Morgunblaðið - 25.02.1968, Síða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. FEBRUAR 1968
3
Sr, Jón Auðuns, dómpróffastur:
FRIÐUR
ER ekki svo margt sameiginlegt
hinum æðri trúarbrögðum, að
þau ættu að geta verið sam-
ferða í fararbroddi um frið í
samskiptum einstaklinga og
þjóða?
Þau eru ekki í fararbroddi um
þann frið. Og það reynist oft
svo, að þeir, sem líkasta eiga
trú, lifa sízt saman eins og
bræður.
Einhverjar hatursfyllstu styrj-
aldir, sem þekkzt hafa, hafa háð
innbyrðir kristnir menn me’ð
sömu trúarbók í .hendi og sömu
bænir á vörum. Og nú virðist
djúp haturs staðfest milli Gyð-
inga í Palestínu og múhameðs-
trúarþjóðanna, sem í nágrenni
við þá búa. Og þó eru engin
trúarbrögð eins skyld og gyðing
dómur og íslam (Múhameðstrú),
að fráskildum kristindómi og
gyðingdómi. Islam og gyðing-
dómur eru af einni rót. Margir
kaflar kóransins gætu staðið í
Gamla-testam.
Nokkrar tilvitnanir gætu orð-
i'ð einhverjum hugleiðingar á
þessum sunnudagsmorgni.
Æðsti mælikvarði á trúar-
brögð er sá, að hve miklu leyti
þau flytja boðskapinn um kær-
leika. Sá mælikvarði er kristinn.
En allt frá Tertullianusi kirkju-
föður (f. 160) og til þessa dags
er því haldið á lofti, að kær-
leiksboðskapur kristinsdómsins
sé algerlega einstæður í heimi
trúarbragðanna og krafan um að
elska óvin sinn sé hvergi til,
nema þar.
Skoðaðu þessar fáu tilvitnanir:
í grárri forneskju. kenndi
Kínverjinn Li-Ki: „Með því a'ð
mæta hatri með góðvild vinnur
þú miskunnarverk á sjálfum
þér“. Og spekingurinn Lao-tse
kenndi, að með góðvild ætti
maður að mæta fjandskap og
hatri.
Indverjar hafa vitað það frá
alda öðli, að hatri er að mæta
með kærleika. I hinu ævaforna
hetjuljóði, Mahabharata, segir:
„Ótakmarkaða gestrisni ber þér
a'ð sýna fjandmanni sínum, ef
hann kemur í hús þitt. Tréð
neitar jafnvel ekki manninum,
sem kemur til að fella það, um
skugga undir greinum sínum.“
Og í Ramayana segir: Göfugur
maður verndar óvin, sem neyðzt
hefir til að flytja á náðir hans,
og eins þótt hann stofni með
því lífi sínu í hættu.
Og Búddha sagði: „Ó, þér
munkar, mínir lærisveinar eruð
þér ekki, ef hjarta yðar fyllist
hatri gegn þjófum, ræningjum
og morðingjum, sem skera af yð
ur lim fyrir lim með tvítenntri
sög. Jafnvel slíka menn eigið
þér, munkar, að lei'ða á vora
vegu og byrja með því, að
geisla frá yður góðvild til alls,
sem lifir“.
Heimspekingurinn Lessing
sagði: „Kristindómur var til áð-
ur en guðspjöllin voru færð í
letur“. En einnig eftir daga
Krists var bróðurkærleikur boð-
aður utan vébanda kristindóms-
ins. , Múhameðstrúarmaðurinn
Ibn Imad sagði: „Göfugur mað-
ur gjörir óvinum sínum gott, því
að þeir vita ekki, hvað þeir
gjöra“.
Meginboðorð Krists er þetta:
„Elskið óvini yðar“. En hlið-
stæðu má finna utan kristin-
dómsins, fyrir og eftir daga
Jesú.
Menn hafa þekkt þessi sann-
indi árþúsundum saman, og því
ætti þessi sameigirilega arfleifð
að vera máttugasta hvötin til að
vinna að friði á jörðu. En
menn hafa horft meira á þa'ð,
sem aðskilur höfuðtrúarbrögðin
en hitt, sem er þeim sameigin-
legt.. Þessvegna hafa þau ekki
borið gæfu til að vera saman í
fararbroddi um friðsamleg sam-
skipti þjóða.
Þetta er sorgarsaga. Mikil
sorgarsaga. Menn vænta ekki for
ystu Kínverja í dag um frið á
jörðru. Þó urðu kínverskir
menn, Lao-tse og lærisveinar
hans frumherjar friðarhugsjón-
arinnar. Tswangtse segir: „Þeir
reyndu að sameina þjóðir heims
í anda bróðurkærleika. Þeir
fordæmdu árásarstríð og kröfð-
ust þess, a'ð öll vopn væru brot-
in, til að frelsa mannkynið frá
styrjöldum. Og þeir fóru um
heiminn land úr landi og báru
þennan boðskap."
Engin kynslóð hefir lifað aðr-
ar eins eyðingarstyrjaldir og
kynslóðin, sem nú er komin yf-
ir miðjan aldur. Og sá er harm-
ur heitur, sem brennir heiminn
nú. Einhvern skerf af hinu
voðalega böli, hinum botnlausu
þjáningum í austanverðri Asíu
er Rauði Krossinn að reyna að
lina. Rauði Kross íslands tekur
þátt í því og biður um a'ðstoð.
Þetta er dýrmætt starf. En
stórfelld alþjóðahjálp kemst
ekki fyrir rætur þessa meins.
Kristindóminn hafa aðeins
hinir f áu lif að raunverulega.
Ekki valdhafarnir, heldur aðeins
fáir einstaklingar á hverri öld.
Og eins er um önnur trúar-
brögð. Hið verðmætasta í þeim,
það sem bendir fram til bróð-
urelsku og friðar, hafa aðeins
hinir fáu tileinkað sér í alvöru.
EFTIR EINAR SIGURÐSSON
Togararnir
AFLI hefur verið alveg sæmi-
legur hjá togurunum, 200—250
lestir í túr og hafa þeir yfirleitt
siglt með afla sinn á erlendan
rcarkað. Einn togari, Jón Kjart-
ansson, kom þó inn í vikunni
með 28 lestir og haifði verið 5
daga úti.
Þessir togarar seldu í vikunni:
Lestir Krónur Kg.
Júpiter 254 2.728.000 10/72
Hallv. Fr. 199 2.048.000 10/31
Þork. Máni 189 1.944.00 10/30
Reykjavík.
Línubátar, sem róa daglega,
hafa almennt verið að fá 3%
lest. Útilegubátar, sem eru með
línu hafa hins vegar aflað sæmi
lega, algengast um 35 lestir í
túr. Garðar fékk þó í eitt skipti
45 lestir.
Netabátar hafa verið að fá um
20 lestir úr 3 lögnum og komizt
upp í 41 lest. Ásgeir.
Andvari, sem er með hand-
færi, kom inn í vikunni með 30
lestir af ufsa.
Síldarbátarnir hafa verið að
fá lítið, þetta 25—50 lestir, þó
fékk Fyikir einn daginn 211 lest
ir .
Keflavík.
Afli hef-ur verið tregur á lín-
una, algengast 5—6 lestir, og
Ikomizt mest upp í 8 lestir. Hjá
neta-bátum hefur verið sáratregt
komizt niður í 1 lest etftir nótt-
ina, einn bátur fékk þó 9 lest-
ir í tveimur lögnum. Það má
heita, að ekkert hafi fengizt i
trollið.
Sandgerði .
Afli á línu hetfur verið frek-
ar. rýr, algengast 5%—6 lestir,
þó komst aflinn hjá Víði II. einn
daginn upp í 12 lestir. I netin er
afli rýr, 3%—4 lestir eftir nótt-
ina. Einn bátur er með troll og
he-fur lítið aflað, og fer atflinn
hjá honum dagminnkandi.
Það er ekki allt of gott útlit-
ið með aflabrögðin almennt eins
og er. Fiskur virðist helzt ekki
vera til ísjónum, einkum sakna
menn ýsunnar í aflanum. Sést
ýsa nú ekki á grunnslóðum.
Akrancs.
Á línuna hefur aflinn almennt
verið 4—5 lestir í róðri. Skírn-
ir fékk þó einn daginn 10% lest.
I netin hefur aflinn verið 3—4
lestir eftir nóttina.
Vestmannaeyjar .
aílabrögðin síðuistu viku.
Loðnuveiðin setti svip sinn á
Örfirisey kom með fyrstu
loðnuna á fimmtudaginn um
180 lestir. Var þá loðnan 13
tíma -siglingu austur af Eyjum,
en á hraðri leið vestur á bóg-
inn. Daginn eftir bárust svo
2500 lestir og búizt var við
áframihaldandi veiði 1 gær.
Afli hefur verið misjafn á lín
una, sumir fengið sáralítið, en
aðrir dágott. í trollið hefur einn
ig verið mjög misjafnt.
Réttlætismál.
Það hefur lengi verið baráttu-
mál Landssambands íslenzkra
útvegsmanna og frystihúsanna,
að Seðlafoankinn og viðskipta-
bankarnir lánuðu það mikið út
á fiskinn, að hægt væri að
greiða með lánunum fiskinn,
vinnulaun og umlbúðir. Til þess
þurfa seðlabankalánin að vera
67% og viðskiptabankalánin
eins og þau eru nú. Seðlabanka-
lánin voru þetta, en lækkuðu.
Það er eitthvert mesta hags-
m-unamál bátanna, að þeir geti
fengið aflann greiddan, um leið
og veðsetning verkaða fisksins
fer fram. Á því byggist, að hægt
sé að standa í skilum við sjó-
menn'na. Og sérstaklega er það
óviðunandi fyrir útgerðarmenn
á krepputímum að þurfa oft að
standa í kostnaðarsömum og
langdregnum málarek-stri til þess
að fá aflann greiddan og dugir
ekki oft til, oft tapa þeir öllu.
Bankinn tekur skilyrðislaust
sín 35% við veðsetningu til
greiðslu á útgerðarláninu, en
hvers á útgerðarmaðurinn að
gjalda með sín 65%.
Skjótt skipast veður í lofti.
í Morgunblaðinu 16. apríl
1967 í þættinum „Úr verinu“
stóð eftirfarandi klau-sa: „í stór-
um dráttum má segja, að verðið
á höfuðútflutnngsvörum lands-
manna ha-fi frá því það var hæst
á árinu 1966 fallið um sem næst
Vá hluta. Þetta er svo geigvæn-
legt, að fjöldinn ailur hefur alls
ekki áttað sig á því, hvaða af-
leiðingar það getur haft á lífs-
kjörin og þróunina í landinu í
náinni framtíð. Verði það var-
anlegt, er aðeins hægt að bæta
það upp með stóraukinni fram-
leiðslu og sparsemi á öllum svið
um.“
Þegar þetta var skrifað, var
það kallað svartsýni og barlóm-
ur. Menn gerðu þá ráð fyrir, að
útflutningsverðmælið lækkaði
um 15%. Lækkun útflutnings-
ins úr 6000 milljónum í 4000
milljónir króna 1967 er öll á
'kostnað sjávarútvegsins. Ef
hann þarf ekki að fá þessa fjár-
muni aftur í einni eða annarri
mynd, þá er það af því, að hann
hefur haft óþartflega mikið áð-
ur.
Hvernig var þá ástandið, áð-
ur. en sjávarútvegurinn missti
þessar 2000 milljóna króna tekj-
ur? Þá vóru keypt um 20 ný
síidarskip árlega sem kostuðu
15—20 millj. króna hvert. Þau
eru nú stolt íslenzku þjóðarinn-
ar. Eigendur þessara skipa gátu
afskritfað þau, þótt dýr væru, og
borguðu af þeim. Byggðar voru
myndarlegar síldarverksmiðjur,
og þær höifðu einnig fyrir fyrn-
ingum. Þær voru stækkaðar og
endurbættar, eftir því sem meiri
afli barst á land. Gerðir voru
út til þorskveiða 50 togarar og
mikið af smóum bátum. Öll
frystihús höfðu nóg að gera, og
þau höfðu einnig fyrir afskrift-
um. Margháttuð stórmyndarleg
þjónustufyrirtæki voru byggð,
eins og skipasmíðastöðvar, vél-
smiðjur og netavebkstæði, sem
blómguðust vel. Það var gróska
í þjóðlífinu, allir höfðu atvinnu
og mikla eftir- og næturvinnu.
Verzlunin var blómleg og mikið
af iðnaðinum. Ríkissjóður og
bæjarfélög mokuðu inn fé. Ein-
staklingar og það opinbera réð-
ust í framkvæmdir, sem áttu
ékki sinn líka í sögu þjóðarinn-
ar,
Á þessum velgengnistímum
bar þó á einn skugga. Togarar
og smærri vélbátar, sem hvorir
tveggja fiskuðu fyrir frysti'hús-
in, höfðu ekki fyrir afskriftum.
Þessi slkip voru árlega rekin með
tapi, sem leiddi til þess ,að tog-
urunum fækkaði um %, úr 50
og niður í innan við 20, og bátun
um um 20—30 á ári. Þetta hitti
þó ekki aðra en þá, sem trúðu
á útgerð togaranna og minni vél
bátanna.
En nú hefur skipazt veður í
lofti. Síldveiðiiskipin, síldarverk
smiðjurnar og frystihúsin er nú
allt rekið með bullandi tapi. Allt
er uppétið frá góðu árunum og
skuldum satfnað. Allir eru komn
ir í sama bát. Öll þjóðin sýpur
nú seyðið af óförum sjávarút-
vegsins.
En hvað vantar til þess, að
þjóðin geti aftur lifað gósenlífi
liðinna ára?“ Skilaðu aftur her-
sveitunum". Sjávarútvegurinn
hefur á árinu 1967 misst vegna
verðfalls og minnkandi afla
2000 milljónir króna. Hann hef-
ur fengið aftur 1000 milljónir
króna með gengisbreytingunni
og í „styrki“ fró ríkissjóði 320
milljónir króna. Þá vantar 680
milljónir króna auk þess, sem
hann hafði áður, og alla hæ'kk-
un, 'sem leiðir af gengisbreyting-
unni.
Þjóðin verður að bæta sér upp
verðfall útflutningsafurðanna
með stóraukinni framleiðslu.
Það verður að fylla í skörðin
fyrir togarana og þorskveiðibát-
anna ,svo að öll frystihús hafi
nægilegt hráefni. Það þarf að
kaupa minnst 30 togara og 150
smærri fiskiskip á næstu 5 ár-
um, Það verður að auka síldax-
aflann og verðmæti hans með
því að kaupa fleiri síldarflutn-
ingaskip og auka oflaverðmætið.
Togararnir og stóru bátarnir
þurfa að fá aðstöðu í Grænlandi,
svo að þeir geti ‘rtundað þorsk-
veiðar í salt.
En þetta kemur ekki af sjálfu
sér. Það verður að hefjast handa
Verði ekkert aðhafzt fram yfir
það, sem nú er í ráði, til þess
að lyfta sjávarútveginum, er
hætt við, að í náinni framtíð
fækki þeim, sem fást til þess
að stunda útgerð og fiskiðnað,
og þó er þetta undirstöðuat-
vinnuvegurinn, sem öll þjóðin á
velgengni sína undir .
Mikill síldveiðifloti.
Á meðan Norðmenn biðu etftir
komu síldarinnar um miðjan
þennan mánuð, hafði mikill floti
síldveiðiskipa ekki aðeins
norskra heldur og sænskra og
austur-þýzkra safnazt fyrir í
höfninni í Kristiansund í Nor-
egi, samtals 400 skip.
Markaðsleit í brennideplinum.
Norski forsætisráðherrann
Borten segir að gera verði átak
í sölu- og markaðsleit til lausn-
ar aðsteðjandi vanda sjávarút-
vegsins, og sé þá jafnframt leit-
að samvinnu við framleiðendur
og útflytjendur á norsikum fiski
og fiskafurðum.
Þegar sjómennirnir stórauka
aflamagnið, eins og þeir gera,
verður að gefa sölu- og mark-
aðsleitinni meiri gætur en hing-
að til og sjá um að nonskum
fiski og fiskafurðum verði stöð-
ugt rutt fnelra og meira til rúms
á heimsmarkaðinum.
ODYRAR 50LSKINSFERÐIR TIL SUDURLANDA
I AR - EINS OC ÁÐUR - BEZTA OG
FJQLBREYTTASTA FERÐAÚRVALIÐ
12 dagar COSTA BRAVA — 3 dagar LONDON. Verð kr. 13.900.00
LLORET DE MAR — skemmtile gasti baðstaður Spánar.
II dagar ÍTALSKA BLÓMASTRÖNDIN — 4 dagar LONDON.
ALASSIO — baðstaðurinn yndislegi í skjóli Alpanna. Verð kr. 15.500.
12 dagar RÓM — SORENTO — 3 dagar LONDON. Verð kr. 16.800.
Borgin eilífa og fegurð Napolíflóans.
12 dagar GRIKKLAND — 3 dagar LONDON. Verð kr. 17.900.
Sigling um Adríahaf, dvöl á baðstað skammt frá Aþenu.
Einnig ferðir til MALLORCA, BENiDORM, TORREMOLINOS,
SKANDINAVÍU og MIÐ-EVRÓPUFERÐIR. Fyrsta flokks aðbún-
aður og fyrirgreiðsla. Allt innifaljð, einnig söluskattur.

Ferðirnar, sem fólk treystir.
Ferðir í sérfokki að þjónustu
og gæðum miðað við verð.
Pantið timanlega.

FERÐASKRIFSTOFAN
IJTSYN
Auslurstr. 17, símar 20100—23510.

*
*
>