Morgunblaðið - 06.01.1968, Blaðsíða 5

IfORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. JANÚAR 1968
5
Lyndon B. Johnson
,Maður ársins 1967'
— segir TIME
BANDARÍSKA vikuritið
TIME hefur kjörið Lyndon
B. Johnson, forseta Banda-
ríkjanna „mann ársins 1967“
or birtir mynd af lionum á
forsíðu síðasta heftis og ýtar-
lega grein. Byggir blaðið
kjör sitt á því, að enginn
maður hafi staðið meira í
eldinum á liðnu ári en for-
setinn hin margvíslegu
óánægjuefni Bandaríkja-
manna hafi bitnað á honum.
Blaðamenn, útvarps- og sjón-
varpsmenn, hafi ekki gengið
eins nærri neinum manni á
árinu, hann hafi verið um-
ræðuefni lærðra sem leikra,
bæði heitna fyrir og erlendis,
á götuhornum, kaffihúsum og
kokteilboðum; skopteiknarar
hafi haft í honum óþrjótandi
efni og hann hafi orðið að
horfast í augu við þá óþægi-
legu staðreynd, að vinsældir
hans döluðu í sífellu. Telur
ritið einsýnt, að það sem
Johnson hafi átt við að etja
á liðnu ári, hefði orðið mörg-
um manninum ofraun.
TIME segir, að síðastliðið ár
hafi séð Bandaríkjamönnium
fyrir óvenju mörgum umkvört
unarefnum. í utanríkissitefn-
unni haífi þeir haft Vietnam að
kvarta yfir og í innanríkis-
málum kynþáttóeirðir, of-
beldi, hækkandi verðlag, of-
stopa æskuifólks, mengun lofts
og vatns og ótal margt annað,
sem getur bjátað í svo stóru
og miislitu þjóðfélagi. Jafn-
framt standi Bandaríkjamenn
frarnmi fyrir því, að eiga senn
að velja sér leiðtoga og þeir
verði að taka afstöðu til ótal-
margra spurninga um það,
hverjar leiðir þeir vilja ganga
í framtíðinni. Ýmsir hafi orðið
til þess að spá Bandaríkja-
mönnum vandamólum á borð
við Borgarastyrjöldina eða
Kreppuna miklu. Þeir sjái fyr-
ir sér vandamál, hvar sem
litið er og er þá ekki forset-
inn nærtækasti blóraböggull-
inn?“ spyr TIME.
„Sjaldan hafa óánægjuradd-
irnar verið svo hóværar,
gengið svo langt og beinzt að
svo mörgum mólurn", segir
blaðið og helidur áfram, að
unga fólkið hafi veifað mót-
mælum stúdentar í þúsund
skólum, negrar í hundrað
blökkumannaihverfum, hippí--
arnir í sínum fjölbreytilegu
furðulheimum ofskynjana. Hús
mæður hafi verið óánægðar
vegna hækkandi verðlags á
matvælum og lífsnauðsynjum
öðrum, bændur vegna búvöru-
verðsins, forelrar vegna óvið-
róðanlegra barna sinna, borg-
arbúar hvarvetna vegna hins
vitfirrta ofbeldis allit um
kring.Og reiðin beinidist að
Johnson, hvort sem sökin
var hans eða ekki.
„Það var stundum erfitt að
segja, hvort það vair stefna
Jöhnsons eða hann sjálfur,
persónuleiki hans, sem ólgu
vakti“, segir blaðið og lýisrr
Johnson svo, að hann sé ákaf-
lega flókinn maður og marg-
breytilegur, altekinn þver-
stæðum og stundum hreint og
beint óþægilegur. Og hann
hafi aldirei haft lag á að afla
sér vinsælda og viðhalda þeim
á borð við Roosevelt og Tru-
man. Því hafi svo farið, að
þegar hallaði undan fæti, átti
hann fiáa til varnr en því
fleiri, sem sóttu að honum.
Svo var komið, að maður-
inn, sem vann meiri kosninga-
sigur í forsetakosningum en
nokkur fyrri forseti ríkisins,
gait tæpast gengið út meðal
fólfcsins, án þess að honum
söfnuðu'st reiðir andstæðingar.
Hann var kallaður morðingi,
giæpamaður og öðrum álíka
nöfnum. Menn líktu honum
við Caesar, Calligula og Musso
lini og hrópuðu til hans svi-
virðingaT á borð við: „Hei,
Lyndon hvað hefurðu drepið
mörg börn í dag?“
Síðan ræðir blaðið vítt og
breitt um feril Johnsons,
sigra hans og ósigra, kosti og
galla, hlutverk hans, loforð og
efndir. Kemur þar meðal ann-
ars fram, að hann hefur þrátt
fyrir al'lt fengið samþykkt á
þingi mun fleiri stjórnarfrum-
vörp en fyrirrennarar hans í
embætti eða 62% (Eisen-
hower 46% og John F.
Kennedy 39%).
Þá er í greininni fjallað um
vald Bandaríkjaforseta yfir-
leitt og sagði, að ýmsir máls-
metandi menn hafi nú tekið
sér fyrir hendur að rannsaka,
hvont það sé e.t.v. orðið of
mikið. Þær vangaveltur eru
meðal annars sprottnar af
því, að Bandaríkjastjórn
fékk aldrei umboð þingsins
tiil þess að auka stríðið um-
fram það sem Tonkinflóasam-
þykktin frá 1964 sagði til um.
En þá bendir TIME á, að raun
ar hafi völd forsetans í utan-
ríkismálum alltaf verið illa
skilgreind og afmörkuð og á
styrjaldartímum hafi fiorsetar
Bandaríkjanna oft tekið mikil
vægair ákvarðanir um styrj-
aldarrekstur án þess að leita
álits þingsins. Séu að minnsta
kosti 125 dæmi um íhlutun
Bandaríkjafórseta í mál er-
lendis, án þess að samþykki
þingsins hafi legið fyrir. Til
dæmis hafi ekki verið leitað
samþykkis þingsins, þegar
fLotadeild var send til þess að
berjast við sjóræningja um
aldamótin 1800; Polk hafi ekki
spurt þingið, áður en hann
hóf átök við Mexikana i
Texas, Franklin Roosevelt
hafi ekki spurt þingið, þegar
hann sendi herliðið til íslands
árið 1941, né Truman, þegar
hann sendi herlið til Kóreu
1950, né Eisenhower í Líbanon
deilunni eða Kennedy í Svina-
flóa. Enda bendir sagnfræðing
urinn Edgar E. Robinson við
Stanfóird háskóla á, að vax-
andi vald Baindaríkjafbrseta í
samskiptum við önnur ríki sé
ei'tt hið athyglisverðasta fyrir
bæri nútímasögu Bandaríkj-
anna, því að þróun heimmál-
anna á síðustu tuttugu árum
hafi mjög mótast af áhrifum
fjögurra bandarískra fonseta.
Hljóp ó bíl
FJÖGRA ára drengur hlaut
minni háttar meiðsli, þegar hann
hljóp á bíl í gaer.
Bíllinn var á leið suður Tjarn
argötuna um klukkan 16:30, þeg
ar drengurinn kom skyndilega
hlaupandi frá Tjörninnd út á
milli kyrrstæðra bíla. Drengur-
inn lenti á framhorni bílsins.
Hann var fluttur í Slysavarð-
stafuna, en meiðsli hans reynd-
ust litií.
- GUÐMUNDUR
Framhald af bls. 22
1965 kastar hann 16.42 metra og
’66 16.22. En í fyrra lifnar svo
heldur betur yfir Guðmundi,
hann byrjar á því að setja inn-
anh'ússmet, 17.20, og bjuggust
þá roargir við, að tíðinda væri
að vænta, þegar keppnistíma-
bilið utanhúss byrjaði og þetta
rættist svo sannarlega, Guð-
mundur setti alls 10 íslandsmjet
á árinu, varð fyrstur- íslendinga
tiT að varpa kúlu lengra en 17
m.etra, og fór rúman metra fram
úr hinu 17 ára gamla íslands-
meti Gunnars Huseby, sem hann
setti á Evrópumeistaramótinu í
Brússel, og fslendingar, sem
voru þar viðstaddir, munu seint
gleyrna. En bezta afrek Guð-
mundar í fyrra var 17.83 metr-
ar, og er það gildandi íslands-
met. Með sama áframhaldi er
ekki ólíklegt að Guðmundur nái
18 metra markinu áður en saga
hans sem íþróttamanns er öll.
Er sérstök ástæða til að sam-
gleðjast Guðmundi með að reglu
semi hans og ástundun hefur um
síðir gert margra ára draum
hans að veruleika, og undir-
strika íþróttafréttamenn allir
þetta, með því að velja hann
„íþróttamann ársins 1967“.
- ÍSLANDSMET
Framhald af bls. 22
Magnús Jakobsson, UBK 3.25 m
Þórólfur Þórlindsson, UÍA 3,09 m
Hástökk:
Sigrún Sæmundsdóttir, HSÞ
(nýtt íslandsmet innanhúss)
1,45 m
Björg Ingimundardóttir. UMSÍB
1,39 m
Hástökk:
Jón Þ. Ólafsson, ÍR LÖS m
Elías Sveinsson, fR 1.71 m,
Páll Björnsison, USAH 1,65 m
Friðrik Þór Óskarsson, ÍR 1,65 m
Þórólfur Þórlindarson, UÍA
1.60 m
Trausti Sveinbjörnsson, FH
1,55 m
- FÆREYJAFLUG
Framhald af bls. 24
milli Færeyja og Kaupmanna-
hafnar — fram og t'il baka —
jú'lí og ágúst, og einu sinni til
Glasgow, sem fyrr.
„Þetta samstarf hefur geng-
ið mjög vel“. sagði Birgir, .,en
félögin skipta með sér kostnaði
og tekjum til helminga“.
Birgir Þorleifsson fór til Fær
eyja í morgun til skrafs og ráða
gerða við Færeysk yifirvöld. Af
hálfu SAS taka þátt í umræð-
unum, Jöhannes Nielsen, for-
stjóri SAS í Danmörku, og tveir
aðrir starfsmenn flugfélagsins.
5 millj. kr. til að unnt væri að
koma þessum kaupum í gegn.
Mun ekki ofmælt að, Landsbank
inn á Selfossi hafi átt mjög mik
inn þátt í þeirri uppbyggingu,
sem orðið hefur hér á Selfossi
á undanförnum árum.
Upphaf hitaveitu á Selfossi
má rekja til ársins 1947. Það var
Egill Thorarensen, kaupfélags-
stjóri, sem hratt þeirri fram-
bvæmd af stað. Vitað er um 60
stiga heitt vatn í tiltölulega
grunnum borholum í Laugar-
dælum. og var talið, að það
myndi nægilegt til að hita upp
Selfosisþorp. Mun það hafa ver-
ið vorið 1947, sem framkvæmd-
ir hófust við hitaveituna, og
svo á næsta ári, 1948 voru flest
hiús sunnan ár’í þorpinu tengd
við hitaveituna. Nokkiri örðug-
leikar voru í fyrstu, þar eð bor
holurnar í Laugardælnum kóln-
uðu. er farið var að dæla úr
þeim. Úr þessu rættist þó, er
gerðar voru nýjar boranir í Þor
leifskoti við Laugardæli, og hef
ur hitaveitan síðan fengið vatn-
ið þaðan. Bæði þessi býli eru í
eigu Kaupfélags Árnesinga.
— Tómas.
- RÉTTARHÖLD
Framhald af bls. 1
síðustu stundu um óákve'ðinn
tíma og án skýringa. Höfðu ætt-
ingjar og vinir sakborninganna
þá þegar safnazt saman fyrir
framan réttarsalinn til að fá að
fylgjast með. Aðal ákæran á
hendur fjórmenningunum er að
þeir hafi staðið að útgáfu og
dreifingu bókar þar sem birt er
skýrsla um réttarhöldin gegn
Sinyavsky og Daniel, og mót-
mælabréf frá erlendum rithöf-
undum. Bók þessi hefur verið
nefnd „Hvíta-bókin“, og er að
öllum líkindum ástæðan fyrir
þeirri athygli, sem réttarhöldin
vöktu í vestrænum löndum, og
gremju meðal rithöfunda og
menntamanna um heim allan.
Sinyavsky og Daniel voru sak-
aðir um áróður gegn Sovétríkj-
unum í verkum, sem þeir fengu
birt undir dulnefnum erlendis.
Voru þeir dæmdir í sjö og fimm
ára nauðungarvinnu. Fjórmenn-
ingarnir vedða sennilega sakaðir
um sömu afbrot, og samkvæmt
sovézkum lögum eiga þau á
hættu allt að sjö ára vist í nauð-
ungarvinnubúðum.
- OG SKIPIN KOMA
Framhald af bls. 24
hann aflamet og fiskaði n
hundruð skipsund. Skírnir
reyndist mesti happalbátur og
var lengi í eigu Haraldar
Böðvarssonar og Oo og var
með betri bátum þess fyrir-
tækis. Skírnir var síðar seld
ur til Grindavíkur og var
stöðugt í notkun þar til að
yfir lauk og þurrafúi og
fleiri bátakvillar he'ltóku
skrokkinn. En Skírnir er ekki
úr sögunni því að Haraldur
Bövarsson og Co á nýjan
Skírnir AK-12 úr stáli, 150
tonna skip, sem var byggt
1960 og hefur einnig reynzt
happaskip, Tómas heldur
áfram í einu ljóða sinna og
segir:
„Og skipin koma og skipin
blása
og skipin fara sinn veg.“
Á. Johnsen."
- SELFOSS
- FRJÁLSLYNDARI
Framhald af bls. 24
um .reyndist hún hafa yfir að
ráða 40 sekl. af 72 stiga heitu
vatni. Þrátt fyrir öra fjölgun
notenda hefur hitaveitan staðfð
síg mjög vel, og má sem dæmi
nefna, að í kuldakasti þvi. sem
nýlega er afstaðið, hefur ekki
komið til skorts á heitu vatni.
Sú breyting, sem nú hefiur ver
ið gerð varðandi hitaveituna,
er mikið hagsmunamál ibúanna
hér. Full samstaða hefur verið
í hreppsnefndinni um kaupin og
alla samninga um þau.
Rétt er að geta þess. að Lands-
banki íslands á Selfossi lánaði
Frapihald af bls. 1
handtöku Rudolfs Slanskys í nóv
ember 1951. Fjórujn árum síðar,
í nóvemberr 1957, lézt þáver-
andi forseti Tékkóslóvakíu, An-
tonin Zapotocky, og var Novotny
þá kjörinn forseti, en hélt áfram
embætti aðalritara. í kosningum
sem fram fóru árið 1964 var
Novotny endurkjörinn í bæði
embættin.
Að undanförnu hefur Novotny
sætt harðri gagnrýni í heima-
landi sínu, og hefur sú gagnrýni
komið bæði frá róttækum flokks-
bræðrum hans og þeim frjáls-
lyndari. Þeir frjálslyndu hafa
aðallega gagnrýnt Novotny fyrir
að ekki hafi veri'ð unnið nægi-
lega að efnahags- og þjóðfélags-
umbótum. Oldrich Cernik, for-
sætisráðherrann nýi, er talinn
einn fremsti efnahagesérfræðing-
urinn í stjórn kommúnistaflokks-
ins, og bæði hann og forsetinn
nýi, Alexander Dubek, hafa bar-
izt fyrir auknu viðskiptafrelsi,
og fyrir takmörkunum á rétti
flokksstjórnarinnar til afskipta
af daglegri stjórn efnahagsmála.
Eru breytingarnar, sem gerðar
hafa verið á stjórninni því tald-
ar vera sigur frjálslyndari manna
flokksins.
Dubcek og Cernik hafa báðir
venð félagar í kommúnista-
flokknum frá því þeir voru ung-
lingar. Dubcek eyddi mörgum
æskuárum sínum í Moskvu og er
Slóvaki, en Slóvakar eru í minni-
hluta í Tékkóslóvakíu. Þessvegna
er það talið athyglisvert að hann
skuli hafa verið kjörinn til að
taka við flokksforustunni, en
ekki Cernik, sem er Tékki.
Fréttaritarar benda hinsvegar á
a’ð jafnvægið milli þessara
tveggja þjóða haldist bæði í rík-
isstjórn og stjórn flokksins úr
því Cernik tekur við forsætis-
ráðherraembættinu.
Alexander Duþcek er aðeins
46 ára, og því yngsti flokksleið-
togi kommúnistaríkjanna í Aust-
ur-Evrópu. Hingað til hefur Nic-
lae Ceausescu, flokksleiðtogi í
Rúmeníu verið þeirra yngstur,
en hann er 49 ára.
í tilkynningu miðstjórnarinnar
í dag segir að Novotny hafi sjálf-
ur óskað eftir því að verða leyst-
ur úr starfi sem aðalritari. Sam
kvæmt öðrum heimildum er tal-
ið áð fleiri breytingar verði gerð-
ar á stjórninni næstu daga.
- BLEIBERG
Framhald af bls. 1
leigubifreið en ekki sjúkrabif-
rei’ð, til að draga úr hættu á
smitun.
— Hann verður ekki strax fær
um að leika golf, en hann ætti
að vera fær um að fá sér smá
gönguferðir innandyra heima hjá
sér eða skreppa út í ökuferðir,
sagði Barnard. Eftir nokkra mán
uði ætti Blaiberg svo að geta
lifað eðlilegu lífi.
Blaiberg snæddi í dag fasta
fæðu í fyrsta skipti eftir upp-
skurðinn á þriðjudag. Fékk hann
kornflögur (cornflakes) og lin-
soðið egg, en hafði áður aðeins
neytt fljótandi fæðu, mjólkur,
tes, þrúgusykurs og vatns. Bar-
nard skurðlæknir sagði að sjúkl-
ingurinn hafi verið hinn ánægð-
asti í dag, átt auðvelt með að
tala um allt mögulegt, og verið
mjög ánægður yfir batanum.
„Eftir því sem við fáum bezt
séð eru framfarir sjúklingsins
mjög eðlilegar," sagði Bamard..
„Hjartslátturinn er reglulegur, og
blöðþrýstingur jafn, ef til vill
aðeins í hærra lagi, en við teljum
það stafa frá aldri Blaibergs
(hann er 58 ára). Líkamshitinn
er lægri en meðallag, en það
hefur hann alltaf verið. Starf-
semi lifrar og nýrna hefur batn-
að frá því sem var fyrir upp-
skurðinn, þótt hún sé enn ekki
komin í eðlilegt horf.“
Aðspurður frekar um nýru og
lifur sjúklingsins sagði Barnard
að starfsemi þessara líffæra hafi
farið úr skorðum vegna hjart-
veiki Blaibergs, og hafi lifrin
verið bólgin. Nýja hjartáð væri
hinsvegar að lækna þessar mein-
semdir báðar, að því er virtist.
Ekki vildi dr. Barnard spá
neinu um það hve lengi Blaiberg
gæti lifað með nýja hjartað, en
sagði það eitt víst, að hann gæti
nú lifað lengur en ella, ef upp-
skurðurinn hefði ekki verið
gerður. Fyrir uppskur’ðinn var
frá því skýrt að Blaiberg væri
að dauða kominn vegna sjúk-
dómsins.
Blaiberg fékk nýja hjartað úr
24 ára múlatta, sem lézt úr heila-
blóðfalli morguninn sem upp-
skurðurinn var gerður. Múlatti
þessi, Clive Haupt, verður jarð-
sunginn á morgun, laugardag, í
Höfðaborg að viðstöddum for-
seta borgarstjórnarinnar og lækn
um Groote Schuur sjúkrahúss-
ins.