Morgunblaðið - 24.12.1967, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. DES. 1967

■ ■
SJALFSMYNDIR KATHE KOLLWITZ
PLESTIR þeir, sem einhiver
kýnni hafa af myndlist, þekkja
nafnið Káthe Kollwitz, og fjöi-
margir, er minna fylgjast með
þeím málum, kannast við mynd-
ir hennar úr hókum, dagfblöð-
um og tímaritum, eða -af auglýs-
ingaspjöHdum. Hin djúpa mann-
lega tjáning rverka hennar er
mörgum mikið ihugunarefni og
gera þau minnisstæð. Þessarar
miklu konu — með hin þung-
búnu tjáningarríku au>gu og
djúpstæða lífsreynslu að baki, er
lifði tvær heimsstyrjaldir og
hörmungar þeirra, hafði reist
sér óbrotgjarnan minnis'varða
með rnyndum sínum, er tjá lof-
gjörð til móðurástarinnar og
djúpa samúð með þeim undir-
okuðu — var mdnnst víða um
heim á þessu ári í tilefni hundr-
að ár>a fæðingarárs hennar. Föð-
urland hennar, Þý^skaland,
ljöst hvað raunveruflega var að
gerast í Þýzkalandi, en styrjald-
ir bitna jafnan sárast á hinum
saklausu, og saimúðin vaknaði
með hinni sigruðu þjóð. Sjaldan
hafa jafn átakanlegar myndir
með jafn sterkri listrænni út-
færslu verið gerðar. Sjálf hafði
hún orðið fyrir þeirri bitru
reynslu, að missa son sinn á
fyrstu mánuðum ófriðarins. Ö:,l
Evrópa virtist fagna þessu stríði
og hermennirnir héldu syngj-
andi glaðir til vtígvallanna, en
grát setti að Kathe Kollwitz er
hún hlýddi á þennan söng, líkt
og væri hún fonvitri þeirra
hörmunga, er á eftir fóru.
Kathe Kol'lwitz fæddist í Kön-
ingsberg í Prússlandi 8. júlí
1867 og var fimmta >barn (af
sex) Karl Schmitlh og Katrínar
konu hans f. Rupp. Hún fékk
snemma áhuga á teikningu og
mótunarlist. í æsku Kathe urðu
foreldrar hennar fyrir þeirri
sorg að missa bæði elzta og
yngsta barn sitt úr heilahimnu-
bólgu. Sorg þeirra hafði mikil
á'hrif á 'hina viðkvæmiu ungu sál
og mun efalítið hafa átt sinn
þátt í mótun skapgerðar henn-
Káthe Kollwitz 60 ára.

Káthe Kollwitz á 25. aldursári.
— Dökkur prófíll, þunglyndis-
leg, tjáningarrík augu .— heildar
götvar hún lobs það sem hún
hafði lengi ómeðvitað grunað,
að svið hennar lá ekki í ríki
litanna, hefldur til hins svart-
hvíta, og ein'beitir sér á því sviði
af fullum krafti.
!Hún verður fyrir miklum
áhrifum af verkum leikskálds-
ins Gerhart Hauptmanns. Röð
rmynda, er hún gerir eftir áhrif-
um lei'ksýningar, sem lýsti vef-
urum og uppreisn þeirra, gerði
nafn hennar fyrst þekkt að
marki. Myndaflokkur er á eftir
fylgdi um BændauppreLsnina
innsigdar svo fyrir alvöru frægð
hennar.
Eitt hið roerkasta lífsverk
Framlhald á bls. 16

báðum megin múra, var þar
fremst í flok'ki.
í mynd'um Kathe Kollwitz
skynjar áhorfandinn á áþreifan-
legan hátt náiægð dauðans og
mikilvægi baráttunnar til við-
halds lífinu: uppreisnir, hungur,
eymd, sorg, stríð og dauði, þar
sem móðurástin er eina jákvæða
inntakið. Samúð hennar með
hinum sveltandi og þjáðu, og
umhyggja og ást hennar á vax-
andi meiði þjóðfélagsins, gengur
eins og rauður þráður gegnum
afl.lt lífsverk hennar. Myndir
hennar (plaköt), sem hún gerði
eftir fyrra strið af sveltandi
börnum og mæðrurn þeirra,
fóru um allan heim líkt og viold-
ugt ákall, sem gerði aimenningi
ar. Hún minntist þessa
lega tíma allt sitt líf.
Faðir Káthe uppgötvaði
snemma mikla teiknigáfu dóttur
sinnar og gladdi það hann mjög.
Hann álykbaði að þar sem dóttir
sín væri ekki fögur, myndu ást-
arævintýri ekki verða hindrun
fyrir frama hennar á listabraut-
inni. Hann varð þVí fyrir mifcl-
um vonlbrigðum er hún þegar á
sautjánda a'ldursári heitbazt
Karli Kollwitz, ungum lækna-
stúdent. Faðir hennar og hinn
velmenntaði móðurfaðir, Júlíus
Rupp, sem báðir voru mánnis-
sbæðir persónuleikar, höfðu mák-
il álhrif á hana, en aftúr á móti
'hafði hún minna að segja af
móður sinni þrátt fyrir mikla
ást til hennar. Fynstu flistrænu
menntun sína hlaut hún hjá
kaparstungumeistaranum Mauer
í Köningsberg. Frítíma sina not-
aði hún til að reika um. borgina
með systur sinni, ©kki um verzl-
unargöturnar heldur umlbverfis
borgarhliðin og einkum þó hafn-
arhverfið, þa.r sem hún sá marg-
litan þjóðasöfnuð ferma og af-
ferma kornskip með því að bera
mjölsekkina á bakinu, Á kvöld-
in spiluðu þessir menn á drag-
spi'l, sungu og dönsuðu. Hún
Sjálfsmiyndir Ká.the Kölflwitz 44
heldur svo til Berlínar. Þar sem
hún fékk svissneskan miála.ra
sem kennara; er þar eitt ár, en
heldur svo aftur tiil fæðingar-
borgar sinnar og vinnur þar
sj'álfstætt, jafnframt því sem
hún fær tilsögn ágæts kennara.
S'íðan liggur 'leið hennar til
Múnchen, sem þá var frjáLslynd-
asta listaborg Þýzkalands. Þar
dvelst hún 2 ár, og þar upp-
1 f
,v.»