Morgunblaðið - 22.07.1967, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. JÚLÍ 19«7
ÁRSÓLIN glampaði á logn-
kyrran Pollinn er ég leit út um
gluggann á Hótel Eddu og það
sást ekki skýhnoðri á himni.
Morgunfegurðin var næstum yf-
irþyrmandi. Það hljómuðu glað-
værar raddir á göngum og í mat
sal og pilturinn í afgreiðslunni
bauð mér brosandi góðan dag-
inn. „Mikið væri gaman, ef allir
gestir væru svona morgungóð-
ir“, sagði hann, „þitt fólk var
allt vaknað, er ég kom upp að
vekja það“. Já, hugsaði ég, ís-
lendingar mættu gjarnan venja
sig á að vera dálítið árrisulli,
glötuð morgunstund vinnst
aldrei upp með kvelddrolli. Er
við komum út á hlaðið að lokn-
um morgunverði varð mér star-
sýnt á vesturbrekkur Vaðlaheið
ar, þær glitruðu allar í fyrstu
geislum morgunsólarinnar. Það
var ekki fyrr en við vorum á
leið upp brekkurnar að ég átt-
aði mig á því að þetta voru ís-
nálar í moldarrofunum og að
frostið hafði náð niður undir sjó
um nóttina.
Leiðin upp Vaðlaheiði á sól-
björtum morgni er óviðjafnan-
legar fögur. Það er dásamlegt
að fylgjast með því hvernig
myndin stækkar og víkkar eftir
því sem ofar dregur unz við
manni blasir í vestri hinn tign-
arlegi, tindótti fjallgarður, inn-
an frá Torfufelli út að Ólafs-
fjarðarmúla og Kaldbak. Nú var
hann alhvítur hið efra, manni
fannst eins og hinn glampandi
hjarnfeldur breiddi faðminn á I
móti sólargeislunum, tæki fagn-
andi á móti tortímingunni. Neð-
an við dökkar, hrapandi basalt-
hliðar beltaði byggðin sig með
fagurgræn tún og svo tók við
fjörðurinn, einn tindrandi speg-
ill norður í Dumbshaf. Andspæn
is Akureyri var stanzað til
Wffl
JAFNVEL BETRA
JAFN60TT
mwW'
Nýr og glœsilegur pakki.
Gáid að hárauða borðanum.
mmmm
Samagóða VICEROY
sígarettan. Ekta amerískt bragð.
Óbreytt. Óvéfengjanleg.
Ekki of sterk, ekki of létt,
Viceroy hefur bragðið rétt
-rétt hvar og hvenœr sem er.
OG AÐUR
myndatöku og svo var farið út
í fegurðina á heiðarbrúninni.
Hópurinn var óvenju fátalaður,
orð verða svo umkomulítil and-
spænis slíkri opinberun.
Það var ísskæni á pollum
uppi á heiðinni og síðan komu
beygjurnar frægu niður í
Fnjóskadalinn. Þær vöktu undr-
un og kátínu í senn, einhver
kom með þá tilgátu að þær
myndu hafa verið gerðar af um-
hyggju fyrir vegfarendum-, til
þess að fólk báðum megin í bílun
um gæti notið útsýnisins. Vegna
kynna minna af vegagerðinni
leyfði ég mér að efast um þá
umhyggjusemi frá hennar hendi.
Gamla þrúin á Fnjóská varð
fyrir barðinu á myndatökufólki
en nú munu dagar hennar senn
taldir. Ekki verður því neitað
að sá, sem teiknaði hana, hefur
haft auga fyrir fallegum línum.
Við ókum suður Vaglaskóg og
það var mikill ilmur í lofti. Við
stönzuðum við ána og fólkið fór
að skoða skóginn. Sjálfsagt hef-
ur því ekki fundizt mikið til um
trén en grassvörðurinn vakti
aðdáun þeirra, hann þekkist
ekki í þeirra hávöxnu barrskóg-
um. Sumir fóru í könnunarferð-
ir og einn kom til baka með
tóma brennivínsflösku. Út frá
þeim fundi spunnust nokkrar
umræður og ég varð að viðut-
kenna að óþarflega margir land-
ar mínir virtust gripnir óvið-
ráðanlegum þorsta í slíka drykki,
er þeir kæmu í skóg. Þetta þótti
gestunum skrítin tíðindi, ég gat
enga skýringu gefið á fyrirbær-
inu en sá ekki ásæðu til að segja
nánar frá því, með hvaða end-
emum þessi skógarblót færu
stundum fram.
f Ljósavatnsskarði glitraði á
fossandi læki í hlíðum Forna-
staðafjalls norðan þess og vatn-
ið bar nafn með rentu. Um þenn
an dal, sem heitir skarð, liggur
eini akv-egurinn til Austurlands,
hvernig færi ef líf færðist á ný
í eldstöðvarnar austan við það.
Væri ekki öryggi í því að leggja
annan veg austur yfir Göngu-
skarð, norðan Fornastaðafjalla.
Þorgeir Ljósvetningagoði var á
dagskrá og Goðafoss var upp á
sitt fegursta, mér finnst það at
hyglisvert, hversu fossarnir á ís
landi eiga vel heima í umhverf-
inu. En ég vil vekja athygli á
því að þarna er uppblásturs-
hætta á ferðum. Hinn fallegi
grashvammur, neðan við fossinn,
verður orðinn að flagi eftir nokk
ur ár ef ekkert er að gert.
Hvernig væri að ungmennafélag
sveitarinnar tæki málið að sér í
samvinnu við Landgræðsluna.
Svo er mér alveg óskiljanlegt
hvers vegna Kaupfélag Suður-
Þingeyinga kemur ekki upp ein
hverskonar veitingasöliu í húsa-
ky-nnum sínum á Fosshól, eða
þá bóndinn þar.
Útsýnið af Fljótsheiðinni var
með eindæraum, hvergi ský-
hnoðri á lofti eða mistur og nú
fékk ég í fyrsta sinni fullkom-
ið skyggni til suðurs, alla leið
tifl. jökla. Köldukinnarfjö.llin
voru alhvít niður í miðjar hlíð-
ar. Björg í Kinn er þar nyrstur
bæja og norðan við Bakranga
eru Náttfaravikur. Þangað, á
slóðir hins ófrjálsa frumlbyggja
á ég eftir að koma. Hin lyng-
grónu heiðarlönd umhverfis okk
ur stungu mjög í stúf við hina
mikilúðlegu fjarsýn. Nú gall við
frá Maniboba-búa aftur í bíln-
um: „Þá erum við í Texas“.
Þessi undarlega staðhæfing krafð
ist skýringar, sem vakti nokkra
glaðværð en einnig andmæli frá
konu, ættaðri úr Reykjadalnum.
Sá dalur birtist nú fyrir neðan
okkur, hér neðra var hann al-
grænn en er innar dró fóru
áhrif hins kalda vors að koma
í ljós og nú varð mér það ræki-
lega ljóst hversu alvarlegt vanda
mál túnkalið er fyrir íslenzka
bændur.
Það virðist nú sæmilega aug-
ljóst mál að fram að þessu hef-
ur nýræktin verið rekin af mikl
um dugnaði, en naumast grund-
völluð á nægri vísindalegri þekk
ingu. í hinu góða árferði lék allt
í Qyndi en þegar harðnaði í ári
steðjuðu vandræðin að. Nú erum
við hrakfallareynslunni ríkari og
megum því með engu móti sjá
í næga fjármuni, til að leysa
þetta alvarlega vandamál.
Vorkuldarnir komu betur í
ljós er við sáum yfir Mývatns-
sveitina, því að hólmarnir í
Laxá, þessir unaðslegu reitir i
umgjörð fossandi strauma, voru
naumast orðnir grænir. En mik-
il var þó hrifning ferðalanganna
að sjá þessa frægu sveit á svona
dýrðlegum degi.
Við ókum austur með Mý-
vatni að norðan og þá kallaði
einhver til mín: „Hvar eru allar
endurnar?" Mér varð dálítið
erfitt um svar því að satt að
segja hafði ég verið að velta því
sama fyrir mér, það sást rétt ein
og ein á stangli. Vitanlega sat
m-ikill fjöldi á hreiðrum, en það
var ekki einnhlítt svar. Náttúru
verndarráð ber mikia umhyggju
fyrir alhliða náttúruvernd við
Mývatn og fer vel á því. Það
vill láta fjarlægja alla vegi frá
vatnsbakkanum, sem mér finnst
heldur langt gengið því að ég
hefi oft ekið meðfram vatninu
og aldrei orðið var við að það
kæmi styggð að fuglinum. Nú
langar mig til að varpa fram
tveimur spurningum: „Er mink-
urinn kominn að Mývatni, og
ef svo er, hvaða ráðstafanir hafa
verið gerðar til að halda honum
í skefjum? Hafa Mývatnsbænd-
ur verið skyldaðir til þess að
gefa skýrslur um það hversu
margar endur láti lífið í netum
þeirra yfir árið?
Áður en við komum að hraun-
inu frá 1729 reyndi ég að segja
hópnum dálítið frá þeirn býsn-
um er dundu yfir sveitina er
Mývatnseldar herjuðu á hana,
nokkurn veginn samfleytt í 6 ár.
Hraunið vakti mikla furðu og
fólkið vildi fara út til að skoða
það nánar. Þá heyrði ég vin minn
Helga frá Winyard fara stundar-
hátt með erindi Jónasar:
Titraði jökull, æstust eldar
öskraði djúpt í rótum lands,
eins og væru ofan felldar
allar stjörnur himnaranns,
eins og ryki mý eða mugga,
margur gneisti um loftið fló;
dagur huldist dimmum skugga,
dunaði gjá og loga spjó.
Þetta kuna þeir ennþá þarna
vestra.
Svo ókum við í hlaðið á Hótel
Reynihlíð og þar beið okkar glæ
nýr Mývatnssilungur. Eigendur
þessa hótels eiga heiður og þökk
skilið fyrir nýju bygginguna
sína. Hún er myndarlegt hús að
ytra útliti og innan veggja eru
húsakynnin björt og vistleg og
sérstaklega smekklega frá öllu
gengið. Sérstaka athygli mína
vakti hið rúmgóða anddyri og
óvenju fallegur stigi upp á efri
hæðina. Nú er að myndast þorp
í Reykjahlíð og væri óskandi að
eins vel takizt til með aðrar ný-
byggingar á staðnum.
Við fórum austur í Námaskarð
eftir matinn og það er ekki of-
sögum sagt af snyrtimennsku
þeirra, sem standa fyrir bygg-
ingu Kísiliðjunnar. Ég held það
væri þjóðráð að fara með nokkra
byggingarfrömuði héðan úr höf-
uðborginni þangað austur, máske
það yrði til að lækka risið í
draslhaugunum í kring um
þeirra framkvæmdir. Hverasvæð
ið austan vfð Námaskarð er
furðulegur staður en um leið
stórhættulegur og næstum krafta
verk að ekki verða þar ótal
slys. Ég veit ekki hverjir bera
ábyrgð á þessu svæði en hverjir
svo sem það eru þá hafa þeir
gert sig seka um vítaverða van-
rækslu (sama má raunar segja
um öll svipuð hverasvæði á land
inu). Þarna vantar miklu fleiri
aðvörunarspjöld og einnig skilti
með leiðbeininum um, hváð
þurfti helzt að varast. Þennan
dag tókst mér að koma vitinu
fyrir 4 Frakka, sem höfðu enga
hugmynd um hætturnar, og einn
ig leiðbeina fólki úr hóp frá Ak-
ureyri, hverra fararstjóri var
óþarflega tómlátur. Og nú vil
ég gefa lesendum mínum nokkr-
ar ráðleggingar:
1. Munið að undir þunnri
yfirborðsskán getur leynzt sjóð-
andi leireðja.
Framhald á bflb. 20