afi,
Ingimar Magnús
Björnsson,
vélvirki, Meðalholti 9,
verður jarðsunginn frá Dóm-
kirkjunni þriðjudaginn 21.
febrúar kl. 1.30 e. h. Blóm
vinsamlegast afþökkuð.
María Hannesdóttir,
Jóhanna Þórunn Ingimarsd.
Herdís Jónsdóttir,
Hannes Jónsson,
Karin W. Jónsson
og barnabörn.
frú Halldóra árið 1952. Eftir það
átti hún heima í nokkur ár á
Siglufirði, en fluttist til Reykja
víkur árið 1959, þar sem flest
öll börriin voru þá komin suð-
ur. Frú Halldóra átti lítið og
fallegt heimili að Austurbrún 4
hér í borg. Þangað var gott að
koma. Ég kvnntist Halldóru er
ég var unglingur á SMufirði
frostaveturinn 1918, og í öllum
þeim mikla kulda tókst með
henni og fjölskvldu minni hlý
vinátta, sem entist til æviloka
hennar.
Að endingu votta ég börnum
hennar fósturdóttur, tengdabörn
um, barnabörnum og öðrum ætt
ingjum hennar innilega samúð.
Kveðjuathöfn fór fram þann
15. þ.m. í Fossvogskapellu að
viðstöddu fjölmenni. Jarðsett
verður á Siglufirði mánudaginn
20. þ.m.
Blessuð sé minning hennar.
Valgerður Björnsdóttir.
- GEYSIR
Fraimhald af bls. 10.
ur og sýnir mér ljósprent af
frásögnum og myndum í göml-
um bókum, sem hann hefur dreg
ið að sér. — Tíð gos í Geysi
hafa væntanlega aðeins verið
skvettur einar og því villandi
að miða núverandi ástands Geys
is við slík tímabil. Aður er gtV
ið um, að gosum hafl í rauninni
farið að hraka um 1850.
Aðalbreytingar í efri hluta hvers
ins.
— Hvað snertir rennsli og hita
stig vatnsins á botni hverpípunn
ar í Geysi, virðist mér það hafa
breytzt tiltölulega lítið í rúm.a
öld, ef miðað er við þær eldri
mælingar, sem áreiðanlegastar
eru. Má skjóta því inn í til gam-
ans, að Jónas Hallgrímsson
mældi hita í Geysi árið 1837.
Aftur á móti tel ég, að aða,-
Hugheilar þakkir til allra sem
auðsýndu okkur hlýhug og
vináttu við andlát og jarðar-
för,
Þorsteins Kristinssonar,
Kirkjuvogi, Höfnum.
Erlendína Magnúsdóttir,
börn, tengdadætur,
barnabörn og systir.
Innilegar þakkir fyrir auð-
sýnda samúð við andlát og
jarðarför mannsins míns, föð-
ur, tengdaföður og afa,
Ágústar J. Péturssonar,
Hlíðarveg 4.
Sigríður M. Sigurðardóttir,
Ágústína G. Ágústsdóttir,
Kristjana Ágústsdóttir,
Sigurður Ágústsson,
Petrína R. Ágústsdóttir,
tengdabörn og barnabörn.
breytingarnar hafi átt sér stað
í efri hluta Geysis, m.a. stærð
vatnsyfirborðs ' og í skálinni.
Mestöll kælingin á vatninu í
Geysi stafar af yfirborðskælingu
í skálinni við uppgufun. Með
það fyrir augum að minnka
þessa kælingu, gerði ég tilraun
ir með Isleifi Jónssyni árið 1960
ineð efni til hindrunar á upp-
gufun, sem dreift var á yfirborð
ið. Með því tókst að draga veru-
lega úr uppgufuninni (um 27%).
Kom í ljós við þær tilraunir, að
hægt var að „hita“ Geysi nægi-
lega upp til þess að fá fram
gos með sápu. Ýmsir aðrir þætt-
ir, sem áhrif hafa á gosmögu-
leika hans, komu þó í ljós
M.a. náðist ekki alltaf upp gos,
þótt hægt væri að koma Geysi af
stað. Virtist bá skálin geta tek-
ið við mestöllu vatninu, sem upp
kom, án þess að út úr henni
flæ^L Þ°ss má geta í því sam-
baryi, að rúmmál skálarinnar
ofan við vatnsborð er svipað og
rúmmál efri pípunnar.
Ekki twj bora í Geysl
— Ef gera ætti eitthvað til
að auka goshæfni Geysis sem
er að mínu áliti að færa hann
í sama ástand, sem hann var
í fyrir 100 árum eða meir, þá
tel ég. að lækka þvrfti skálina.
Slík aðgerð væri eðlilegri og i
alla staði miklu áhættuminni en
að reyna að auka innrennsli í
hverinn, sem ég tel að myndi
gjörbreyta goseiginleikum Geys-
is. En fyrir þá er hann fræg-
astur. Við gætum jafnvel hugs-
anlega farið að fá sígos upp úr
honum eða gera hann að „pissu-
dúkku“, eins og Sigurður Þór-
arinsson myndi orða það. Hvað
veit maður um það?
Á árunum 1964-1965 voru gerð
ar allýtarlegar og nær samfelld->
ar mælingar á botnhitanum í
Geysi, ásamt gostilraunum.
Flestar hitamælingar gerði Þór-
ir Sigurðsson Greipsonar með
hjálp góðra manna. Kom í ljós,
að meðalhitinn í hvernum er
yfir árið aðeins um 1 stigi lægri
en það hitastig, sem þarf til
að hægt sé að láta hann gjósa
með sápu við núverandi að-
stæður. Með botnhitamælingum
reyndist mögulegt að spá fyrir
um, hvenær hægt yrði að fá
Geysi til að gjósa með sápu.
Hitamælingarnar gefa enn-
fremur til kynna að botnhit-
inn sveiflist óháð veðurskilyrð-
um, og er eðlilegra að telja að
vatnsrennslið I hverinn ráði
sveiflunum. Að sjálfsögðu hefur
veðurfar áhrif á kælingu vatns-
ins í skálinni.
Kælingin ein ástæða gossins.
— Það merkilegasta er, að ein
af ástæðunum fyrir gosi í Geysi
er einmitt kælingin. Það stafar
af þvi, að heitar vatnstungur ná
suðusvæðinu á 12 metra dýpi,
einmitt af því að kælda vatnið
á yfirborðinu, sem aðeins að
hluta rennur út, sekkur í hver-
inn niður fyrir þrengslin á 8
m. dýpi þar sem það blandast
í míklu róti smám saman heita
vatninu, er upp stígur.
— Þær rannsóknir, sem hafa
verið gerðar, eru að sjálfsögðu
ekki nema brot af því sem gera
þarf, sagði Sigurður Hallsson
undir lok viðtalsins. Þær athug-
anir, sem ég gerði 1964-1965,
voru gerðar með leyfi Geysis-
nefndar, sem upphaflega stóð að
athugunum minum og vakti þar
með áhuga minn, og síðan hafa
ýmsir áhugamenn stutt mig og
hjálpað. Umtal um að fara að
bora í Geysi örvaði líka áhug-
an hjá mér, svo og vitneskjan
Innilegar þakkir færi ég
öllum er með heillaskeytum,
heimsóknum, hlýjum hand-
tökum og góðum gjöfum,
gjörðu mér sextugsafmæli
mitt ógleymanlegt.
Vinsamlegast.
Lýtingnr Jónsson.
run það, hve menn vita almennt
lítið um Geysi. En áður en nokk
uð yrði gert við hverinn, er
nauðsynlegt að hann verði full-
rannsakaður jarðfræðilega og
j arðeðlisfr æðilega.
Af framanskráðu er væntan-
lega augljóst hverjum manni, að
rannsaka þarf Geysi og Geysis-
svæðið með þeim vísindalegu
aðferðum, sem nú eru þekktar
hér á landi og beitt hefur verið
á öðrum jarðhitasvæðum. En
eins og fram hefur komið áð-
ur, þá tel ég, sagði Sigurður að
lokum að reyna eigi að koma
hvernum í eðlilegt horf að af-
loknum rannsóknum. Ef sk'ál-
in væri lækkuð, þá yrði vatnið
t.d. látið fljóta yfir skálarbarm-
ana, sem er hið eðlilega ástand
Geysis. Bið eftir gosi er að vísu
illa séð af ferðamönnum, sem
alltaf eru á hraðri ferð. en eftir
irvæntingin er einmitt eitt af
bví sem heillandi er við gos
Geysis — E. F.
-LONDON
Framhald af bls. 11.
að aðeins sást lítill hluti mynd-
arinnar í senn. Þetta kallaði
listamaðurinn „Tuttugu og fjór
ar klukkustundir", skemmti-
leg hugdetta, sem var þegar
seld ásamt mörgum öðrum
verkum á þessari sýningu
Grants, Á öðrum stað sá ég
merkilega sýningu af Litho-
grafum, eftir marga þekktustu
listamenn í heimi. Þar var það
Braque og Arp, sem báru af
með sterk og einföld verk.
Ýmislegt fleira sá ég, en það
yrði of langt mál að segja frá
því hér.
Þetta ætti að nægja til að
sýna íslendingum, að það má
sjá furðumargt í London á ein-
um degi, ef hann er notaður til
einhvers annars en að ráfa í
verzlanir og reikna út, hve
margar krónur er hægt að
spara sér með því að verzla
við Bretann. Það mundi ekki
saka, þótt við bæði verzluð-
um, fengjum okkur pint af
góðu öli og litum dáltíið á
myndlist, þegar komið er til
London. Leikhús og hljómleik-
ar eru auðvitað á hverju
kvöldi, og þegar við erum
stödd í London, erum við í
brennidepli menningarstrauma
Evrópu, eða alls heimsins, og
við ættum að nota tækifærið.
Það er svo margt, sem þessi
óvenjulega mennska borg bíð-
ur. Galdurinn er einfaldlega sá
að kunna að velja og hafna.
Við erum ein fámennasta þjóð
veraldar, en við eigum menn-
ingu, sem þolir og verður að
nýta utanaðkomandi áhrif. Ein
angrun okkar er óðum að
rofna og við að komast í nábýli
við stórþjóðir. Því verðum við
að opna okkur, ekki síður en
Bretar, fyrir þeim tima, er við
lifum á, og það er menning
okkar á komandi árum, sem
ræður því, hvort við rísum
undir þvi að vera sjálfstæðir
eða ekki. Hinn fyrryerandi
voldugi Breti hefur skilið
þetta, þegar halla fór undan
fæti fyrir heimsveldinu. Fisk-
ur og krónutala er ekki ein-
asta máttaraflið. Hér höfum
við nærtækt og lærdómsríkt
fordæmi, sem orðið hefur við
okkar nýju bæjardyr.
Valtýr Pétursson.
Frá Skákþingi
5 UMFERÐUM af 7 er nú lokið
i úrslitariðli meistaraflokks.
Benóny Benediktsson heldur enn
forystunni með 4% vinning, en
Björn Þorsteinsson er í 2. sæti
með 3% vinning og biðskák,
sem liklega er jafntefli. í b-riðli
meistaraflokks skipar Bragi
Björnsson fyrsta sæti með 5
vinninga af 5 mögulegum. í 1.
floki er Guðmundur Vigfússon
efstur með 7 vinninga, en í 2.
flokki Gunnar Arnkelsson með
6!4vinning og I unglingaflokki
Barði Þorkelsson með 6 vinn-
inga.
Tvær síðustu umferðirnar 1
úrslitum meistaraflokks verða
tefldar á sunnudag og fimmtudag
í næstu viku.