Morgunblaðið - 22.06.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. JÚNÍ 1998
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstj órnar f ulltrúi:
Fréttastjóri:
Auglýsingast j ór i:
Ritstjóm og afgreiðsla:
Auglýsingar:
ílausasölu:
Áskriftargjald kr. 120.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
ERFIÐLEIKAR
SAMBANDS ÍSL.
SAMVINNUFÉLA GA
FMns og fram hefur komið í
fréttum hefur taprekst-
ur orðið hjá Sambandi ísl.
samvinnufélaga, sem nemur
nærri 40 millj. króna og hefur
Sambandið nú á prjónunum
víðtækar aðgerðir til þess að
bæta rekstur og draga úr
kostnaði.
Forstjóri fyrirtækisins, Er-
lendur Einarsson, gat þess í
upphafi aðalfundar, að ýmsar
greinar, sem gáfu slæma rekst
ursafkomu, hefðu verið dregn
ar saman eða lagðar niður og
starfsfólki hefði verið fækkað
um 145 eða 11%. Hann sagði,
að unnið væri að umfangs-
miklum skipulagsbreytingum
og aukinni rekstrarhag-
kvæmni í því skyni að lækka
kostnað við vörudreifing-
una, en bilið á milli tekna
af vörusölunni og kostnaðar
við hana væri orðið breiðara
en svo, að þess væri að vænta,
að það yrði brúað fljótlega
með endurbótum á rekstrin-
um einum saman.
Erlendur Einarssan sagði
að sýna yrði meiri aðgæzlu
í fjármálum en áður, láns-
verzlu væri orðin svo áhættu
söm og lausafjárstaðan hefði
versnað til þeirra muna, að
samvinnufélögin yrði nú að
stórminnka og í sumum til-
fellum stöðva með öllu láns-
verzlun. Hann sagði að taka
yrði upp sparnað í öllum
rekstri.
Langt er síðan Morgunblað
ið benti á nauðsyn þess, að
samvinnufélögin hugsuðu ein
ungis um hag viðskiptavin-
anna og látið yrði af pólitískri
misnotkun samtakanna, sem
oftsinnis hefði leitt til óhag-
kvæms reksturs og stórskaða
fyrir félögin.
Vonandi eru þær aðgerðir,
sem nú er unnið að, gerðar
í þessum anda, og bendir það
til þess, að framkvæmda-
stjóri Sambandsins kvað sam-
vinnufélögin fús til að taka
höndum saman við alla þá
aðila, sem að þessum umbót-
um vildu vinna af raunsæi
og réttsýni.
Ef þau öfl í samvinnuhreyf
ingunni, sem vilja einbeita
kröftunum að því að koma
við hagkvæmum rekstri, en
útrýma pólitískri misnotkun,
hafa nú loks sigrað, er það
vissulega mikið gleðiefni, og
þá mun ekki standa á öðrum
að veita liðsinni.
Hitt er ljóst, að svo lengi
hefur misnotkun átt sér stað
í samvinnufélögunum, að
menn hljóta að gjalda nokk-
urn varhug við. En verst er
hitt, að pólitíska misnotkun-
in hefur leikið samvinnu-
hreyfinguna svo grátt, að hún
á nú við miklu meiri vanda
að etja en ella væri.
Hitt er raunar ljóst, að at-
vinnurekstur hefur yfirleitt
gengið erfiðlega á sl. ári,
vegna þeirra miklu áfalla,
sem við íslendingar höfum
orðið fyrir og fyrst koma nið-
ur á atvinnufyrirtækjunum.
Rétt er einnig, að álagningar-
reglur hafa verið með þeim
hætti, að verzlunin hefur búið
við mjög skarðan hlut, og
víða verið um taprekstur að
ræða.
En þessar staðreyndir sýna,
svo ekki verður um deilt, hve
fáranlegur er sá áróður, að
verzlunarstéttin taki allt of
mikið í sinn hlut. Er hann þó
einkar vinsæll og hefur lengi
verið.
VOTTUR
VELMEGUNAR
í rið 1962 voru farþegar með
strætisvögnum Reykja-
víkur yfir 18 milljónir, en á
síðasta ári voru þeir nærri
komnir niður í 14 milljónir
og hafði fækkað um 22%.
Þessi fækkun farþega hefur
valdið erfiðleikum í rekstri
strætisvagnanna, en um leið
er hún vísbending um þá vel-
megun, sem hér hefur ríkt,
þegar fleiri og fleiri hafa get-
að eignazt og notað einkabif-
reið.
Sú var tíðin að mjög var
fjargviðrazt yfir því að leyft
skildi að flytja bifreiðar til
landsins, og aðeins eru örfá
ár síðan kommúnistar létu af
þeim áróðri, að notkun bif-
réiða væri lúxus, sem ekki
ætti að heimila. Lítil einka-
bifreið er vissulega ekkert
tildur, og flestir þurfa á bif-
reið að halda vegna atvinnu
sinnar, en einnig er bifreiðin
mikill ánægjuauki fyrir þær
fjölskyldur, sem hana eiga.
Það er því sannarlega
ánægjulegt, hve mjög bif-
reiðaeign hefur aukizt hér á
landi og vonandi að lífskjör
versni ekki svo, að áframhald
geti orðið á þeirri þróun, að
sem allra flestir geti orðið
þess aðnjótandi að eiga sína
eigin bifreið.
Trefjaglerverksmiðjan í Nahan.
Flóttamannaráð íslands og
Hollands kosta verks miðju tíb-
ezkra flóttamanna
myndir þær, sem fylgja hér
með. í skýrslu sinni til Flótta
mannaráðs íslands segir hr.
Brouwer meðal annars:
Á DEGI Sameinuðu þjóð-
anna, þann 24. október 19GC,
var gengizt fyrir almennri
söfnun í fjölmörgum Evrópu-
löndum til hjálpar flótta-
fólki frá Tíbet, sem þá dvaldi
við hinar hörmulegustu að-
stæður í norðurhéruðum Ind-
lands. Hafði fólkið unnið þar
við vegavinnu í 7 ár sam-
fleytt í mikilli eymd og vol-
æði. Hlutverk Flóttamanna-
söfnunarinnar 1966 var að
afla nægilegs fjár, til þess að
hægt væri að veita þessu tí-
bezka fólki varanlega lausn
á vandamálum sínum.
Þann 10. marz 1967 kom
hingað til lands hr. Brouwer,
fulltrúi Flóttamannastofnunn
ar SÞ, og í samráði við hann
var ákveðið að fé það, sem
safnaðist á íslandi skyldi
renna til uppbyggingar trefja
glersiðnaðar í Nahan-héraði
á Indlandi, þar sem Tíbetar
höfðu fengið landsvæði til
afnota.
f viðtali við fréttamenn hér
í Reykjavík skýrði hr. Brouw
er svo frá, að landsvæði þetta
væri gjöf Indlandsstjórnar til
flóttmannastarfsins, en þar
hefðu Tíbetarnir möguleika
á að byggja sér hús, rækta
landið og vinna við léttan
iðnað.
Að lokinni athugun af
hálfu S.Þ. kom í ljós, að
heppilegt yrði að koma á fót
tref jaglesiðnaði í Nahan.
Verksmiðju gætu Tíbetar
byggt sjálfir, og yrði hún
síðan samvinnufyrirtæki, sem
Tíbetarnir ynnu við. Gengið
var frá því strax, að fram-
leiðsluvörur verksmiðjunnar,
svo sem baðker, vaskar, vatns
geymar, stólar o.fl., hefðu ör-
ugga sölu nokkur ár fram í
tímann.
Vorið 1967 voru síðan 17
ungir Tíbetar sendir til Nýju
Delhi til þjálfunar í iðnaðar-
og verksmiðjustörfum. Þessi
þjálfun tók rúma sex mán-
uði, en að þeim loknum tóku
þessir ungu menn til við að
kenna löndum sínum þessi
nýju störf í Nahan. Flótta-
mannastofnun S.Þ. réði svo
dugmikinn framkvæmda-
stjóra, hr. Bawa, til þess að
veita trefjaglersverksmiðj-
unní forstöðu, og skömmu síð
ar var verksmiðjunni valinn
staður við Paonta í Nahan-
héraði í Himachal Pradesh-
ríki Indlands.
Um miðjan októbermánuð
1967 komu svo 500 Tíbetar
til Paonti í Nahan og hófu
nær samstundis störf við
byggingu verksmiðjunnar.
Þegar byggingu verksmiðju-
hússins var lokið, var hafizt
handa við byggingu fyrstu
íbúðarhúsanna.
Hr. Brouwer heimsótti
Nahan þann 24. marz sl., til
þess að kynna sér framvindu
mála þar ,og tók hann þá m.a.
„Það vakti sérstaka at-
hygli mína hve áhugasamir
og dugmiklir Tíbetarnir voru
við byggingu húsanna. Þeir
hafa sett sér það takmark að
ljúka við flest húsin fyrir
rigningartímann, sem hefst
snemma í júní. Það var líka
ánægjulegt að sjá það, að
landið hafði verið fullræktað.
Vetraruppskera hveitis, græn
metis og jarðepla var sönnun
fyrir mikilli og ötulli vinnu
þeirra".
Trefjaglerverksmiðjan tek-
ur formlega til starfa síðar í
þessum mánuði ,eða í síðasta
lagi í fyrstu viku júnímánað-
ar. Gert er ráð fyrir því, að
rikisstjóri Himachal Pradesh
Framh. á bls. 16
Frá byggingaframkvæmdum.