Morgunblaðið - 24.01.1968, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. JANÚAR lí>68
23
,peopl.es' REPUBUIC)
Uppdráttur af Laos og nágrannaríkjum þess. Krossinn sýnir,
hvar Nam Bac herstöðin er, en nú hefur herlið kommúnista
náð henni á sitt vald.
Sæmileg færð
Snæfellsnessfjallvegir voru
ruddir í gær, og Brattabrekka,
þannig að vegurinn er opinn allt
vestur í Reykhólasveit. Þá er og
fæit milli Akureyrar og Reykja-
víkur. Stórir bílar og jeppar
komust í gær til Siglufjarðar,
en sú leið var síðast mokuð á
fimmtudag.
Þá voru vegir opnaðir um
Strandir, til Hólmavíkur og fært
er innan fjarða á vestfjör'ðoim.
Ágæt færð er um Suðurlandsund
irlendi og þrengslin. Fært er um
Hérað, Fagradal og Oddsskarð
og jafnvel komast jeppar til
Borgarfjarðar. Suðurfjarðaveg-
ur frá Reyðarfirði má heita ó-
fær vegna svellalaga, og raunar
eru mikil svell um allt Norður-
Austur og Vesturland.

Kommúnistar í Laos ná mikil-
vægri herstöð á sitt vald
Luang Prabang sögð berskjölduð
— Rannsóknamefnd
Framhald af bls. 1
yfirlýsinguna um, að hrap flug
vélarinnar hafi verið óhapp,
skrilfar blaðið: „Nei, þessi
hörmiulegi atburður var langt
fná því að vera neitt óhapp.
Hann var afleiðing af herstjórn
arstefnu Washington, sem miðar
að því, að halda heiminum á
barmi sityrjaldair“
Izvestija minni á yfirlýsingu
Sovétstjórnarinnar til Bandaríkj
anna, eftir að bandarísk flug-
vél með fjórar vetnissprengjur
hafði hrapað í grennd við Pal-
omares á Spáni 1966. Blaðið á-
sakaði Banidarfkin fyrir að taka
ekki tiUit til „þeirrar skynsem-
israddar", sem komið haifi fram
í orðsendingu Sovétstjómarinn-
ar, þar sem borin var f.ram á-
skorun um að hætta þegar í
stað ölilu flugi utan eigin landa-
mæra með flugvélum, sem
hefðu kjarnorkuvopn um borð.
Enda þótt Iavestija benidi á
yfirlýsingu Dana um, að ekki
megi koma fyrir kjarnorku-
vopnum á dönsku landisvæði,
spyr blaðið, hvers vegna banda-
rískar flugvélar fari könnunar-
ferðir yfir Grænlandssvæðið og
hvers vegna bandarískar bæki-
stöðvar séu áfram á Grænlandi,
þegar litið er á það, að Dan-
mörk hefur hvað eftiir annað
lýst því yfir, að landið fallist
ekki á, að erlendar herbæki-
stöðvar verði settar upp á land
svæði þess.
Fiskimið við Grænland
ekki í hættu
Yfirmaður fiskirannsókna við
Grænland, dr. phil. Paul M.
Hansen, og vatnafræðingurinn
Frede Hermann draga það báðir
í efa, að geislavirkni frá banda-
rísku vetnissprengjunum, sem
voru í flugvélinni sem fórst,
geti breiðzt út til fiskimiðanna
við Grænland með hafstraumum.
— Það er allósennilegt, að
geislavirkni geti borizt með haf-
straumunum til fiskimiðanna,
sagði Frede Hermann í dag. Að
vísu eru hafstraumarnir breyti-
legir, eftir því hvernig vindar
blása, en að öllu venjulegu
streymir sjórinn frá Smiths-
sundi fyrir utan strönd Norð-
vestur-Grænlands til Baffins-
landis. Straumurinn liggur í suð-
ur fyrir utan þann stað, þar sem
flugvélin er talin liggja og út af
Baffinslandi heldur straumurinn
áfram meðfram strönd Labra-
dors til Nýfundnalands, þar sem
hann beygir í austur og mætir
Golfstraumnum.
— Það eru þannig ekki neinar
sérstakar líkur á því, að fiski-
miðin við Grænland verði fyrir
geislun. Þar stefnir straumurinn
norður og er hlýr andstætt
straumnum við Baffinsland, sem
er kaldur og stefnir suður. Her-
mann sagði enn fremur, að á
leið straumsins ætti sér stað
mikil blöndun. Þegar straumur-
inn næði til Nýfundnalands,
væri blöndunin svo mikil, að lík-
lega myndi reynast ógjörningur
að sýna fram á geislavirkni, þar
sem hér væri einungis um það
að ræða, að. lítið magn geisla-
virkra efna gætu losnað burt.
Dr. Paul Hansen sagði, að
hann væri ekki heldur þeirrar
skoðunar, að fiskistofnar við
Grænland myndu verða fyrir
snertingu af straumum frá haf-
inu við Thule. Hann sagði, að
ekki ættu sér stað fiskveiðar
svo að teljandi væri á Thule-
svæðinu. Tilraunir hefðu verið
gerðar á árunum milli heims-
styrjaldanna með togveiðar en
árangurinn verið sáralítill. — Á
þessu svæði lifði samt sem áður
heimskautaþorskurinn, sem
skipti ákveðnu máli sem fæða
fyrir seli og smáhveli. Ef geisla-
virk efni hefðu orðið laus, væri
hugsanlegt, að það hefði áhrif
á veiðarnar við Grænland, að
Skjöldur i
Stykkishólmi
ÁRSHÁTÍÐ Sjálfstæðisfélagsins
Skjaldar í Stykkishólmi verður
næstkomandi laugardag.
selir og hvalir frá Thule-svæð-
inu dreifðust til annarra svæða
við Grænlandsstrendur.
Allt flug með kjarnorkuvopn
bannað.
Kaupmannaahfnarblaðið Poli-
tiken segir í forystugrein í dag,
að Danmörk haifi fyirir löngu
bannað allt flug með kjarnoirku
vopn yfir danskt land. — Þessu
hötfum við skýrt öllum heimin-
um frá og gert uim þetta samn-
inga við Baindaríkin. Þetta nær
einnig til Grœnllanlds og kxftlhelg
innar yfir Grænlandi og þessi
stefna er eindregin. Við verð-
um þess vegna einnig að geta
tryggt okkar eigin þjóð og
ábyrgzi öðrum þjóðium. að þetía
bann sé haldið. Mögule.ikinn t;3
þessa er enn fyrir hendi, sökum
þess, að um sérstakt reyðartil-
felli var að ræða hér, þannig að
flugvélin varð að reyna að Lenda
í Thule-bækistöðinni.
Ef þetita er ekki réft, skudu
bandarísk yfirvöld vita, að samn
ingurinn varðandi fllug í Thule
bækistöðinni stendur og fellur
með gagnkvæmu trausti. Ef
samningurinn er ekki efndur.
þá verðum við annað hvort að
fá óyggjandi tryggingu fyrir
því, að þetta gerist ekki aftur,
eða þá rétt til þess að hafa eft-
irlit roeð flugi um Thule-bæki-
stöðina. Að öðrum kosti verðum
við að segja samningnum upp
vegna vanefnda.. Það er skylda
ok'kar bæði gagruvart olckur
sjálfum og heiminum, segir blað
ið.
• • • •
— Alvarlegur atburðui
Framhald af bls. 1
reyna að skapa sér glögga
mynd af því, sem gerzt hafi
raunverulega á Japanshafi, en
að fyrst verði með diplómatísk-
um aðferðum reynt að gera allt,
sem unnt er, til þess að fá skipið
leyst úr haldi. Líklegt þykir, að
bandarísk stjórnarvöld hafi snú-
ið sér beint til sovézku stjórnar-
innar, því að sovézka sendiráðið
í Washington, hefur skýrt frá
því, að það hafi engin afskipti
haft af málinu.
Ekkert bendir til þess, að í
Hvíta húsinu hafi verið litið svo
alvarlegum augum á þenna at-
burð, að Jolmson forseti hafi
notað hina beinu fjarritaralínu
milli Hvíta hússins og Kreml,
en hún var notuð í fyrsta sinn
sl. sumar í deilunni fyrir botni
Miðjarðarhafsins.
Samkvæmt frásögn bandaríska
varnarmálaráðuneytisins fékk
„Pueblo", sem sagt var, að væri
aðstoðarskip í upplýsingaþjón-
ustu flotans, fyrirskipun um að
nema staðar, eftir að fallbyssu-
bátur frá Norður-Kóreu hafði
siglt umhverfis skipið og til-
kynnt: „Nemið staðar, ellegar
hefjum við skothríð“.
Þrír aðrir fallbyssubátar frá
Norður-Kóreu komu síðar sam-
tímis á vettvang og enn fremur
tvær MIG-flugvélar, sem sveim-
uðu yfir skipinu. Gerðist þetta
um kl. 12.00 að staðartíma í dag.
Kl. 13.45 tilkynnti „Pueblo", að
lið Norður-Kóreumanna hefði
gengið um borð og 25 mínútum
síðar var tilkynnt, að skipinu
hefði verið skipað að fylgja fall-
byssubátunum frá Norður-Kóreu
til Wonsan, sem er allstór hafn-
arborg á austurströnd Norður-
Kóreu. Kl. 14.32 kom síðasta til-
kynningin frá skipinu, þar sem
sagði, að fjarskiptasendingum frá
skipinu væri hætt. Enn fremur
var skýrt frá því, að ekki hefði
komið til neinna bardaga og af
hálfu varnarmálaráðuneytisins
bandaríska hefur verið skýrt frá
því, að allt benti til þess, að
ekki hefði verið hleypt af neinu
skoti af hvorugum aðilanna. Á
skipinu eru 83 menn.
Af hálfu Bandaríkjastjórnar
hefur verið lýst yfir, að mjög
alvarlegt ástand hafi komið upp
við töku skipsins og Dean Rusk
sagði, að málið væri afar alvar-
legs eðlis.
Stjórnarvöld í Norður-Kóreu
hafa borið fram ásakanir um, að
Bandaríkin sendu skip úr flota
sínum inn í landhelgi Norður-
Kóreu til þess að framkvæma
fjandsamlegar aðgerðir.
fyrir árásum þeirra
Luang Prapang, 22. jan. AP.
YFIRRÁÐ stjórnarinnar í Laos
á svæðinu norður af Luang Pra-
bang höfðu á sunnudag verið
gersamlega brotin á bak aftur,
að því er haft var eftir hernað-
arlegum heimildum i dag. Hefur
þetta í för með sér, að borgin
er orðin berskjölduð fyrir árás
herliðs Norður-Víetnams og Pat-
het Laos, sem náðu mjög mikil-
vægri herstöð 96 km fyrir norð-
an borgina fyrir einni viku.
Óþreyttar hersveitir stjórnar-
innar tóku sér stöðu umhverfis
Luang Prabang, á meðan banda-
riskar þyrlur héldu áfram því
starfi sínu um helgina að flytja
hermenn Laosstjórnar, sem flýðu
án þess að til verulegs bardaga
kæmi frá Nam Bac herstöðinni í
norðri.
Samkvæmt heimildum hersins
var enn fremur skýrt frá því, að
allar herstöðvar stjórnarinnar
milli Luang Prabang og Nam
Bac hefðu verið yfirgefnar og að
stjórnin hefði aðeins á valdi
Aþenu, 23. jan. AP-NTB.
BANDARÍKIN hafa tekið upp
eðlilegt stjórnmálasamband við
grisku stjórnina, en eftir flótta
konungs úr landi um miðjan des-
ember, hefur samband Grikk-
lands við mörg riki verið óljóst.
Tvö ríki önnur höfðu og til-
kynnt, að stjórnmálasambandið
við Grikkland væri nú komið í
venjulegt horf. Búizt ér við að
brezka stjórnin tilkynni sína á-
kvörðun fljótlega.
Tékkóslóvakía varð fyrsta
kommúnistaríkið til að hverfa
Sovézkir til
Japans
Tókié, 23. jan. — AP —
SOVÉZK kommúnistajsendinefnd
með M. Suslov í brodidi fylking-
ar mun heimsækja Japan 30.
janúar næstkomandi til að eiga
skraf við kommúnisitaflokk Jap
ans, að því er tilkynnt var í
Tókíó í dag. í nefndinni eru
fimm háttsettir kommúnistaleið
togar. Ekki var getfið upp,
hversu langa v'ðdvöl hinir sov-
ézku gestir munu hatfa í Japan.
sínu svæði út frá borginni, sem
næmi nokkrum mílum í hverja
átt.
Háttsettir herforingjar í stjórn
arhernum hafa sagt, að þeir bú-
ist við meiri háttar árás á Lu-
ang Prabang í kjölfar þess, að í
síðustu viku var skotið sprengi-
kúlum á borgina og enn fremur
gerði fötgöngulið minni háttar
árás á borgina.
Vestrænar heimildir í Vienti-
ane, aðseturstað stjórnarinnar,
draga þessa skoðun í efa, en
telja, að kommúnistar hafi unn-
ið sinn mesta sigur á nær þrem-
ur árum. Sagt var his vegar, að
kommúnistar hefðu samtímis gef
ið það glöggt í skyn með aðstoð
þriðja aðila, að þeir vildu ekki
rjúfa hið viðkvæma jafnvægi,
sem komið hefur í veg fyrir alls
herjarstyrjöld í Laos, síðan sam-
komulagið í Genf var gert 1962.
Ef þetta jafnvægi væri sett úr
skorðum, hefði það í för með sér
hættu á því, að bandarískt herlið
hæfi í miklum mæli þátttöku í
aftur til stjórnmálasambands við
Grikki og sömuleiðis hefur
Spánn kunngert, að þeir geri hér
með slíkt hið sama.
- ALÞINGI
Framhald af bls. 8
Aliþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að hlutast til um
að Seðlaibanki íslands kapp-
kosti að fullnægja því hlutverki,
sem honum er ætlað í lögum frá
24. marz 1961, að vinna að því,
að framboð lánstfjár sé hæfilegt,
miðað við það. að „framleiðslu-
geita atvinnuveganna sé hagnýt
á sem fyllstan og hagkvæmast-
an hátt“.
Spilokvöld í
Hainurfirði
Sjálfstæði-s'félögin í Hafnarfirði
halda sameiginiegt spilakvöld
fimmtudaginn 25. jan. n.k. í
Sjálfstæðishúsinu og hefst það
kl. 8,30. Spiluð verður félagsvist
og góð kvöldverðlaun veitt.
Kaffiveitingar verða framreidd-
ar og er Sjálfstæðisfólk hvatt til
að fjölmenna stundvíslega.
bardögum í Laos og ef til vill
miklar sprengjuárásir á Hanoi,
Haiphong og aðrar borgir í N-
Víetnam, en stjórnarvöld þar
stjórna algjörlega uppreisnarað-
gerðum kommúnista í Laos.
— Bræðurnir Ormsson
Framhald af bls. 24
um mitt sumar 1969 og mun
verkið við raflagnirnar því taka
um 18 mánuði. Sagði Karl, að
þeir hefðu hugsað sér að skerða
lítið starfslið Bræðranna Orms-
son, sem er um 70 manns, þar af
52 rafvirkjar. Það yrði undir-
staðan að vinnuflokknum suður
frá. Þá yrði bætt við upp í 30
manns, sem bæði yrðu í Straums
vík og við önnur störf hjá fyrir-
tækinu. Yfirverkstjóri Bræðr-
anna Ormsson, Sigurður Magnús
son, tekur við yfirstjórn verks-
ins í Straumsvík, ásamt Bent
Boesen, verkfræðingi frá E. Ras-
mussen A/S. Yfirverkfræðingur
hjá Bræðrunum Ormsson er
Kári Einarsson.
Um samvinnuna við hið
danska fyrirtæki, sagði Karl:
— Eftir að ljóst var hversu
umfangsmikið verk þetta var,
urðum við annað hvort að láta
erlend fyrirtæki ein um að
bjóða í verk þetta, eða útvega
okkur samstarfsfyrirtæki, sem
hefði reynslu í stórverkum sem
þessu. Var því gengið til sam-
starfs við fyrirtækið E. Rasmus-
sen A/S í Fredericia í Danmörku.
Fyrirtæki þetta er einn stærsti
rafverktaki í Danmörku og hef-
ur meðal annars nýlokið við raf-
lagnir í olíuhreinsunarstöð
skammt frá Fredericia fyrir
Royal Dutch Shell. Voru þar
starfandi á sama tíma 130 raf-
virkjar undir stjórn Bent Boe-
sens, þess sama sem verður hér.
Hlutur Bræðranna Ormsson hf.
er um 70% verksins og gildir
það einnig um efniskaup, sem
eru um 50% af kostnaði við
verkið.
Undiribúningiur er þegar haf-
inn að þessu verkefni. Á verk-
stæði Bræðranna Onmsson í
Lágmúla er verið að smíða hús,
sem flytja á suður í Straums-
vík og nota fyrir skrifstotfuihús.
Sem fyrr er sagt hefur fyrir-
tækið Bræðurnir Ormsson þeg-
ar leyst atf hemdi vinnu við há-
spennulagnir og vinnuljós í
Straumsvík. Því spurðum við
Karl, hvernig honum líkaði sam
starfið v'ð ISAL. Hann svaraði:
— Ég hugsa mér gott eitt til
að starfa meira með þessum
m'önnum og fyrir þá. Þeir eru
frábærir skipuleggjarar, bæði
skilningsgóðir og standa við
sitt. En þeir ætflast líka til að
aðrir standi við sinn hlut. Sam-
startfið við þá hefur ver ð ágætt
og við getum mikið af þeim
lært.
Stiórnmálasamband
eðlilegt aitar milli
USA og Grikklands