Morgunblaðið - 21.03.1967, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 21.03.1967, Blaðsíða 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1967. Sverrir HermanssDn í ræðu á Alþingi í gærs Viðhorfin í sjávarúívcjsmáium hafa gjör- breyfzt í tíð viðreisnarsfjórnarinnar Togveiðor í ltuidhelgi frumskily rði iyrir minni bútons , SVERRIR Hermannsson flutti ítarlega ræðu um sjávarútvegs- mál í Neðri deild Alþingis í gær. Hann lagði áherzlu á, að það væri frumskilyrði fyrir traustum rekstrargrundvelli minni (bátanna og um leið fyrir hráefnisöflun frystihúsanna, að minni fiski- skipum frá 60—150 tonn væri heimiluð togveiði innan land- helgi um leið og vísindalegt eftir- lit væri stóraukið og rannsóknir á fiskstofnum við strendur lands- ins. Sverrir Hermannsson gerði að umtalse'ni fullyrðingar stjórn arandstæðinga um skipulagsleysi í sjávarútvegsmálum og sagði að það væri einmitt í tíð núverandi ríkisstjórnar, sem umtalsvert skipulag hefði verið tekið upp. Á tíma vinstri stjórnarinnar hefði ríkt fullkomið öngþveiti. Þá vakti Sverrir Hermannsson athygli á því, að í sjávarútvegs- málaráðherratíð Lúðvfks Jósefs- sinar hefði fiskiskipum yfir 100 rúmlestir að stærð fækkað en í tíð núverandi ríkisstjórnar hefði þeim fjölgað um 135 og um nær 28 þúsund rúmlestir. Um þetta S a g ð i Sverrir Hermannsson: „Meðan ekkert blasti við nema eymd og volæði og gjaldþrot ' þjóðarbúsins var ekki eðlilegt að neinn þyrði að leggja til atlögu við stórfyrirtæki, þótt hann kynni að öðru leyti að hafa haft á því tök. Þetta gjörbreyttist þegar viðreisanarstjórnin tók við völdum". Hér fara á eftir kaflar ér ræðu Sverrir Hermannssonar: Þær orsakir, sem til þeirra ráð- stafana liggja, sem með þessu frumvarpi er verið að gera sjáv- •rútvegi og fiskiðnaði til aðstoð- ar, eru fyrst og fremst skyndi- legt og mikið verðfall á afurð- um mikilvægra framleiðsluþátta á erlend’um mörkuðum og einnig «ð nokkru sökum minnkandi bol- fisksafla á undanförnum árum. Þetta eru þær staðreyndir, sem hv, 4. þingmanni Reykjaneskjör- daemis þykja gefa sér tilefni til þe’ss nú, að lýsa yfir því, að stefna ríkisstjórnarinnar sé sjáv- arútvegi og fiskiðnaði fjandsam- leg í grundvallaratriðum. Um Verðfall á erlendum mörkuðum verður að sjálfsögðu engum inn- lendum aðilum kenrct. Þá er hitt •Itriðið, sem snýr að minnkandi IboTfisksafla og þeim örðugleikum Bem það hefir valdið fiskiðnað- inum. Að því leyti sem minnk- *ndi bolfiskafli kann að stafa af minnkandi fiskgengd verða engir »óttir til saka. Ástæðurnar fyrir minnkandi bolfiskafla eru tvi- mælalaust fyrst og fremst þær jæglur sem gilda um togveiðar hinna minni fiskiskipa, skipa af Btærðum 60—150 rml., innan ís- lenzkrar landhelgi. Mér er tjáð, •ð hv. 3. þingmaður Sunnlend- inga, Guðlaugur Gíslason, hafi hér á hinu háa Alþingi vakið máls á nauðsyn þess að skipum af fyrrgreindri stærð yrði heim-' iluð togveiði innan landhelgi og flutt þar um tillögur. Hv. 5. þing- maður Norðurlands vestra, Björn Pálsson, hefir nú lagt fram frumvarp um þetta efni. Ég vil spyrja og skýr svör verða að fást: Eru þeir háttvirtir þing- menn stjórnarandstöðunnar sem í máli þessu hafa talað, hv. þing- maður Reykjanesskjördæmis, hv. 5. þingmaður Austurlands reiðu- búnir til að lýsa því yfir að þeir vilji á þessar tillögur fallast? Að leyfa skipum af þessari stærð að stunda togveiðar innan landhelgi er að mínum dómi frumskilyrði þess að þeim verði fundmn (traustur rekstrargrundvöllur og um leið að fiskiðnaðurinn fái það hráefni, sem hann nú er sem mest þurfandi fyrir. Það skal þó skýrt fram tekið, að togveiðar innan landhelgi verða að vera háða'r því skilyrði, að við jafn- hliða stóraukum vísindalegt eft- irlit með og rannsóknir á fisk- stofnum við strendur landsins og öðru sem að fiskigengd og fiskrækt lýtur. Þá er og að þvf að gá, að með því að leyfa minni fiski- skipum togveiðar innan land- helgi þá fengju frystihúsin hið nauðsynlega hráefni einmitt á þeim tíma sem þeim er hent- ugastur, þ.e.a.s, utan aðalvertíð- ar, en vel mætti hugsa sér að togveiðar yrðu bannaðar innan landhelgi feðan hún stendur yfir. Eitt aðalvandamál fiskiðnaðarins hefir verið hinn misjafni afli eftir árstíðum. Fjárfesting í fisk- vinnslustöðvum í Vestmannaeyj- um t.d. er mjög miklu meiri en hún þyrfti að vera, ef það hrá- efni, sem þar er unnið, bærist nok* ið jafnt á land yfir árið, en ekki að meginhluta á einum 2 mánuðum eins og nú er. Vest- mannaeyingar verða hins vegar að vera við því búnir að hafa úndan I aflahrotum og vinna fullan helming þess hráefnis sem Iþeim berst yfir árið á aöeins 1/6 hluta ársins, einnig með stór- lauknum kostnaði öðrum en fasta kostnaði, svo sem auknum irekStrarkostnaði vegna gífurlegr- lar yfirvinnu. Þess vegna er mest lum vert, að skapa frystihúsum Iskilyrði til aukinnar vinnslu frá því sem nú er utan aðalvertíðar. IMeðan ekki rætist verulega úr Imeð togaraútgerð hér á landi, éru það eingöngu hin minni Ifiskiskipin sem aflað geta hins hauðsynlega hráefnis, a.m.k. með lan aflauppgrip hinna stærri skipa Ihaldast óbreýtt á síldveiðum. Það geta þau ekki nema aðstöðu Iþeirra til hráefnisöflunar verði Heimilt að ráða lækni fyrir síldveiðiflotann Frumvarp Sigurðar Bjarnas. að lögum EINS og kunnugt er bar Sig- urður B.jarnason albingismað* ur fram frv. á Alþingi þess efnis, aff ríkisstjóminni væri heimilt aff ráffa lækni til þess aff veita sjómönnum síldveiffi- flotans læknish’áip á fjar- Iægum miðum. Benti Sigurff- ur f framsöguræðu sinni á nauðsyn þess að sjómönnum, er sæktu fjarlæg miff, væri séff fyrir læknishjálp, ekki sízt þar sem nm væri aff ræffa jafnmikinn flota og síldveiði- flotinn er. Alþingi hefur nú samþykkt þetta frv. og afrgeitt sem Iög. Er þvi eins og fyrr segir heimilt ríkisstjóminni aff ráffa lækni til þess aff veita sjó- mönnum síldveiffiflotans lækn ishjálp á fjarlægum miffum. Laun hans skulu greidd úr ríkissjóffL hreytt frá því sem nú er. Og sú laðstöðubreyting er að leyfa þeim itogveiðar innan landhelgi, en eins og ég sagði áðan, undir lau'knu vísindalegu eftirliti. Hv. þingmenn stjórnarandstöð- 'unnar hafa mjög haft í orði að Iskipulagsleysi ríki í sjávarútvegi landsmanna, og gagnrýnt, að endurnýjun á hinum minni fiski- •skipum hafi verið látin sitja á hakanum. Ég er því algjörlega Isammála, að við getum ekki ánikið lengur haldið áfram nær eingöngu að byggja 3—500 smál. isíldveiðiskip og gefa ekki gaum að nauðsynlegri endurnýjun Ihinna minni fiskiskipa, sem, eins og ég hef reynt að sýna fram á, eru þau skipin sem í náinni tframtíð verða að anna hráefnis- Iþörf frystihúsanna að mestu leyti. En það er þýðingarlaust að ræða um endurnýjun þessara 'skipa, meðan grundvöllur er ekki lagður fyrir rekstri þeirra. Verði hann lagður, þá mun mikil og Ihröð endurnýjun þesaa fiski- 'skipaflöta koma af sjálfu sér. ’Þess vegna verða þessir hv. þing- Imenn að svara því alveg um- húðalaust: Eru þeir reiðubúnir sjávarafla, sem hezt sýnir sig nú þegar egra þarf þær ráðstafanir Isem hér er lagt til að gerðar verði. Rí'kisstjórnin og s'tuðnings- ’flokkar hennar hafa enda stigið stórkostlegt skref í framtíðinni 'eins háð því sem úr sjónum afl- ast og hingað til, og á ég þar Við stóriðju þá sem lagður hefur Verið grundvöllur að. En af því að hv. þingmenn stjórnarandstöðuflokkanna hafa í 'frammi slíkar fullyrðingar um Iskipulagsleysi í siávarútvegi og Ifiskiðnaði, þá er eðlilegt að spurt 'sé um þeirra tillögur til úrbóta í þessum efnum. Það fer furðu títið fyrir þeim, enda sagði hv. 5. þingmaður Austurlands við 1. umræðu hér í hv. deild um ráð- Istafanir vegna sjávarútvegsins, með leyfi forseta: „Það er að 'vísu býsna flókið mál að ætla !að tilgreina nákvæmlega, hvað skuli gera til viðréttingar í ís- lenzkum sjávarútvegi í öllum 'greinum.... ** Það var og, og leyfi ég mér að líta svo á að í þetta skiptið hafi hv. þingmaður talað af hreinskilni, enda í fullu samræmi við tillögugerðir hans 'og sálufélaga hans í stjórnarand- af þeim sem á undanförnum ár- um hafa á stundum staðið að mjög harkalegri kröfugerð hvað snertir sjávarafla, jafnvel var fiskverðinu vel tekið af þeim sem stunda bolfiskveiðar aðeins á þeim tíma sem greidd er 5% verðuppbót mánuðina marz og apríl, þar sem þeir höfðu góðan skilning á, hvað hér lá til grund- itil að leggja þennan grundvöll ■með því að þessum skipum verði leyfðar togveiðar innan land- Ihelgi? Það sýnist vera nærtæk- ’asta ráðið nú, til viðreisnar þess- ari atvinnugrein og einnig um leið fiskiðnaði landsmanna. Þeim, sem halda því fram, að of í lagt hafi verið um byggingu hinna stærri síldveiðiskipa, og að í þeim efnum hafi ríkt skipulags- leysi, skal bent á, að ef svo vel hefði ekki verið greitt fyrir í þeim efnum af stjórnvöldum landsins, sem raun ber vitni um, þá hefði það tvímælalaust bitnað 'á þeirri velmegun sem þjóðin hefir átt við að búa undanfarin 'ár. í stað þeirra stórvirku tækja til auðsöfnunar hefðu engin önn- úr getað komið. Við fyrátu umræðu hér í hv. ’deild hafði hv. 4. þingmaður Reykjanesskjördæmis og eins hv. 5. þingmaður Austurlands það mjög á orði að skipulagsleysi ríkti í sjávarútvegsmálum okkar. Orð- "rétt sagði hv. þingmaður Reykja 'nesskjördæmis með leyfi for- seta: „í öðru lagi má rekja erfið- leikana í vis9um greinum út- vegsins til minn'kandi þorskfisk- afla og skyldra tegunda og í þriðja lagi má rekja það til þess skipulagsleysis sem hefur ríkt bæði í sjávarútveginum og öðr- um greinum landsmanna um at- vinnuuppbyggingu." Ég vil leyfa mér að segja, að verði ráðslag núverandi hæstv. ríkisstjórriar í atvinnumálum landsmanna kall- að skipulagslaust, þá er orðið öngþveiti allt of vægt yfir það ástand, sem í þessum efnum ríkti í stjórnartíð vinstri stjórnarinn- ar. Sannleikurinn er sá, óhagg- anlegur, að það er fyrst í tíð núverandi hæstv. ríkisstjórnar 'sem umtalsvert skipulag á öllum okkar þjóðarbúskap er hafið. Fyrir forgöngu ríkisstjórnarinn- ar hafa nákvæmar framkvæmda- áætlanir verið gerðar og unnar af hinum færustu mönnum. Úr því að minnzt er á skipu- lagsleysi í sjávarútvegsmálum má minna á viðreisn stofnlána- isjóðs alira okkar aðalatvinnu- vega. Ríkisstjórnin hefir gert sér ljóst að þörf er á sem if- kvæmustum áætlunarbúskap í þjóðfélagi okkar. Slíkt er erfitt meðan afkoma okkar byggist að ‘lang mestu leyti á stopulum stöðunni í þessum málum. Ég vil hins vegar benda á, til Viðbótar því sem ég sagði um Viðreisn Stofnlánasjóða sjávarút- Vegsins, að ríkisstjórnin hefir að ’undanförnu veitt stórfé til hag- ræðingar og framleiðsluaukning- ar í frystiiðnaðinum. Ég vil minna á, að ríkissjórnin beitti sér fyrir samningu og fram- kvæmd hagræðingaráætlunar, sem á fjögurra ára tímabili, síð- ústu tveggja ára og næstu itveggja, mun að óbreyttu kosta ‘ríkissjóð 16 millj. kr. til þess að kenna trúnaðarmönnum verka- lýðsfélaganna og vinnuveitenda grundvallaratriði þess, hvað hag- ræðing og vinnurannsóknir eru. Það er áreiðanlega rétt stefna, að þessi áætlun nái tilgangi sín- um, áður en veitt verður aukið fé til hagræðingar, eins og stjóm arandsitaðan leggur nú tii, þannig að starfsmönnum og stjómend- Um sé a.m.k. gert Ijóst við hvað er átt með hagræðingu og að hverju stefnt með henni. í 10. gr. þess frumvarps sem hér er til umræðu er gert ráð ifyrir að fram verði látin fara athugun á rekstraraðstæðum og fjárhagslegri uppbyggingu frysti- iðnaðarins í samráði við samtök framleiðenda og þær lánastofn- anir er sérsta'klega starfa fyrir Sjávarútveginn. Þá má enn minna á þá nýju stefnu sem mörkuð var af hálfu ríkisstjórnarinnar við ákvörðun fiskverðs um sl. áramót. Þessi stefna var ekki ný að því leyti sem um var að ræða upplbót á verð landaðs fisks, annars en síldar og ioðnu, heldur vegna þess, að miklu meiri verðuppbót verður greidd á fisk veiddan utan aðalvertíðar, og þar af leiðandi er þetta til eflingar útgerðar hinna minni fiskiskipa og til stórstyrktar aukinni hráefnisöfl- un fyrir frystihúsin einmitt á þeim tíma sem þess er mest þörf. Því má skjóta hér inn i að eiftir það sem fyrir lá fyrir síðustu áramót um stórfellt verðfall á erlendum mörkuðum á frystum fiskafurðum, þá gerðu útgerðarmenn og sjómenn sér ekki háar vonir um hækkað hrá efnisverð. Þegar svo fyrir lá að fiskverð myndi samt sem áður hækka um 8% að meðaltali, þá var því yfirleitt vel tekið, eins vallar. Sú óánægja sem síðar kom upp, þótt ekki væri almenn, hún var af allt öðrum toga spunninn. Það var óánægja sem upp spratt fyrir áróður í Tím- anum og Þjóðviljanum, og einnig kannski vegna ötulla umsvifa erindreka frá stjórnarandstöðu- flokkunum, þótt ekki sé vitað til, að þeir hafi þá verið búnir að uppgötva það snjallræði að láta opinberar stofnanir standa straum af ferðabostnaði sendi- sveina sinna eins og Framsókn- arflokkurinn gerði síðar í sama tilgangi og frægt er orðið. Þeim hv. þingmönnum stjórn- arandstöðunnar sem tala um skipulagsleysi og stjórnleysi í sjávarútvegsmélum, en hafa þó sjálfir engar raunhæfar tillögur til úrhóta fam að færa, skal, til viðbótar því sem áður hefir verið sagt, bent á ýmis mikil framfaramál í þessum efnum sem nú liggja fyrir hinu háa AlþingL Átta þingmenn Sjálf- stæðisflokksins flytja frumvarp til laga um Fiskimálaráð. Það var að heyra á hv. 5. þingmanni Austurlands hér á dögunum að hann hetfði alls ekki kosið að eiga aðild að tillögum um þá skipan mála sem lagt er til með frumvarpinu um Fiskimálaráð, enda veit ég ekki hvort hann hefir átt þess nokkurn kost. Þessi hv. þingmaður lætur við það sitja að lýsa því yfir að „það sé að vísu býsna flókið mál að tilgreina nákvæmlega hvað gera skuli til viðréttingar íslenzkum sjávarútvegi í öllum greinum. . . .“ Eftir er þá að vita hver akkur íslenzkum út- vegi i svo skarplegri uppgötvun. Með frumvarpinu um Fiski- málaráð er lagt til að stofnað verði ráð, sem eins og segir I grg. frv., skal 1 samvinnu við alla þá aðila, sem hér eiga hlut að máli, móta heildarstefnu I uppbyggingu sjávarútveg9Íns og í markaðsmálum. Lagt er til að í þessu ráði eigi sæti fulltrúar útgerðar, helztu greina fiskiiðn- aðar, sjómanna, verkamanna, lánastofnana, sjávarútvegsins og helztu stofnana sem fjalla um efnahagsmál og sérmál útvegs- ins. Það er skoðun mfn að með samþykkt frumvarps til laga ura Framhald á bls. 19

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.