Morgunblaðið - 10.02.1968, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 1968
UNDANFARNAR vikur hefur
verið heldur hljótt um Konstan-
tin konung og framtíðaráætlan-
ir hans. Það er þó Ijóst, að hann
hefur reynt að komast að samn-
ing’um við stjómina grísku um
að fá að snúa heim aftur. í
fyrstu virtist Konstantín ákveð-
inn og einarður og hafa trú á
því, að hershöfðingjamir vildu
semja upp á hvaða býti sem
er til þess að hann sneri heim.
Hann hefur eflaust þakkað sér
yfirlýsingu Papadojjoulosar á
Þor 1 á ksm essu um að fjölda
fanga yrði veitt sakamppgjöf —
og sömuleiðis að helztu brodd-
arnir innan stjómarinnar sögðu
Á skírnardegi Páls krónprins í júni sl. ár. Konungshjónin hrosandi og glöð með bömum sínum
og hershöfðingjunum. í fremstu röð em þeir Spandidakis, Kollias, Pattakos og Papadopolos.
Hver verða örlðg Konstantíns?
— Hljótt um fyrirætlanir hans og herstjórnarinnar
— Talið að Friðrik konungur leggi hart að honum að
skilja Önnu Mariu og börnin eftir
i Danmörku haldi hann heim
um hag einstakltngsins í Grikk-
landi. Vissulega telur konungs-
| fjölskyldan sig hafa gert sitt af
hverju fyriir blessað alþýðufólk-
ið. Friðrikka ekkjudrottning —
að sýna girfskum almúga athygli
og vinsemd og hefur hlotið fyrir
það iof og traustar vinsældir —
sem einkum byggjast á því, að
hún er mjög fríð og viðfelldin
og er ættuð frá Danmörku, þar
sem öUum líðtur svo vel. En allt
hefur þetta verið meira við yfir-
borðið og peningarnir til þese-
arar starfsemi eru ekki úr eihka
fjármagni konungsfjölskyldunn-
ar, heldur úr vösum hins hrjáða
almennings.
Konungsfjölskyldan er Grikkj
um dýr. Jafnvel þó að á stund-
um sé lögð áherzla á, að griska
konungsfjölskyldan sé fátækust
allra slíkra, þá býr hún við mik-
il og góð efni og lifir í praktug-
leikum dýrlega meðan mikill
hluti þjóðarinnara býr við fá-
tækt og skort.
t>essa dagana situr Konstantín
veizluhöld í Kaupmannahöfn
vegna brúðkaups Benediktu mág
konu sinnar og hefur ekkert lát-
ið frá sér heyra, . hvort eða
hvernig samningum hans miðar
í þá átt að komast heim aiftur.
Dönsk blöð segja, að ættingjar
Önnu Maríu konu hanis muni
leggja fast að honum að skilja
hana eftir ásamt börnum sínum
í Danmörku, að minnsta kosti
þanigað til niðurstaða fæst í mál-
inu. En Konstantín getur ekki
farið einn síns liðs til Grikk-
lands. Eina von hans um að
hljóta einhvern styrk hjá þjóð-
inni er, að hann komi með konu
sína og börn með sér þangað aft-
ur.
(Hvort sem Konstantín snýr
heim eða ekki, er ljóst, að hers-
-höfðingjarnir hafa enn borið sig-
af sér hermennsku og gerðust
óbreyttir borgarar.
En síðan hefur ekkert gerzt.
sem bendir tii þess, að Konstan-
tín hafi hin minnstu áhritf á hers
höfðingjana. Einmitt þvert á
móti. Undanfarnar tvær vikur
herur rignt niður tilkynningum
frá stjórinni um hreinsanir á kon
unghollum mönnum innan hers-
is, svo að sérfræðingar telja víst,
að senn fari að þynnaist sá hóp-
ur manna, sem styður Konstan-
tín.
í>ó var mesta áfall Konstantíns
eflaust það, að Bandaríkin og
Bretland og fjöldi annarra ríkja
hafa viðurkennt núverandi
stjórn, að vísu með þeim var-
nagla, að þesisar ríkisstjórnir er-
lendar líti á Konstantín sem
þjóðhöfðingja landsins. En samt
sem áður heifur þetta orðið vatn
á myllu hershöfðing j anna og
þeir geta hrósað sigri yfir kon-
ungi og ekki í fyrsta sinn.
Þegar fyrstu fréttir bárutst af
gagribyltingartilraun Konstan-
tíns, vöktu þær almenna hrifn-
jngu, einkum utan Grikklands.
Fáir voru í vafa um, að herinn
gríski og aknenningur mundi
fylkja sér einhuga að baki kon-
ungs og koma hinni iilræmdu
stjórn frá völdum. En svo varð
ekki. Tilraunin var máttleysis-
leg, illa skipulögð og auk þess
haft fyrir satt, að hershölfðingj-
unum hafi jafnskjótt borizt
njósn af öllum fyrirætlunum
Konstantíns. En ekki aðeins það,
þeiir vissu að hún stóð fyrir dyr-
um löngu áSyr. I>eir biðu þess
eins að kæfa hana niður og þeir
vissu sig nógu máttuga til þess.
Það er sagt, að í tveimur lönd-
um heims sé ógerlegt að reka
öfluga leyniþjónustu. í Japan
þar sem enginn talar af sér og í
Grikklandi, þar sem allir tala af
sér.
Það liggur því í augum uppi,
að eina leiðin til að undirbúa og
koma af stað byltingu í Grikk-
landi er að bregða út af vanan-
um og gæta tungu sinnar. Því
einfalda en árangursríka ráði
fylgdu heráhöfðingjarnir út í
yztu æsar, er þeir hrifsuðu völd-
in í apríi sl.
Sama er ekki hægt að segja
um Konstantín. Hann gaf hugs-
anir sínar og fyrirætlanir til
kynna mörgum mánuðum áður,
með furðulega heiimiskulegu
ijleipri og fljótfærislegum at-
•hugasemdum. Stuðningsmenn
hans voru önnum kafnir mánuð-
um saman að ræðla undirbúning
gagnbyltingar konungs og þeir
fóru ekki heldur allir í launkofa
með þær. Með þfessu gerðu þeir
herstjórninni auðveldara um vik
að svæla út konungssinna og hafa
upp á mörgum þeirra og víkja
þeim úr ábyrgðarstöðum.
Ekki var þýðingarminnst sú
viðvörun, sem stjórnin fékk í
september síðastliðnum. Er Kon-
stant'n og drottning hans hittu
að máli startfsmenn bandarísku
utanríkisþjónustunnar í Washing
ton gerði konungur sig sekan,
eina ferðina enn, um barnalega
lausmælgi. Þingmaður einn
beindi spurningu til hans og
sagði: „Hvað ætlar stjóm yðar
að gera í því?“
Hann hafði vart sleppt orð-
inu fyrr en konungur hreytti út
úr sér: „Þetta er ekki mín
stjórn".
Þessi orð flugu samstundis um
alla alla heimsbyggðina, stuðn-
ingsmenti konungs í Grikklandi
fögnuðu og þeir sem fylgzt 'höfðu
með þróun mtála, kinkuðu ko.li
í við'urkenni-ngarskyni. Konung-
urinn hafði tekið af skarið, hann
hafði aldrei lagt blessun sína yf-
ir þessa stjórn. Og hann var í
þeirra augum einkar hugprúður
maður að þora að segja þessi
orð. Meðal þeirra, sem hástöfum
fögnuðu orðum Konstantíns var
Panayotis Kanellopolos, sem
hröklaðist úr forsætisráðherra-
stóli í apríi byltingunni. Hann
hafði skömmu áður verið leystur
úr varðhaldi og stofutfangelsi og
hélt nú fjölmennan blaðamanna-
fund, þar sem hann gagnrýndi
stjórnina í heyranda hljóði.
Flestir voru á einu máli um
það, að óhugsandi væri að kon-
ungur hefði gerzt svo berorður,
nema því aðeins hann hefði lagt
ítarleg drög að því að koma
stjóminni frá.
Allur heimurinn ’hefur lesið
fréttár um gagnbyltingartilraun
Konstantíns og viðtöl, sem blaða
mienn höfðu við hann eftir komu
hanis til Rómar. Fjálgleg orð Kon
stanitíns um, að hann hafi verið
tilneyddur að viðurkenna hers-
höfðingjana, til að forðast blóðs-
útheHirugar, eru ekki sannfær-
andi í allra eyrum. Og víst er
um það, að konungur hefði feng-
ið almennari stuðning, ef hann
hefði sýnt þessa andúð sina í
verki, í stað þess að koma með
gáleysislegar athugasemdir.
Þegar konungurinn kom heim
frá Bandaríkjunum og Kanada
yar ekki einu orði minnzt á í
Aþenu-blöðunum, hvenœr hann
væri væntanlegur. En fréttin
barst og mikill fólksfjöldi var
saman komin alla leiðina frá
’flugvellinum til Tatoi-hallar, er
konungshjónin komu heim.
Síðan leið og beið oig það gerð
ist ekki neitt. Konungur hafði
afneitað stjórninni, þegar hann
talaði við bandarís^a embættis-
menn, en þegar heim kom ból-
aði ekkert á því, að hann ætl-
aði að hafast að. í raun og veru
átti hann í heiftarlegri baráttu
við meðlimd stjómarinnar, sem
sífellt gerðu honum örðugra fyr-
ir, eflaust í refsingarskyni. Hvað
eftir annað komu ráðherrarnir
með plögg og skjöl, sem þeir
kröfðust að hann skrifaði undir,
þar sem fjölda margir vinir hans
og stuðningsmenn voru reknir
úr hernum eða einhverjum öðr-
um mikilvægum embættum.
Konstantín konungur hefur
alla sína valdatíð treyst á styrk
hersins, og fylgir þar dyggilega
í fótspor Páls föður síns, sem ein
hverju sinni sagði í Saloniki, er
hann ávarpaði hermenn þar:
„Ég á ykkur og þið eigið mig“.
Grískur konungur sem á vís-
an stuðning hensins þarf kannski
ekki að skeyta svo mjög um,
ihvort hann eigi vísan stuðning
þjóðarinnar. Enda befutr Kon-
stantín ekki skeytt um það.
Hann hefur að sönnu farið ýms-
ar ferðir út um allt Grikkland,
með konu sinra, Önnu Maríu,
hann hefur kysst litlu börnin og
tekið í henduT á gömlum konum
og dansað gríska þjóðdansa með
þegnum sínum. En Grikkir hafa
áreiðanlega fundið, að konungur
hefur sjaldan gert neitt í ein-
lægni til að efla vináttubönd
með sér og hinum óbreytta al-
múga landsins, og því treysta
þeir honum ekki.
Hann óttaðist á sínum tíma, að
Georges Papandreou ætlaði að
setja úr störfum innan hersints
ýmsa þá menn, sem Konstaintín
taldi trygga sér. Aí því spratt
mikill og beizkur harmleikur
sem allir þekkja. Hinn almenni
gríski borgari getur ekki fyrir
gefið Konstantín framkoimu hans
í því máli. Þeir treysta Papan-
dreu, vegna þess, að Grikkir
hatfa aldrei þurft að efast um
hug hans til almúgaifólks og
hann hefur sýnt bæði í orði og
á borði, að hann berst fyrir bætt
Þessi mynd var tekin af Önnu Maríu og Konstantín á göngu-
ferð í Kaupmannahöfn á dögunum.
sem er kvenna hötuðust í Grikk-
landi •— hefur komið á laggirnar
barnahjálparsjóðum, barnaheim-
ilum og ýmsu fleixu. Hún hefur
yfirumsjón með ýmsum líknar-
sjóður og reikningar þeirra sjóða
fara afar leynt. Anna María
drottning befur lagt sig fram um
ur af hólmd. Álit Grikkja og
heimsins alls á hinum unga og
oftlega fljótfærna konungi hef-
ur beðið hnekki og hann á enga
sæludaga í vændum í grísku há-
sæti að öllu máli nú óbreyttu.
(Heimildir: Tbe Times,
Observer, Eeonomdst)
—SJOMANNASTOFA
í KEFLAVÍK
Framhald af bls. 8
og skemmtiefni, mest úr lífi og
starfi sjómanna, og svo þær
bækur isem fjalla um líf og starf
fólks á Suðumesjum,
Þá betfur það skeð nú síðast,
að Olíuisamlag Keflavíkur og ná-
grenninu hefur afhent ráðinu
sjóð sem þar var geymdur til
sjómannabeimilisbyggingar, og
var hann notaður til innborg-
unar í skuld ráðsins við sam-
lagið.
Eins og fram kom ú sjómanna-
daginn 1967 var húsinu gefið
nafnið „Sjómannastofan Vík“,
að fengnu leyfi seljenda.
í ágúst sl. bófu leigutakair,
þeir Vilmar Guðmundsson og
Reynir Guðjónsson rekstur mat-
stotfu á neðri hæð hiússins ,og
munu þeir sjá um sjómannastof-
una á etfri hæð.
Áætlað er að stofan verði opin
frlá kl. 14.00 — 23.30 reglulega,
en þó með þeirri undantekn-
ingu að Sjómannadagsráð vfll
vera innanlhandar með þeim fé-
logum, sem hatfa stutt það, etf
þau eru í húsnæðisvandaræðum
vegna fundahaida og einnig er
ráðið tilbúið að ræða hvort
leigutakar neðri hæðar geti
tekið veizlur að sér, é efri hæð.
>>«0.