Morgunblaðið - 18.04.1967, Síða 3

MUKOUNBIjAíUíJ, PKIÖJUUAUUK 18. AFKIL 1987.
3
í
- ALÞINGI
Framhald af bls. 32.
í té umsagnir til stjórnvalda
um mál, er varða æskulýð og
æskulýðsstarfsemi. Ráðið
hlutist til um, að fram fari
fræðilegar rannsóknir á
sviði æskulýðsmála.
6. Að sinna öðrum verkefnum,
sem talin eru í lögum þess-
um eða ráðuneytið kann að
feia því.
Er jafnframt gert ráð fyrir,
að stofnað verði starfs æskulýðs
fulltrúa ríkisins, sem annist
framkvæmdastjórn fyrir ráðið
og gegni öðrum störfum að æsku
lýðsmálum. Einnig skal æsku-
lýðsráði vera heimilt að leita
sérfræðilegrar þjónustu, t.d.
hagfræðings, sálfræðings eða
félagsfráeðings, eftir því sem
verkefni krefjast og fjárveiting
ar leyfa.
Að því er varðar skipulag
æskulýðsmála í landinu að öðru
leyti, þá er ætlazt til, að æsku-
l'ýðsráð, skipuð fæst 5 mönnum,
skuli starfa í öllum kjördæm-
um landsins. Síðan skal vera
heimilt að stofna æskulýðsnefnd
ir sveitarfélaga innan hvers kjör
dæmis, eftir því sem ástæður
þykja tiL
Stuðningur við félags- og tóm-
stundastarfsemi.
í 3. kafla frumvarpsins er síð
an talið upp í fjórum greinum,
hvers kyns stuðningur aðallega
skuli veittur af hálfu hins opin-
bera til æskulýðsstarfseminnar
í landinu. Er fjallað um þjálfun
og störf leiðbeinenda, menntun
aeskulýðsleiðtoga, sumarbúðir,
útivistarsvæði og ferðalög, og
loks aðra starfsemi í þágu æsku
fólks.
Hefur þessi kafli m.a. að
geyma eftirfarandi ákvæði:
Stuðningur við félags- og tóm
stundastarfsemi skal m.a. fólg-
inn í eftiríarandi:
1. Þáttöku í kostnaði við þjálf
un leiðbeinenda.
2. Þátttöku í launagreiðslum
til sérþjálfaðra leiðbeinenda.
Skal stefnt að því, að ríkis-
sjóður greiði allt að 50% af
framangreindum kostnaði og
meira, ef fjárveitingar leyfa
og Æskulýðsráð ríkisins
samþykkir.
Menntamálaráðuneytið setur
reglur, þar sem m.a. skal kveð-
ið á um styrkhæf verkefni. lág-
markstölu nemenda og kennslu
ítunda og önnur skilyrði, sem
fulinæg.ia þarf, til þess að leið-
beinendastörf séu styrkhæf.
Æskulýðsráð ríkisins gengst
fyrir því, að haldin séu nám-
skeið fyrir æskulýðsleiðtoga.
Skulu námskeið þessi, ef ástæða
þykir til, haldin í samráði við
Kennaraskóla íslands eða
fþróttakennaraskóla íslands. All
ur kostnaður við námskeiðin
greiðist úr ríkissjóði.
Skal setja reglur um ném-
■keið þessi, sem m.a. ákveða lág
markstölu þátttakenda, inntöku-
skilyrði, námsgreinar og próf.
Heimilt skal að styrkja efni-
lega æskulýðsleiðtoga til fram-
haldsnáms og þjálfunar erlendis,
eftir þvi sem fjárveitingar leyfa.
— Heimilt skal vera að styðja
viðurkenndum aðilum styrki a)
til sumarbúðastarfsemi fyrir
æskufólk og b) til að lagfæra
og bæta aðstæður á ákveðnum
útivistarsvæðum. Ennfremur að
ítyrkja landssambönd til þátt-
töku í alþjóðlegum æskulýðs-
mótum og öðru æskulýðsstarfi.
— Heimilt sgal vera að styðja
einstök verkefni í þágu æsku-
fólks, þ.á.m. nýjungar og tilraun
ir í æskulýðsstarfi, svo og ráð
stafanir, sem miða að lausn sér
stakra æskuly ðsvandamála, er
skapast kunna.
Fjórði kafli frv. fjallar um
stuðning bæjar- cg sveitarfélaga
við æskulýðsmál, og er þar gert
ráð fyrir að hann beinist m.a.
að þátttöku í kostnaði við störf
leiðbeinenda, tækjakaup og hús
næði, en nánari reglur þar að
lútandi verði samdar af Sam-
bandi ísl. sveitarfélaga í sam-
ráði við þessa aðila sjálfa og
þær síðan staðfestar af mennta
málaráðherra
Útför Páls Björvinssonar, bónda og oddvita á Efra-Hvoli var gerð frá Stórólfshvolskirkju
síðastliðinn laugardag. Geysi mikið f jölmenni var við athöfn ina og stóð fólk utan dyra í
regni, því að í kirkju komst einungis hluti þeirra, sem fylgdu. (Ljósm. Ottó Breiðijörð).
Undirbúið af nefnd.
Frumv. það, sem að framan
er lýst, er samið af tíu manna
nefnd, sem menntamálaráð-
herra skipaði í desember 1963.
Formaður nefndarinnar var
Knútur Hallsson, deildarstjóri,
en ásamt honum voru skipaðir í
nefndina eftirtaldir menn: Séra
Bragi Friðriksson, þáv. frk.stj.
Æskulýðsráðs Reykjavíkur, séra
Eiríkur J. Eiríksson, sambands-
stjóri UMFÍ, Gísli Halldórsson,
forseti ÍSÍ, Jón Pálsson, tóm-
stundaráðunautur, Jónas B. Jóns
son, skátahöfðingi, Ólafur Egils-
son, þáv. formaður Æskulýðs-
sambands íslands, Ólafur Þ.
Kristjánsson, stórtemplar, séra
Ólafur Skúlason, þáv. æskulýðs
fulltrúi Þjóðkirkjunnar og Þor-
steinn Einarsson, íþróttafull-
trúi. í sept 1965 var Sigurður
Þorkelsson, fulltrúi í fræðslu-
málaskrifstofunni, skipaður rit-
ari nefndarinnar.
Nefndin hefur safnað gögnum
um opinberan stuðning v:ð
æskulýðsmál í nokkrum lönd-
um. Sem fskj. með frv. fylgja
ýmsar upplýsingar um skipan
þessara mála í Danmörku, Finn
landi, Noregi, Svíþjóð og Sam-
bandslýðvelðinu Þýzkalandi.
Nefndin hefur með tilstyrk
Sambands íslenzkra sveitarfé-
laga safnað upplýsingum um
stuðning sveitarfélaga við æsku
lýðsmál. Þá hefur nefndin safn-
að ýmsum upplýsingum um
framlög hinna frjálsu æskulýðs
samtaka sjálfra tii starfsemi
sinnar, svo og var safnað upp-
lýsingum um félags- og tóm-
stundastarfsemi í skólum. Gerð
voru sérstök spurningablöð í
sambandi við hinar tvær síðast-
nefndu gagnasafnanir, svo að
betra samræmi fengist og sam-
anburður. Listi hefur verið gerð
ur um fjárveitingar til æsku-
lýðsmála og skyldra mála í fjár
lögum 1967.
Þá hefur nefndin safnað ýms
um hagskýrslulegum upplýsing-
um um fjölda æskufólks hér á
landi eftir aldri og kyni o.s.frv.
Að frumkvæði nefndarinnar
var boðið hingað til lands sér-
fræðingi í æskulýðsmálum,
Jacobus W. Ooms að nafni, sem
er framkvæmdastjóri Lands-
sambands æskulýðsmiðstöðva í
Hollandi, formaður Sambands
hollenzkra æskulýðsfélaga og
formaður stjórnskipaðrar nefnd
ar, sem á að kanna möguleika
á setningu heildarlöggjafar um
æskulýðsmál í Hollandi. Hann
kom hingað til lands fyrir milli
göngu UNESCO og með fjárhags
legum tilstyrk hollenzkra stjórn
valda. Sérfræðingurinn dvaldist
hér á landi um tíu daga skeið
og kynntist bæði starfsemi
hinna frjálsu æskulýðfélaga i
borg og byggð og opinberri
æskulýðsstarfsemi á vegum rík-
is- og sveitarfélaga. I sambandi
við komu hans boðaði æsku-
lýðslaganefnd til ráðstefnu um
æskulýðsmál að Hlégarði í
Mosfellssveit. Eftirtöldum aðii-
um var boðin þátttaka í fund-
inum: stjórn Æskulýðssambands
íslands og formönnum allra að-
ildarfélaga þess, en þau eru:
Í.S.Í., U.M.F.Í., Samband ungra
framsóknarmanna. Samband
ungra jafnaðarmanna, Samband
ungra sjálfstæðismanna, Æsku-
iýðsfylkingin, Bandalag ísl. far
fugla. Stúdentaráð, Ungtemplar
ar Iðnnemasamband íslands og
Samband bindindisfélaga í skól-
uni. Þá var og boðið á fundinn
framkvæmdastjórum æskulýðs-
ráðanna í Reykjavík, Kópavogi
og Mýra- og Borgarfjarðar-
sýslu, framkvæmdastjórum Í.S.Í.
og Í.B.R., æskulýðsfulltrúa þjóð
kirkjunnar, séra Hjalta Guð-
mundssyni og fulltrúa frá
K.F.U.M. og K. Nær allir þess-
ara aðila áttu fulltrúa á fundin-
um. Var þarna tækiíæri fyrir
þau æskulýðssamtök og þá að-
ila að æskulýð.-ímálum, sem
ekki áttu fulitrúa 1 æskulýðs-
laganefnd, að koma skoðunum
sínum á framfæri við nefndma.
Áherzla lögð a frjnist arssu
yðsstarf.
1 ítarlegri gremargeið er lýst
v.ðnorfum nefndarinnar við
frumvarpsgerðina, auk þess
s :m m.a. er gepið gr. tnagott yf-
irl t um þá æs'Cii 'ðsstarfsemi,
se.Ti nú fer fra n í landinu
1 greinarger5irni segir m.a.
s 'c:
„Er í fyrsta lagi lögð áherzla
á stuðning við svonefnda
„frjálsa æskulýðsstarfsemi", þ.e.
hin fjölmörgu félagssamtök
æskumanna sjálfra og áhuga-
manna um æskulýðsmál. Nefnd
in telur mikiu máli skipta, að
þessi frjálsa starfsemi gegni
áfram forustuhlutverki í ís-
lenzkum æskulýðsmálum, og
verði opinberum stuðningi eink-
um veitt til hennar í vaxandi
mæli. Allmikill fjöldi æskufólks
stendur þó utan við þessa félags
starfsemi. Þótt æskilegt sé, að
unglingar starfi sem mest inn-
an æskulýðsfélaga í tómstund-
um, geta þó ýmsar ástæður
valdið því, að þeir laðist ekki
að slíku félagsstarfi. Má þar
m.a. nefna skort á fjölbreytni
og nýjungum í verkefnavali
hinna gamalgrónu æskulýðsfé-
laga og tilhneigingu ýmiss æsku
fólks á vissu þroskaskeiði til að
vera óháð og sjálfstætt í eigin
augum og annarra. Hvernig
þetta æskufólk ver tómstundum
sínum, telur nefndin ekki síð-
ur skipta máli. Það er einkum
fyrir þennan hóp æskufólks,
sem ýmis sveitar- og bæjarfé-
lög hafa á síðari árum komið
á fót nokkurri tómstundastarf-
semi, þ.á.m. svokölluðum „opn-
um húsum‘, þar sem æskufólki
í viðkomandi byggðarlagi er
venjulega frjálst að koma að
vild og njóta dægrastyttinga í
menningarlegu umhverfL Nefnd
in telur mikilvægt, að frum-
kvæði í þessum efnum verði
áfram í höndum sömu aðila,
þótt heimilt verði að leita til rík
isvaldsins um ýmiss konar stuðn
ing, sé þess sérstök þörf. Nefnd
in telur að gæta þurfi þess vand
lega, að eðlileg verkaskipting
skapist milli afskipta sveitarfé-
laga annars vegar og skóla og
frjálsra félaga hins vegar af
æskulýðsmálum, þannig að af-
skiptum hinna fyrrnefndu
verði haslaðuT völlur,
þar sem afskiptum hinna
síðarnefndu sleppir. Við sam-
ræmingu á starfsreglum æsku-
lýðsráða kjördæma og æskulýðs
nefnda sveitarfélaga þarf að
leggja ríka áherzlu á þetta at-
riði.
Víðtæk æskulýðsstarfsemi fer
fram innan skóla, bæði beint og
óbeint, þar sem með nokkrum
hætti má telja velflesta skóla-
starfsemi þjónustu við æskulýð.
Nefndin telur, að félagslíf í skói
um eigi fyrst og fremst að vera
í höndum skólanna sjálfra, og
þá aðallega nemenda hvers
skóla. Þessa starfsemi telur
nefndin svo mikilvæga, að henn
ar mætti ekki láta ógetið í lög-
um um æskulýðsmáL Heimilt er
þvi innan ákveðinna marka að
veita félagslífi i skólum nokk-
uxn stuðning samkvæmt þessu
frv. Meira máli skiptir þó, að
eigi er unnt að líta fram hjá
skólunum, ef samræma á aðgerð
ir i æskulýðsmálum þjóðarinn-
ar. Afmarka þarf til nokkurrar
hlítar afskipti s'kóla af nemend-
um utan kennslustunda og
stuðla að samvinnu skóla við
æskulýðsfélög og sveitarfélög
um afnot skólahúsnæðis til
æskulýðsstarfsemi á þeim tím-
um, sem kennsla fer ekki fram
í húsnæðinu. í því sambandi
skal enn minnt á nauðsyn þess,
að komið verði á skynsamlegri
verkaskiptingu milli þessara að-
ila til þess að minnka togstreiíu
og tvíverknað.
Ekki þótti rétt að útiloka
stjórnmála- og trúfélög, sem
sinna æskulýðsmálum, frá að
njóta góðs af lögum þessum eft-
ir því sem efni kunna að standa
til. Hefur sú stefna orðið ofan
á í nágrannalöndunum, að opin-
ber stuðningur í þessum efnum
skuli miðast við, hver verkefn-
ún séu, en ekki hvaða aðilar
framkvæma þau.“
STAIÍSTEIMR
Stjórnarandstæð-
ingar komnir
í hár saman
Það er óneitanlega broslegt
að fylgjast með þeirri deilu,
sem nú virðist vera í uppsigl-
ingu í hópi stjórnarandstæðinga,
en þeir eru nú komnir í hár
sainan út af því, hvor þeirra,
það er Framsóknarmenn eða
kommúnistar hafi meiri mögu-
leika á að fella stjórnina. Komm
unistar halda þvi fram og með
réttu að Frarosóknarflokkur-
úiu hafi hvergi möguleika á að
vinna þingsæti að þessu sinni
©g tyddu Framsóknarmennirn-
ir í útvarpsumræðunum svo og
Timann sl. sunnudag miklum
tíma og mikilli prentsvertu Ul
þess að sanna lúð gagnstæða
með litlum árangri þó. Fram-
sóknarmenn svata hins vegar
þessum áróðri kominúnista með
því að segja að hann sé tH
þess eins fallinn að tryggja
meirihluta stjórnarinnar. Af
þessari deilu, sem vafalaust á
eftir að magnast á næstu vik-
um er ljóst, að af hálfu stjórn-<
arandstæðinga mun kosninga-
baráttan ekki sízt fara í inn-
byrðis deilur þeirra á milIL
Geta menn svo af þeim deilum
séð, hvort slíkir menn væru lík
legir til þess að veita þjóðinnl
farsæia og trausta forustu.
Innbyrðis deilur
beggja
En það er ekki aðeins, að delt
ur standi innbyrðis milli stjóm
arandstæðinga, Framsóknar-
manna og kommúnista, heldu*
er nú stormasamt mjög innan
þeirra beggja. Síðast á laugar-
dag sendir efsti maður á fram-
boðslista kommúnista í Reykja
vik samstarfsmönnum sínum
innan Alþýðubandaiagsina
kveðju, þar sem hann segir m.a.
„Ágreiningur af þessu tagl
hefur oft verið innan Alþýðu-
bandalagsins m.a. fyrir Alþing-
iskosningarnar 1963. Þá var
skipan fjórða sætisins mönnum
slíkur ásteitingarsteinn, að hún
fékkst ekki samþykkt á fjöl-
mennum fundi í Sósíalistafélagl
Reyk javíkur, þótt samninga-
mönnum væri eftirlátið að
ganga frá listanum, en þá
voru ekki til lýðræð-
isleg heildarsamtök til að taka
ákvarðanir um þvilíkan ágrein-
ing. En hvað gerðist síðan?
Lýst einhver forustumaður
Sósíalistaflokksins yfir þvi að
hann óttaðist að samstarfsmena
irnir hefðu gengið af Alþýðu-
bandalaginu dauðu? (Kveðja tH
Hannibals), því fór mjög fjarrL.
Hélt Sósialistafélag Reykjavík-
ur áfram þykkju sinni eftir að
ákvörðun hafði verið tekin?._
Og höfðu einhverjir þeir, sem
töldu á sinn hlut gengið, sér-
stakan fundi út af þessum
ágreiningi til þess að ræða „um
sameiginleg viðbrögð við síð-
ustu viðbrögðum“? Og ástandið
er litlu betra hjá Framsókn. Á
flokksþinginu fyrir skömmu
voru Þorsteinn frá Vatnsteysu
og Jakob Frímannsson felidir úr
miðstjóm flokksins og tveir
þingmenn flokksins auk fjölda
annarra greiddu atkv. gegn
efnahagsstefnu flokksins. Stjóm
arandstöðuflokkarnir deila þvi
ekki einungis sín á milli. Hvor
um sig logar einnig í innbyrð-
is deilum og personulegri valda
sLeitu.