Morgunblaðið - 21.03.1967, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1967.
Bdlusetningarherferð
mislingum í Bandaríkjunum
Stefnt að því að úfrýma s/úkdómnum þar í landi
BANDARÍSKA ríkisstjórnin
skýrði frá því í síðustu viku,
að hún hefði ákveðið að hef ja
bólusetningarherferð gegn
mislingum og reyna með
henni að útrýma sjúkdómn-
um frá Bandaríkjunum á
þessu ári. Skýrðu heilbrigðis-
yfirvöldln frá því, að milli 8
og 10 milljónir barna á aldr-
inum 1-7 ára yrðu bólusett á
þessu ári og myndi kostnað-
urinn við bólusetninguna að
miklu leyti verða greiddur af
stjóminni og heilbrigðisyfir-
völdum 42 fyikja og 61 borgar
i Bandaríkjunum.
Herferð þessi er eingöngu
farin gegn mislingum, en ekki
rauðum (hundum, sem margir
rugla saman við mislinga, en
bóluefni gegn rauð'um hund-
um 'hefur enn ekki verið full-
unnið. Rauðir hundar eru
yfirleitt mildur og meinlaus
sjúkdómur, nema hjá konum
á fyrstu vikum meðgöngu-
tímans, en í slíkum tilfellum
veldur sjúkdómurinn mjög
oft dauða fóstursins eða van-
sköpun.
Mislingar er sá sjúkdómur
barnaeskunnar, sem me3t
hætta er á að hafi eftirköst,
en vegna þess hve óihj'ákvæmi
legur fólki hefur alltaf virzt
hann, hefur hættan, sem hon-
um fylgir ekki verið talin
jafnmikil, sem skyldL Áður
en farið var að bólusetja í
stórum stíl við mislingum
voru 4 milljónir sjúkdómstil-
felia í Bandaríkjunum á ári
hverju og þar af 500 þúsund
tilfelli, sem höfðu eftirköst,
sem eyrnabólgur, 400 tilfelli
oil'U heilabólgu, sem síðar
leiddi til þess að barnið
varð andlega vangefið, blint
eða heyrnarlaust og í 500 til-
fellum olli sjúkdómurinn
dauða.
Frumkvöðlar bólusetningar
herferðarinnar mættu i upp-
hafi litlum skilningi hjá al-
menningi og áhugaleysL en
þrotlaus og þolinmóð barátta
þeirra gaf árangur. Eðli sjúk-
dómsins varð þannig einnig
til hjólpar, en mislingaveiran
sem inniheidur lifandi en
þynnta mislingaveiru veldur
ævilöngu ónæmL Mislinga-
veiran lifir aðeins í mannin-
um, og sé henni útrýmt þar
getur hún ekki kviknað anu-
arsstaðar.
Á síðasta ári var farin bólu
setningarherferð í 5 fylkjum
Bandaríkjanna og hefur ár-
angurinn verið frábær. f einu
fylkjanna í New Hampshire
hefur ekki orðið vart við eitt
einasta mislingatilfelli síðan
í september sl. og í hinum
fylkjunum aðeins örfá, en
hvergi hefur komið upp far-
aldur. Hafa nú alls 18 milljón
ir barna verið bólusett í
er aðeins ein á móti t.d. þrem
ur lömunarvtíikisveirum. Ein
sprauta af mislinga'bóluetfni,
Bandaríkj unum.
Á þessu ári ,er sem áður seg
ir áætlað að bólusetja 8-10
milljónir barna. Er hér um að
ræða 4 milljónir unglbarna, 4
milljónir barna 1 fyrstu
bekkjum barnaskólanna og 2
milljónir barna á barnaheim-
ilum, fóstruheimilum og 1
sunnudagaskólum. Ekki eru
öll þessi börn móttækileg, en
nauðsynlegt ei að bólusetja
þau öll, til að útiloka misl-
ingafaraldra. Dr. Dull, for-
stöðumaður bandarísku heilsu
verndarstöðvarinnar gegn
smitnæmum sjúkdómum seg-
ir að þegar % hlutar allra
barna í hverju svæði séu orð-
in ónæm, þá muni sjúkdóm-
urinn hreinlega deyja út.
Skýrslur stöðvarinnar
sýna að á þessu ári hafa misl-
Misiingabólusetning með loft-
sprautu. Stúlkan grettir sig
aðeins af þvi að hún heldur
að þetta sé sárt.
ingatilfelli aðeins verið þriðj-
ungur þess fjölda, sem vitað
var um á sl. ári og er þetta
góð byrjun, og sagði dr. Dull
í þessu sambandi að aldrei
hefði áður verið reynt í sögu
læknavísindanna að útrýma
einum sjúkdómi á einu árL
en ekki sé ástæða til að ætla
annað en það sé gerlegt.
1 herferðinni, sem nú er að
hefjast verða notaðar loft-
sprautur og gengur bólu-
setningin með þeim svo hratt
fyrir sig, að börnin verða
hennar ekki vör.
i gær
IVieðri deild
Atkvæðagreiðsla var um frv.
um veiting ríkisborgararéttar.
Allsherjarnefnd gerði breyting-
artillögur um, að einum aðila
enn yrði veittur ríkisborgararétt-
ur. Var tillagan samþykkt og
frv. endursent forseta efri deild-
ar.
Bjarni Benediktsson mælti
fyrir frv. um breyting á lögum
um iðnlánasjóð í fjarveru iðn-
aðarmálaráðherra. Var frv. vísað
til annarrar umræðu og iðnaðar-
málanefndar.
Frv. til laga nm Háskóla fs-
lands var til annarrar umræðu.
Benedikt Gröndal (A) mælti fyr-
ir nefndaráliti og var frv. síðan.
samþykkt og því vísað til þriðju
umræðu.
Ingólfur Jónsson mælti fyrir
frv. um Búrei'kningastofu land-
búnaðarins við fyrstu umræðu
málsins í neðri deild. Gísli Guð-
mundsson (F) tók einnig s.tutt-
lega til máls. Var frv. vísað til
annarrar umræðu og landbúnað-
arnefndar.
Efri deild
Rætt var um frumvarp um lítf-
eyrissjóð barnakennara og ríkis-
starfsmanna. — Til máls tóku
Magnús Jónsson (S) og Altfreð
Gíslason (K).
Mikið mann-
tjón í Brasiliu
Sao Paulo, 20. marz, NTB-AP
AD minnsta kosti 100 lík hafa
fundizt í strandbænum Caragu-
atatuba í Brasilíu, sem á herj-
aði óveður og flóð um helgina
og er óttast að tala látinna nál
fjórum hundruðum áður en
ljúkL Björgunarstarf er mjög
erfitt, því bærinn er nær sam-
bandslaus við umheiminn af
völdum flóða og jarðrasks en
stórsjóar eru úti fyrir landi og
jafn erfitt að komast þangað
sjóveg og landveg.
Athyglisvert st/Órnarfrv. lagt fram á Alþingi í gœr:
Betri nýting framkvæmdafjár og
kætt skipulag ríkisframkvæmda
— Stefnt að lögfestingu aðdraganda um framkvœmdir á vegum ríkisins
Samstarfsnefnd um málefni ríkismannvirk/a — RtM
RfKlSSTJÓRNIN hefur lagt
fram á Alþingi ítarlegt frv. til
laga um skipulag framkvæmda
á vegum ríkisins. Með frv. þéssu
er stefnt að því að lögfesta hvaða
aðdraganda ákvörðun um að
ráðast í framkvæmd á vegum
ríkisins skuli haía og reyná á
þann bátt að koma fram um-
bótum á sviði ríkisrekstrar,
þannig að fé skattgreiðenda nýt-
ist sem bézt.
Meginatriði frv. eru þessi:
Sett verði á stofn samstarfs-
nefnd um mál-efni, sem snerta
ríkismannvirkL svonefnd RÍM-
nefnd sem s'kal hafa það hlut-
verk að hafa forræði á undir-
búningi hverrar framkvæmdar
að lokinni frumathugun hlutað-
eigandi ráðheria, hafa forræði
um framkvæmdir eftir að Al-
þingi eða ráðuneyti hefur tekið
ákvörðun um framkvæmd, henni
ber að hafa frumkvæði um stöðl-
un mannvirkja svo og um hvers
konar tækniiegar og félagslegar
framfarir.
Sverrii JnlinssoB tnld á
fundi í HnfnoiMÍiði
LANDSMÁLAFÉLAGIÐ
Fram í Hafnarfirði efnir til
fundar í Sj'álfstæðishúsdnu
Hafnarfirði nk. miðviikudag
og hefst fundurinin kl. 20.30.
Á fundinum mun Sverrir
Júiíussoix ajþm. halda ræða,
kjörnir verða fulltrúar á
Landsfund og rætt verður um
40 ára afmæli fé'agsins. —
Sjálifistæðisfólk í Hafnarfirði
er hvatt til þess að fjöimenna
á fundinn.
Með frv. er mörkuð sú stefna,
að framkvaemd á vegum rí'kisins
skuli unnin í ákvæðisvinnu .skv.
útboði ef ætla má að það sé hag-
kvæmt.
í>á eru einnig í frv. ítarleg
ákvæði um það, hvernig taka
skuli ákvörðun um framkvæmd
á vegum ríkisins og hvaða skil-
yrði þurfi að vera fyrir hendi
til þess að unnt sé að t'aka slrka
ákvörðun.
Hér fer á eftir kafli úr áliti
nefndar þéirrar er samdi frv.
og send var fjármálaráðherra.
Almennar athugasemdir.
Til grundvallar skipunar
nefndarinnar um opinberar fram
kvæmdir mun hafa legið S'ú vissa
að'opinbarar framkvæmdir hér
á landi séu að jafnaði mun dýr-
ari en vera þyrfti. Nefndin telur
þessa ályktun rétta og telur
liggja til þess .fjölmargar orsak-
ir, sem hún telur ógerlegt að
gera tæmandi grein fyrir. Við-
leitni til að finna slíkar orsakir
og fyrirbyggja þær hlýtur eðli
málsins samkvæmt að vera verk
sem er óaðskiljanlegur. hluti
vinnunnar við undirbúning
veika og framkvæmd þeirra, en
verður aldrei lokið.
Hér að framan í köflum 4. og
5. er getið ýmissa slíkra orsaka,
sem nefndin telur sig hafa
greint.
Nokkrar helztu orsakirnar vill
nefndin draga saman bér á eftir.
6.1 Orsakir, sern lúta að stefnu
í fjármálum opinberra frám-
kvæmda.
Ráðizt er £ fleiri framkvæmd-
ir í einu en fjármagnið leyfir,
sem til þeirra er veitt, svo að
unnt sé að halda hvérju verki
átfram með þeim hriða, sem er
nauðsynlegur til að hagkvæm
framkvæmd verkanna geti átt
sér stað. Þessi aðferð hefur
keðj'uverkandi álhrif, seim öll
leiða til óihæfilegs kostnaðar
hvers mannvirkis og fækkunar
þeirra mánnvirkja, sem' lokið er
ár hvert.
Sífelldur fjárskortur veldur
töfúm, sém verðia béinn kostn-
aðarauki og draga auk þess verk
öeðlilega á Ianginn og valda
þannig óbeinum aukákostnaði.
Fjárskortur veldur þvL að
hugsun þeirra sem kvæmkvæma
verkin, beinist meir að fj'áröflun
en góðri nýtingu fjárins.
Útboftum verður ekki bsitt,
þegar fjárhagsgrundvöllur fram-
kvæmdar er í óvissu og ekki
unnt að gera fasta greiðslusamn
inga, sem víst er um efndir á.
Fjárskorturinn leiðir viljandi
og óviljandi til heimildarlausra
fjiárskuldbindinga og samisafns
af reikningum, sem ek'ki eru tök
á að greiða, þegai þeir eru gjald
fallnir.
Ekki eru gerðar sérstakar ráð
stafanir til að mæta útgjöldum,
sam eðlilega gota fallið til um-
fram áætlun.
6.2 Málsmeðfeið við ákvarð-
anir uim opinberai framkvæmdir.
Reglur eru engar til, sem
tryggja ákveðna málsmeðferð
við ákvörðun um að hetfja opin-
berar framkvæmdir. Þetta ástand
hefur keðjuverkandi éhrif ; á
sama hátt og rakið var undir lið
Framhald á bls. 19

Bjmni Benediktsson n lundi
í Kópnvogi í kvöíd
SJÁLFSTÆÐISFÉLAG
Kópavogs efnir til fundar í
Sjálfstæðisihúsinu í Kópavogi
í kvöld kl. 20.30. Á fundinum
mun dr. Bjarni Benedi'ktsson,
forsætisráðherra halda ræðu
um stjórn'málaviðhorfið og
kosnir verða fulltrúar | á
Landsfund Sjálfstæðisflokks-
ins. Sjálfstæðisfólk í Kópa-
vogi er hvatt til þess að fjöl-
mienna á fundinn.