Morgunblaðið - 24.10.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. OKT. 1967
tJtgefandi: Hf. Árvakur, R'eykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðaistræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Simj 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Askriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
TENGSL KA UPGJALDS
OG VERÐLAGS
¥ umræðum þeim, sem skap-
azt hafa um efnahagsað-
gerðir ríkisstjórnarinnar, hef
ur nokkuð verið rætt um það
ákvæði í tillögum ríkisstjórn-
arinnar að sú vísitöluhækk-
un, sem verður vegna verð-
lagshækkana, skuli ekki
koma fram í hækkuðu kaup-
gjaldi. Og í ályktun skyndi-
ráðstefnu Alþýðusambands
íslands er lýst yfir því, að
verkalýðshreyfingin standi
óhagganlega gegn því, að
tengslin milli kaupgjalds og
verðlags verði rofin.
Vísitölubinding launa var
tekin upp á ný með Júní-sam
komulaginu 1964, og hefur
haldizt síðan. Með tillögum
ríkisstjórnarinnar er ekki
stefnt að því að rjúfa þessi
tengsl, nema að því leyti, að
þau skulu ekki virka að þessu
sinni.
Það hefur áður gerzt, þeg-
ar efnahagserfiðleikar hafa
steðjað að, að þessi tengsl
hafa verið rofin í einstökum
tilfellum. Það gerðist t. d. á
fyrstu mánuðum vinstri
stjórnarinnar, og var forseti
Alþýðusambands íslands þá
félagsmálaráðherra í þeirri
ríkisstjórn.
Að því er ekki stefnt nú
að rjúfa þessi tengsl, sem
upp voru tekin með júní-
samkomulaginu 1964, aðeins
lagt til að þau virki ekki í
þetta eina sinn. En eins og
margsinnis hefur verið bent
a er kjaraskerðing óhjá-
kvæmileg nú, vegna hinna
alvarlegu efnahagserfiðleika,
sem steðja að þjóðinni.
Jafnframt er nauðsynlegt
að leggja áherzlu á það, að
' allt tal um að júní-samkomu-
lagið hafi verið svikið vegna
þessara ákvæða um vísitöl-
una í efnahagsfrumvarpi rík-
isstjórnarinnar fær ekki stað-
izt, þegar vegna þess að júní-
samkomulagið var gert til að-
eins eins árs, og eins og lýst
var yfir af hálfu ríkisstjórn-
arinnar, þegar júní-samkomu
lagið var gert, höfðu allir að-
ilar óbundnar hendur eftir
þann tíma. Á hinn bóginn
hefur vísitölubinding launa
staðið síðan, og er ekki ætlun
in að afnema hana, þótt lagt
sé til að hún virki ekki í
þessu einangraða tilfelli.
FRAMSÖKNAR-
MENN HRÆDDIR
f'reinilegt er á forustugrein
Framsóknarblaðsins s. 1.
laugardag, að Framsóknar-
menn eru nú orðnir hræddir
um, að í þeim samningavið-
ræðum, sem framundan eru
um efnahagsvandamálin,
muni hlutur þeirra verða lít-
ill, og er í forústugrein þess-
ari lögð áherzla á að ríkis-
stjórnin hafi lýst sig fúsa til
þess að ræða málin innan
þings og utan.
Það er alveg rétt, að ríkis-
stjórnin lýsti sig reiðubúna
til slíkra viðræðna, en jafn-
framt gerði forsætisráðherra
skilmerkilega grein fyrir því,
að forsenda þess að slíkar við
ræður gætu komið að ein-
hverju gagni væri sú, að all-
ir aðilar hefðu sameiginlegan
skilning á eðli vandamálsins.
Ljóst er hinsvegar, að
Framsóknarmenn eru ekki
enn komnir á það stig, að þeir
hafi uppfyllt þetta skilyrði,
þótt hugsanlegt sé að að því
komi.
Enn talar Framsóknarblað-
ið um að efnahagserfiðleik-
arnir séu afleiðing „rangrar
stjórnarstefnu“, og að ekki
megi „koma til beinnar kjara
skerðingar“. Meðan enn er
talað í þessum tón er lítil von
til þess að viðræður við Fram
sóknarmenn beri jákvæðan
árangur, en e. t. v. eiga Fram
sóknarmenn eftir að sjá enn
betur að sér og viðurkenna,
það sem raunar öllum al-
menningi er ljóst, að hið stór-
kostlega verðfall á mörkuð-
um okkar og aflabresturinn
er meginorsök þess vanda,
sem nú er við að etja.
NÝTING NÁTT-
ÚRUAUÐLINDA
í ræðu þeirri, sem Bjarni
*■ Benediktsson, forsætis-
ráðherra flutti við setningu
19. þings Sambands ungra
Sjálfstæðismanna s.l. föstu-
dagskvöld, sagði hann m.a.:
„Það er þeim mun eðli-
legra að við stefnum að fjöl-
þættara atvinnulífi, þar sem
við eigum ónotaðar náttúru-
auðlindir, sem ekki gufa upp,
heldur halda áfram að vera
til, þ.e vatnið og hveraork-
an. Við eigum að ein-
beita okkur að því að nýta
þessar auðlindir og renna
með því fleiri stoðum undir
okkar efnahag. Það tekur að
vísu langan tíma að veruleg
breyting verði á þessu, e.t.v.
tvær kynslóðir, en þetta
vinnst því aðeins, að menn
snúi sér að því og geri sér
grein fyrir, hvað þarf til þess
að koma breytingunum á. Sú
litla byrjun, sem þegar er
Terry Reeves ræðir við tvo innfædda í Hombolo.
Finnur sitt annað heimili
á holdsveikrabúgarði
TERRY Reeves er grannur,
Ijóshærður, ungur Breti £ré
Weymouth í Dorset, sem á-
fevað fyrir nokkrum ár-um
að hann langaði til að sjá
sig urn í heimdnum áður en
hann fengi sér fastan sama-
stáð. Hann lét skrá sig til
sjálfboðavinnu erlendis
(Voluntary Service Over-
seas), og var sendur til
holdsveikrabújarðar í Mið-
Tanzaniu — og etftir ásrdvöl
1 þar er hann óákveðnari en
nokkru sinni.
Á bænum vinnur hann
„25 tíma á dag“, eins og
hann sjál'fur segir — opin-
berlega frá 7,30 á morgnana
til 7 á kvöldin, en í raun
og veru er hann alltaf til-
bújinn. Líf hans er erfitt.
Hinar venjulegu ánaegju-
stundir 21 árs gamals manns
vantar, þar sem hættur frá
eitruðum gnákum, hýenum
og ljónum, og það er lírtið
um félagsskap æskumanna.
Þrátt fyrir það hefur hann
hænzt að staðnum og segir
að hann gjarnan viliji dvelj
asit þar.
Þessi „Afríku veiki“ sem
fangaði hann kom hægt.
Daginn sem hann ferðaðist
I hinar 350 mílur frá Dar-es-
I Salaam, í nóvember 1965,
var hitinn 90 gráður á Fahr
enheit. Landslagið sem hann
fór um var ekki heillandi,
enda var komið að lokum
þurrkatímans- Ekkert lauf
eða gras sást, ekkert grænt
að sjá í hinu hrjóstruga
landslagi. Fólk og kvikfénað
ur var magurt, hrunnar
þurrir. Jafnvel saga héraðs-
ins var hryggileg, því leiðin
fylgdi nákvæmlega hinnd
gömlu leið þræla fré Dar-es-
Salaam til Victoria stöðu-
vatnsins, ög útsýnið frá lest
argluggunum sýndu jarð-
veg, sem var borinn I blóði
og beinum þúsunda lifand'i
vera, sem höfðu dáið á leið
inni. í eitt skiptið þegar hin
hæiggenga lesit nam staðar
voru flestir þeir, sem hóp-
uðuist að henni hinir fátæku
og hjásettu í þjóðfélaginu:
holdsveikir, sem skriðu eft-
ir brautarpallinum, fól'k selj
andi allt það, sem það gat
lagt hendur á, harðsoðin
egg, rauða banana, sykur-
reyr og tréútsk-urð. Ákefðin
sýndi að með þessu eina
móti feomst fólkið hjá því
að svelta heilu hungri.
Ekki mjög uppörvandi
byrjun fyrir líflegan ungan
mann, og sérstaklega þar
sem hann langaði efeki til
Afríku. „Þegar ég sótti um
vinnu hjá VSO“, segir hann,
„bað ég um að verða sendur
hvert sem var nema til
Afríku. Mig langaði til Suð
ur-Kyrrahafsins, Jamaica
/ eða Indlands"-
Og þrátt fyrir það hefur
hann lært að elska þessar
flötu, rykugu sléttur við
holdsveikramiðstöðina í Ham
bolo og umsjónarmann henn
ar, dr. Guy Timmiis, sem er
brezkur læknatrúboði og
konu hans.
Sjúklingarnir eru líkai
orðnir vinir Terrys. Þeirt
vinna á bænum, þegar þeiri
eru nægilega læknaðir til
að geta unnið líkamlegai
vinnu, og Terry lítur eftiri
miklum hluta þessarar
vinnu. En vinátta varð að
klífa nokkrar hindranir áð-
ur en hún varð innileg, seg-i
ir hann. „Dag einn var égi
óþolinmóður og talaði harka
lega við einn sjúkliinginn.
Fljólega byrjuðu þeir allir
að slæpast og unnu varla
nokkuð. Þessu hélt áframi
þar til ég bað manninn afsöfc
unar, og þá þutu þeir til
vinnu að nýju og hafa eng-
in vandrgeði verið okkar í
milli síðan".
Eiturnöðrur hafa orsakað
nokkur ævintýri. „Dag einn
stökk ég næstum ofan af
dráttarvélinni og lenti næst
um á sjö feta langri svartri
maíbbasilöngu“, segir hann.
„í a-nnað sinn mætti ég allt
í einu útblásinni nöðru eins
þykkri og mannshandliegg.
Þær eru banvænar, — þær
geta spýtt eitri í allit að tíu
fet. Ég hljóp og náði í byssu
mína og skaut af hienni haus
inn“.
Hann sér tvo eða þrjá
snáka á vifeu suma árstíma.
Villt dýr eru stöðugt vanda
miál. „Eina nótt komst þef-
köttur inn í kjúklingabúr-
ið- át tvo kjúklinga og drap
46 aðra. Það olli mér mifel-
um harmi. Dálítið hart að
vakna klukkan sjö að
morgni og koma út og sjá
sl'lkt", s-egir hann.
Hann hefur séð hýenur
og Ijón, og einstöku sinnum
fara fílar fram hjá á leið
sinni til nálægis vatnsbóls.
Hýenurnar ásækja bæinn,
og grafa upp grafir, svo það
verður að búa þær sérstak-
lega út til varnar.
Hann hefur aðeins fengið
eitt mýrarkölukast, þegár
hann trassaði að taka pAllur
Framhald á bls. 19.
bafin, gerir okkur nú mögu-
legt að standast þá örðug-
íeika, sem hrjá okkar ein-
hæfu atvinnuvegi miklu
hetur en ella hefði orðið.
Með stóriðjunni hefst nýr
kafli í þjóðarsögu okkar,
sambærilegur við aldamótin
með upphafi togaraútgerðar
bér á landi og innlendri
bankastarfsemi. Nú er um
samskonar byrjun að ræða,
sem vegna dægurmálanna,
hins daglega nags og jags,
hefur fallið of mikið í skugg-
ann. Með henni var ráðist x
það, sem úrslitum getur ráð-
íð í velfarnaði þjóðarinnar,
að nokkru í bráð, en miklu
meir þegar til lengdar læt-
ur.“