Morgunblaðið - 10.02.1968, Blaðsíða 20

20
MORGUN'BLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 1968
Gangandi vegfarendur! Notið merktu gangbrautirnar — og
lítið vel til hægri handar áður en þér gangið yfir götuna.
Börn og gamalt fólk eiga
i mestum erfiðleikum
ÁRIÐ 1967 gerði lögreglan í
Reykjavík skýrslur um 119
fótgangandi vegfarendur, sem
urðu fyrir bifreiðum í lög-
sagnarumdæmi Reykjavíkur.
Árið áður var tala slasaðra
fótgangandi vegfarenda 178.
Af þessu má sjá, að þrótt fyrir
aukna umferð hefur þessum
slysum fækkað. Fækkunin
stafar tvímælalaust af auk-
inni þekkingu vegfarenda al-
mennt á umferðarreglunum,
svo og bættum umferðarskil-
yrðum víða í borginni.
Það er staðreynd, að þeir
sem eru í mestri hættu í um-
ferðinni eru bömin og aldr-
aða fólkið. Af 59 fullorðnum,
sem urðu fyrir bifreiðum í
Reykjavík á s.L ári voru 23
sextíu ára og eldri.
Á siðasta ári slösuðust 59
böm og unglingar innan við
16 ára aldur, þar af voru 36
börn sex ára og yngri, eða
innan við skólaskyldualdur.
Það er ekki síður ástæða
til þess að beina ábendingum
til hinna fótgangandi í um-
ferðinni ,en akandi. Kunn-
átta og aðgæzla eru þeir eig-
nileikar, sem hver og einn
verður að tileinka sér, ef hér
á að mynda góða umferðar-
menningu.
Gangbrautir eru gerðar til
að beina umferð gangandi
vegfarenda á ákveðinn stað
yfir akbrautir, þannig má líkja
gangbrautmni við göngubrú
- VIETNAM
Framhald af bls. 1
þangað vopnum og vistum og þá
heldur ekki flutt særða og fallna
burt úr borginni. Talsmenn
Bandaríkjahers segja, að þeir
hafi fellt þúsund manns úr liði
andstæðinganna á þeim níu dög-
um, sem bardagarnir um borgina
hafa staðið.
J
Saigon
Frá Saigon herma fregnir, að
enn sé saknað 66 óbreyttra
Bandaríkjamanna, sem horfið
hafa frá ýmsum stöðum í árásum
kommúnista undanfarna daga.
Mestur hluti þessa fólks, um 50
manns eru kennarar, trúboðar og
fólk, sem unnið hefur að upp-
byggingu á ýmsum stöðum en
fimmtán eru ráðgjafar borgar-
yfirvalda. Þar fyrir utan er vit-
að um 20 bandaríska ráðgjafa,
óbreytta og hernaðarráðgjafa,
sem féllu í árásunum og 95 munu
hafa særzt. í gær tókst banda-
rískum landgönguliðum að
bjarga sjö bandarískum kennur-
um frá borgarhluta þeim í Hue,
sem kommúnistar hafa á valdi
sínu.
Nguyen Van Thieu, forseti S-
Vietnam, hefur farið þess á leit
við þingið í S-Vietnam, að það
veiti honum alræðisvald í eitt
ár. Ennfremur hefur hann gert
yfir læk eða árfarveg. Gang-
andi vegfarendi verður þó
ætíð að hafa það hugfast, þó
svo hann fari eftir gangbraut
yfir götu, að sýna ávallt að-
gæzlu. Þó bifreið hafi stöðvað
við gangbraut er nauðsynlegt
að líta vel til beggja hliða,
meðan gengið er yfir götuna.
Umferðarljós gegna þýð-
ingarmiklu hlutverki í um-
ferðinni. Þó eru margir fót-
gangandi vegfarendur, sem
eki virða þau og stotfna þar
með öryggi sínu og annarra
í hættu. Ökumenn eru kærð-
ir, ef þeir aka yfir gatnamót
á móti rauðu Ijósi, á sama
hátt verða fótgangandi veg-
farendur að gera sér grein
fyrir því, að það er skylda
að virða ljósin og fara etftir
þeim.
Þar, sem engin gangstétt er,
verða fótgangandi vegfarend-
ur að ganga utarlega á hægri
vegarbrún, þannig hatfa þeir
umferðina á móti sér. Þegar
myrkur er eða skyggni
slæmt, er mikið öryggi í því
að hafa hvítan vasaklút í
hendinni.
Munum það ávallt, að þeir
sem eiga í mestu erfiðleikum
í umferðínni eru börnin og
aldraða fólkið. Förum aldrei
framhjá þessum aðiljum, ef
við sjóum, að þeir eru hjálp-
arvana, án þess að veita þeim
aðstoð og öryggi í umferð-
inni.
ráðstafanir til að efla her lands-
ins, beðið þingið að samþykkja
áætlun sína um að kalla út vara-
lið og flýta innritun 18 og 19
ára manna. Ennfremur er þar
gert ráð fyrir því, að þeir, sem
lokið hafa tíma sinum í hernum
gegni áfram herþjónustu.
Þá sagði Thieu, að allir em-
bættismenn í S-Vietnam undir
45 ára aldri yrðu þjálfaðir í her-
mennsku og síðar mundu þeir
vopnaðir, þegar talin væri
ástæða til. Öllum skólanemend-
um eldri en sautján ára, verður
veitt herþjálfun í skólunum.
Thieu sagði í ræðu sinni, að
búast mætti við, að stórárásum
Viet Cong og Norður-Vietnam-
manna, sem hefðu hafizt um
mánaðamótin, yrði haldið áfram,
a.m.k. fram eftir þessum mán-
uði. Ljóst væri, að þeir miðuðu
að því að vinna sér hagstæðari
aðstöðu áður en þeir yrðu til
viðtals um friðarumræður, mark
mið árásanna undanfarið hefði
verið að koma af stað uppreisn-
um í borgum landsins.
Haft er í dag eftÍT Nguyen von
Giap, hershöfðingja N-Vietnam-
manna, sem talinn er hafa skipu-
lagt árásirnar I S-Vietnam að
undanförnu, að styrjöldin í Viet-
nam sé nú komin á nýtt stig og
öflugra. Hann sagði þetta í ræðu,
sem hann hélt í tilefni af 20
ára afmæli hersins í Norður-
Kóreu, og lagði áherzlu á, að
Viet Cong og Norður-Vietnam,
mundu berjast til þrautar í Suð-
ur-Vietnam og ekki hætta fyrr
en bíHidarískir heimsvaldasinnar
hefðu goldið slikt afhroð, að þeir
sæju þann kost vænstan að
hrökklast burt.
Yfirmaður Rauða krossins í
Saigon, sem er Norðmaður,
Sverre Kilde að nafni, sagði í
símtali við Kaupmannahötfn í
dag, að ástandið í Vietnam væri
hræðilegt og brýn þörf á utanað-
komandi aðstoð „Bardagafnir
síðustu dagana hafa komið mjög
hart niður á óbreyttum borgur-
um. Talað er um, að flóttamenn
í S-Vietnam séu um tvær milljón
ir talsins, en sannleikurinn er sá,
að þeir eru miklu fleiri", sagði
Kilde. „Ekki er enn vitað um
fjölda særðra og fallinna en það
er algengt í Saigon í dag að hitta
fólk, sem hefur misst þrjá fjóra
úr fjölskyldu sinni. Bágast er
þetta fyrir ekkjur, sem eiga fyrir
fimm sex börnum að sjá og
verða að lifa sem flóttamenn.
Foreldralaus börn eru hvarvetna
en ættingjar reyna eins og þeir
geta að sjá börnum, sem misst
hafa foreldra sína, fyrir húsa-
skjóli og umönnun", sagði Kilde.
Bandaríkjastjórn hefur vísað
á bug þeim ummælum Eugenes
J. McCarthys öldungadeidar-
þingmanns demokrata, frá Minne
sota, að herforingjairáðið hafi
farið þess á leit við Johnson for-
seta, að hann heimili að beitt
verði taktískum kjarnorkuvopn-
um í Vietnamstyrjöldinnni, sagði
blaðafulltrúi forsetans, George
Christian, að þetta væri rangt
Forsétinn hefði ekki undir hönd-
um neina áætlun um sl'íkt.
— Björgunin
Framhald af bls. 28.
haft stuðning af stráknum. Við
drifaum hnn inn, gáfum hon-
um kaffi og færðum hann
síðan í þurr föt.
í fötum hans var mikill
sjór, en hann var í þykkum
utanyfirbuxum og síðum nær
buxum. Hann var í gúm-
úlpu, er náði vel niður fyrir
mitti og var í griðarlega
þykkri peysu, mil'liskyrtu inn
anundir. Á fótum hafði hann
góða sokka og stígvéL en ber-
hentur var hann.
— Jú, hann sofnaði fljótt,
ætli hann hafi ekki sofið í
eina tvo, þrjá tíma, en vakn-
aði þó þegar leitarmenn komu
og síðan þegar Þórir skip-
stjóri á Svaninum kom.
Leiðin frá landtöku-
staðnum að sumarbústaðnum
er um það bil klukkutíma
gangur að sumarlagi. Hann
rak á land utantil við Hrút-
eyri, hjá Lækjum, sem við
köllum. Það er um það bil
á móts við Uppsali, hinum
megin fjaðarins. Ég býst við
að gangan hatfi alitaf tekið
hann minnsta kosti 3 til 4
tíma. Veður var tekið að
lægja þessa nótt og frostlítið.
Eddom hefur líklegast rekið
alla aðtfaranótt mánudags.
Hann hetfur tekið land í
'björtu og hefur að öllum lík-
indum staðið ofantil við sum-
arbústaðinn allt frá því er
rökfcva tók og fram undir 11
á þriðjudagsmorgni, sagði Guð
mundur bóndi að lokum.
★
Jón á Kleifum leitaði
fjöru í gær, en hann tiáði
okkur að hann hefði einskis
orðið var.
ÞUNGIR DÓMAR
Framhald af bls. 1
upp, þar sem hann sagði að
stjórn S-Afríku hefði ekki rétt
til að leiða hann fyrir dómstól.
„Við erum hér í framandi landi,
við erum ekki Suður-Afríku-
menn heldur frá Namibi“, sagði
hann.
Nambi er afríkanska nafnið
yfir SV-Afríku. Allir 30 eru þar
búsettir, hafa verið verkamenn,
bændur, leiguliðar, kennarar og
skrifstotfumenn. Sá yngsti er
innan við tvítugt, hinn elzti er

á sjötugsaldri.
Ströng gæzla var um réttair-
salinn meðan réttarhöldin fóru
fram í Pretoriu og þegar niður-
stöður voru kunngerðar hófst
mikil óánægja, m.a. innan
Sameinuðu þjóaðnna. í janúar
skipaði Öryggisráðið stjórn S-
Afríku að láta fangana lausa úr
haldi ,en hún lét það sem vind
um eyru þjóta.
Sakborningarnir voru í byrj-
un 37, en einn hefur látizt í fang
elsinu, annar er sjúkur og nolfkr
ir voru sagðir saklauisir. Þeir
hafa setið fjóra mánuði í gæzlu
varðhaldi. Þeim var gefið að sök
að vera valdir að morðum,
hrygjuverkastarfsemi, íkveikj-
um og að hafa skipulagt upp-
þot gegn lögretglunni.
Því var haldið fram, að sum-
ir þeirra hefðu verið sérhæfðiir
í skæruliðahemaði í Kína, Sov-
étríkjunum og fleiri ríkjum, en
það hefur aldrei verið sannað.
— Hdskólamenn
Framhald af bls. 28
BHM, en allmargir háskóla-
menn munu þó vera búsettir
erlendis. sem Banidalagið hefur
engar upplýsingar um. Er því
tala þeirra, sem bréf voru send
til, en þeir voru 216, engan veg-
inn tæmandi um fjölda þeirra
íslenzku háskólmanna ,sem bú-
settir eru erlendis. Þó má gera
ráð fyrir, að upplýsingar hafi
fengizt um allflesta íslenzka
'lækna og verkfæðimga, enda
hal'dni sérstök skrá yfir þá hjá
Læknafélagi íslands og Verk-
fræðingafélagi íslands. Ekki er
heldur ástæða til að ætla, að
verulega marga náttúrutfræðinga
hafi vantað á skrána.
Niðurstöður könminarinnar,
sem birtar eru í stórum drátt-
um hér á eftir, ættu að gefa
nokkra hugmymd um orsakir til
þess, að fslendingar, sem stund-
að hafa langt og dýrt nám, setj-
ast að erlendis að rnámi loknu
og stunda þar störf svo árum
skiptir og stundum ævilangt.
Könnunin á að geta gefið nokkra
hugmynd um meðallengd þess-
arar dvalar og líkurnar á þvi,
að mienn flytjist til íslands aft-
ur.
Vonar Bandalag háskóla-
manna, að skoðanakönnunin geri
menn nokkru fróðari en ella um
orsakir til búsetu íslenzkra há-
skólamanna erlendis, og þá fyrst
og fremst þeirra þriggja stétta,
sem fslendingar mega sízt við,
að flytjist úr landi, læknar, verk
fræðingar og náttúrufræðingar.
Af 216 háskólamönnum, sem
bréf var sent til, er rúmur þriðj-
ungur búsettur í Bandaríkjun-
um, tæpur þriðjungur í Svíþjóð
og loks þriðjungur í öðrum lönd
um, þar af flestir í Danmörku,
Svör bárust samtals frá 124,
eða tæplega 60% þeirra, sem
spurðir voru, og má telja það
ágætar undirtektir. ,
Meðalaldur svarenda er tæp
37 ár, kvæntir menn eru 89,5%,
en 10.5% ókvæntir.
Aðeins 10% svarenda eru er-
l'endir ríkisborgarar, en hins veg
ar er tæpur þriðjungur maka
þeirra með erlent ríkisfang. Sér-
staklega er áberandi, hve marg-
ir verkfræðingar og náttúruíræð
ingar eru kvæntir konum með
erlendan rikisborgararétt, en til-
tölulega fáir læknar.
f eftirfarandi töflu er sýnt
skipt eftir stéttum, hversu rnarg
ir ætla að flytjast aftur til fs-
lands, svo og hversu margix
verða kyrrir erlendis eða eru
óráðnir.
afla sér framhaldsmenntunar,
og athyglisvert er, að þeir 48
læknar. sem gefa öflun mennt-
unar upp sem aðalástæðu fyrir
búsetu erlendis, ætla allir að
setjast að á íslandi. Að öðru
leyti eru veigamestu ástæður
læknanna betri starfsskilyrði en
á fslandi og hliðstæðar ástæð-
ur. Rétt er að vekja athygli é,
að áðeins 2 læknar nefna hærri
nettólaun sem aðalástæðu og 2
sem meðverkandi ástæðu.
Varðandi læknanna má í
stuttu máli draga þá ályktun,
að þeir sæki ekki til útlanda
sökum lélegra launakjara á fs-
landi .helduT fyrst og fremst til
að leita sér framihaldsmenntun-
ar jafnhliða starfi. í almennum
athu'gasemdum gagnrýndu þeir
hins vegar mjög starfsaðstöðu
lækna hér á landi.
Verkfræðingar.
Verkfræðingarnir hafa að
meðaltali verið búsettir erlend-
is í 7,8 ár, en þeir. sem telja
sig munu’ setjast að á íslandi,
eru yfirleitt óákveðnir í því, eft-
ir hve langan tíma þeir flytjist
Mferlum. Er því ekki óeðlilegt
að álykta, að ýmsar ytri aðstæð>-
ur gætu auðveldlega valdið því,
að þessir menn yrðu áfram bú-
settir utan fslands.
Algengustu ástæður verkfræð-
inganna til búsetu erlendis -eru
betri starfsskilyrði og hliðstæð-
ur. svo og hærri nettól'aiun en á
fslandi. Af „öðrum ástæðum"
má nefna, að 6 verkfræðingar
gefa upp sem aðalástæðu, að
eiginkona er erlend, og 4 sem
meðverkandi ástæðu.
Athyglisvert er, að af 26 verk
fræðingum. sem divalið hafa
skemur en 10 ár í útlöndum,
ætlar aðeins tæpur þriðjungur
að flytiast til fslands, 4 setiast
að eríendis fyrir fullt og allt,
en 13 eru óráðnir. Segir þetta
sina söau um óánæ?iu þessara
unau verkfræðinga með launa-
kiö- og starfsaðstöðu hér á
landi.
Náttúrufræðingair.
Af 18 náttúrufræðingum, sem
fullnægiandi upplýsingar feng-
ust um, bárust svör frá 15 í 10
þióðlöndum. en það er sérstak-
leea góðar undirtektir.
Náttúrutfræðingarnir hafa að
meðaltali verið búsettir erlendiis
í 6.5 ár, 6 þeirra ætla að setjast
að aftur á fslandi, en óvíst hve-
nær. Má af þessu draga svipað-
ar ályktanir og gert var um
verkf ræðin gan a.
Heildar- Búseta á Búseta óákveffiff
Læknar fjöldi 63 íslandi 51 erlendis 4 8
Verkfræðingar . . . 33 12 7 14
Náttúruiræðingar . 15 6 3 6
Aðrir 13 7 1 5
Samtals 124 76 15 33
f hlutfallst.: 100.0% 61,3% 12,1% 26,6%
Verða nú raktar í stórum
dráttum ástæður hverrar stétt-
ar um sig til búsetu erlendis.
þó að „öðrum háskóiamönnum“
undaniskildum en þar er um otf
sundurleitan hóp að ræða.
I.æknar.
Læknar hafa að meðaltali
starfað samfellt erlendis í 6,1
ár. Þeir, sem ætla að sejast að
á íslandi, en þar eru 51 af 63
(81%), telja sig að meðaltali
eiga eftir að dveljast erlendis í
3,4 ár. Verður því heildarMseta
læknannia utan íslands tæpur
áratugur, og má ætla, að þeir
séu almennt alfluttir til íslands
um fertugt.
Langflestir læknanna eru að
Af ástæðum þeim, sem nátt-
úrufræðingar nefna til Msetu
erlendis, er öflun framhalds-
menntunar þyngst á metunum,
en einnig hafa laun og starfs-
skilyrði veruleg áhrif.
Lítill hugur er í náttúrufræð-
ingunum að setjast að á íslandi.
Athyglisvert er þannig. að að-
eins 3 af þeim 7, sem telja sig
dvelja fyrst og fremst erlendis
vegna framhaldsmenntunar,
ætla að setjast að á íslandi að
námi loknu.
BEZT að auglýsa
í Morgunblaðinu