Morgunblaðið - 22.02.1968, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1968
15
■* Hanoi-stjórnin virðist iróhveri samningnm
+ Þúsundir Vietnama heimilislausir öðru sinni
-k S-Kóreustjórn sakar Bandoríkin nm linkind
+ Vorað við endurreisn Stolínisma í Rússlondi
Bundarík jamenn halda áfram að senda liðsauka til Vietnai i.
3.500 hermenn voru sendir til Suður-Vietnam fyrir einni vil u
og fleiri verða sendir á næstunni.
Vilja uppgjöf
Ameríkumanna
VIÐRÆÐUR þær, sem U Thant
aðalframkvæmdastjóri Samein
uðu þjóðanna, hefur átt við norð
ur-vietnamska full'trúa á und-
anförnum vikum, virðast benda
til þess að Hanoi-stjórnin hafi
ekki áhuga á friðarviðræðum.
Það eina sem N'orður-Vietnam-
ar virðast fúsir til að semja um
er, að Bandaríkjamienn flytji allt
herlið sitt á brott frá Viet-
nam, og þannig vilja þeir að
Bandaríkjamenn viðurkenni að
beir hafi beðið ósigur. Að sögn
jbrezka blaðsins Observers er
þetta ekki aðeins álit Banda-
ríkjamanna heldur einnig Breta
og Rússa, en U Thant er sá
eini sem telur að afstaða Hanoi—
stjórnarinnar sé ekki eins ó-
sveigjanleg og skilyrði hennar
gefa til kynna.
Jolinson
f viðræðunum við U Thant
höfnuðu norður-vietnömsku
fulil'trúarnir hinum svokölluðu
San Antonio-tillögum Johnsons
forseta þess efnis, að loftárás-
um á Norður-Vietnam verði
hætt, viðræður hafnar og Norð-
ur-Vietnamar hætti á meðan að
senda liðsauka og vopn til Suð-
ur-Vietnam, en þeir hélidu fast
við það, að viðræður mundu
hefjast ef Bandaríkjamenn hættu
loftárásum skilyrðislaust. En það
sem þeir vilja semja um er upp-
gjöf Bandaríkjamanna.
Rússar eru í meginatriðum
samimála Norður-Vietnömum um
að Bandaríkjamenn verði að
flytja herlið sitt á brott, en líta
erfiðleika Johnsons forseta raun
særri augum og gera sér grein
fyrir að hann getur ekki sætt
sig við samninga, sem mundu
fela í sér auðmýkjandi ósigur
fyrir Bandaríkin. Rússar segj-
ast ekki getað talað fyrir munn
Hanoi-stjórnarinnar, en í við-
ræðum þeim er Wilson, forsætis-
ráðherra Breta, átti við Kosygin,
forsætisráðherra Rússa á dög-
unum mun hafa komið fram, að
sovétstjórnin sé fús til að auð-
velda Bandaríkjamönnum að
hörfa frá Vietnam án þess að
þeir þurfi að bíða álitshnekki.
Bandarískir ráðamenn eru
sannfærðir um að komizt verði
hjá hernaðarlegum ósigri £ Viet-
nam, en gera sér ekki vonir um
sigur, og þess vegna telja
þeir pólitískar samningavið-
ræður einu lausnina, en þeir geta
ekki fallizt á auðmýkjandi skil-
mála, sem Hanoi—stjórnin setur.
Það sem skiptir því máli er ekki
hvort viðræður verða haldnar
eða hvernig dagskrá þeirra verð
ur háttað, heldur hvað samninga
aðilarnir balda fyrirfraan um
niðurstöður viðræðnanna. Þar
sem Bandaríkjamenn og Norð-
ur—Vietnamar gera sér gerólík-
ar hugmyndir um, hvernig samn
ingaviðræðum muni lykta, eru
engin líkindi til þess, að við-
ræður geti farið fram í bráð.
Ekki er líklegt að ástandið breyt
ist fyrr en Bandaríkjamenn geta
hefnt hrakfaranna, sem þeir hafa
beðið að undanförnu, og sýnt
að þeir eru ósigranlegir.
Franskur fréttaritari í Hanoi
bendir á, að Hanoi-stjórnin
reyni að gera tvennt í senn:
sýna hernaðarmátt sinn og vilja
sinn á friðsamlegri lausn deil-
unnar. Hanoi-stjiórnin og Þjóð-
frelsisfylkingin eru ánægð með
sóknarlotuna í Suður—Vietnam
og telja að baráttan þar eigi
eftir að breyta um mynd, en
fram að þessu hafi náðst mikill
árangur, bæði hernaðarlegur og
sálfræðilegur. Talsmenn í Hanoi
lýsa áhrifunum, sem sóíknin hef-
ur haft innan suður-vietnarnska
hersins og Saigon-stjórnarinn-
ar, sem „landskjálfta", er hafa
muni víðtækar afleiðingar. En
sagt er, að sókninni sé hvergi
nærri lokið og meira sé í vænd-
um. Skjöl, sem birt hafa verið
í Hanoi, sýna, að skæruliðarnir
hafa hingað til beint meginþunga
sóknarimar gegn nyrztu og
syðstu héruðum Suður—Viet-
nam, svo að ekki er ólíklegt að
næst verði sókninni einkum
beint gegn öðrum héruðum.
Norður-'vietnömisk blöð hafa
ekki minnzt einu orði á friðar-
tilraunir U Thants, en þær hafa
farið í taugarnar á bandarísk-
um ráðamönnum, sem telja að
Hanoi—stjórnin hafi hafið út-
smogna áróðursherferð til þess
að láta líta út fyrir að það
séu Bandaríkjamenn sem beri
ábyrgðina á því að styrjöldin
'hel'dur áfraim.
Ósegjanlegar
hörmungar
ÞÓTT Viet Cong hafi unnið mik-
inn sálfræðilegan sigur með á-
rásum á borgir og bæi Suður—
Vietnam, sýna Bandaríkjamenn
enn furðu mikla bjartsýni, sem
byggist aðallega á því, að íbúar
bæjanna gengu ekki í lið með
skæruliðum og gerðu ekki upp-
reisn gegn Saigon—stjórninni.
En brezkur fréttaritari í Saigon
bendir á að Bandaríkjamenn
standi nú í sömu sporum og ár-
ið 1965, þegar þeir hófu að
senda herlið í stórum stíl til
Suður-Vietnam og koma að öll-
um líkindum í veg fyrir alger-
an sigur skæruliða. Sókn Viet
Cong sýnir, að Bandaríkjamenn
hafa haft of mikla trú á stór-
skotaliði sínu og flugvélum og
vanmeti baráttuvilja og framtaks
semi Viet Cong, sem ekki verð-
ur mælt með rafreiknum.
Ógerningur er að gera sér
grein fyrir hve mikinn hnekki
traust landsmanna á stjórninni
og Bandaríkjamönnum hefur beð
ið vegna þess hörmulega ástands
sem nú ríkir í landinu. í Saigon
°!nni ihafa hvorki meira né
minna en 200.000 manns misst
heimili sín, að minnsta kosti
4.000 borgarar hafa beðið bana
og þúsundir til viðbótar hafa
særzt. Varla er til sá bær i
landinu, sem slapp við árásir
skæruliða þannig að sömu sögu
er að segja í landmu öllu. Eng-
inn staður er öruggur lengur.
f miðhluta bæiarins Da Lat hafa
bandarískir embættismenn hlað-
ið upp sandpokum í setustofum
sínum, varla er til sá vegur sem
óhætt er að ferðast um, sam-
göngur hafa lamazt, brýr hafa
verið eyðilagðar og verzlun hef-
ur lagzt niður að mestu.
Hundruð ef ekki þúsundir
bænda, sem flúið hafa til bæj-
anna undan Viet Cong eða
vegna hefndaraðgerða Banda-
hafa nú misst heimili sín öðru
sinni, og þess eru mörg dæmi,
að fólk hafi misst heimili sín
fjórum sinnum. Á sumum svæð-
um í Saigon, að vísu fáum,
standa örfáar byggingar upp úr
húsarústum, og fólkið kennir
loftárásum um. Þótt skæruliðar
hafi verið hraktir á flótta lifir
almenningur í ótta um nýjar á-
rásir, og sá ótti er ekki ástæðu-
laus eins og hinar nýju árásir
skæruliða um helgina sýndu.
Áhrifin sem árásirnar hafa eru
meðal annars þau, að sá mikli
fjöldi Suðúr—vietnama, sem
hvorki fylgir Viet Cong né
Saigon—stjórninni að málum,
mun halda áfram að bíða og sjá
hvað setur. Margir Vietnamar,
sem starfa í þágu Bandaríkja-
manna munu nú hugsa fyrst og
fremst um framtíðina og ör-
yggi sitt og vandamanna sinna,
enda kæmi þeim ekki á óvart
þótt Bandaríkjamenn héldu á
brott þegar harðna fer á dalnum.
Ósk allra landsmanna um að frið
ur komist á fær nú aftur byr
í seglin.
Stríð á nýjum
Asíuvígstöðvum?
VIÐRÆÐUR Cyrus Vance, sendi
manns Johnsons Bandaríkjafor
seta, við framámenn í Seoul í
síðustu viku leiddu til þess að
stjórn Suður—Kóreu lét af and-
stöðu sinni við tilraunir Banda-
ríkjamanna til að fá njósna-
skipið Pueblo og 83 manna á-
höfn þess leyst úr haldi. Suður-
Kóreumenn hafa hingað til ver-
ið andvígir leyniviðræðum þeim,
sem Bandarikjamenn hafa átt í
við Norðúr-Kóreuimenn í Pan-
umjom um Puebl'o-málið.
Aukin hryðjuverkastarfsemi
Norður-Kóreumanna í Suðu:-
Kóreu, sem náði hámarki þegar
reynt var að ráða Chung Hee
Park forseta af dögum 21. jan-
úar, tveimur dögum áður en Pn-
eblo var tekið, hefur valdíð
þungum áhyggjum í Seoul, og
hafa Bandaríkjamenn verið sak-
aðir um að sýna Norður-Kóre a
mönnum linkind. Vegna þessat a
ásakana var farið hörðum orðum
um hryðjuverk Norður-Kóreu-
manna í yfirlýsingunni sem gef-
in var út að loknum viðræð-
um Vance við leiðtoga Suðut-
Kóreustjórnar.
Samt sem áður olli yfirlv;-
ingin vonbrigðum í Seoul og
þótti Suður-Kóreumönnum ek ú
kveðið nógu sterlkt að orði. Ýmu-
ir leiðtogar í Suður-Kóreu ha á
krafizt þess, að gripið verði til
hefndarráðstafana gegn Norðor
-Kóreumiönnum vegna tilraunnr
innar til að ráða Park forseja
af dögum. Talið er, að Banda-
ríkjamenn hafi lagzt eindregið
gegn þessum kröfum, meðal amt-
ars vegna þess að þeir vilji ekki
spilla viðræðunum um Puebl i,
enda er talin nokkur von 1 il
þess, að nokkrum ef ekki öl -
um meðlimum á.hafnarinr +r
vetði sleppt.
Talsverður ágreiningur ríkti
þannig í viðræðunum, en til þess
að friða Suður-Kóreumenn var
nýr varnarsáttmáli milli Suðr -
Kóreu og Bandaríkjanna undir-
ritaður, og var Suður-Kóreu
heitin aukin hernaðaraðstoð.
Talsverður viðbúnaður hefúr
verið fyrirskipaður í Suður
—Kóreu að undanförnu vegna
hinna auknu starfsemi hryðju-
verkamanna frá Norður—Kóreu
í landinu. Nú seinast hefur her-
skylda verið lengd um sex mán-
uði, og á prjónunum eru áform
um herþjáU'fun nemenda í gagn-
fræða- og menntaskólum. í
her, flota og flugher Suð.ur-Kór-
eu eru 600.000 manns.
Jafnframt herma fréttir, a5
Norður-Kóreumenn hafi kcxmið
upp liði 20.000 manna til þess
að stunda hryðjuverk og skemmd
arverkastarsemi í Suður-Kór-
eu. Svo getur því farið, að
Bandaríkjamenn neyðist til að
heyja styrjöld á nýjum vígstöð-
um í Asíu. í viðræðunum við
Framhald á bls. 20
FTóttamannaþorp í Bing Dinli-hhéraði í rústum eftir árás skæruliða.