Morgunblaðið - 29.07.1967, Blaðsíða 10

í
10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JT?Lf 1987
Greinargerö frá Náttúruverndarráöi
varðandi vegarstæði við Reykjahlíð við Mývatn
Náttúruverndarráð fékk um
þa'ð vitneskju á s. L vori, að í
ráði væri að ákveða vegi þessum
stað gegnum Reykjahlíðarhverf-
ið og meðfram vatninu í átt til
Grímsstaða. M. a. af þessu til-
efni gekkst náttúruverndarráð
fyrir að haldinn var fundur um
mál þetta að Hótel Reynihlíð
hinn 17. ágúst s. 1. Á fundi þess-
um mættu af ráðsins hálfu þeir
Birgir Kjaran, formaður ráðsins,
dr Finnur Guðmundsson, dr.
Sigurður Þórarinsson, Sigui'ður
Thoroddsen og Eyþór Einarsson,
og auk þeirra Jón Gauti Péturs-
son, fyrrverandi oddviti Mý-
vatnssveitar, Sigurður Þórisson
núverandi oddviti og Helgi Hall-
grímsson, náttúrugripasafninu á
Akureyri. Á fundi þessum var
þetta bókað um málið:
„Fyrst var rætt um legu vænt-
anlegs vegar milli Mývatnssveit-
ar og Húsavíkur og þá einkan-
lega þann hluta hans, sem skipu-
lagsuppdráttur af fyrirhuguðu
Reykjahlíðarþorpi sýnir milli
Reynihlíðarhótels og vatnsins.
Mývetningar skýrðu frá því, að
þeir hefðu einmitt gert athuga-
semd við þetta atriði skipulags-
uppdráttarins, en engu fengið
um þokað. Kom fram hjá fund-
armönnum mikil óánægja með
að vegurinn skyldi fyrirhugáður
svo nálægt vatninu, og var um
það rætt að reyna að fá þessu
breytt hjá skipulagsyfirvöldun-
um“.
1 framhaldi af þessum fundi
við Mývatn var haldinn fundur
1 náttúruverndarráði hinn 14
sept. Þar voru mættir allir þeir
sömu ráðsmenn og áður, að við-
bættum Hákoni Bjarnasyni,
skógræktarstjóra. Um málið var
þetta bókað:
„Þá var rætt um staðsetningu
hins nýja vegar við norðaustur-
horn Mývatns eins og skipulags-
uppdráttur af Reykjahlíðarþorpi
sýnir hana milli Reynihlíðarhót-
els og vatnsins. Málið var rætt
fram og aftur og voru allir sam-
mála um að reyna að fá þá á
fimd sem fyrst, skipulagsstjóra
og vegamálastjóra til að ræða
málið, og koma sjónarmiðum og
skoðunum náttúruvemdarráðs á
framfæri við þá og reyna að
fá þessu atriði uppdráttarins
breytt".
Um efni þetta var enn haldinn
fundur í náttúruverndarráði
mánudaginn 19. sept. Á fundi
þessum voru mættir: Birgir
Kjaran, formaður, dr. Finnur
Guðmundsson, dr. Sigurður Þór-
arinsson, Eyþór Einarsson og
Sigurður Thoroddsen, allir úr
náttúruvemdarráði, en auk
þeirra þeir Zophonias Pálsson
skipulagsstjóri, Hrafnkell Thor-
lacius, starfsma'ður skipulags rík-
isins og Snæbjöm Jónasson,
deildarverkfræðingur vegamála-
skrifstofunnar. Um umræður á
þessum fundi var þetta bókað:
„Formaður setti fundinn og
lýsti tilefni hans. Á dagskrá
þessa fundar er Mývatnssvæðið
frá ýmsum sjónarmiðum, og
lagði skipulagsstjóri fram kort af
þessu svæði. Rætt var um vegar-
stæði, bæði á þeim leiðum, sem
nú orðið eru lagðar vegum, og
eigi síður um það, á hvem hátt
megi í framtfðinni haga vegar-
lagningum með sérstöku tilliti
til þess að þær trufli eigi nátt-
úru staðarins, — og þá sérstak-
lega fuglalífið — meira en nauð-
synlegt er. Báru ráðsmenn fram
þau etndregnu tilmæli til skipu-
lagsstjóra og yfirstjórnar vega-
mála, að gefinn yrði góður gaum
ur að þessari hlið málsins, áður
en endanlegar ákvarðanir yrðu
teknar. Dr Finnur Guðmundsson
lagði áherzlu á, að þetta ætti
fyrst og fremst vi'ð um svæðið
milli Reykjahlíðar og Gríms-
staða, þar eð þetta svæði væri
nú orðið hið eina griðland fugls-
ins, vegna nólægðar vegarins
við vatnið alls staðar — e'ða víð-
ast hvar annars staðar.
Zoponias Pálsson bar fram fyr-
irspurn um, hvort eigi væri hægt
að friða svæðið austanvert við
vatnið fyrir akandi umferð og
nota nýja veginn vestan við
vatnið með tengslum við Akur-
eyri og aðra sta'ði norðanlands
austan Akureyrar. Málið rætt frá
ýmsum sjónarmiðum en engin
ályktun gerð.“
Enn var haldinn fundur um
málið í náttúruverndarráði mið-
vikudaginn 26. okt. Voru þar
mættir allir ráðsmenn að und-
anskildum Steingrími Steinþórs-
syni, en auk þess mætti á fund-
inum Snæbjörn Jónasson deild-
arverkfræðingur. Á fundinum
var bókað um málið:
„Rætt um vegarstæði til aust-
örs frá Reykjahlíð við Mývatn
og til Húsavíkur. Snæbjörn
skýrði frá tillögum og sjónar-
miðum heima í héraði. Var mál
þetta einnig rætt á fundi skipu-
lagsnefndar mánudaginn 24. okt.
að viðstöddum Gunnari Vagns-
syni, dr. Finni Guðmundssyni og
dr. Sigurði Þórarinssyni. Svo-
hljóðandi tillaga kom fram:
„Náttúruverndarráð gerir þá
eindregnu tillögu til skipulags-
nefndar, að fyrirhuguðum vegi
verði ákveðið stæði sem næst
gamla veginum neðan við brekk-
urnar austan við Reykjahlíð og
Reynihlíð."
Tillagan samþykkt einróma.
Enn kom þetta mál fyrir fund í
náttúruverndarráði föstudaginn
27. jan. 1967. Um málið er bók-
að í fundargerðarbók ráðsins:
„Fyrir lá bréf skipulagsstjóra
dags. 28. des., þar sem tilkynnt
er, að skipulagsstjóri telji með
hliðsjón af umsögn oddvita
Skútustaðahrepps, að eðlilegast
sé að leið, sem auðkennd er á við
festu korti IB, verði valin. Er
það vegarstæði aðeins fjær vatn-
inu en upphaflega var fyrirhug-
að.
Lögð var fram og samþykkt
tillaga, svohljóðandi, einróma:
„Að gefnu tilefni vill náttúru-
vemdarráð benda á, að það tel-
ur það alvarleg náttúruspjöll, ef
fyrirhugaður Kísilgúriðjuvegur
yrði lagður niður í gegnum
Reykjahlíðarhverfið og síðan til
vesturs, skammt frá vatnsbakka.
N.v.r. heldur því fast við fyrri
tillögu sína um að hinn fyrir-
hugaði vegur verði lagður sem
næst núverandi vegi ofan Reykja
hlíðarbyggðarinnar. Ef ekki
verður fallizt á þá lausn máls-
ins, gerir náttúruvemdarráð það
að varatillögu sinni, að vegurinn
verði lagður þvert vestur yfir
hálsana norðan hins væntanlega
Kísiliðjuþorps og norðan núver-
andi vegarstæðis og Reykjahlíð-
arbygg'ðarinnar.“
Með bréfi dags. 14. febr. s.l.
óskaði náttúruverndarráð um-
sagnar náttúruvemdarnefndar
S.-Þingeyjarsýslu um mál þetta.
Svar tveggja nefndarmanna
barst með bréfi dags. 23. febr.,
svohljóðandi:
„Ég vísa til bréfs náttúm-
verndarráðs frá 14. þ. m., og
sendi hér með endurrit af fund-
argerð náttúruvemdarnefndar
S.-Þingeyjarsýslu frá í gær.
Nefndarmaðurinn Bjartmar
Guðmundsson er í Reykjavík, á
Alþingi, og gat ekki tekið þátt
í fundi nefndarinnar, en ætlaði
að kynna sér málið í Reykjavík.
Skjölin, sem fylgdu bréfi nátt-
úruverndarráðs, endursendast
hér með“.
Jóhann Skaptason.
Endurrit.
„Ár 1967, miðvikudaginn 22.
febrúar kl. 11.30 kom náttúm-
verndarnefnd Su'ður-Þingeyjar-
sýslu saman á fund í skrifstofu
sýslunnar í Húsavík. Mættir voru
Jóhann Skaptason, sýslumaður,
formaður nefndarinnar, og Jó-
hannes Sigfinnsson, Grímsstöð-
um við Mývatn. Aðrir gátu ekki
mætt.
Fyrir var tekið:
Erindi náttúruverndarráðs
varðandí veg meðfram Mývatni
um Reykjahlíðarbyggð.
Formaður leggur fram bréf
náttúmverndarráðs, dags. 14.
febr. 1967, ásamt þar greindum
fylgiskjölum, þar á meðal upp-
drátt af Reykjahlíðarbyggðinni
og tillögum um vegarstæði.
Jóhannes Sigfinnsson, sem frá
blautu bamsbeini hefir kynnzt
fuglalífinu vfð Mývatn, skýrir
frá því, að hann álíti, að fugla-
lífinu við vatnið stafi engin
sérstök hætta af því, að vegur
verði lagður þama nærri vatn-
inu.
Bæði sé mikil mannaumferð
þarna við vatnið, vegna byggð-
arinnar, svo að fuglar haldi þar
lítið til, og svo venjist fuglarn-
ir fljótt bílaumferð og láti lítið
tmflast af henni, ef ekki sé
stanzað og menn komi út úr bíl-
unum.
Þá kvéðst hann kunnugur
snjóalögum og landinu, sem veg-
urinn eigi að liggja um. Telur
hann, að ef byggður yrði nokk-
uð hár vegur á veglínu IV, ætti
umferð um hann eigi að tefj-
ast vegna snjóalaga. Hraunið þar
norður undan sé tiltölulega slétt-
ara en þar sem veglínur I. og II.
séu áætlaðar.
Það er hans álit, að vegur nr.
IV muni fara bezt í umhverf-
inu, ef vel yrði frá honum geng-
ið.
Hann telur, að velja beri milli
veglína II og IV.
Verði veglína II valin, leggur
hann til, að hún yröi lögð aðeins
fjær húsi Jóns Péturs Þorsteins-
sonar, sem stendur á hraunjaðr-
inum.
Formaður nefndarinnar er
samþykkur tillögum Jóhannesar,
en mælir þó fremur með vali
leiðar nr. II.
Upplesið. Samþykkt. Fundi
slitið.
Jóhannes Sigfinnsson.
Jóhann Skaptason
Rétt endurrit vottar:
Skrifstofu Þingeyjarsýslu, 22.
febr. 1967.
Jóhann Skaptason".
Svar þriðja nefndarmanns-
ins, Bjartmars Guðmundssonar,
alþm., barst með bréfi dags. 29.
marz 1967, svohljóðandi:
„Náttúruverndarráðs hefur
bréfi, dags. 17. marz, óskað um-
sagnar minnar um fyrirhugaðan
kísiliðjuveg um Reykjahlíð að
GrímsstiJðum.
Mín skoðun er sú, að æskileg-
ast sé, að leið IV verði valin.
Ef sú leið verður farin yrði að
mestu sneitt hjá, að vegagerðin
spillti sérkennilegu landslagi og
merkilegum náttúrufyrirbærum.
í öðru lagi virðist mér, að veg-
ur þar uppfrá mundi fara um-
hverfinu betur en leiðir I, II og
III. Vegurinn hentar byggðinni
betur á þeim stað þegar fram í
sækir, en ef hann ver'ður lagð-
ur við húsdyr þeirra gistihúsa,
sem þama eru nú.
Um snjóþunga á hinum ein-
stöku leiðum, sem um er að
ræða, dæmi ég ekki, en tel að
umsögn Jóhannesar Sigfinnsson-
ar í bréfi náttúruvemdamefnd-
ar S.-Þingeyjarsýslu, dags. 22.
febr. 1967, sé mjög athyglisverð.
Jóhannes er þama þaulkunnug-
ur og þekkir allar aðstæður.
Hér með endursendi ég heiðr-
uðu náttúruverndarráði öll þau
skjöl, er það sendi mér um þetta
mál, svo og alla uppdrætti".
Með bréfi til Skipulagsstjóm-
ar ríkisins dags. 19. júní s. L
ítrekaði náttúruvemdarráð enn
afstöðu sína á þessa leifö:
„Með tilvísun til áður gerðra
einróma samþykkta náttúru-
verndarráðs þess efnis, að fyrir-
hugaður vegur milli Reykjahlíð-
ar og Grímsstaða verði lagður
sem næst núverandi vegi ofan
Reykjahlíðarbyggðar (lína m-.
IV) eða, sem þó væri æskilegra,
að vegurinn verði lagður þvert
vestur yfir hálsana noi*ðan hins
væntanlega Kísiliðjuþorps og
norðan núverandi vegarstæðis og
Reykjahlíðarbyggðarinnar, og
ennfremur með vísun til rök-
stuðnings fulltrúa náttúruvernd-
arráðs á fundi í Reykjahlíð um
þetta efni hinn 6. júní s. 1. skal
yður, hr. skipulagsstjóri, hér
með tjáð, að afstaða ráðsins er
skýrt mörkuð og óbreytt frá
því sem henni er lýst í bréfi til
yðar dags. 1. febr. s. L
Til enn frekari rökstuðnings
skal tekið fram, að síðan sú sam-
þykkt var gerð, hefur náttúru-
verndamefnd S.-Þingeyjarsýslu
fjallað um málið, og er álit nátt-
úruverndarráðs eindregið stutt
af meirihluta nefndarinnar og að
verulegu leyti einnig af for-
manni nefndarinnar, svo sem
fram kemur í fundargerð Reykja
hlíðarfundar þess, er áður getur.
Sendist hjálagt Ijósrit af fund-
argerð náttúruverndarnefndar
svo og bréf Bjartmars Guð-
mundssonar alþm.
Á það má benda, að ein helzta
mótbára af hálfu skipulags-
stjórnar gegn leið nr. IV var sú,
a’ð vegargerð á þeim stað væri
nær útilokuð vegna snjóþyngsla.
Að áliti Jóhannesar Sigfinnsson-
ar á Grímsstöðum, sem er gagn-
kunnugur á þessum slóðum, ættu
snjóalög eigi að verða vegar-
lagningu á leið IV til trafala,
ef vegurinn væri upphækkaður
nokkuð.
Þau ein önnur rök hafa fram
komið fyrir vegarlagningu eftir
leiðum I eða II, að þá yrði byggð
einungis öðrum megin vegarins
og eigi þyrfti þá yfir hann að
sækja í verzlanir éða skóla.
Vandséð er, hvaða aðili getur
ábyrgzt að eigi rísi byggingar
vatnsmegin við veg eftir leið nr.
II.
Hið síðara er þá, að því er
virðist, einu rökin fyrir því, að
framin verði þau jarðfræðilegu
og líffræðilegu náttúruspjöll,
sem vegarlagning eftir leið II
nefur í för með sér a'ð dómi
náttúruverndarráðs.
Náttúruvemdarráð beinir þeim
eindregnu tilmælum til skipu-
lagsstjómar, að hún fallist á til-
mæli ráðsins um vegarlagningu
eftir leið nr. IV. Verði niðurstað-
an hins vegar sú, að vegurinn
verði ákveðinn nær vatninu,
áskilur náttúmvemdarráð sér
rétt til þess að beita sér gegn
því á grundvelli laga um nátt-
úruvernd."
Skriflegt svar við bréfi þessu
hefur ekki borizt. Af því, sem
nú var rakið, má glöggt sjá, að
náttúruvemdarráð telur fyrir-
hugaða vegarlagningu hin mestu
náttúruspjöll, framin að óþörfu,
þar eð snjóalög undir brekkun-
um næst Reykjahlíð þurfa ekki,
að áliti gagnkunnugra manna,
að vera vegarlagningu þar til
trafala. Mjög em einnig skiptar
skoðanir um það, hvar vegurinn
fari bezt í landslaginu, og nægir
að benda á umsögn þeirra Jó-
hannesar Sigfinnssonar og Bjart-
mars Guðmundssonar þar að lút-
andi. Heima í héraði virðast
skoðanir um vegarstæðið bæði
innan hreppsnefndar og utan
mjög skiptar. Sá eini aðili, sem
samhuga er um að leggja fjrrir-
hugaðan veg um húsasund ná-
lægt vesturbakka Mývatns, yfir
tún Reykjahlíðarbænda og þvert
yfir hið sérkennilega og fagra
Eldhraun, er skipulagsstjórn rík-
isins, sem knúið hefur fram þá
lausn.
Með þökk fyrir birtinguna.
Náttúruverndarráð.
Mynd tekin frá flugvellinum við Reynihlíð. Sýnir hún þéttbýlið þar og útsýni norður yfir.
Hverfjall er á miðri myndinni, en Bláfjall í baksýn til hægri. — Ljósm.: Mats Wibe Lund, jr.